Sülâsî Mezîd – Tefağ’ale Kalıbı

SÜLASİ MEZÎD – ÜÇ HARFLİ EK ALMIŞ FİİLLER

İsm-i Mef’ul	İsm-i Fail	Mastar	Muzari	Mazi	Fiil
مُتَفَعَّلٌ مُتَعَلَّمٌ	مُتَفَعِّلٌ مُتَعَلِّمٌ	تَفَعُّلٌ تَعَلُّمٌ	يَتَفَعَّلُ يَتَعَلَّمُ	تَفَعَّلَ تَعَلَّمَ	تَ فَ عْ عَ لَ

Mutâvaat Fiil

فَعَّلَ kalıbından تَفَعَّلَ kalıbına yapılan dönüşüm ile nesne (mef’ul) özne (fail) konumuna gelir, ilk haldeki özne düşer. Bu dönüşüm ‘Malum Fiil’in ‘Meçhul Fiil’e dönüşümüne benzer.

زَوَّجَنِي أَبِي زَيْنَبَ : Babam beni Zeynep ile evlendirdi.

تَزَوَّجْتُ زَيْنَبَ : Zeynep ile evlendim. (İlk cümlede özne konumunda olan ‘Baba’ bu cümlede yoktur ve ‘Ben’ zamiri özne konumuna gelmiştir.)

عَلَّمَنِي بِلالٌ السِبَاحَةَ : Bilal bana yüzme öğretti.

تَعَلَّمْتُ السِبَاحَةَ : Yüzme öğrendim.

كَسَّرْتُ الكُوبَ : Bardağı paramparça ettim.

تَكَسَّرَ الكُوبَ : Bardak parçalara ayrıldı.

عَلَّمْتُهُ فَتَعَلَّمَ : Ona öğrettim ve öğrendi.

(Muzari fiil yapılırken muzaraat harfinin تَ olduğu durumlarda تَ lerden biri kullanılmayabilir. تَنَزَّلَ –> تَتَنَزَّلُ –> تَنَزَّلُ gibi)

Diğer anlamlarının dışında peyder pey (kademe kademe) yapılan eylemleri ifade eder.

عَلِمَ : Bildi  –>  تَعَلَّمَ : Öğrendi (Bir ilim öğrendi; zamana yayılan bir iş)

خَرَجَ: Çıktı  –>  تَخَرَّجَ : Mezun oldu