Buhârî
Adı Abdullah Muhammed b. İsmail b. İbrahim b.
el-Muğire b. Berdizbe’dir. Aslen Farisî olup, Cu’fe’lilerin azadlısıdır.
Buhara’da şevval 194 yılında dünyaya gelmiştir.
Babası erken dönemde vefat ettiğinden yetim olarak annesi tarafından
büyütülmüştür. İlk olarak hadis öğrenmek üzere 210 yılında yolculuk yapmış ve
hadis öğrenmek üzere çeşitli ülkeleri dolaşmıştır. Hicaz’da altı yıl ikamet
etmiş, Şam (Suriye), Mısır, Cezire, Basra, Kûfe ve Bağdad’a gitmiştir. Son
derece güçlü bir hafızaya sahipti. Nakledildiğine göre o kitaba bir defa bakar
ve onu ezberlerdi. Zahid, vera’ sahibi, sultanlardan, emirlerden uzak, kahraman,
cömert bir kişi idi. Çağdaşı ilim adamları da, ondan sonraki alimler de ondan
övgüyle bahsetmişlerdir. İmam Ahmed dedi ki: Horasan onun gibi birisini
çıkarmamıştır. İbn Huzeyme: Gök kubbenin altında Muhammed b. İsmail el-Buhârî’den
Rasûlullah Sallallahu aleyhi vesellem‘in hadisini daha iyi bilen bir
kimse yoktur. Fıkıhta müçtehid idi. Hadisten fıkıh istinbatı hususunda şaşırtıcı
bir dikkate sahiptir. Nitekim Sahih’indeki bab başlıkları bunu ortaya
koymaktadır.
Yüce Allah’ın rahmetine Hartenk denilen şehirde
vefat etmiştir. Burası Semerkand’dan iki fersah uzaklıktadır. 256 yılının
ramazan bayramı gecesi vefat etmiştir. Vefat ettiğinde oniki gün eksiği ile
altmışiki yaşında idi. Telif ettiği eserlerinde gerçekten büyük çapta ilim
bırakmıştır. Müslümanlar adına Allah onu hayırla mükâfatlandırsın.