Ecvef Fiiller
Asli harflerinden ikinci harfi yani orta harfi illet harflerinden (و،ي) biri olan fiillere Ecvef Fiil denir.
Ecvef fiil üç harften oluşur. Orta harfi vav (و) veya ye (ي) olsa da bu harf genelde elif harfine dönüşür.
Örnek:
قال (aslı قول dir)
زار (aslı زير dir)
Orta harfi vavdan elife dönüşmüş olanlara Ecvef-i vavi; ye harfinden elif harfine dönüşmüş olanlara Ecvef-i yai denir.
Ecvef; birinci, ikinci ve dördüncü bablardan gelir.
– Birinci babdan gelen ecvef fiiller فَالَ ، يَفُولُ şeklinde olur. زَارَ ، يَزُورُ gibi. (53 adet fiil)
– İkinci babdan gelen ecvef fiiller فَالَ ، يَفِيلُ şeklinde olur. بَاعَ ، يَبِيعُ gibi. (20 adet fiil)
– Dördüncü babdan gelen ecvef fiiller فَالَ ، يَفَالُ şeklinde olur. خَالَ ، يَخَالُ gibi. (21 adet fiil)
Ecvef fiilin mazi çekimi
Eğer ecvef fiilin muzarisi قَالَ يَقُولُ şeklinde geliyorsa, yani muzarisinin orta harfi “vav” ise, mazi çekiminde, dişi çoğul 3. Şahıstan (cem-i gaibe) itibaren ilk harfi ötrelenir ve orta harf düşer. Devamı da buna göre çekilir. قَالَ fiilinin mazi çekimini yaparak bu kaideyi görelim:
| Çoğul | İkil | Tekil | |
| قَالُوا Onlar dediler | قَالاَ O ikisi dedi | قَالَ Dedi | 3. Şahıs (E) |
| قُلْنَ Onlar dediler | قَالَتَا O ikisi dedi | قَالَتْ Dedi | 3. Şahıs (D) |
| قُلْتُمْ Siz dediniz | قُلْتُمَا Siz ikiniz dediniz | قُلْتَ Sen dedin | 2. Şahıs (E) |
| قُلْتُنَّ Siz dediniz | قُلْتُمَا Siz ikiniz dediniz | قُلْتِ Sen dedin | 2. Şahıs (D) |
| قُلْنَا Biz dedik | قُلْنَا Biz ikimiz dedik | قُلْتُ Ben dedim | 1 Şahıs (E/D) |
Eğer ecvef fiilin muzarisinin orta harfi elif veya ye ise, bu çeşit fiillerin mazi çekiminde, dişi çoğul 3. Şahıstan (cem-i gaibeden) itibaren ilk harf esrelenir ve orta harf düşer. Devamı da buna göre çekilir. Mesela, نَامَ fiilinin muzarisi يَنَامُ şeklindedir. Muzarisinin orta harfinin harekesi üstündür. Bu tip fiiller şu şekilde çekilir:
| Çoğul | İkil | Tekil | |
| نَامُوا Onlar uyudular | نَاماَ O ikisi uyudu | نَامَ Uyudu | 3. Şahıs (E) |
| نِمْنَ Onlar uyudular | نَامَتَا O ikisi uyudu | نَامَتْ Uyudu | 3. Şahıs (D) |
| نِمْتُمْ Siz uyudunuz | نِمْتُمَا Siz ikiniz uyudunuz | نِمْتَ Sen uyudun | 2. Şahıs (E) |
| نِمْتُنَّ Siz uyudunuz | نِمْتُمَا Siz ikiniz uyudunuz | نِمْتِ Sen uyudun | 2. Şahıs (D) |
| نِمْنَا Biz uyuduk | نِمْنَا Biz ikimiz uyuduk | نِمْتُ Ben uyudum | 1 Şahıs (E/D) |
Ecvef fiilin muzari çekimi
Ecvef fiilin muzarisi çekilirken cem’i müenneslerinde iki sakin harf yan yana geldiği için, sakin olan ve illetli olan ilk harf atılır. Çünkü Arapçada iki sakin harf yan yana gelmez. Mesela قَالَ fiilinin muzarisini çekelim. قَالَ fiilinin muzarisi şu şekilde çekilir:
| Çoğul | İkil | Tekil | |
| يَقُولُونَ Onlar diyorlar | يَقُولاَنِ O ikisi diyor | يَقُولُ Diyor | 3. Şahıs (E) |
| يَقُلْنَ Onlar diyorlar | تَقُولاَنِ O ikisi diyor | تَقُولُ Diyor | 3. Şahıs (D) |
| تَقُولُونَ Siz diyorsunuz | تَقُولاَنِ Siz ikiniz diyorsunuz | تَقُولُ Sen diyorsun | 2. Şahıs (E) |
| تَقُلْنَ Siz diyorsunuz | تَقُولاَنِ Siz ikiniz diyorsunuz | تَقُولِينَ Sen diyorsun | 2. Şahıs (D) |
| نَقُولُ Biz diyoruz | نَقُولُ Biz ikimiz diyoruz | أَقُولُ Ben diyorum | 1 Şahıs (E/D) |
Ecvef fiilin emri hazır çekimi: Ecvef fiilin emri hazırının çekimi şu şekildedir: Her zaman olduğu gibi, muzari fiil çekim tablosunun muhatab ve muhataba sigasından emri hazır yapılır. İki sakin harfin yan yana geldiği yerlerde, illetli harf olan ilk sakin harf atılır.
Mesela, قَالَ fiilinin emri hazırını yapalım: قَالَ fiilinin muzari çekim tablosundaki muhatab ve muhataba sigaları تَقُولُ ve تَقُولِينَ şeklindedir. Bunlardan emri hazırlar şu şekilde elde edilir: قَالَ fiilinin muhatabı تَقُولُ şeklindedir. Emr-i hazırın yapılışı konusundan hatırlayacağınız üzere: İlk önce baştaki muzaraat harfi atılır: قُولُ olur. Sonra Müfred muhatab cezimlenir قُولْ olur. Daha sonra iki sakin harf, yani harekesiz vav ve cezimli lam yan yana geldiğinden, illetli harf olan ilk sakin harf atılır ve emir قُلْ şeklinde olur.
| قُلْ | قُولْ | قُولُ | تَقُولُ | قَالَ |
Muhatabası da şu şekilde yapılır: قَالَ fiilinin muhatabası تَقُولِينَ şeklindedir. Emr-i hazırın yapılışı konusundan hatırlayacağınız üzere: Baştaki muzaraat harfi atılır, قُولِينَ olur. Sondaki nun düşürülür, قُولِي olur. İki sakin harf, yan yana gelmediği için bu şekilde kalır.
| قُولِي | قُولِينَ | تَقُولِينَ | قَالَ |
Şimdi tabloda قَالَ fiilinin emri hazır çekimini görelim:
| Çoğul | İkil | Tekil | |
| قُولُوا Sizler deyin | قُولاَ Siz ikiniz deyin | قُلْ De | 2. Şahıs (E) |
| قُلْنَ Sizler deyin | قُولاَ Siz ikiniz deyin | قُولِى De | 2. Şahıs (D) |
Asli harflerinden ikinci harfi yani orta harfi illet harflerinden (و،ي) biri olan fiillere Ecvef Fiil denir.
Ecvef fiil üç harften oluşur. Orta harfi vav (و) veya ye (ي) olsa da bu harf genelde elif harfine dönüşür.
Örnek:
قال (aslı قول dir)
زار (aslı زير dir)
Orta harfi vavdan elife dönüşmüş olanlara Ecvef-i vavi; ye harfinden elif harfine dönüşmüş olanlara Ecvef-i yai denir.
Ecvef; birinci, ikinci ve dördüncü bablardan gelir.
– Birinci babdan gelen ecvef fiiller فَالَ ، يَفُولُ şeklinde olur. زَارَ ، يَزُورُ gibi. (53 adet fiil)
– İkinci babdan gelen ecvef fiiller فَالَ ، يَفِيلُ şeklinde olur. بَاعَ ، يَبِيعُ gibi. (20 adet fiil)
– Dördüncü babdan gelen ecvef fiiller فَالَ ، يَفَالُ şeklinde olur. خَالَ ، يَخَالُ gibi. (21 adet fiil)
Eğer ecvef fiilin muzarisi قَالَ يَقُولُ şeklinde geliyorsa, yani muzarisinin orta harfi “vav” ise, mazi çekiminde, dişi çoğul 3. Şahıstan (cem-i gaibe) itibaren ilk harfi ötrelenir ve orta harf düşer. Devamı da buna göre çekilir. قَالَ fiilinin mazi çekimini yaparak bu kaideyi görelim:
| Çoğul | İkil | Tekil | |
| قَالُوا Onlar dediler | قَالاَ O ikisi dedi | قَالَ Dedi | 3. Şahıs (E) |
| قُلْنَ Onlar dediler | قَالَتَا O ikisi dedi | قَالَتْ Dedi | 3. Şahıs (D) |
| قُلْتُمْ Siz dediniz | قُلْتُمَا Siz ikiniz dediniz | قُلْتَ Sen dedin | 2. Şahıs (E) |
| قُلْتُنَّ Siz dediniz | قُلْتُمَا Siz ikiniz dediniz | قُلْتِ Sen dedin | 2. Şahıs (D) |
| قُلْنَا Biz dedik | قُلْنَا Biz ikimiz dedik | قُلْتُ Ben dedim | 1 Şahıs (E/D) |
Eğer ecvef fiilin muzarisinin orta harfi elif veya ye ise, bu çeşit fiillerin mazi çekiminde, dişi çoğul 3. Şahıstan (cem-i gaibeden) itibaren ilk harf esrelenir ve orta harf düşer. Devamı da buna göre çekilir. Mesela, نَامَ fiilinin muzarisi يَنَامُ şeklindedir. Muzarisinin orta harfinin harekesi üstündür. Bu tip fiiller şu şekilde çekilir:
| Çoğul | İkil | Tekil | |
| نَامُوا Onlar uyudular | نَاماَ O ikisi uyudu | نَامَ Uyudu | 3. Şahıs (E) |
| نِمْنَ Onlar uyudular | نَامَتَا O ikisi uyudu | نَامَتْ Uyudu | 3. Şahıs (D) |
| نِمْتُمْ Siz uyudunuz | نِمْتُمَا Siz ikiniz uyudunuz | نِمْتَ Sen uyudun | 2. Şahıs (E) |
| نِمْتُنَّ Siz uyudunuz | نِمْتُمَا Siz ikiniz uyudunuz | نِمْتِ Sen uyudun | 2. Şahıs (D) |
| نِمْنَا Biz uyuduk | نِمْنَا Biz ikimiz uyuduk | نِمْتُ Ben uyudum | 1 Şahıs (E/D) |
Ecvef fiilin muzarisi çekilirken cem’i müenneslerinde iki sakin harf yan yana geldiği için, sakin olan ve illetli olan ilk harf atılır. Çünkü Arapçada iki sakin harf yan yana gelmez. Mesela قَالَ fiilinin muzarisini çekelim. قَالَ fiilinin muzarisi şu şekilde çekilir:
| Çoğul | İkil | Tekil | |
| يَقُولُونَ Onlar diyorlar | يَقُولاَنِ O ikisi diyor | يَقُولُ Diyor | 3. Şahıs (E) |
| يَقُلْنَ Onlar diyorlar | تَقُولاَنِ O ikisi diyor | تَقُولُ Diyor | 3. Şahıs (D) |
| تَقُولُونَ Siz diyorsunuz | تَقُولاَنِ Siz ikiniz diyorsunuz | تَقُولُ Sen diyorsun | 2. Şahıs (E) |
| تَقُلْنَ Siz diyorsunuz | تَقُولاَنِ Siz ikiniz diyorsunuz | تَقُولِينَ Sen diyorsun | 2. Şahıs (D) |
| نَقُولُ Biz diyoruz | نَقُولُ Biz ikimiz diyoruz | أَقُولُ Ben diyorum | 1 Şahıs (E/D) |
Ecvef fiilin emri hazır çekimi: Ecvef fiilin emri hazırının çekimi şu şekildedir: Her zaman olduğu gibi, muzari fiil çekim tablosunun muhatab ve muhataba sigasından emri hazır yapılır. İki sakin harfin yan yana geldiği yerlerde, illetli harf olan ilk sakin harf atılır.
Mesela, قَالَ fiilinin emri hazırını yapalım: قَالَ fiilinin muzari çekim tablosundaki muhatab ve muhataba sigaları تَقُولُ ve تَقُولِينَ şeklindedir. Bunlardan emri hazırlar şu şekilde elde edilir: قَالَ fiilinin muhatabı تَقُولُ şeklindedir. Emr-i hazırın yapılışı konusundan hatırlayacağınız üzere: İlk önce baştaki muzaraat harfi atılır: قُولُ olur. Sonra Müfred muhatab cezimlenir قُولْ olur. Daha sonra iki sakin harf, yani harekesiz vav ve cezimli lam yan yana geldiğinden, illetli harf olan ilk sakin harf atılır ve emir قُلْ şeklinde olur.
| قُلْ | قُولْ | قُولُ | تَقُولُ | قَالَ |
Muhatabası da şu şekilde yapılır: قَالَ fiilinin muhatabası تَقُولِينَ şeklindedir. Emr-i hazırın yapılışı konusundan hatırlayacağınız üzere: Baştaki muzaraat harfi atılır, قُولِينَ olur. Sondaki nun düşürülür, قُولِي olur. İki sakin harf, yan yana gelmediği için bu şekilde kalır.
| قُولِي | قُولِينَ | تَقُولِينَ | قَالَ |
Şimdi tabloda قَالَ fiilinin emri hazır çekimini görelim:
| Çoğul | İkil | Tekil | |
| قُولُوا Sizler deyin | قُولاَ Siz ikiniz deyin | قُلْ De | 2. Şahıs (E) |
| قُلْنَ Sizler deyin | قُولاَ Siz ikiniz deyin | قُولِى De | 2. Şahıs (D) |
ARAPÇA DİL BİLGİSİ KONULARI
Arapça Gramer Arapça Dil Bilgisi Arapça Öğren Arapça Dersleri Fasih Arapça
Aöf Arapça Pratik Arapça – Arapça Sarf – Arapça Nahiv –