gibi. Bizler Türkçede saatleri ifade ederken sayma sayılarını kullanırız saat üç, saat beş, saat on deriz ama Arapçada ise saatler söylenirken sayma sayıları değil de müennes olan sıra sayıları kullanılır yani Arapçada saatleri ifade ederken saat üç değil de üçüncü saat, saat beş değil de beşinci saat, saat on değil deonuncu saat ifadeleri kullanılır ancak saat bir derken bu kurala uyulmaz.
O zaman isterseniz öncelikle saat başlarının nasıl söylendiğine bir göz atalım
saat bir (es-saatu el-vahidetu) الساعة الواحدة ,
saat iki (es- saatu es-saniyetu) الساعة الثانية ,
saat üç (es-saatu es-salisetu) الساعة الثالثة ,
saat dört (es-saatu er-rabiatu) الساعة الرابعة ,
saat beş (es-saatu el-hamisetu) الساعة الخامسة ,
saat altı (es-saatu es-sadisetu) الساعة السادسة ,
saat yedi (es-saatu es-sabiatu) الساعة السابعة ,
saat sekiz (es-saatu es-saminetu) الساعة الثامنة ,
saat dokuz (es-saatu et-tasiatu) الساعة التاسعة ,
saat on (es-saatu el-aşıratu) الساعة العاشرة ,
saat onbir (es-saatu el-hadiyete aşarate) الساعة الحادية عشرة ,
saat on iki (es-saatu es-saniyete aşarate) الساعة الثانية عشرة
Görüldüğü gibi الساعة (saat) kelimesiyle saati ifade ettiğimiz sayı arasında sıfat tamlaması ilişkisi vardır yani الساعة kelimesi mevsuf saati ifade ettiğimiz sayı sıfattır bu nedenle الساعة kelimesinin başında olan harful ta’rif yani elif lam takısı saati ifade ettiğimiz sayının başında da vardır ve her ikisi de müennesdir çünkü marifelik, nekralık ve müenneslik, müzekkerlik sıfatın mevsufa uyduğu özelliklerdendir
İsterseniz şimdi de saatlerde kullanılan tabirlere göz atalım
geçe, geçiyor (ve) و
kala, var (illa)الا
yarım, buçuk (nısf) نصف
çeyrek, on beş dakika (rub’u)ربع
yirmi dakika (sulus) ثلث
burada çeyrek ve yirmi dakika üzerinde biraz duralım bildiniz gibi bir nesnenin dört eşit parçasından her birine çeyrek adı verilir bir saati de dört eşit parçaya böldüğümüzde çeyreğini elde ederiz yani 60/4=15 dakika ve Arapçada اربع dört , ربع dörtte bir yani çeyrek demektir. Birde Türkçede kullanılmadığı halde Arapçada kullanılan ثلث ifadesi vardır ve bu ifade yirmi dakika için kullanılır bildiğiniz gibi Arapçada ثلاث üç, ثلث üçte bir demektir. Saat altmış dakikadan oluştuğuna göre saatin üçte biri yirmi dakikadır.
Şimdi saatlerle ilgili birkaç örnek verelim isterseniz
saat üçü çeyrek geçiyor (es-saatu es-salisetu ve er-rub’u) الساعة الثالثة و الربع ,
saat üçe çeyrek var (es-saatu es-salisetu illa rubu’an) الساعة الثالثة الا ربعا ,
saat üçü yirmi geçiyor (es-saatu es-salisetu ve es-sulus) الساعة الثالثة و الثلث ,
saat üçe yirmi var (es-saatu es-salisetu illa sulusen)الساعة الثالثة الا ثلثا ,
saat üç buçuk (es-saatu ve en-nısf) الساعة الثالثة و النصف
Saatlerde kullanılan diğer terimler şunlardır
saniye (saniyeh) سانية ,
saniyeler (sevani) سواني ,
dakika (dagigah) دقيقة ,
dakikalar (dagaig) دقائق ,
saatler (saa’aat) ساعات ,
yarım saat (nısf saah) نصف ساعة
Araplar saati genel olarak 24 saat yerine 12 saat üzerinden ifade ederler yani saat 13, saat 15, saat 21 gibi ifadeleri pek fazla kullanmazlar bunun yerine saati söylerken yanına öğlen (zuhran) ظهرا , öğleden sonra (ba’dez zuhr) بعد الظهر , akşamleyin (mesaen) مساء , geceleyin (bil leyl) بالليل gibi yardımcı ifadeleri kullanırlar.
Birkaç örnek kullanım
saat üçü on geçiyor (es-saah es-saliseh ve aşrah) الساعة الثالثة و عشرة ,
saat dokuzu elli dokuz geçiyor (saat 10 a bir dakika var) (es-saah el-aşirah illa dagigah)
الساعة العاشرة الا دقيقة ,
saat dördü iki geçiyor (es-saah er-rabiah ve dagigateyn) الساعة الرابعة و دقيقتين ,
saat dörde geliyor (havaley es-saah er-rabiah) حوالي الساعة الرابعة ,
bir saat içinde (khilal saah) خلال ساعة ,
iki saat süreyle (limüddeti saateyn) لمدة ساعتين ,
yarım saatten beri (min nısf saah) من نصف ساعة ,
saat sekizden beri (min es-saah es-samine) من الساعة الثامنة ,
saat beşe kadar (liğayeh es-saah el-khamiseh) لغاية الساعة الخامسة