1. Rivâyetü’l-Hadis İlmi:
Hz. Peygamber’in sünnetini (hadisler) toplayan,
nakleden ilim. Hadislerin yazılı şekillerini ihtivâ eden bütün hadis kitapları
(Sahihler, Câmiler, Sünenler, Müsnedler…)’bu ilme âit malzemeyi oluştururlar.
[1]
İlmu’l-Hadis Rivayeten de denir. Hz. Peygamber’e
nisbet edilen söz, fiil, takrir ve vasıfların sağlam esaslarla nakline ait bir
ilimdir. Hadislerin lafızlarını tesbite yarayan terimler de Rivayetü’l-hadis
ilminin konusuna girer.
Buradan anlaşılıyor ki, Rivayetü’l-Hadis ilminin
konusu doğrudan doğruya Hz. Peygamber’in sözleri, fiilleri, takrirleri ve
sıfatları; yani ona ait özelliklerdir.
Bu ilmin tesbit ettiği sağlam hadisleri tesbit
ve nakil esasları, Hz. Peygamber’e ait hadisleri naklederken yanlışlık yapmamak
yollarını göstermesi bakımından çok önemlidir. Bunun içindir ki, Rivayetü’l-hadis
ilmine gösterilen itina, Sünnetin tesbit ve nakledilmesi sırasında hata yapmaya
engel kabul edilmiştir.
Bu konuda yazılan eserler: Hadislerin ilk
tedvininden itibaren yazılan eserler Rivayetü’l-Hadis ilmine ait eserler kabul
edilir. İbnu Şihab’dan sonra İbnu Cureyc (Mekke’de), el-Evzai (Şam’da),
Süfyanu’s-Sevri (Kufe’de), Hammad b. Seleme (Basra’da) hadisleri ilk tedvin
edenler sayılır. Sonraları bunların eserlerine el-Kutub-i Sitte ashabının
eserleri de eklenmiştir.
[2]
[1]
İsmail lütfü Çakan, Akif Köten, Şamil İslam Ansiklopedisi: 2/289.
[2]
Talat Koçyiğit, Mücteba Uğur, İ. Hakkı Ünal, İmam-Hatib Liseleri İçin Hadis
Usulü, 12. sınıf: 82-83.