HADİS USÛLÜNE GİRİŞ

Önsöz:

Hamd Allah’a mahsustur. Ona hamdeder, Ondan
yardım ve mağfiret diler, Ona tevbe ederiz. Nefislerimizin şerlerinden,
amellerimizin kötülüklerinden Allah’a sığınırız. Allah kimi hidayete iletirse,
kimse onu saptıramaz. Kimi de saptırırsa kimse onu hidayete iletemez. Şehadet
ederim ki, Allah’tan başka hiçbir ilah yoktur. Bir ve tektir, ortağı yoktur.
Yine şehadet ederim ki, Muhammed onun kulu ve Rasûlüdür. Allah ona, aile
halkına, ashabına, kıyamet gününe kadar güzel bir şekilde onların izinden
gidenlere salât ve selâm eylesin.

Gerçek şu ki Allah, Muhammed Sallallahu
aleyhi vesellem‘i hidayet ile ve hak din ile -onun dinini diğer bütün
dinlerin üzerine üstün kılmak üzere- göndermiş, ona kitabı ve hikmeti
indirmiştir. (Kitap Kur’ân-ı Kerim, hikmet te sünnettir). Ta ki insanlara
kendilerine indirilenleri açıklasın, belki iyice düşünürler, hidayet bulur ve
kurtulurlar.

Kitap ve sünnet, yüce Allah’ın kullarına karşı
delilinin, kendileri ile ortaya konulduğu iki esastır. İtikâdî ve amelî
hükümler, emir ya da yasak itibariyle onlar üzerine bina edilir.

Kur’ân’ı delil gösteren bir kimse bir tek hususu
gözönünde bulundurmalıdır. O da nassın hükme delâletini tetkik etmektir. Onun
senedine bakmaya ihtiyacı yoktur. Çünkü Kur’ân-ı Kerim hem lafız, hem de mana
itibariyle mütevatir nakil ile kesin bir şekilde sabit olmuştur:

“Şüphe yok ki o zikri (Kur’ân’ı) biz indirdik.
Onu koruyacak olanlar da elbette bizleriz.”
(el-Hicr, 15/9)

Sünneti delil gösteren bir kimsenin ise iki
hususu birden gözönünde bulundurması gerekir:

Birincisi, sünnetin Peygamber Sallallahu
aleyhi vesellem‘den sübutûnu tesbit etmek. Çünkü Peygamber Sallallahu
aleyhi vesellem’e nisbet edilen herşey sahih değildir.

İkincisi, nassın hükme delâletini gözönünde
bulundurmak.[1]

Birinci husus dolayısıyla Peygamber
Sallallahu aleyhi vesellem‘e nisbet edilenler arasında kabul edilebilir
durumda olan ile reddedilmesi gerekenin birbirinden ayırdedilebilmesi için
gerekli kanun ve kuralların konulmasına gerek duyulmuştur. İlim adamları
-Allah’ın rahmeti üzerlerine olsun- bu işi yerine getirmiş ve buna “Mustalahu’l-Hadis:
Hadis İstilahları, Terimleri” adını vermişlerdir.

Biz ilmî enstitülerin lise kısımlarının birinci
ve ikinci sınıfları için kabul edilmiş müfredat programına uygun olarak, bu
önemli ilim dalını kapsayan orta hacimde bir kitap hazırladık ve ona “Mustalahu’l-Hadîs”
adını verdik.

Bu kitabı iki kısma ayırdık. Birinci kısım
birinci senenin müfredat programını, ikincisi ise ikinci sınıfın müfredat
programını ihtiva etmektedir.

Yüce Allah’tan
bu amelimizi kendi zatı için ihlasla yapılmış, rızasına uygun ve kullarına
faydalı kılmasını niyaz ederiz. Şüphe yok ki o, pek cömerttir ve pek
lütufkârdır.[2]