Edilgen – Şimdiki ve Geniş Zaman’ın Hikayesi
Edilgen şimdiki ve geniş zamanın hikayesini elde etmek için masdarın geçmiş zaman gövdesi ile شُدَنْ “şoden-olmak” masdarının geçmiş zaman gövdesi olan شُدْ “şod-oldu” fiiline ve bu fiile bitişen muttasıl zamirlere ihtiyacımız vardır. Şimdiki zaman murad edildiğinden şimdiki zamanı ifade eden مِى edatı da eklenir. Misal; گُفْتَنْ “goften-söylemek” masdarını ele alırsak edilgen şimdiki ve geniş zamanın hikayesi fiilimiz گُفْتَه مِى...
İsm-i Fail ve İsm-i Meful 2
وَ أَمَّا مَا زَادَ ثَلاَثَةِ أَحْرُفٍ فَالضَّابِطُ فِيهِ أَنْ تَضَعَ فِي مُضَارِعِهِ الْمِيمَ الْمَضْمُومَةَ فِي مَوْضِعِ حَرْفِ الْمُضَارَعَةِ وَ تَكْسِرَ مَا قَبْلَ آخِرِهِ فِي الْفَاعِلِ وَ تَفْتَحَهُ فِي الْمَفْعُولِ. فَرْقًا بَيْنَهُمَا، نَحْوُ؛ مُكْرِمٌ وَ مُكْرَمٌ، وَ مُدَحْرِجٌ وَ مُدَحْرَجٌ، وَ مُسْتَخْرِجٌ وَ مُسْتَخْرَجٌ. وَ قَدْ يَسْتَوِى لَفْظٌ الْفَاعِلِ وَ الْمَفْعُولِ فِي بَعْضِ الْمَوَاضِعِ، كَـمُحَابٍّ وَ مُتَحَابٍّ وَ مُخْتَارٍ وَ...
İmam Birgivi
İMAM BİRGİVİ (r.a) Osmanlı âlimlerinin içinde, neredeyse en meşhur olan ve Türk talebelerin en çok faydalandığı alim İmam Birgivi’dir. Uzun adı Muhammed bin Ali Birgivî’dir. Lakabı Zeynüddin’dir Hicri 928 (miladi 1521) yılında Balıkesir’in Birgi ilçesinde dünyaya geldi. Hicri 981 (miladi 1573) senesinde Aydın’ın Birgi nahiyesinde vefât etti. Birgi nahiyesi, Ödemiş ilçesinden yarım saatlik mesafededir. Türbesi, Aydın’ın Birgi nahiyesinde bir tepe...
İzhar’a Giriş
إِفْتِتَاحُ إِلَى الْعِلْمِ الْإِظْهَارِ İzhar İlmine Giriş İzhar Kitabının musannıfı İmam Birgivi’dir. İzhar, Nahiv topluluğu altında bir ilim olup, Arap Gramerinin en önemli mevzusudur. علم نحوك تعريفى؛ وَ هُوَ عِلْمٌ يُعْرَفُ بِهِ أَحْوَالُ الْكَلِمَةِ الْعَرَبِيَّةِ مِنْ حَيْثُ الْاِعْرَابِ وَ الْبِنَاءِ Nahiv İlmi’nin Tarifi; Arapça kelimelerin, mebnilik ve mureblik bakımından, ahvalinin bilinmesidir. اظهارك موضوعى؛ الكلمة العربية الواقعة فى الكلام...
Muktezil İrab
مقتضى العراب؛ ثم عامل هو ما أوجب بواسطة كون آخر الكلمة على وجه مخصوص من العراب. و المراد باواسطة مقتضى العراب. و هو فى الاسماء توارد المعانى المختلفة عليها. فإنها أمور خفية. مثلا اذ قلنا ضَرَبَ زَيْدٌ غُلَامَ عَمْرٍو: و فضرب اوجب كون آخر زيد مضموما و آخر غلام مفتوحا بواسطة ورود الفاعلية على زيد، و المفعولية على...
Muzari’nin İsm-i Faile Benzemesi
فالعامل يحصل المعانى الخفية فى الاسماء و هو تقتضى نصب علائم، هى العراب. و فى الافعال المشابهة التامة للاسم، و هى فى المضارع فقط. فإنه مشابه لاسم الفاعل. لفظا و معنى و استعمالا. أما الاوللفظا؛ فلموازنته له فى الحركات و السكنات. نحو: ضَارِبٌ يَضْرِبُ و مُدَحْرِجُ يُدَحْرِجُ. و أما الثانى معنى؛ فلقبول كل منهما الشيوع و الخصوص. فإن...
Ba Harf-i Cerri
Ba harfi cerrinin 14 manasını bilmemiz bizlere yeterlidir şimdilik. اِلْصَاقْ (İlsak) Bitiştirme Manası: أَمْسَكْتُ بِزَيْدٍ “Zeyd’e yapıştım” cümlesinde بِزَيدٍ carr ve mecrurdur. بِ harfi cerrdir, زَيْدْ ise harfi cerrin meksur olan mecrurudur. مَرَرْتُ بِزَيْدٍ “Zeyd’e uğradım” cümlesinde بِزَيدٍ carr ve mecrurdur. بِ harfi cerrdir, زَيْدْ ise harfi cerrin meksur olan mecrurudur. Yani -e, -a gibi bitişme manası ihtiva...
Min Harf-i Cerri
مِنْ harf-i cerrinin yaklaşık 10 manası vardır ama ilk akla gelen manası -den, -dan ifade eden ibtida (başlangıç) manasıdır. اِبْتِدَاءْ Başlangıç Manası; İsra suresinin ilk ayetinde Allah-u Teala, Muhammed Aleyhisselamı Mescid ül-Haram’dan Mescid ül-Aksa’ya götürdüğünü bizlere bildirir. Bu ayetteki min-i ibtidaiyyeyi görelim; سُبْحَانَ أَلَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى “Kulunu (Muhammed a.s) bir gece...
İlâ Harf-i Cerri
إِلَى -e, -a İhtiha Harf-i Cerrinin 5 manasını göreceğiz. Aklımıza ilk intiha manası gelir, yani -e, -a manası. Eve, işe gibi. اِنْتِهَاءْ Yönelme Manası; ذَهَبْتُ إِلَى الْبَيْتِ “Eve gittim” cümlesindeki إِلَى harf-i cerri yönelme için kullanılmıştır. مُصَاحَبَتْ Birlik Manası; وَ لاَ تَأْكُلُوا أَمْوَالَهُمْ إِلَى أَمْوَالِكُمْ “Onların mallarını kendi mallarınız ile yemeyin” Nisa suresi 2. Ayet-i kerimesindeki إِلَى أَمْوَالِكُمْ...
Harf-i cerr ve Müteallak
و لا بد لهذه الحروف من متعلق فعل، أو شبهه أو معناه الا الزائد منها. نحو؛ كفى بالله، و بحسبك درهم. و رب، و حاشا، و خلا، و عدا، و لولا، و لعل فإنها لا تتعلق بشىء. فمجرور الزائد و رب، باق على ما كان عليه قبل دخولهما و مجرور حروف الاستثناء كالمستثنى بالا، على ما سيجئ. و...