2. Rivayet Lafızlarının Önemi:
Böylesine detaylı lafızlar kullanmanın artık
devri geçmiştir gibi düşünecekler olabilir. Oysa bilindiği gibi bu lafızlar
makbul ve merdud hadisleri ayırdedebilmek için vazgeçilmez vasıtalardır.
Ravi, naklettiği bilgiyi hangi öğrenim
(tahammül) yoluyla aldığını söylemiş olur, biz de onun doğru olup olmadığına
kanaat getiririz.
Öte yandan ravi mesela icazet yoluyla aldığı bir
bilgiyi sema’ yoluyla almış gibi haddesena veya ahberena diye nakledecek olsa
müdellis sayılır. Hatta bazı usulcüler böyle bir raviyi yalancılıkla itham
ederler. Mesela Ahmed b. Muhammed b. İbrahim es-Semerkandi, Muhammed b. Nasr el-Mervezi’den
yaptığı bir çok rivayetinde böyle davranmış ve müdellis sayılmıştır.
Yine İshakb. Raşid el-Cezeri de vicade yoluyla
aldığı hadisler için haddesena terimi kullanıldığı için müdellistir.[1]
[1]
Bk. Kadı İyad, el-İlma’: 119; Itr, Menhec: 226; İsmail Lütfi Çakan, Hadis
Usulü, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları: 63-64.