Nakıs fiil: Son harfi illetli harf olan fiildir.  دَعَا ، رَمَى ، نَسِىَ  gibi fiiller nakıs fiiller grubuna girmektedir. Genel olarak nakıs fiillerin mazi ve muzari çekiminde 3 tip fiil ile karşılaşırız:

1- Mazide orta harfi üstün, muzaride orta harfi ötre olanlar: دَعَا يَدْعُو  gibi.

2- Mazide orta harfi üstün, muzaride orta harfi esre olanlar: رَمَى يَرْمِى  gibi.

3- Mazide orta harfi esre, muzaride orta harfi üstü olanlar: نَسِىَ يَنْسَى gibi.

İlk önce, mazide orta harfi üstün, muzaride orta harfi ötre olan fiillerin mazi çekimiyle başlayalım: Bunların mazide “elif” olanlarında “elif”in aslı “vav”dır. Yani  دَعَا  fiilinin aslı  دَعَوَ şeklindedir. Buna dikkat ederek çekimini yaparız. دَعَا  fiilini çekerek bunu görelim:

Cem’i

Müsenna

Müfred

  

دَعَوْوا

دَعَوَا

دَعَا

 Gaib

Onlar çağırdılar

O ikisi çağırdı

Çağırdı

  

دَعَوْنَ

دَعَتَا

دَعَتْ

 Gaibe

Onlar çağırdılar

O ikisi çağırdı

Çağırdı

  

دَعَوْتُمْ

دَعَوْتُمَا

دَعَوْتَ

 Muhatab

Siz çağırdınız

Siz ikiniz çağırdınız

Sen çağırdın

  

دَعَوْتُنَّ

دَعَوْتُمَا

دَعَوْتِ

 Muhataba

Siz çağırdınız

Siz ikiniz çağırdınız

Sen çağırdın

  

دَعَوْنَا

دَعَوْنَا

دَعَوْتُ

 Mütekellim

Biz çağırdık

Biz ikimiz çağırdık

Ben çağırdım

  

Mazide orta harfi üstün, muzaride orta harfi esre olan nakıs fiillerin çekimi:

رَمَى يَرْمِى nakıs fiilini çekerek bu tip fiillerin mazi çekimini öğrenelim:

Cem’i

Müsenna

Müfred

  

رَمَوْا

رَمَيَا

رَمَى

 Gaib

Onlar attılar

O ikisi attı

Attı

  

رَمَيْنَ

رَمَتَا

رَمَتْ

 Gaibe

Onlar attılar

O ikisi attı

Attı

  

رَمَيْتُمْ

رَمَيْتُمَا

رَمَيْتَ

 Muhatab

Siz attınız

Siz ikiniz attınız

Sen attın

  

رَمَيْتُنَّ

رَمَيْتُمَا

رَمَيْتِ

 Muhataba

Siz attınız

Siz ikiniz attınız

Sen attın

  

رَمَيْنَا

رَمَيْنَا

رَمَيْتُ

 Mütekellim

Biz attık

Biz ikimiz attık

Ben attım

  

 

Mazide orta harfi esre, muzaride orta harfi üstü olan nakıs fiillerin mazi çekimi:

نَسِىَ يَنْسَى  nakıs fiilini çekerek bu tip fiillerin mazi çekimini öğrenelim:

Cem’i

Müsenna

Müfred

  

نَسُوا

نَسِيَا

نَسِىَ

 Gaib

Onlar unuttular

O ikisi unuttu

Unuttu

  

نَسِيْنَ

نَسِيَتَا

نَسِيَتْ

 Gaibe

Onlar unuttular

O ikisi unuttu

Unuttu

  

نَسِيْتُمْ

نَسِيْتُمَا

نَسِيْتَ

 Muhatab

Siz unuttunuz

Siz ikiniz unuttunuz

Sen unuttun

  

نَسِيْتُنَّ

نَسِيْتُمَا

نَسِيْتِ

 Muhataba

Siz unuttunuz

Siz ikiniz unuttunuz

Sen unuttun

  

نَسِينَا

نَسِينَا

نَسِيْتُ

 Mütekellim

Biz unuttuk

Biz ikimiz unuttuk

Ben unuttum

  

 

Nakıs fiillerin muzari çekimi: Üç tip nakıs fiilin muzari çekimini yaparak muzari çekimlerini görelim. İlk önce دَعَا  fiilinin muzari çekimini yapalım:

Cem’i

Müsenna

Müfred

  

يَدْعُونَ

يَدْعُوَانِ

يَدْعُو

 Gaib

Onlar çağırıyorlar

O ikisi çağırıyor

Çağırıyor

  

يَدْعُونَ

تَدْعُوَانِ

تَدْعُو

 Gaibe

Onlar çağırıyorlar

O ikisi çağırıyor

Çağırıyor

  

تَدْعُونَ

تَدْعُوَانِ

تَدْعُو

 Muhatab

Siz çağırıyorsunuz

Siz ikiniz çağırıyorsunuz

Sen çağırıyorsun

  

تَدْعُونَ

تَدْعُوَانِ

تَدْعِينَ

 Muhataba

Siz çağırıyorsunuz

Siz ikiniz çağırıyorsunuz

Sen çağırıyorsun

  

نَدْعُو

نَدْعُو

أَدْعُو

 Mütekellim

Biz çağırıyoruz

Biz ikimiz çağırıyoruz

Ben çağırıyorum

  

 

Şimdi de رَمَى fiilinin muzari çekimini yapalım:

Cem’i

Müsenna

Müfred

  

يَرْمُونَ

يَرْمِيَانِ

يَرْمِى

 Gaib

Onlar atıyorlar

O ikisi atıyor

Atıyor

  

يَرْمِينَ

تَرْمِيَانِ

تَرْمِى

 Gaibe

Onlar atıyorlar

O ikisi atıyor

Atıyor

  

تَرْمُونَ

تَرْمِيَانِ

تَرْمِى

 Muhatab

Siz atıyorsunuz

Siz ikiniz atıyorsunuz

Sen atıyorsun

  

تَرْمِينَ

تَرْمِيَانِ

تَرْمِينَ

 Muhataba

Siz atıyorsunuz

Siz ikiniz atıyorsunuz

Sen atıyorsun

  

نَرْمِى

نَرْمِى

أَرْمِى

 Mütekellim

Biz atıyoruz

Biz ikimiz atıyoruz

Ben atıyorum

  

 

Şimdi de نَسِىَ fiilinin muzari çekimini yapalım:

Cem’i

Müsenna

Müfred

  

يَنْسَوْنَ

يَنْسَيَانِ

يَنْسَى

 Gaib

Onlar unutuyorlar

O ikisi unutuyor

Unutuyor

  

يَنْسَيْنَ

تَنْسَيَانِ

تَنْسَى

 Gaibe

Onlar unutuyorlar

O ikisi unutuyor

Unutuyor

  

تَنْسَوْنَ

تَنْسَيَانِ

تَنْسَى

 Muhatab

Siz unutuyorsunuz

Siz ikiniz unutuyorsunuz

Sen unutuyorsun

  

تَنْسَيْنَ

تَنْسَيَانِ

تَنْسَيْنَ

 Muhataba

Siz unutuyorsunuz

Siz ikiniz unutuyorsunuz

Sen unutuyorsun

  

نَنْسَى

نَنْسَى

أَنْسَى

 Mütekellim

Biz unutuyoruz

Biz ikimiz unutuyoruz

Ben unutuyorum

  

 

Nakıs fiilin emri hazır çekimi: Nakıs fiilin emri hazır çekiminde, cezim alameti olarak sonlarındaki illetli harf düşer. Üç nakıs fiilin emri hazır çekimini yaparak, emr-i hazır çekimlerini de görelim:

İlk önce  دَعَا  fiilinin emri hazırını çekelim:

 

Cem’i

Müsenna

Müfred

  

اُدْعُوا

اُدْعُوَا

اُدْعُ

 Muhatab

Sizler çağırın

Siz ikiniz çağırın

Çağır

  

اُدْعُونَ

اُدْعُوَا

اُدْعِي

 Muhataba

Sizler çağırın

Siz ikiniz çağırın

Çağır

  

 

Şimdi de  رَمَى  fiilinin emri hazırını çekelim:

Cem’i

Müsenna

Müfred

  

اِرْمُو

اِرْمِيَا

اِرْمِ

 Muhatab

Sizler atın

Siz ikiniz atın

At

  

اِرْمِينَ

اِرْمِيَا

اِرْمِى

 Muhataba

Sizler atın

Siz ikiniz atın

At

  

 

Şimdi de  نَسِىَ   fiilinin emri hazırını çekelim:

Cem’i

Müsenna

Müfred

  

اِنْسَوْا

اِنْسَيَا

اِنْسَ

 Muhatab

Sizler çağırın

Siz ikiniz çağırın

Çağır

  

اِنْسَيْنَ

اِنْسَيَا

اِنْسَىْ

 Muhataba

Sizler çağırın

Siz ikiniz çağırın

Çağır