Zamana bağlı olarak bir işin, bir halin veya bir hareketin oluşunu belirten kelimelere fiil denir. Arapça’da iki temel fiil çekimi vardır. Diğer kalıplar bu ikisinden türetilir. Bunlar ‘Mazi Fiil’ (Geçmiş Zaman) ve ‘Muzari Fiil’ (Geniş zaman ve Şimdiki Zaman) dır.
Yapı olarak ise fiiller; üç harfli ve dört harfliler olmak üzere ikiye ayrılır. Yine bunlar kendi içlerinde ek almış ve ek almamış şeklinde farklı bab’lara (kalıplara) ayrılmaktadır.
En temel olarak üç harfli bir fiil;
فعل –>
ف : Faal Fiil (Birinci harf)
ع : Aynel Fiil (İkinci harf)
ل : Lamel Fiil (Üçüncü harf)
den oluşur.
|
GENEL FİİL TABLOSU |
|||||||||||
|
X : Kök harfi, + : Ek harfi
Eylemin Cinsine Göre Fiil Çeşitleri
Müteaddi Fiiller : Eylemi yapan (özne) ve eylemden etkileneni (nesne – mef’ul) olan, yani başkasına geçen fiillerdir. Vücudun bir organı ile yapılır. (Vurdu, yedi, içti)
قَتَلَ الجُنْدِيُّ الجَاسُوسَ : Asker casus’u öldürdü.
بَنَى إِبْرَاھِيمُ عَلَيْهِ السَلامُ الكَعْبَةَ : İbrahim aleyhisselam Kabe’yi inşa etti.
Lazım Fiiller : Eylemin özne ile sınırlanıp kendisinde kaldığı, diğerlerine ihtiyacı olmayan fiillerdir. Vücudun tamamı ile yapılır. (Çıktı, girdi, gitti)
فَرِحَ المُدَرِّسُ : Öğretmen mutlu oldu.
خَرَجَ الطُلابُ : Öğrenciler çıktı.
Lazım Fiiller, harf-i cer’ler ile başkasını dolaylı yoldan etileyebilir.
فَرِحَ المُدَرِّسُ بِي : Öğretmen benimle mutlu oldu.
خَرَجَ الطُلابُ مِن الفَصْلِ : Öğrenciler sınıftan çıktı.
ذَھَبْتُ بِالمَرِيضِ إلى المُسْتَشْفَى : Hastayı hastaneye götürdüm.
نَظَرْتُ إلى الجَبَلِ : Dağa baktım.
Lazım Filler ek alıp Müteaddi Fiil haline gelebilirler.