Yıl: 2017

Asli harflerinden iki harfi illet harflerinden (و،ي) biri olan fiillere Lefif Fiil denir.
Lefif fiil üç harften oluşur. İlk ve son harfi illetli olan Lefif fiillere Lefif-i mefruk, son iki harfi illetli olan lefif fiillere Lefif-i makrun denir. Diğer bir deyişle, fiil içerisindeki iki illetli harf yanyana ise buna makrun lefif fiil denir. Eğer fiil içerisindeki illetli harfler birbirinden ayrı ise (1. harf ve 3. harf gibi) buna mefruk lefif fiil denir.

Örnek:

Lefif-i makrun كوي (iki illetli harf yan yana gelmiştir)

Lefif-i mefruk وقي (iki illetli harf yan yana kullanılmamıştır)

Lefifi makrun, yalnız ikinci ile dördüncü babdan gelir.

İkinci babdan gelenler فَعََى، يَفْعِى şeklinde olur. رَوَى، يَرْوِى gibi.

Dördüncü babdan gelenler فَعِىَ، يَفْعَى şeklinde olur. هَوِىَ، يَهْوَى gibi.

Lefifi makrunlar gerek şekil ve gerekse tasrif bakımından tamamıyla nakıs fiiller gibidir. Dolayısıyla ikinci babdan gelen lefifi makrun, ikinci babdan gelen nakıs gibi, dördüncü babdan gelen lefifi makrun da, dördüncü babdan gelen nakıs gibi çekilir.

Lefifi mefruk, ikinci, dördüncüve altıncı bablardan gelir.

İkinci babdan gelen lefifi mefruklar فَعَى، يَفْعِى şeklindedir. وَقَى، يَقِى gibi. Demek ki, müzarisi nakıstan biraz farklıdır.

Dördüncü babdan gelen lefifi mefruklar tamamıyla nakıs gibi فَعِىَ، يَفْعَى şeklinde olur. وَجِىَ، يَوْجَىgibi.

Altıncı babdan gelen lefifi mafruklar فَعِىَ، يَعِى şeklinde olur. وَلِىَ، يَلِى gibi. Demek ki, müzarisi nakıstan biraz farklıdır.

Arapçada Müennes (Dişil) Kelimeler

Müenneslik (Te’nis) / Dişilik Alametleri

Müenneslik Alameti Taşımayan Müennes Kelimeler

Lafzi Müennes Kelimeler

Arapça´da isimler cinsiyet bakımından müzekker ve müennes yani eril ve dişil olarak ikiye ayrılır. Erkek olarak kabul edilen varlığı gösteren kelimelere müzekker yani eril; dişi olarak kabul edilen varlığı gösteren kelimelere müennes yani dişil kelimeler denir. Bu sayfada müenneslik kurallarını ve çeşitlerini göreceksiniz. Bu izahlar dışında kalan kelimelerin tamamı müzekkerdir.

Arapçada müennes kabul edilen kelimelerin bazıları müenneslik alameti taşımalarına rağmen bazıları bu alametleri taşımasa da müennes kabul edilmiştir. Önce, bu müenneslik alametlerinin neler olduğunu görelim:

Yuvarlak veya kapalı te olarak ya da tau marbuta olarak isimlendirilir. İsmin asıl harflerinden sonra kapalı te harfi ( ة ) olarak isme eklenir, eklendiği ismin dişi, müennes olduğuna işaret eder.

Örnek:

Büyük (dişil)       كبيرة     –     Büyük (eril)         كبير

Fakir (dişil)         فَقِيـرَةٌ    –     Fakir (eril)           فَقِيـرٌ

yuvarlak tâ, ( ة ) muttasıl zamirle birleştiği zaman “açık tâ” ( ت ) şeklinde yazılır:

Okulum  مكتبتي   –   مكتبة

Elif-i memdude olarak da isimlendirilir. İsmin sonunda (_َ اء) şeklinde yazılır. Kelimenin asıl harflerinden değildir.

Örnek:

Kırmızı (dişil)  حمراء      –     Kırmızı (eril)  أحمرُ

Güzel (dişil)     حَسْناءُ      –     Güzel (eril)    أحْسَنُ

Elif-i maksure olarak da isimlendirilir. İsmin sonunda (_َ ى) veya (_َ ا) şeklinde yazılır. Kelimenin asıl harflerinden değildir.

Örnek:

Susuz (dişil)           عَطْشى    –     Susuz (eril)       عَطْشان

Daha büyük (dişil)  كُبرى     –     Daha büyük (eril) أكْبَرُ

Örnek:

مَرْيمُ          زَيْنَبُ          هِنْدُ          سُعادُ

Örnek:

Anne  أُمٌّ         dişi eşek  أتَانٌ            Kız kardeş  أُخْتٌ

Örnek:

Göz  عَينٌ              Ayak  رِجْلٌ              Kulak  أُذُنٌ

Örnek:

Gatafan kabilesi  غَطَفانُ           Şam  الشّامُ                Mısır مِصْرُ

Örnek:

Ateş     نَارٌ            Kuvvetli ateş  سَعِرٌ           Batı rüzgârı  دَبُرٌ

Ev        دارٌ            Güneş           الشَّمْسُ           Savaş   الحَرْبُ
Kuyu  البِئْرُ            Yeryüzü       الأرْضُ

Gayr-ı akil (akılsız) varlıkların çoğulları da müfred (tekil) müennes (dişi) olarak kabul edilir.

Üzerinde dişilik alameti taşıyan dişilere Lafzi Müennes  denir. Kelimede dişilik alametlerinin zahiren görünmesi ve lafız olarak da telaffuz edilmesi sebebiyle bu kelimelere lafzi müennesler denmiştir. Sözde dişi kelimeler 3 gruba ayrılır:

Semai Müennes Kelimeler

Hakiki Müennes Kelimeler

Mecazi Müennes Kelimeler

Arapçada Müzekker Kelimeler

Hakiki Müzekker Kelimeler

Mecazi Müzekker Kelimeler

Arapçada dişi (müennes) kelimeler, üzerinde taşıdıkları bir dişilik alameti olup olmaması durumuna göre sözde dişiler (lafzi müennesler) ve işitsel dişiler (semai müennesler) olmak üzere ikiye ayrılırlar.

كِتَابٌ – كِتَابَةٌ

مُعَلِّمٌ – مُعَلِّمَةٌ

مَرِيضٌ – مَرِيضَةٌ

Bu alamet daha ziyade renk ve sakatlığı ifade eden أَفْعَلُ veznindeki kelimelerin müenneslerinde kullanılır.

أَبْيَضٌ – بَيْضَاءُ

أَحْمَرُ – حَمْرَاءُ

أَسْوَدٌ – سَوْدَاءُ

Elif-i maksura daha ziyade أَفْعَلُveznindeki derecelendirilmiş sıfatların müenneslerinde kullanılır.

أَكْبَرٌ – كُبْرَى

أَصْفَرٌ – صَفْرَى

فَعْلاءُ veznindeki sıfatların müennesleri de فُعْلَى vezninde kullanılır.

عَطْشَانٌ – عَطْشَى

Üzerinde dişilik alameti olmayıp, dişi sayılan isimlerdir. Bu isimlerin neden dişi kabul edildiklerine dair bir kural yoktur. Geleneksel olarak dişi kabul edilmiş kelimelerdir. Bu nedenle bu dişi kelimeler sözlüğe bakılarak ve/veya işitilerek öğrenilir.

اَلْحَاجَبُ

اَلْفَأْسُ

اَلأُذْنُ

Arapçada Dişi (müennes) kelimeler, taşıdıkları bu dişilik özelliğinin gerçek veya mecazi olması durumuna göre gerçek dişiler (hakiki müennesler) ve mecazi dişiler (mecazi müennesler) olmak üzere ikiye ayrılırlar.

Yaradılışları itibariyle fıtratlarında müenneslik yani dişilik bulunan kelimeler, üzerlerinde dişilik alameti taşısalar da taşımasalar da gerçek dişi (hakiki müennes) kategorisinde değerlendirilirler. Bunlardan üzerinde dişilik alameti taşıyanlara gerçek sözde dişiler (hakiki lafzi müennesler); üzerinde dişilik alameti taşımayanlara gerçek işitsel dişiler (hakiki semai müennesler) denir.

Örnek:

أُمٌّ – Anne (Hakiki Semai)

دجاجة – Tavuk (Hakiki Lafzi)

Yaradılışları itibariyle fıtratlarında müenneslik yani dişilik bulunmayan kelimeler, üzerlerinde dişilik alameti taşısalar da taşımasalar da mecazi dişi kategorisinde değerlendirilirler. Bunlardan üzerinde dişilik alameti taşıyanlara mecazi sözde dişiler (mecazi lafzi müennesler); üzerinde dişilik alameti taşımayanlara mecazi işitsel dişiler (mecazi semai müennesler) denir.

Örnek:

طاولة – Masa (Mecazi Lafzi)

شمس – Güneş (Mecazi Semai)

Müennes (dişi) gibi görünen bazı müzekker (eril) isimler bu kurallardan müstesnadır.

Örnek:

حَمْزَةُ (Hamza)

طَلْحَةُ (Talha)

عُرْوَةُ (Urve)

Mübalağa ifade eden فَعَّالَةٌ vezninin sonundaki ta-i marbuta ـة müenneslik (dişilik) için değildir.

Örnek:

عَلاَّمَةٌ (çok bilgili)

نَسَّابَةٌ (soy bilgini)

رَحَّالَةٌ (çok gezmiş)

Dişilik alameti bulunmayan ve dişilik şartlarını taşımayan tüm kelimeler erildir (müzekkerdir).

Eril isimler ikiye ayrılır:

Yaradılışları itibariyle fıtratlarında müzekkerlik yani erillik bulunan ve dişilik alameti taşımayan kelimeler gerçek eril (hakiki müzekker) kategorisinde değerlendirilirler.

Örnek:

Ahmet أحمدُ

Baba أبٌ

Kardeş أخٌ

Muhammed محمّدُ

Yaradılışları itibariyle fıtratlarında müzekkerlik yani erillik bulunmayan ve dişilik alameti taşımayan kelimeler mecazi eril (mecazi müzekker) kategorisinde değerlendirilirler.

Örnek:

Ev البيتُ

Ay القمرُ

Dil اللسانُ

Arapçada, kelimeler cümle içinde bulundukları duruma göre yani bir görev aldıkları zaman sonlarında harf veya hareke değişiklikleri olur. Fakat bazı kelimeler vardır ki cümlede aldıkları görev ne olursa olsun asla değişikliğe uğramazlar. İşte sonlarında bu tarz değişiklikler olmayıp sabit kalan kelimelere Arapçada mebni denir.

Örnek:

ركب تلك السيارة من رأيته في دكانك قبل قليل – Az önce dükkanında gördüğüm kişi şu arabaya bindi.

رأيت من ركب تلك السيارة – Şu arabaya binen kişiyi gördüm

Yukarıdaki iki cümlede kullanılan من (kişi) tabiri mebni bir kelimedir. Zira, ilk cümlede fail (özne) , ikinci cümlede mef’ul (tümleç) olmasına rağmen her iki cümlede de harf veya hareke yapısını hiç bozmamıştır. Hep مَنْ olarak kalmıştır. Oysa muğrab yani çekimli bir kelime olmuş olsaydı, ilk cümlede مَنُ ; ikinci cümlede مَنَ şeklinde hareke değişikliğine uğraması gerekirdi.

Arapçada mebni kelimeler lazım mebni ve arız mebni olmak üzere iki ana başlığa ayrılırlar. Bu iki ana grup kendi başlıkları altında ayrıca işlenmiştir. Fakat özet olarak bir tanım yapmak istersek, lazım mebni, yapısı itibariyle mebni olan kelimeler iken, arız mebni aslında yapısı itibariyle mebni olmayıp bazı özel şartlardan dolayı mebni gibi davranan kelimeler demektir.

Arapçda mebni kelimeleri şu başlıklar altında incelemek mümkündür:

1.1 İşaret isimleri

1.2 zamirler

1.3 İsmi mevsuller

1.4 Şart isimleri

1.5 Soru isimleri

1.6 Bazı zarflar

1.7 Bazı sayı isimleri

2.1 Mazi fiil,

2.2 Emir

2.3 Sonunda te’kid nunu olan muzari fiil

Bütün harfler (Arapçada harf kavramı ayrıca incelenmelidir) mebnidir.

Arap Alfabesi

Arap alfabesi tarihsel oluşum süreci boyunca çok sayıda değişimler geçirmiştir. Arap alfabesinin aslen Aramice alfabesinin bir kolu olan ve Fenike alfabesinden evrilen Nebati alfabesinden evrildiği düşünülmektedir. Diğer taraftan Fenike alfabesinden İbranice ve Yunan alfabesi, bunlardan da daha sonra Kiril ve Latin alfabesi ortaya çıkmıştır.

Aşağıda sunulan tablo Aramice orijinalinden başlayarak Nebati ve Süryanice biçimlerine doğru harflerin değişimini göstermektedir.

Arap alfabesinin bu versiyonu 28 farklı ses birimini (phoneme) yazabilmek için sadece 15 farklı yazı birimine (gramafeme) sahip olan 22 harfli bir alfabeydi.

Tarihsel süreçler de göz önüne alındığında Arap alfabesinin Nebati alfabesinden gelişmiş olduğu görülüyor.

Bugün kullanılan Arap alfabesi 28 harften oluşur ve şu özellikleri taşır:

Sağdan sola doğru yazılır.

Küçük – büyük harf ayırımı yoktur.

Noktalama işaretleri diğer dillerde olduğu gibi kullanılmakla birlikte virgül yerine و bağlacı daha sık kullanılır. Soru işareti ve virgül, latin alfabesindekinin tersi yönünde kullanılır: ؟ ،

Harflerin yazılışları kelimenin başında, ortasında ve sonunda farklılıklar gösterir.

Şu harfler, kendilerinden sonra gelen harflere bitişmezler:

ا – د – ذ – ر – ز – و

Harflerin tamamı sessizdir. Harflerin seslendirilmesi “hareke” adı verilen işaretlerle sağlanır.

Aşağıdaki harfler ait oldukları sesi uzatma görevi de üstlenirler:

ا harfi a – e sesini uzatır

و harfi u sesini uzatır

ي harfi i sesini uzatır

Aşağıdaki tabloda harfleri ve hemen altında telaffuzunu inceleyebilirsiniz.

Arap alfabesi aslında bir çok Türk öğrenci tarafından daha ilk okul yaşlarında, yaz tatillerinde gidilen mahellenin camisinde veya Kur’an kursunda bir şekilde öğrenilmiş oluyor. Daha sonra ise çocuklar Arapça ile ilgilenmeye teşvik edilmediklerinden bu alfabe unutuluyor. Ne zaman bir elif be cüzü görse “bunu çocukken okutmuşlardı” diyen çok kişi tanıyor olabilirsiniz. Evet okumanın öğrenmenin yaşı yok. Siz de Arap alfabesi ile işe başlayıp Arapçayı pekala öğrenebilirsiniz. Aşağıda, Arap alfabesini öğrenmenizde size yardımcı olacak, yılların klasiği Elif Ba cüzünü paylaşıyoruz, butona tıklayıp indirebilirsiniz:

Elif Ba Cüzü İndir >

Atfı-ı Beyan

Kendinden önceki unsura açıklık getirmek için kullanılan kelimeye atf-ı beyan denir. Atf-ı beyan şu hususlarda kendinden önceki unsura uyum sağlar.

1. İrab bakımından
2. Cinsiyet bakımından
3. Adet bakımından

Atf-ı beyan aynı zamanda Bedel-i mutabık olarak da kabul edilir. Künye ve lakabdan sonra veya bir ismi daha çok açıklamak üzere bir isimden sonra gelen isimler, ism-i işaretten sonra gelen isimler atf-ı beyan kategorisindedir. Atf-ı beyan yapılırken atıf harfleri kullanılmaz.

Örnek:

أتي أخُك عُثْمانُ – Kardeşin Osman geldi.

Bu cümlede, “kardeşin geldi” ifadesini daha da açıklamak için ve kardeşin kim olduğunu da beyan etmek için عثمان ismi atf-ı beyan olarak getirilmiştir.

أخي معي أي عُثمانُ – Kardeşim yanımda, yani Osman.

Bu cümlede görüldüğü üzere açıklama gerektiren “yani..” anlamındaki أي ifadesinden sonra gelen isim atf-ı beyandır.

Arapçada Emri Mütekellim Türetilmesi

Emri Mütekellim  (أمر المتكلم)

Kendi kendimize bir şeyi yapma noktasında söylediğimiz belki de tavsiye veya dilek kapsamındaki emir çeşidine Arapçada emri mütekellim denir. “ben” ve “biz” siygalara olmak üzere iki adet muzari siygasından emri mütekellim kullanılır. Bunların dışında kalan siygalar emri hazır ve emri gaib siygalarıdır.

Arapçada emri mütekellim formunun türetilmesi emri gaib ile aynıdır. Mütekellim siygaları olan “ben..” ve “biz…” çekimlerine lamul-emr (emir lamı) (لام الأمر) denen kesralı lam harfi (لِ) getirilir. Lamul-emr (emir lamı), muzari fiili cezmettiği için, 1. şahıs siygalarının son harfi sakin (cezm) olur.

Örnekler:

Fiilimiz كتب (ke-te-be) olsun. Muzaride mütekellim (1. Şahıs) çekimi (ben yazıyorum) أكتب (e-k-tu-bu) olur. Başına lamul emr (emir lamı) getirip sonunu cezmliyoruz: لِأكتب (li-e-k-tu-b) – yazayım! Şeklinde olur.

Aynı şekilde 1. Şahıs çoğul çekimi için لِنكتب (li-ne-k-tu-b) – biz yazalım! şeklinde olur.

Mu’tel fiiller dörde ayrılır:

Mutel Fiiller

Arapçada içerisinde illet harfi bulunan fiillere illetli fiil anlamında mutel fiil denir.

Aslî harflerinden biri veya ikisi illet harfi olan fiildir.

Aslî harflerinden ilki ilki “vav” (و) veya “ya” (ي) olan fiildir.

• Vav’lı olanlara “el-misâlu’l-vâvî” (المثال الواوي)

وهب         وقف         ورِثَ

• Yâ’lı olanlara “el-misâlu’l-yâî” (المثال اليائي) denir.

يبِسَ         يقِظ         يَتُمَ

Ortadaki harfi illet harflerinden biri olan fiildir.

موت – مات                       طير – طار

Sonu illet harflerinden biri olan fiildir.

تلو – تلى                         مشي – مشى

İki harfi illetli olan fiildir. İkiye ayrılır:

• Lefîf-i makrûn (اللفيف المقرون) bitişik lefif:

شوى         روى         حيي

• Lefîf-i metruk (اللفيف المفروق) ayrı lefif:

وَقِي         وَلي         وَفى

Aksam-ı Seba “yedi kısım” demektir. Bu terim Arapça Dil Bilgisinde fiil türlerini anlatmak için kullanılır. Arapçada fiiller Aksam-ı Seba başlığı altında, asli harflerinin çeşidine göre yedi ayrı kısımda incelenirler.

Öncelikle fiiller, asli harflerinde “illetli harfler” bulunup bulunmamasına göre iki ana kısma ayrılır. İçerisinde illetli harf bulunmayan fiillere “sahih fiiller“; içerisinde illetli harf bulunan fiillere “mu’tel fiiller” denir.

3 kısım sahih fiillerden, 4 kısım mu’tel fiillerden olmak üzere toplam 7 kısım fiil bulunmaktadır.

Sahih fiiller üç çeşittir:  

1. Salim Fiil  
   1. İkinci Açıklama
2. Mehmuz Fiil
   1. İkinci Açıklama
3. Mudaaf Fiil

İlletli fiiller dört çeşittir: 

Aslî harfler açısından fiiller:

Aslî harflerinin çeşidine göre yedi kısma ayırdığımız filleri, asli harflerinde illet harfleri bulunup bulunmamasına göre de sahih fiiller ve mutel fiiller olarak ikiye ana gruba ayırmıştık. Şimdi Sırasıyla bu fiil çeşitlerini tanıyalım:

Asli harflerinde illet harflerinden (ا،و،ي) biri, hemze ve şedde bulunmayan fiildir.

عرف     ذهب     دخل     جلس

Salim fiiller sülasi altı bâbdan gelir.

MEHMUZ FİLLER – الفعل المهموز

Aslî harflerinden biri hemzeli olan fiildir.

أكل     سأل     قرأ

ilk harfi hemzeli olan mehmuz fillere “mehmûzu’l-fâ” denir.

Örnek:  أمر     أخذ     أذن

Genellikle mehmûzu’l-fâ olan fiillerin çekimleri salim fiiller gibidir.

İkinci harfi hemzeli olan mehmuz fillere “mehmûzu’l-ayn” denir.

Örnek:  رأس     سئم     رؤف

Üçüncü harfi hemzeli olan mehmuz fillere “mehmûzu’l lâm” denir.

Örnek: بدأ     ملأ     كفأ

MUZAAF FİLLER – الفعل المضاعف

Son iki harfi aynı olup ikinci harfle üçüncü harf bir harf şeklinde yazılarak şeddelenen fiildir.

Örnek:  فرر = فرّ                         ردد = ردّ                       كفف = كفّ

Muzâaf fiiller umûmiyetle, birinci, ikinci ve dördüncü bâblardan gelirler.

Aslî harflerinden ilki ilki “vav” (و) veya “ya” (ي) olan fiildir.

Asli harflerinden ilk harfi vav’lı olan misal fiillere “misalu’l-vavi” (المثال الواوي) denir.

Örnek:  وهب          وقف          ورِثَ

Asli harflerinden ilk harfi Yâ’lı olan misal fillere “misalu’l-yai” (المثال اليائي) denir.

Örnek:   يبِسَ          يقِظ          يَتُمَ

“Misal” salim fiile benzeyen manasında kullanılmıştır.

Misal-i vavilerin mazileri salim gibi çekilir. Misal-i yailerin mazileri ve muzarileri salim gibi çekilir.

ECVEF FİLLER – الفعل الأجوف

Ortadaki harfi illet harflerinden biri olan fiillerdir.

Örnek:  موت  –  مات              طير  –  طار

Ecvef fiiller birinci, ikinci ve dördüncü bablardan gelirler.

NAKIS FİLLER – الفعل الناقص

Sonu illet harflerinden biri olan fiillerdir.

Örnek:   تلو – تلى              مشي – مشى

Nakıs fiiller altıncı bab hariç diğer bablardan gelir.

LEFİF FİLLER – الفعل اللفيف

İki harfi illetli olan fiildir. İkiye ayrılır:

İlletli olan iki harfi bitişik olan lefif fiillere “Lefîf-i makrun” (اللفيف المقرون) yani bitişik lefif denir.

Örnek:  شوى          روى          حيي

İlletli olan iki harfi ayrı olan lefif fiillere “Lefîf-i mefruk” (اللفيف المفروق) yani ayrı lefif denir.

Örnek:  وَقِي          وَلي          وَفى

Çekimi nakıs fiil gibi yapılır.

1. Mukarebe (Yaklaşma) Fiilleri
2. Terecci (Ümit Bildiren) Fiiller
3. Şuruu (Başlama) Fiilleri

 Mukarebe fiillerini daha detaylı incelemek için tıklayın > 

Ecvef fiilin mazi çekimi

Ecvef fiilin muzari çekimi

Asli harflerinden ikinci harfi yani orta harfi illet harflerinden (و،ي) biri olan fiillere Ecvef Fiil denir.
Ecvef fiil üç harften oluşur. Orta harfi vav (و) veya ye (ي) olsa da bu harf genelde elif harfine dönüşür.

Örnek:

قال (aslı قول dir)

زار (aslı زير dir)

Orta harfi vavdan elife dönüşmüş olanlara Ecvef-i vavi; ye harfinden elif harfine dönüşmüş olanlara Ecvef-i yai denir.

Ecvef; birinci, ikinci ve dördüncü bablardan gelir.

–          Birinci babdan gelen ecvef fiiller فَالَ ، يَفُولُ şeklinde olur. زَارَ ، يَزُورُ gibi. (53 adet fiil)

–          İkinci babdan gelen ecvef fiiller فَالَ ، يَفِيلُ şeklinde olur. بَاعَ ، يَبِيعُ gibi. (20 adet fiil)

–          Dördüncü babdan gelen ecvef fiiller فَالَ ، يَفَالُ şeklinde olur. خَالَ ، يَخَالُ gibi. (21 adet fiil)

Eğer ecvef fiilin muzarisi  قَالَ  يَقُولُ  şeklinde geliyorsa, yani muzarisinin orta harfi “vav” ise, mazi çekiminde, dişi çoğul 3. Şahıstan (cem-i gaibe) itibaren ilk harfi ötrelenir ve orta harf düşer. Devamı da buna göre çekilir. قَالَ  fiilinin mazi çekimini yaparak bu kaideyi görelim:

Eğer ecvef fiilin muzarisinin orta harfi elif veya ye ise, bu çeşit fiillerin mazi çekiminde, dişi çoğul 3. Şahıstan (cem-i gaibeden) itibaren ilk harf esrelenir ve orta harf düşer. Devamı da buna göre çekilir. Mesela, نَامَ  fiilinin muzarisi يَنَامُ  şeklindedir. Muzarisinin orta harfinin harekesi üstündür. Bu tip fiiller şu şekilde çekilir:

Ecvef fiilin muzarisi çekilirken cem’i müenneslerinde iki sakin harf yan yana geldiği için, sakin olan ve illetli olan ilk harf atılır. Çünkü Arapçada iki sakin harf yan yana gelmez. Mesela  قَالَ  fiilinin muzarisini çekelim. قَالَ  fiilinin muzarisi şu şekilde çekilir:

Ecvef fiilin emri hazır çekimi: Ecvef fiilin emri hazırının çekimi şu şekildedir: Her zaman olduğu gibi, muzari fiil çekim tablosunun muhatab ve muhataba sigasından emri hazır yapılır. İki sakin harfin yan yana geldiği yerlerde, illetli harf olan ilk sakin harf atılır.

Mesela, قَالَ  fiilinin emri hazırını yapalım: قَالَ  fiilinin muzari çekim tablosundaki muhatab ve muhataba sigaları  تَقُولُ  ve  تَقُولِينَ şeklindedir. Bunlardan emri hazırlar şu şekilde elde edilir:  قَالَ fiilinin muhatabı تَقُولُ şeklindedir. Emr-i hazırın yapılışı konusundan hatırlayacağınız üzere: İlk önce baştaki muzaraat harfi atılır: قُولُ olur. Sonra Müfred muhatab cezimlenir قُولْ olur. Daha sonra iki sakin harf, yani harekesiz vav ve cezimli lam yan yana geldiğinden, illetli harf olan ilk sakin harf atılır ve emir قُلْ şeklinde olur.

Muhatabası da şu şekilde yapılır: قَالَ fiilinin muhatabası تَقُولِينَ şeklindedir. Emr-i hazırın yapılışı konusundan hatırlayacağınız üzere: Baştaki muzaraat harfi atılır,  قُولِينَ  olur. Sondaki nun düşürülür, قُولِي olur. İki sakin harf, yan yana gelmediği için bu şekilde kalır.

Şimdi tabloda  قَالَ fiilinin emri hazır çekimini görelim: