İsim Cümlesi

Arapça İsim Cümlesinde Müptedanın Özellikleri

Arapça İsim Cümlesinde Haberin Özellikleri

Arapçada İsim Cümlesi – Müpteda Haber

Arapçada iki temel cümle yapısı vardır. Fiil cümlesi ve isim cümlesi. Cümlenin isim cümlesi mi yoksa fiil cümlesi mi olduğunu anlamak için cümlenin ilk kelimesine bakılır. İlk kelimesi fiil ise fiil cümlesi, ilk kelimesi isim cinsinden bir kelime olursa isim cümlesi olur. Başka bir deyişle, isimle başlayan cümlelere isim cümlesi, fiil ile başlayan cümlelere de fiil cümlesi denir:

İsim cümlesinin 2 temel unsuru vardır: Mübteda ve haber. Mübteda, cümlenin öznesidir. Genellikle isim cümlesinin başında bulunur ve merfu konumdadır. Haber ise cümlenin yüklemidir ve mübtedadan sonra gelir. Haber, mübteda hakkında bilgi veren unsurdur.

1. İsim cümlesinin ilk unsurudur.
2. Marifedir. Yani belirlidir.
3. Merfudur. Yani öznedir.

1. Haber tek bir kelime olarak, harf-i cerin mecruru bulunan bir isim olarak ve zarf olarak gelebileceği gibi cümle olarak da gelebilir.
2. Haber, müptedaya adet ve cinsiyet açısından uyum gösterir. Yani tekil müptedanın haberi tekil olur. Müennes müptedanın haberi de müennes olur.
3. Haber, mübteda gibi ref durumunda gelir. Ancak harf-i cerli isim, zarf ve cümle olarak geldiğinde ref alameti açıkça görülmez. Ref alametini açıkça göremediğimiz için, “yer itibariyle merfu” anlamında “mahallen merfu” ifadesini kullanırız.
4. Mübteda gayr-i âkıl cem’i olduğunda, yani akıl sahibi olmayan varlıkların cemisi olduğunda haber müfred-müennes olarak gelir.
5. Haber tek bir kelime olduğunda şu kaideler geçerlidir:

• Mübteda önce, haber sonra gelir.
• Mübteda marife, haber nekra olur.
• Haber mübtedaya cinsiyet, sayı ve irab açısından uyar.

6. Haber, harf-i cerin mecruru olan bir isim veya zarf olduğunda haber mübtedadan önce gelebilir. Bu durumda mübteda nekra olur. Cümle Türkçeye, “Bir yerde bir kimse veya bir şey var.” şeklinde tercüme edilir.
7. Haber bir fiil cümlesi olabilir. Bu durumda mübteda mutlaka başta gelir ve marife olur. Haber konumunda olan fiil ise cinsiyet ve sayı bakımından mübtedaya uyar.
8. Haber isim cümlesi olarak da gelebilir.