Mukarebe Fiilleri

Mukarebe Fiilleri – أفعال المقاربة

Efal-u mukarebe, Hususî manaları bulunan yardımcı fiillerdir. Mübteda ve haberin başına gelerek, nakıs fiiller gibi isim cümlesinin mübtedasını ismi, isim cümlesinin haberini ise haberi yaparlar; ismini ref, haberini nasb ederler. Efal-u mukarebenin haberleri daima muzari fiil ile başlar.

Örnek:

Binanın yapımı tamamlanmak üzere.                         كاد المنزلُ يتِمُّ بِناؤُه.

Umulur ki Allah size merhamet eder.                         عسى الله أن يرحمكم

Mühendis arabayı tamir etmeye başladı.      شرع المهندس يُصلِح السيارةَ.

Bu fiillere (كاد) ve benzerleri de denir. Üç kısma ayrılır:

En çok kullanılan mukarebe fiilleri şunlardır:

كاد          كرب            أوشك

Bu fiiller, -e yazdı, az kalsın…, neredeyse…, -mek üzere(ydi) gibi manalara gelir.

Örnek:

Çocuk düşeyazdı. (düşecekti ama düşmedi)                                                      كاد الولدُ يسقطُ

Polis, hırsızı neredeyse görecekti.                                                       يكادُِ الشرطيُّ يرى اللصَّ

Asker, kumandanını görür görmez, ona selam verdi.     لم يكد الجنديُّ يرى القائد حتى سلّم عليه

Kalbi, kederinden az kalsın eriyecekti.                                              كرب قلبُهُ مِن حزنه يذوبُ

Suçlu, öldürüle yazdı.                                                                                   يوشِكُ المُجرِمُ يُقْتلُ

Ümit bildiren fiiller şunlardır:

عسى             حرى              اخلولق

Ümit ifade eden filer, belki, umulur ki, herhalde, ola ki, -bilir gibi manalara gelir.

Bu fiilerin sadece mazileri kullanılır ve haberlerinin başındaki muzari fiillerin önlerinde أن bulunur.

Örnek:

Umulur ki Rabbiniz size merhamet eder.              عسى ربّكم أن يرحمَكُمْ

Her halde yağmur yağar.                                       حرى السماء أن تُمطِرَ

Umulur ki (belki) tembel çalışır.                         اِخْلَوْلَقَ الكسلانُ أنْ يجتَهِدَ

Başlama bildiren filler şunlardır:

جعل،     أخذ،     شرع،     بدأ،     ابتدأ،     اَنشأ،     قامَ،     عاد،     راح،     أقبل،     طفِق،     علق،     اِنبرى،     هَبَّ،     اِنطلق

Başlama bildiren fiiller , -meğe başladı, bazen de devam etti, sürdürdü manalarına gelir.

Başlama ifade ettiklerinden, daima mazileri kullanılır.

Örnek:

Çocuk ağlamaya başladı.                            أخذ الولدُ يبكي

Çiftçi ekini biçmeye başladı.        شرع الفلاحُ يَحْصُدُ الزَّرْعَ.

Mukarebe Fiillerinin Özellikleri

• Bu fiillerin içlerinden كاد daha çok kullanılır.
• كاد ‘nin mazi ve muzarisi kullanılmakla beraber, pratikte daha çok muzarisi kullanılır.
• كرب ‘nin sadece mazisi kullanılır. Ve bu fiil pratikte az kulanılır.
• أوشك ‘nin muzarisi mazisinden daha çok kulanılır.
• عسى ‘nıın sadece mazisi çekildiği için camiddir. Haberinin başındaki mazi fiil umumiyetle أن ile kullanılır.
• حرى ve اخلولق nın sadece mazileri kullanılır.haberlerinin başına mutlaka أن Bu iki fiil pratikte pek kullanılmaz.
• Başlama bildiren fiiller başlama ifade ettiklerinde sadece mazileri kullanılır.haberlerinin başındaki muzari fiilde mutlaka أن bulunmalıdır.