Arapça Sayılar ve Kuralları

Arapça Sayılar ve Kuralları

Gramer Kaideleri Arapça Sayılar

Sayılar, sayılan isimden önce gelir. Yalnız 1 sayısı, sayılan isimden sonra gelir. Sayıların sıfatı durumunda olur.

  Örnekler:
bir kız çocuğu

طِفْلَةٌ وَاحِدَةٌ

bir adam

 رَجُلٌ وَاحِدٌ

 

– Arapçada, sayıya العَدَدُ, sayılana المَعْدُودُ denir. Bir cinsten iki varlığı göstermek için اِثْنَانِ ve اِثْنَتَانِ pek kullanılmaz, isim doğrudan doğruya  tesniye (ikil) yapılır, müsenna (ikil) yapılır.

 

Örnekler: 

bir adam

 رَجُلٌ

iki adam

 رَجُلاَنِ
bir kız çocuğu

 طِفْلَةٌ

iki kız çocuğu

طِفْلَتَانِ

 

İki ilah edinmeyiniz! !

لاَ تَتَّخِذُوا إِلاَهَيْنِ اِثْنَيْنِ  (ancak, manayı kuvvetlendirmek için kullanılır)

 
 

Kural 1:

3-10 arasında, aded (sayı), madudun (sayılanın) zıt cinsinden olur, madud (sayılan) cem (çoğul) olarak gelir ve mecrurdur (son harfinin harekesi esre ” ِ ” dir).

Örnekler:
3 kadın

ثَلاَثُ نِسْوَةٍ

3 adam

 ثَلاَثَةُ رِجَالٍ

3 gece

ثَلاَثُ لَيَالٍ

3 gün

 ثَلاَثَةُ أَيَّامٍ  

şu halde 3 gün oruç tutmak vaciptir.

فَصِيَامُ ثَلاَثَةِ أَيَّامٍ

7 gece

 سَبْعُ لَيَالٍ

7 gün

 سَبْعَةُ أَيَّامٍ

 وَثَمَانِيَةَ سَخَّرَهَا عَلَيْْهِمْ سَبْعَ لَيَالٍ وَ ثَمَانِيَةُ أَيَّامٍ حُسُومًا

(Allah) o fırtınayı üzerlerine 7 gece ve 8 gün arka arkaya musallat etti.

 

Dişi için لِلْمُؤَنَّثِ

1 kız çocuğu

 طِفْلَةٌ وَاحِدَةٌ

2 kız çocuğu

 طِفْلَتَانِ

3 kız çocuğu

 ثَلاَثُ طِفْلاَتٍ

 
4 kız çocuğu

أَرْبَعُ طِفْلاَتٍ

5 kız çocuğu

 خَمْسُ طِفْلاَتٍ

6 kız çocuğu

سِتُّ طِفْلاَتٍ

7 kız çocuğu

 سَبْعُ طِفْلاَتٍ

8 kız çocuğu

ثَمَانِي طِفْلاَتٍ

9 kız çocuğu

تِسْعُ طِفْلاَتٍ

10 kız çocuğu

عَشْرُ طِفْلاَتٍ

Erkek için لِلْمُذَكَّرِ

1 çocuk طِفْلٌ وَاحِدٌ
2 çocuk طِفْلاَنِ
3 çocuk ثَلاَثَةُ أَطْفَالٍ
4 çocuk أَرْبَعَةُ أَطْفَالٍ
5 çocuk خَمْسَةُ أَطْفَالٍ
6 çocuk سِتَّةُ أَطْفَالٍ
7 çocuk سَبْعَةُ أَطْفَالٍ
8 çocuk ثَمَانِيَةُ أَطْفَالٍ
9 çocuk تِسْعَةُ أَطْفََالٍ
10 çocuk عَشْرَةُ أَطْفَالٍ

 

Kural 2: 

11-19 arasındaki sayılara الأَعْدَادُ المُرَكَّبَةُ denir. Sayılar birleşiktirler (murekkeb), ve hem dişilerin hem de erkeklerin sonlari iki üstün ” ً ” olarak harekelenir.

 

Örnekler:

Dişi için لِلْمُؤَنَّثِ

11 kız çocuğu إِحْدَى عَشَرَةَ طِفْلَةً

12 kız çocuğu اِثْنَتَا عَشَرَةَ طِفْلَةً

13 kız çocuğu ثَلاَثَ عَشَرَةَ طِفْلَةً

14 kız çocuğu أَرْبَعَ عَشَرَةَ طِفْلَةً

15 kız çocuğu خَمْسَ عَشَرَةَ طِفْلَةً

16 kız çocuğu سِتَّ عَشَرَةَ طِفْلَةً

17 kız çocuğu سَبْعَ عَشَرَةَ طِفْلَةً

18 kız çocuğu ثَمَانِيَ عَشَرَةَ طِفْلَةً

19 kız çocuğu تِسْعَ عَشَرَةَ طِفْلَةً

 

Erkek için لِلْمُذَكَّرِ

11 çocuk أَحَدَ عَشَرَ طِفْلاً

12 çocuk اِثْنَا عَشَرَ طِفْلاً

13 çocuk ثَلاَثَةَ عَشَرَ طِفْلاً

14 çocuk أَرْبَعَةَ عَشَرَ طِفْلاً

15 çocuk خَمْسَةَ عَشَرَ طِفْلاً

16 çocuk سِتَّةَ عَشَرَ طِفْلاً

17 çocuk سَبْعَةَ عَشَرَ طِفْلاً

18 çocuk ثَمَانِيَةَ عَشَرَ طِفْلاً

19 çocuk تِسْعَةَ عَشَرَ طِفْلاً

Kural 3: 

Birleşik ve arada “و” harfi olmadan yazılan (mürekkep) sayılardan sadece 12 sayısının harekesi değişir (murabdır)

Örneklerde görüldüğü gibi, 12 sayısındaki اِثْنَانِ ، اِثْنَتَانِ kelimelerinin sonundaki elif, merfu (-u olması yada özne olması durumu) durumunda elif olarak kalır, mansup (harekesinin -e, a olması) ve mecrur (harekesinin -i olması) durumunda ise ي olur.

 

Örnekler:

12 çocuk geldi.

 جَاءَ اِثْنَا عَشَرَ طِفْلاً – مَرْفُوعٌ

12 çocuk gördüm.

 رَأَيْتُ اِثْنَيْ عَشَرَ طِفْلاً – مَنْصُوبٌ

12 çocuğu selamladım.

 سَلَّمْتُ عَلَى اِثْنَى عَشَرَ طِفْلاً – مَجْرُورٌ

12 kız çocuk geldi.

جَائَتْ اِثْنَتَا عَشْرَةَ طِفْلَةً – مَرْفُوعٌ

 

12 kız çocuğu gördüm.

 رَأَيْتُ اِثْنَتَيْ عَشْرَةَ طِفْلَةً – مَنْصُوبٌ
12 kız çocuğu selamladım.

سَلَّمْتُ عَلَى اِثْنَيْ عَشْرَةَ طِفْلَة

 

20 ve Sonrası için Sayılar – Yazılış Örnekleri:

Dişi için لِلْمُؤَنَّثِ

21 إِحْدَى وَ عِشْرُونَ

32 اِثْنَتَانِ وَ ثَلاَثُونَ

43 ثَلاَثٌ وَ أَرْبَعُونَ

54 أَرْبَعٌ وَ خَمْسُونَ

65 خَمْسٌ وَ سِتُّونَ

76 سِتٌّ وَ سَبْعُونَ

87 سَبْعٌ وَ ثَمَانُونَ

98 ثَمَانٍ وَ تِسْعُونَ

99 تِسْعٌ وَ تِسْعُونَ

100 مَائَةٌ

Örnekler:

47 öğrenci gitti. ذَهَبَ سَبْعَةٌ وَ أَرْبَعُونَ تِلْمِيذًا (-u yada -un hali)

47 öğrenci gördüm. رَأَيْتُ سَبْعَةً وَأَرْبَعِينَ تِلْمِيذًا (-e, -en, -a, -an olma hali )

47 öğrenciye selam verdim. سَلَّمْتُ عَلَى سَبْعَةٍ وَأَرْبَعِينَ تِلْمِيذًا (-i yada -in olma hali)

Günde 24 saat vardır. فِي اليَوْمِ أَرْبَعٌ وَعِشْرُونَ سَاعَةً (-u yada -un hali)

Adam şehirde 24 gün kaldı. مَكَثَ الرَّجُلُ فِي المَدِينَةِ أَرْبَعَةً وَعِشْرِينَ يَوْمًا (-e, -en, -a, -an olma hali )

Adam köye 24 günde ulaştı. وَصَلَ الرَّجُلُ إِلَى القَرْيَةِ فِي أَرْبَعَةِ وَ عِشْرِينَ يَوْمًا (-i yada -in olma hali)

 

 

Kural 4: 

Diğer birleşik ve arada “و” harfi olmadan yazılan (mürekkep) sayılar mebnidir,(her yerde harekeleri aynıdır) cümlede ne durumda bulunursalar bulunsunlar, hiçbir değişikliğe uğramazlar.

Örnekler:

17 çocuk geldi. جَاءَ سَبْعَةَ عَشَرَ طِفْلاً – مَرْفُوعٌ

17 çocuk gördüm. رَأَيْتُ سَبْعَةَ عَشَرَ طِفْلاً – مَنْصُوبٌ

17 çocuğu selamladım. سَلَّمْتُ عَلَى سَبْعَةَ عَشَرَ طِفْلاً – مَجْرُورٌ

17 kız çocuğu geldi. جَائَتْ سَبَعَ عَشْرَةَ طِفْلَةً – مَرْفُوعٌ

17 kız çocuğu gördüm. رَأَيْتُ سَبْعَ عَشْرَةَ طِفْلَةً – مَنْصُوبٌ

17 kız çocuğu selamladım. سَلَّمْتُ عَلَى سَبْعَ عَشْرَةَ طِفْلَةً – مَجْرُورٌ

Bir vakit, Yusuf, babasına şöyle demişti: “Babacığım, 11 yıldız gördüm…” إِذْ قَالَ يُوسُفُ لأَبِيهِ يَا أَبَتِ إِنِّي رَأَيْتُ أَحَدَ عَشَرَ كَوْكَبًا

Bir vakit Musa, susuz kalan kavmi için su istemişti; Biz de: “Değneğinle taşa vur” demiştik. Onun üzerine o taştan 12 pınar kaynadı, çıktı.

وَإِذْ اسْتَسْقَى مُوسَى لِقَوْمِهِ فَقُلْنَا اضْرِبْ بِعَصَاكَ الحَجَرَ فَانْفَجَرَتْ مِنْهُ اِثْنَتَا عَشْرَةَ عَيْنَا

 

 

 

Erkek için لِلْمُذَكَّرِ

21 وَاحِدٌ وَ عِشْرُونَ

32 اِثْنَانِ وَ ثَلاَثُونَ

43 ثَلاَثَةٌ وَ أَرْبَعُونَ

54 أَرْبَعَةٌ وَ خَمْسُونَ

65 خَمْسَةٌ وَ سِتُّونَ

76 سِتَّةٌ وَ سَبْعُونَ

87 سَبْعَةٌ وَ ثَمَانُونَ

98 ثَمَانِيَةٌ وَ تِسْعُونَ

99 تِسْعَةٌ وَ تِسْعُونَ

100 مَائَةٌ

Yukarıdaki iki bölümü birbirine bağlayan vav و ile bağlı olan bu sayılar murabdır (harekeleri değişebilir).

 

Kural 5: 

20-100 arasındaki sayılara العُقُودُ (onluk) denir. Bu sayılar, hem müzekker hem de müennes için ortak kullanılırlar:

 

 

Örnekler:

dişi için لِلْمُؤَنَّثِ – erkek için لِلْمُذَكَّرِ  (karışık)

20 kız çocuğu عِشْرُونَ طِفْلَةً

20 çocuk عِشْرُونَ طِفْلاً

30 gece ثَلاَثُونَ لَيْلَةً

30 gün ثَلاَثُونَ يَوْمًا

40 gece أَرْبَعُونَ لَيْلَةً

40 gün أَرْبَعُونَ يَوْمًا

50 خَمْسُونَ

60 سِتُّونَ

70 سَبْعُونَ

80 ثَمَانُونَ

90 تِسْعُونَ

 

Kural 6:

100-1000 arasında sayılar -100 ve 200 dışındakiler- bileşiktir. İkinci bölüm مُضَافٌ إِلَيْهِ sayıldığından mecrurdurlar. Bu sayılar da müzekker ve müennes için ortak olarak kullanılırlar.

 

Örnekler:
dişi için لِلْمُؤَنَّثِ – erkek için لِلْمُذَكَّرِ (ortak kullanılmaktadır)

 

100 مِائَةٌ

200 مِائَتَانِ

300 ثَلَثُمِائَةٍ

400 أَرْبَعُمَائَةٍ

500 خَمْسُمِائَةٍ

600 سِتُّمِائَةٍ

700 سَبْعُمِائَةٍ

800 ثَمَانِمِائَةٍ

900 تِسْعُمِائَةٍ

1000 أَلْفٌ

700 gece سَبْعُمِائَة ِ لَيْلَةٍ

700 gün سَبْعُمِائَةٍ يَوْمٍ

Madud (sayılan), müfred (tekil) ve mecrurdurlar (son harekesi -in)

Örnekler:
101 مِائَةُ وَوَاحِدٍ
102 مِائَةُ وَاثْنَانِ
103 مِائَةٌ وَثَلاَثَةٌ
104 مِائَةٌ وَأَرْبَعَةٌ
105 مِائَةٌ وَخَمْسَةٌ
106 مَائَةٌ وَسِتَّةٌ
107 مِائَةٌ وَسَبْعَةٌ
108 مِائَةٌ وَثَمَانِيَةٌ
109 مِائَةٌ وَتِسْعَةٌ
110 مِائَةٌ وَعَشَرَةٌ
111 مِائَةٌ وَ أَحَدَ عَشَرَ
112 مِائَةٌ وَ اِثْنَانِ عَشَرَ
115 مِائَةٌ وَ خَمْسَةَ عَشَرَ
123 مِائَةٌ وَ ثَلاَثَةٌ وَ عِشْرُونَ
247 مِائَتَانِ وَ سَبْعَةٌ وَ أَرْبَعُونَ
279 مِائَتَانِ وَ تِسْعَةٌ وَ سَبْعُونَ
354 ثَلَثُمِائَةٍ وَ أَرْبَعَةٌ وَ خَمْسُونَ
463 أَرْبَعُمِائَةٍ وَ ثَلاَثَةٌ وَ سِتُّونَ
354 ثَلاَثُمِائَةٍ وَ أَرْبَعَةٌ وَ خَمْسُونَ
463 أَرْبَعُمِائَةٍ وَ ثَلاَثَةٌ وَ سِتُّونَ
594 خَمْسُمِائَةٍ وَ أَرْبَعَةٌ وَ تِسْعُونَ
675 سِتُّمِائَةٍ وَ خَمْسَةٌ وَ سَبْعُونَ
789 سَبْعُمِائَةٍ وَ تِسْعَةٌ وَ ثَمَانُونَ
996 تِسْعُمِائَةٍ وَ سِتَّةٌ وَ تِسْعُونَ
107 kitap مِائَةُ وَ سَبْعَةُ كُتُبٍ
514 kitap خَمْسُمِائَةٍ وَ أَرْبَعَةَ عَشَرَ كِتَابًا
968 kitap تِسْعُمِائَةٍ وَ ثَمَانِيَةٌ وَ سِتُّونَ كِتَابًا

 

Örneklerde görüldüğü gibi, bu sayılardan sonra gelen madud (sayılan), sayının son bölümüne göre, müfred (tekil) veya cemi (çoğul) olur ve ona göre harekelenir.

1000-10.000 arasındaki sayılar.

أَلْفٌ ve أَلْفَانِ nin dışındakiler bileşiktirler. İsim tamlaması sayıldıklarından, ikinci bölümleri daima kesre-esre ” ِ ” ile harekelidir.

Örnekler:
1000 أَلْفٌ
2000 أَلْفَانِ
3000 ثَلاَثَةُ آلاَفٍ
4000 اَرْبَعَةُ آلاَفٍ
5000 خَمْسَةُ آلاَفٍ
6000 سِتَّةُ آلاَفٍ
7000 سَبْعَةُ آلاَفٍ
8000 ثَمَانِيَةُ آلاَفٍ
9000 تِسْعَةُ آلاَفٍ
10.000 عَشَرَةُ آلاَفٍ

 

 

Kural 7:

Bu sayılardan sonra gelen madud (sayılan), daima müfred (tekil) olur ve ” ِ ” ile harekelenir.

Örnekler:
1000 kitap أَلْفُ كِتَابٍ
4000 kitap أَرْبَعَةُ آلاَفِ كِتَابٍ
9000 kitap تِسْعَةُ آلاَفِ كِتَابٍ
10.000 kitap عَشَرَةُ آلاَفِ كِتَابٍ
10.000 den sonraki sayılar:
11.000 أَحَدَ عَشَرَ أَلْفًا
12.000 اِثْنَا عَشَرَ أَلْفًا
13.000 ثَلاَثَةَ عَشَرَ أَلْفًا
17.000 سَبْعَةَ عَشَرَ أَلْفًا
19.000 تِسْعَةَ عَشَرَ أَلْفًا
20.000 عِشْرُونَ أَلْفًا
21.000 وَاحِدٌ وَ عِشْرُونَ أَلْفًا
22.000 اِثْنَانِ وَ عِشْرُونَ أَلْفًا
23.000 ثَلاَثَةٌ وَ عِشْرُونَ أَلْفًا
29.000 تِسْعَةٌ وَ عِشْرُونَ أَلْفًا
30.000 ثَلاَثُونَ أَلْفًا
31.000 وَاحِدٌ وَ ثَلاَثُونَ أَلْفًا
39.000 تِسْعَةٌ وَ ثَلاَثُونَ أَلْفًا
40.000 أَرْبَعُونَ أَلْفًا
85.000 خَمْسَةٌ وَ ثَمَانُونَ أَلْفًا
99.000 تِسْعَةٌ وَ تِسْعُونَ أَلْفًا
100.000 مِائَةُ أَلْفٍ
200.000 مِائَتَا أَلْفٍ
300.000 ثَلاَثُمِائَةِ أَلْفٍ
700.000 سَبْعُمِائَةِ أَلْفٍ
900.000 تِسْعُمِائَةِ أَلْفٍ
1.000.000 أَلْفُ أَلْفٍ (مَلْيُون)
2.000.000 أَلْفَا أَلْفٍ (مَلْيُونَانِ)
3.000.000 ثَلاَثَةُ آلاَفِ أَلْفٍ

Bu sayılar, daha önce görülen kaidelere göre yapılırlar.

Dikkat:
سَبْعَةَ عَشَرَ أَلْفًا (17.000) deki أَلْفًا, daha önce görülen سَبْعَةَ عَشَرَ طِفْلاً (17 çocuk) daki طِفْلاً kelimesinin yerinde kullanılmıştır.

سَبْعُمِائَةِ أَلْفٍ (700.000) deki أَلْفٍ kelimesi de, سَبْعُمِائَةِ يَوْمٍ (700 gün) deki يَوْمٍ kelimesinin yerinde kullanılmıştır.