Mazi Fiillerden ‘Aynel Fiil’i (ikinci harfi) ‘elif'(ا) olan fiillere Ecvef Fiil (الفِعْلُ الأَجْوَفُ) denir. Ecvef fiillerin asıl hallerinde aynel fiil olarak ‘waw'(و) yada ‘ya'(ى) illet harflerinden biri olup, fiil mazi hale dönüşürken bu harf ‘elif'(ا) halini alır.
1) Waw’i Ecvef Fiiller
Mazide orta harfi ‘elif'(ا), Muzaride orta harfi ‘waw'(و) dır.
قَالَ / يَقُولُ ، كَانَ / يَكُونُ ، زَارَ / يَزُورُ ، قَامَ / يَقُومُ ، ذَاقَ / يَذُوقُ ، طَافَ / يَطُوفُ ، صَامَ / يَصُومُ ، دَارَ / يَدُورُ ، تَابَ / يَتُوبُ ، بَالَ / يَبُولُ
- Mazi Fiil Çekimi;
| قَالُوا قُلْنَ قُلْتُمْ قُلْتُنَّ
| قَالَا قَالَتَا قُلْتُمَا قُلْتُمَا قُلْنَا | قَالَ قَالَتْ قُلْتَ قُلْتِ قُلْتُ |
- Muzari Fiil Çekimi;
| يَقُولُونَ يَقُلْنَ تَقُولُونَ تَقُلْنَ
| يَقُولانِ تَقُولانِ تَقُولانِ تَقُولانِ نَقُولُ | يَقُولُ تَقُولُ تَقُولُ تَقُولِينَ أَقُولُ |
- Muzari halleri cezim yapılırken bazı zamirlerde ortadaki illetli harf düşer. (Cezim harfi öncesindekiler diyebiliriz.)
| يَقُولُوا يَقُلْنَ تَقُولُوا تَقُلْنَ
| يَقُولا تَقُولا تَقُولا تَقُولا نَقُلْ | يَقُلْ تَقُلْ تَقُلْ تَقُولِي أَقُلْ |
- Emir fiili yapılırken muzaarat harfi atılıp sonu cezimlenir. Başına emir fiillerde olduğu gibi ‘elif’ gelmez. Bazı zamirlerde ortadaki illetli harf de düşer.
| قُولُوا قُلْنَ | قُولا قُولا | قُلْ قُولِي |
2) Ya’i Ecvef Fiiller
Mazide orta harfi ‘elif'(ا), Muzaride orta harfi ‘ya'(ى) dır.
جَاءَ / يَجِيءُ ، بَاعَ / يَبِيعُ ، سَارَ / يَسِيرُ ، عَاشَ / يَعِيشُ ، كَالَ / يَكِيلُ
- Mazi Fiil Çekimi;
| بَاعُوا بِعْنَ بِعْتُمْ بِعْتُنَّ
| بَاعَا بَاعَتَا بِعْتُمَا بِعْتُمَا بِعْنَا | بَاعَ بَاعَتْ بِعْتَ بِعْتِ بِعْتُ |
- Muzari Fiil Çekimi;
| يَبِيعُونَ يَبِعْنَ تَبِيعُونَ تَبِعْنَ
| يَبِيعَانِ تَبِيعَانِ تَبِيعَانِ تَبِيعَانِ نَبِيعُ | يَبِيعُ تَبِيعُ تَبِيعُ تَبِيعِينَ أَبِيعُ |
- Cezimli Hali Çekimi;
| يَبِيعُو يَبِعْنَ تَبِيعُو تَبِعْنَ
| يَبِيعَا تَبِيعَا تَبِيعَا تَبِيعَا نَبِعْ | يَبِعْ تَبِعْ تَبِعْ تَبِيعِي أَبِعْ |
- Emir Fiili Çekimi;
| بِيعُوا بِعْنَ | بِيعَا بِيعَا | بِعْ بِيعِي |
3) Elif’li Ecvef Fiiller
Mazide orta harfi ‘elif'(ا), Muzaride orta harfi yine ‘elif'(ا) dir.
نَامَ / يَنَامُ ، خَافَ / يَخَافُ ، كَادَ / يَكَادُ
- Mazi Fiil Çekimi;
| نامُوا نِمْنَ نِمْتُمْ نِمتُنَّ
| ناما نامَتا نِمْتُما نِمْتُما نِمْنا | نامَ نامَتْ نِمْتَ نِمْتِ نِمْتُ |
- Muzari Fiil Çekimi;
| يَنَامُونَ يَنَمْنَ تَنَامُونَ تَنَمْنَ
| يَنَامَانِ تَنَامَانِ تَنَامَانِ تَنَامَانِ نَنَامُ | يَنَامُ تَنَامُ تَنَامُ تَنَامِينَ أَنَامُ |
- Cezimli Hali Çekimi;
| يَنَامُو يَنَمْنَ تَنَامُو تَنَمْنَ
| يَنَامَا تَنَامَا تَنَامَا تَنَامَا نَنَمْ | يَنَمْ تَنَمْ تَنَمْ تَنَامِي أَنَمْ |
- Emir Fiili Çekimi;
| نَامُوا نَمْنَ | نَامَا نَامَا | نَمْ نَامِي |
Aynel Fiil ve Harekelerin Karşılaştırması
قَالَ / يَقُولُ (ا / و) : أنْت قُلْتَ. أنا قُلْتُ. (-ُ) الأمر : قُلْ
بَاعَ / يَبِيعُ (ا / ي) : أنت بِعْتَ. أنا بِعْتُ. (-ِ) الأمر : بِعْ
نَامَ / يَنَامُ (ا / ا) : أنت نِمْتَ. أنا نِمْتُ. (-ِ) الأمر : نَمْ