Munkatı Hadis Usulü Online Oku

Munkatı’ Hadis

Munkatı’ sened:
Senedi muttasıl olmayan demektir. Daha önce sahih ve hasen hadisin şartları
arasında senedin muttasıl olması gerektiği de belirtilmiş bulunmaktadır.

Munkatı’ senedin dört kısmı vardır: Mürsel,
muallak, mu’dal ve munkatı:

1- Mürsel:
Sahabinin ya da tabiînden olan bir kimsenin peygamberden duymadığı bir şeyi
peygambere ref’ etmesi (nisbet etmesi) demektir.

2- Muallak:
Senedinin baş tarafları zikredilmeyendir.

Bazen muallak ile bütün senedi zikredilmemiş
olan hadis te kastedilebilir. Buhârî’nin: Peygamber Sallallahu aleyhi
vesellem her zaman Allah’ı zikrederdi, rivayeti gibi.

Umde müellifi gibi musanniflerin sened
zikretmeksizin hadisi, aldıkları asıl kaynaklara nisbet ederek naklettiklerine
gelince, hadisin nisbet edildiği asıl kaynağa bakılmadıkça muallak olduğuna
hüküm verilmez. Çünkü onu nakleden, hadisi bizzat senediyle nakleden değildir. O
fer’ durumundadır, ferin hükmü ise aslın hükmü ile aynıdır.

3- Mu’dal:
Senedinde arka arkaya iki ve daha fazla ravinin zikredilmediği hadistir.

4- Munkatı’:
Senedinde bir ya da arka arkaya olmamak şartı ile daha fazla ravinin
hazfedildiği rivayettir.

Bazan bununla: Senedi muttasıl olmayan herbir
rivayetin kastedildiği de olur. Bu durumda sözü geçen bütün bu dört kısmı
kapsar.

Meselâ, Buhârî şöyle der: Bize el-Humeydî
Abdullah b. ez-Zübeyr anlattı dedi ki: Bize Süfyan anlattı, dedi ki: Bize Yahya
b. Said el-Ensarî anlattı, dedi ki: Bana Muhammed b. İbrahim et-Teymî’nin haber
verdiğine göre o Alkame b. Ebi Vakkas el-Leysî’yi şöyle derken dinlemiştir: Ben
Ömer b. el-Hattab Radıyallahu anh‘ı minber üzerinde şöyle derken
dinledim: Rasûlullah Sallallahu aleyhi vesellem‘i şöyle buyururken
dinledim: “Ameller ancak niyetler iledir…” Eğer bu senetten Ömer b. el-Hattab
Radıyallahu anh kaldırılacak olursa bu hadise “mürsel” adı verilir.

Şayet “el-Humeydî” zikredilmezse muallak
denilir.

Şayet senedinden Süfyan ile Yahya b. Said
zikredilmeyecek olursa mu’dal adını alır.

Şayet ondan sadece Süfyan yahutta onunla
birlikte et-Teymî de zikredilmeyecek olursa munkatı’ adını alır.

Senedi munkatı’ hadis zikredilmeyen ravinin
durumu bilinmediğinden ötürü bütün kısımlarıyla merduttur. Aşağıdakiler
müstesnâ:

1-
Sahabinin rivayet ettiği mürsel,

2-
İlim ehlinden pekçok kimseye göre tabiînin büyüklerinin[1]
rivayet ettiği mürsel, eğer bir başka mürsel ile yahut sahabinin uygulaması,
ameli ya da kıyas ile desteklenirse,

3-
Muallak: Eğer Buhârî gibi sahih rivayetlerin zikredilmesi esası ile yazılmış bir
kitapta kesin ifadeler ile muallak olarak zikredilmişse,

4-
Bir başka yoldan muttasıl olarak rivayet edilmiş olup, kabul şartlarını da
eksiksiz olarak taşıyorsa.