İsm-i fail: Fiilden türeyen ve işi yapanı gösteren isim cinsinden kelimelerdir. Sülasi mücerred fiilin ism-i faili (فَاعِلٌ ) vezninde gelir. Mesela:
كَتَبَ “Yazdı” manasındadır. Bu fiilin ism-i faili كَاتِبٌ şeklindedir ve “yazan” manasındadır. Gördüğünüz gibi ism-i fail (فَاعِلٌ ) vezninde gelmiştir.
ضَرَبَ “Dövdü” manasındadır. Bu fiilin ism-i faili ضَارِبٌ şeklindedir ve “döven” manasındadır.
نَصَرَ “Yardım etti” manasındadır. Bu fiilin ism-i faili نَاصِرٌ şeklindedir ve manası “yardım eden” manasındadır.
فَتَحَ “Açtı” manasındadır. Bu fiilin ism-i faili فَاتِحٌ şeklindedir ve “açan” manasındadır.
Rubai mücerred ve diğer mezid fiillerin ism-i faili, muzarisi esas alınarak yapılır. Şöyle ki: İlk önce muzari fiilin malumunun muzaraat harfi atılır. Sonra başa ötreli bir “mim” getirilir. Eğer orta harfi esre değilse esrelenir ve sonu tenvinlenir. Mesela:
عَلَّمَ fiilinin muzarisi يُعَلِّمُ şeklindedir. İlk önce baştaki muzaraat harfini atarız, عَلِّمُ olur. Sonra ötreli mim getiririz, مُعَلِّمُ olur. Demek, عَلَّمَ fiilinin ism-i faili مُعَلِّمٌ şeklindedir.