2) Ale’l-Ebvab Rivayet Mahsulleri:
Hadisleri konularına göre tasnif eden, bölüm
(kitap) ve bablara ayrılmış hadis eserlerine genel bir isimlendirme olarak
Musannef adı verilmektedir. Bunlar da temelde üç çeşittir: Musannef, Cami’
(Sahih) ve Sünen.
Müstedrek ve Müstahraçlar:
Hangi hadis kitabı üzerine yapılmışlarsa onun özelliğini taşıyan tamamlayıcı
eserlerdir. Bu sebeple bu iki kitap üzerinde de durmayacağız.
Musannefler:
Sünen’lerin muhtevasına mevkuf ve maktu’ hadislerin ilavesiyle meydana
getirilmiş kitaplardır. En meşhur olanları, Abdurrezzak b. Hemmam’ın (211/826)
el-Musannef’i ve İbn Ebi Şeybe’nin (235/849) el-Musannef’idir.
Camiler:
Akaid, ahkam, siyer, adab, tefsir, fiten, eşratu’s-sa’a ve menakib gibi dinin
bütün cephelerine dair konuların tamamını kapsayan kitaplardır. Buhari, Müslim
ve Tirmizi’nin kitapları bu gruptandır. İlk iki kitaba Sahihan (Sahihayn)
denilmektedir. Sıhah-ı sitte tabiriyle Buhari, Müslim, Ebu Davud, Tirmizi, Nesai
ve İbn Mace’nin eserlerinden oluşan kütüb-i sitte’nin kastedilmiş olması, bu
kitapların ihtiva ettikleri hadislerin çoğunlukla sahih nitelikli olması
dolayısıyla verilmiş bir isimdir. Kütüb-i sitte yerine usul-i sitte de
denilmektedir.
Sünenler:
Merfu nitelikli ahkam hadislerini fıkıh kitapları tertbi içinde ihtiva eden
kitaplara sünen denilmektedir. Bunların en başta geleni Ebu Davud, Nesai, İbn
Mace, Darimi’nin sünenleridir. Sünen-i erbaa, Ebu Davud, Tirmizi, Nesai ve İbn
Mace’nin kitaplarıdır. İlk üçüne sünen-i selase de denir.
[1]