SORU EDATLARI أدوات الإستفهام
أ : mi ?
هَلْ : mi ?
ما : ne ?
مَنْ : kim ?
ماذا : ne, neyi ?
لِماذا : niçin ?
مَتَى : ne zaman ?
أيّانَ : ne zaman? ( gelecek zaman için kul.)
أينَ : nerede ?
آَمْ : kaç? ( sayı sorusu)
آَيفَ : nasıl? ( durum sorusu )
أَنّى : nasıl, ne zaman ?
أيُّ : hangi, hangisi ?
Soru edatları أيُّ dışında mebnidir. أيُّ ise murebdir. Genellikle muzaf
olarak kullanılır.
Soru edatı cümlenin başında bulunur. Bazı örnekler:
أأنْتَ يوسف ؟ : Sen Yusuf musun?
نعم، أنا يوسف : Evet, ben Yusuf’um.
هَل هَذا آِتابٌ ؟ : Bu kitap mıdır?
لا، هَذا دَفْتَرٌ ؟ : Hayır, bu defterdir.
مَنْ هَذا ؟ : Bu kim?
هَذا عَلِيٌّ : Bu, Ali’dir.
أينَ أحمدُ ؟ : Ahmet nerede?
أحمدُ في البيتِ : Ahmet evdedir.
آَمْ آِتابا عَلى المكْتَبِ؟ : Masada kaç kitap var?
عَلى المكْتَبِ خَمْسَةُ آُتُبٍ : Masada beş kitap vardır.
Yukarıdaki örnekte de görüldüğü gibi sayı sorusu için olan ( آَمْ ) den sonra
müfret, mensub isim gelir.
Bir de çokluk ( آَمْ )i vardır. Soru için değil, çokluk ifadesi için kullanılır.
Örneğin: ! آمْ منْ آِتابٍ قَرَأتُّ : Ben nice kitaplar okudum !( Buna kem-i
haberiye de denir).
أيُّ آِتابٍ هَذا ؟ : Bu hangi kitaptır?
هَذا آِتَابُ الفِقهِ : Bu, fıkıh kitabıdır.
İstifhami inkari, yani soru edatından sonra olumsuzluk edatı bulunan
soruların cavabında نعم ve لا yerine olumlu cevapta ( بلى ), olumsuz
cevapta ( آلاَّ ) kullanılır.
أما ذهبتَ إلى المدرسة؟ : Okula gitmedin mi?
بلى، ذهبتُ : Evet, gittim.
آلاَّ، ما ذهبتُ : Hayır, gitmedim.
أليسَ اللهُ بأحكمِ الحاآمينَ؟ : “Allah hükmedenlerin en mükemmeli değil
midir?” (Tin, 8)
Cevap “ Evet, en mükemmelidir” anlamında بَلىَ olarak gelir.