3-10 Arası Sayılar
SAYILAR
|
Müennesde Sayılar |
Müzekkerde Sayılar |
|||
|
وَاحِدَةٌ – إحْدَى |
وَاحِدٌ – أَحَدٌ |
۱ | 1 | |
|
اِثْنَتَانِ – اثْنَتَيْنِ |
اِثْنَانِ – إثْنَيْنِ |
۲ | 2 | |
|
ثَلاَثٌ |
ثَلاثَةٌ |
۳ | 3 | |
|
أرْبَعٌ |
أَربَعَةٌ |
٤ | 4 | |
|
خَمْسٌ |
خَمْسَةٌ |
٥ | 5 | |
|
سِتُّ |
سِتَّةٌ |
٦ | 6 | |
|
سَبْعٌ |
سَبْعَةٌ |
۷ | 7 | |
|
ثَمَانٍ |
ثَمَانِيَةٌ |
۸ | 8 | |
|
تِسْعٌ |
تِسْعَةٌ |
۹ | 9 | |
|
عَشْرٌ |
عَشَرَةٌ |
۱۰ | 10 | |
|
صِفْرٌ |
۰ | 0 | ||
|
|
|
|
||
3-10 ARASI SAYILAR
3-10 arası sayılar cinsiyet bakımından tam tersine müzekkerleri müennes gibi kullanılır. Yani müzekker isimlere ait sayılar müennes tâ-i merbutası alır. Eğer isim müennes ise sayılar tâ-i merbutasız olur. 3-10 arası sayılan şey, sayı ile isim tamlaması şeklinde gelir. Ancak sayılan şey (muzâfun ileyh) hep çoğul ve esre tenvinlidir.
|
رَجُلٌ |
adam |
رِجَالُ |
adamlar |
ثَلاَثَةُ رِجَالٍ |
üç adam |
|
اِمْرَأَةٌ |
kadın |
نِسَاءٌ |
kadınlar |
ثَلاَثُ نِسَاءٍ |
üç kadın |
|
ثَلاَثُ بَنَاتٍ |
üç kız |
سَبْعُ لَيَالٍ |
yedi gece |
أرْبَعَةُ أيَّامٍ |
dört gün |
Görüldüğü gibi sayılan isim çoğul, nekre ve esre tenvinlidir.
3 ile 10 arası sayılarda sayılan şey koyun gibi veya kavm gibi cemi bir isim olursa مِنْ takısı ile kullanılır.
|
ثَلاَثٌ مِنَ الْغَنَمِ |
üç koyun |
أرْبَعٌ مِنَ الْقَوْمِ |
kavimden dört kişi |
3 ile 9 arasındaki belli olmayan miktar بِضْعٌ (birkaç) kelimesiyle ifade edilir. بِضْعٌ kelimesi sayılanın aksi cinsinde olur:
|
بِضْعَةُ رِجَاَلٍ |
birkaç adam |
بِضْعُ سِنيِنَ |
birkaç sene |
|
بِضْعَةُ أَيَّامٍ |
birkaç gün |
بِضْعُ لَياَلٍ |
birkaç gece |
3 ile 10 arasındaki kesirli sayılar فُعُلٌ vezninde yapılır:
|
ثُلُثٌ |
خُمُسٌ |
سُبُعٌ |
تُسُعٌ |
|||
|
üçte bir 1/3 |
1/5 |
1/7 |
1/9 |
|||
|
رُبُعٌ |
سُدُسٌ |
ثُمُنٌ |
عُشُرٌ |
|
||
|
١/٤ |
١/٦ |
١/٨ |
١/.١ |
|
||
|
dörtte bir 1/4 |
1/6 |
1/8 |
onda bir 1/10 |
|
||
|
|
|
|
|
|||
Üleştirme sayıları “üçer üçer”den “onar onar”a kadar فُعاَلُ veya (مَفْعَلُ) kalıblarında yapılır. Bu kalıplarda gelen üleştirme sayıları gayr-i münsariftir (esre vetenvin almaz):
|
مَوْحَدُ |
birer birer |
أُحاَدُ | |
|
مَثْنَى |
ikişer ikişer |
ثُناَءُ | |
|
مَثْلَثُ |
üçer üçer |
ثُلاَثُ | |
|
مَسْبَعُ |
yedişer yedişer |
سُباَعُ | |
|
مَعْشَرُ |
onar onar |
عُشاَرُ | |
|
فَدَخَلُوا مَثْنَى وَ ثُلاَثَ وَ رُباَعَ |
İkişer, üçer ve dörder girdiler. | ||