20 VE SONRASI SAYILAR
Arapça’da sayıya adet (اَلْعَدَدُ), sayılana ma’dûd (اَلْمَعْدُودُ) dendiğini ve 1-20 arası sayılar ile özelliklerini daha önce görmüştük. Sayılar konusu Arapça’nın en çok kural taşıyan karmaşık konularından biridir. Ancak tekrar ve bol örnek sayesinde zihne yerleşir. İ’rab kaideleri zamanla unutulsa da yazılı metinlerde görülünce tekrar hatırlanır. Bu nedenle umutsuzluğa kapılmamalıdır. Şimdi de 20 sonrası sayılara ve ma’dûdlarına bakalım.
20-100 ARASINDAKİ SAYILAR
a) 20 den 99 un sonuna kadar olan sayılarda, sayılan isim (ma’dûd); müfred ve son harfi üstün tenvinlidir. Sayıların harekesi ise cümledeki ötre, üstün ve esre oluşlarına göre değişir. Nasb ve cer halinde “on”un katlarında vâv-nûn (ون), yâ-nûn (ين) haline gelir: (أَرْبَعُونَ =أَرْبَعِينَ) ( ثَلاَثُونَ =ثَلاَثِينَ)
| Müennes | Müzekker | ||||
| إِحْدَى وَعِشْرُونَ امْرأَةً | 21 kadın | وَاحِدٌ وَعِشْرُونَ بَاباً | 21 kapı | ||
| اِثْنَتَانِ وَثلاثُونَ امْرأَةً | 22 kadın | اِثْنَانِ وَثلاثُونَ باَباً | 32 kapı | ||
| ثَلاَثٌ وَأَرْبَعُونَ امْرأَةً | 43 kadın | ثَلاَثَةٌ وَأَرْبَعُونَ رَجُلاً | 43 adam | ||
| أرْبَعٌ وَخَمْسُونَ بِنْتاً | 54 kız | أَرْبَعَةٌ وَخَمْسُونَ وَلَداً | 54 çocuk | ||
| خَمْسٌ وَ سِتُّونَ تِلْميِذَةً | 65 talebe | خَمْسَةٌ وَسِتُّونَ تِلْمِيذاً | 65 talebe | ||
| سِتٌ وَسَبْعُونَ لَيْلَةً | 76 gece | سِتَّةٌ وَسَبْعُونَ نَهَاراً | 76 gün | ||
| سَبْعٌ وَثَمَانُونَ مُعَلِّمَةً | 87 öğretmen | سَبْعَةٌ وَثَمَانُونَ مُعَلِّماً | 87 öğretmen | ||
| ثَمَانٍ وَتِسْعُونَ صُورَةً | 98 resim | ثَمَانِيةٌ وَتِسْعُونَ دَفْتَراً | 98 defter | ||
| تِسْعٌ وَتِسْعُونَ امْرَأةً | 99 kadın | تِسْعَةٌ وَتِسْعُونَ رَجُلاً | 99 adam | ||
| جَاءَتْ إِحْدَى وَعِشْروُنَ امْرَأَةً. | 21 kadın geldi. *Fâil* |
| ذَهَبَ تِسْعَةٌ وَتِسْعُونَ رَجُلاً إِلىَ الْمَدْرَسَةِ. | 99 adam okula gitti. *Fâil* |
| فَتَحْتُ وَاحِداً وَعِشْرِينَ بَاباً. | 21 kapı açtım. *Mef’ûl* |
| رَأَيْنَا تِسْعاً وَتِسْعِينَ امْرأَةً فِي السُّوقِ. | Çarşıda 99 kadın gördük. *Mef’ûl* |
b) 20 ile 100 arasındaki sonu sıfırlı olan onluk başlarında müzekkerlik-müenneslik aranmaz. Müzekker ve müennes için ortak olarak kullanılır. Ma’dûd gene üstün tenvinli ve tekildir. Onluk sayılara ukûd (اَلْعُقُودُ) sayılar denir.
| عِشْروُنَ | 20 | سِتُّونَ | 60 |
| ثَلاَثُونَ | 30 | سَبْعُونَ | 70 |
| أرْبَعُونَ | 40 | ثَمَانُونَ | 80 |
| خَمْسُونَ | 50 | تِسْعُونَ | 90 |
| Müennes | Müzekker | ||
| عِشْروُنَ لَيْلَةً | 20 gece | عِشْروُنَ قَلَماً | 20 kalem |
| أرْبَعُونَ صُورَةً | 40 resim | ثَلاَثُونَ يَوْماً | 30 gün |
| تِسْعُونَ هِرَّةً | 90 kedi | خَمْسُونَ قَلَماً | 50 kalem |
| سِتُّونَ غُرْفَةً | 60 oda | سَبْعُونَ حِصَاناً | 70 at |
| أَرْبَعُونَ امْرأَةً | 40 kadın | تِسْعُونَ رَجُلاً | 90 adam |
| Cer | Nasb | Ref’ |
| سَلَّمْتُ عَلَى أَرْبَعِينَ رَجُلاً. | رَأَيْتُ أَرْبَعِينَ رَجُلاً. | جاَءَ أَرْبَعُونَ رَجُلاً. |
| ساَفَرَ سِتُّونَ طاَلِباً. | 60 öğrenci gitti (yolculuk yaptı). | |
| فِي الساَّعَةِ سِتُّونَ دَقِيقَةً. | Saatte 60 dakika vardır. | |
| بَنَى الْمَدْرَسَةَ ثَماَنُونَ عاَمِلاً. | Okulu 80 işçi bina etti (yaptı). | |
| وَصَلَتِ الْحاَفِلَةُ فِي عِشْرِينَ دَقِيقَةً. | Otobüs 20 dakikada geldi. | |
| سَتَبْدَأُ الْعُطْلَةُ الصَّيْفِيَّةُ بَعْدَ عِشْرِينَ يَوْماً. | Yaz tatili 20 gün sonra başlayacak. | |