Ay: Ocak 2014

 

23.   KORKU
VE ÜMİT

 

Elbette gençlerin ve
zayıfların hepsi, hemen ilâhi da­veti kabul etmemişti, fakat hiç olmazsa
onların kendini be­ğenmişliği, küçük yaşamlarını bir klarnetin notaları gibi
bölen davet ve vaazların Önem ve şiddetine karşı kulakla­rını tıkamalarına
neden olmuyordu. Osman’ın çölde duy­duğu : «Ey uykudakiler uyanın» sesi vahyin
kendisiydi ve daveti kabul edenler, şimdi sanki uykudan uyanmışlar ve yeni bir
yaşama girmişlerdi

Geçmişteki ve şu
andaki kâfirlerin tutumu şu sözlerle ifade edilebilir: «Bu dünya hayatımızdan
başkası yoktur. Ve bizler diriltilecek de değiliz.» (En’am: 29). Bu sözlere
ilahi cevap olarak şunlar söyleniyordu: «Bizler gökleri, yeri ve ikisinin
arasındakilerini oyuncular (in oyun konusu) ola­rak yaratmadık.» (Enbiya: 16,
Duhan: 38). «Bizim boş bir amaç uğruna yarattığımızı ve sizin gerçekten bize
döndûrülüp-getirilmeyeceğinizi mi sanmıştınız?» (Mü’minûn: 115). Küfrün henüz
tam olarak yerleşmediği kişilerde bu söz­ler etkisini gösteriyordu. Bu etki,
kendisini bir nur ve hi­dayet (doğru yola ulaştırıcı) olarak niteleyen vahyin
tü­mü için de geçerliydi. Mesajı kabul etmeye iten başka bir neden de onu
getiren elçinin kişiliğiydi. O, başkalarını kötülüğe yönlendirmeyecek denli
gerçekle dolu ve kendisi de sapıtmayacak kadar hikmet ve fazilet sahibiydi.
Yapı­lan çağrıda hem bir uyan, hem de bir vaad vardı, uyan onları iyi işler
yapmaya yöneltiyor, müjde ise onlan mutlu kılıyordu.

«Şüphesiz: ‘Bizim
Rabbimiz Allah’tır’ deyip sonra da dosdoğ­ru bir istikâmet tutturanlar (yok mu)
onların üzerine melekler iner (ve der ki): «Korkmayın ve hüzne kapılmayın, size
vadolunan cennetle sevinin. Biz dünya hayatında da, ahirette de sizin velileriziz.
Orda nefislerinizin arzuladığt her şey sizindir ve istemekte olduğunuz her şey
de sizindir. Çok bağışlayan, çok esirgeyen (Aî-tah)tan bir ağırlanma olarak.»
(Fussikt: 30-32)

«Bu mu daha hayırlı,
yoksa takva sahiplerine vadedılen cen­net mi? Ki onlar için bir mükâfat ve son
duraktır, içinde ebedi katlar olarak, orada her istedikleri onlarındır, bu
Rabbinm üzerinde istenen bir vadidir» (Yunus:7).

Gerçek mü’minler
«Bizimle karşılaşmayı umanlar» di­ye tanımlanmıştır. Oysa kafirler:

«Bizimle karşılaşmayı
ummayanlar, dünya hayatına razı olan­lar ve bununla tatmin olanlar ve bizim
üyelerimizden habersiz (ga­fil) olanlar.» (Yunus: 7) dır.

Mü’min’in tutumu, her
konuda kâfirinkinin aksi ol­malıdır. İnanmayanların daldığı küfrün bir özelliği
de on­ların tabiat görüntülerini olduğu gibi almaları ve onlar­dan ders
almamalarıdır. Gerçeğe (Hakk) uyanık olmak sadece insanın ümitlerini bu
dünyadan ahirete çevirmesi değil, aynı zamanda bu dünyada serpili olan Allah’ın
âyetlerinden de ders almasıdır:

«Gökte burçları kıtan,
onların içinde bir aydınltk ve nurlu bir ay vareden (Allah) ne yücedir. O gece
ile gündüzü birbiri ar­dınca kılandır; öğüt attp-düşünmek isteyenler ya da
şükretmek isteyenler içinj* (Furkan: 61-62)

Kureyş liderleri
küstahça peygamberden bu âyetleri (işaretleri veya mucizeleri) göstermesini, ya
gökten onu destekleyen bir melek gelmesini, ya da onun göğe yüksel­mesini
İstiyorlardı. Ve birgün, dolunayın henüz Hıra dağmın tepesine çıkıp ortalığı’
aydınlattığı bir gecede, bir grup kâfir peygambere yaklaştılar. Ve eğer
gerçekten Al­lah’ın Rasulü ise Ay’ı ikiye bölmesini istediler. Mı
“”Tünleri ve kararsızları da içeren büyük bir topluluk vardı ve bu
istek yerine getirildiğinde tüm gözler parlayan Ay’a çev­rildi. Büyük bir
şaşkınlık içindeydiler, çünkü Ay ikiye ay­rılmış ve her biri dağın bir yönünde
parlıyordu. Peygam­ber «İşte şahit olun- dedi. Fakat asıl ay’ı ikiye bölmesini
isteyenler bu optik mucizeyi reddettiler ve onun büyü ol­duğunu söylediler
(Kamer: 1-2). Diğer taraftan inananlar sevindiler ve kararsızlardan bazıları
imâna yaklaştı, bazı­ları ise gerçekten İman etti.

Böyle isteklere karşı
Allah’tan gelen bu cevap bir is­tisnaydı. Çünkü Kurevş’in istediği diğer
mucizeler onlar istediğinde değil, Allah’ın dilediği zaman meydana gel­mişlerdir.
Bunlardan başka sadece İnananların şahit ol­duğu küçük mucizeler de vardı.
Fakat bu tür harikalar yeni dinin merkezinde bir konuma sahip değildi, çünkü
İsa’nın bir önceki vahyin mucizesi olması gibi, bu vahyin mucizesi de Kur’an’ın
kendisiydi. Kur’an’a göre İsa, hem Allah’ın elçisi hem de «O’nun kelimesidir.
Onu (Ol keli­mesini) Mer’yem’e yöneltmiştir ve O’ndan bir ruhtur» (Ni­sa: 171).
Aynen Allah’ın kelimesi olan İsa’da olduğu gibi şimdi de Allah’ın kelimesi olan
Kur’an’la İslâm gerçek bir din oluyordu. Bu kelâmın (Kur’an) işlevlerinden biri
de. İslâm’a hanif bir din olarak bakıldığında (Rum: 30) insan­da zaman geçtikçe
körelen ve yanlışlıklara yönelen duygu­lan tekrar uyandırmaktı. Bu nedenle
Kureyş Peygamber’den mucize göstermesini istediğinde Kur’an’ın cevabı, on­ları
her zaman gördükleri, fakat üzerinde düşünüp ibret almadıkları şeylere
yöneltmek olmuştur:

«Kendileri bir
bakmıyorlar mt o deveye, nasıl yarat Odı?

(ğoğe; nasıl
yükseltildi*

Dağlara; nasıl
oturtulup-kuruldu? Yere: nastî yayılıp, döşendi?» (Gaşiye: 17-20)

İnananlardan beklenen
korku ve ümidin her ikisi de Allah’a götüren davranışlardır. Allah’a şükür
belirtisi ola­rak söylenen «Hamd alemlerin Rabbi olan Allah’adır,, sö­zü aynı
zamanda korku da taşır ve hamdedeni ve h&m,-dolunam doğruca tüm iyiliklerin
kaynağı olan uluhr/ete götürür. «Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla» sö?u
insanı ümitle aynı yöne yöneltir. Bu korku ve ümit en be­lirgin bjr şekilde
Fatiha Suresinde toparlanmıştır (Kur’-an’ın ilk suresi [1]olduğu
için Açan anlamında Fatiha is­mi verilmiştir:)

«Hamd, Alemlerin
Rabbi. Rahman, Rahim ve Din gutumun maliki olan Allah’adır. Biz yalnızca Sana
ibadet eder ve yalnızca senden yardım dileriz. Bizi dosdoğru yola ilet,
kendilerine nimet ver­diklerinin yoluna, gazaba uğrayanların ve sapıkhmnkine
değil» (Fatiha 2-7).

îslâm öğretisinin en
güzel ve tam ifadesini yapan diğer bir sure de Kur’an’ın son surelerinden biri
olan fhlas Sü­residir. Bu sure, putperestlerin Peygamber’den, Allah’ı ta­nımlamasını
istediğinde indirilmiştir:

«De ki: O Allah
birdir.

Allah Samed’dir (her
şey ona muhtaçtır, daimdir, hiçbir şe\e

İhtiyacı olmayandır).

O. doğurmamtştır ve
doğurulmamışlır.

Ve hiç bîr şey O’nun
dengi  değildir(ihlasSuresi).

 

22. KUREYŞİN ÎLERİ GELENLERİ

 

Peygamber (s.a.v.)’e
tabi olanlar sürekli bir artış gös­teriyordu, fakat yeni dine girenlerin hemen
hemen hepsi ya köle, ya azatlı, ya da Mekke dışındaki Kureyşlilerden
oluşuyordu. İslâm’a girenler Vadi Kureyşlilerinden olsa bi­le, nüfuzlu bir
aileden gelen fakat kendileri nüfuzlu olma­yan ve İslâm’a girişleriyle
ailelerinin ve akrabalarının düşmanlığını üzerlerine çeken zayıf kişiler
oluyordu. Aba ur-Rahman, Hamza ve Erkana istisna idi, fakat onlar da li­der
konumunda olmaktan uzaktılar. Bu nedenle Peygambeı (s.a.v.) hiçbirinin, hatta
amcası Ebu Talib’in bile kendisi­ne uymaya yanaşmadığı Kureyş ileri
gelenlerinden biç ol mazsa bir kaçını kazanmak istiyordu. Eğer Ebu Cehil’in
amcası Velid gibi güçlü bir şahsiyetin -Velid hem Mahzu nülerin şefi, hem de
Kureyş’in gayri resmi şefi idi- deste­ğini kazanırsa, davetini daha kolay bir
şekilde yapabile­ceği inanandaydı Velid aynı zamanda diğer Kureyş lider­lerine
göre daha anlayışlı ve tartışmaya açık bir kimseydi ve bir gün Peygamber
(s.a.v.) Velid’le yalnız konuşabile­ceği bir fırsat buldu. Fakat onlar sohbete
dalmış bir hal­deyken henüz İslam’a girmiş kör bir adam yanlarından geçti;
Peygamber (s.a.v.)*in sesini duyunca orada duru*, kendisine Kur’an’dan bir
bölüm okumasını rica ettfc Bira; sabırlı olmasını ve uygun bir zaman beklemesi
söylendi­ğinde kör adam o kadar ısrar etti ki, sonunda-Peygamber hiddetlendi ve
yüzünü çevirdi. Sohbeti yarıda kesilmişti;

fakat bu bölünme hiç
bir kayıba sebep olmadı, çünkü Velid zaten, mesaja, ümitsiz denebilecek
derecede kapalıydı O anda şu sözlerle başlayan yeni bir sûre nazil oldu-

«Surat astı ve yüz
çevirdi; kendisine o kör geldi diye». Vahy şöyle devam ediyordu:

«Fakat kendini
müstağni (hiçbir şeye ihtiyacı olmayan) gören İse, işte sen, onda “yankı
uyandırmaya çalışıyorsun.’ Oysa, onun temizlenip arınmasından sana ne} Ama
koşarak sana gelen ise, kt o ‘içi titreyetek korkar’ bir ‘durumdadır, sen ona
aldırış etmeden oyalanıyorsun.» (Abese: 5-10).

Bundan kısa bir süre
sonra Velid kendini beğenmişli­ğini şu sözlerle ortaya koyuyordu: «Ben
Kureyş’in en üs­tünü ve şefi olduğum halde, bana gelmiyor da Muhammed’e mi
vahiy geliyor? İkimiz de iki şehrin iki büyüğü olduğumuz halde o ne bana ne de
Taif in reisi Kbu Mes’-t gelmiyor da ona mı geliyor?» (Zubruf: 31). Ebu
Cehil’in karşı çıkışı ise daha az cüretli fakat daha tutkulu idi. «Biz ve
Abdu’l-Menaf oğullan aramızda şeref konusun­da yarış ederiz. Onlar başkalarını
doyururlar ve korurlar, biz de aynısını yaparız. Onlar verirler, biz de onlarla
aynı yansta burun buruna giden atlar gibi eşit oluncaya dek veririz. Şimdi
onlar «Bizim adamlarımızdan biri Pey gam-ber’dir, ona gökten vahiy geliyor»
diyorlar. Biz onun bir eşini ne zaman elde edeceğiz? Tanrıya andolsun ona hiç
bir zaman inanmayacağız ve onun gerçeği söylediğini ka­bul etmeyeceğiz.»
Şems’li Utbe’nin tutumu daha az olum­suzdu, fakat değerlendirmede onlarla aynı
hataları yapı­yordu. Çünkü onun ilk düşüncesi ‘eğer Muhammed ger­çekten
Peygamber’se ona uyulmalıdır’ değil, ‘onun Pey­gamberliği Abdu’l-Menaf
oğullarına şeref getirecek’ olmuş­tur. Bir gün Ebu Cehil bu konudaki
kızgınlığını belirte­rek Utbe’ye: «Ey Abdu’l-Menaf oğulları, işte sizin
Peygamber’iniz var- dediğinde Utbe şiddetle şu karşılığı verdi: Biz bir krala
veya bir Peygambere sahip olduğumuz için siz gücenmek zorunda mısınız?»
Buradaki kral kelimesi Kusayy için kullanılıyor ve Manzum ilere, Abdu’I-Menafın
Kusayy’ın oğlu olduğu, halbuki Mahzum’un sadece Kusayy’ in yeğeni olduğu
hatırlatılmak isteniyordu. Peygamber (s.a.v.î, bu söylenenleri duyacak kadar
yakındaydı, hemen yanlarına geldi ve onlara: «Ey Utbe, sen ne Allah, ne de onun
rasulü için tartışıyorsun. Sana gelince ey Ebu Ce­hil sana bir felâket gelecek
ve sen çok ağlayıp az gülecek­sin-  (Tab.
X203, 3.).

Kureyş’in çeşitli
boyları arasında rekabet sürüyor ve en güçlü olanlar sürekli değişiyordu. O
zamanlar en güç­lü iki boy Abdu’ş-Şems ve Mahzum idi. Utbe ve kardeşi Şeybe,
Şems boyunun bir bölümünden sorumluydular. Ku­zenleri Umeyye kolunun lideri
Harb ölmüş, yerine Utbo’-nin kızı Hind’le evlenen Ebu Süfyan geçmişti. Onun hem
politikada hem de ticarette başarılı olması bir bakıma ada­leti korumasına,
soğukkanlılığına ve bir avantaj kazana­cağına inandığında sabırlı olmasına
bağlanabilirdi. Onun bu soğukkanlılığı, çok çabuk sinirlenen ve aceleci olan
Hind’in sık sık kızmasına neden oluyordu, fakat Ebu Süf­yan kararını verdikten
sonra onun fikirlerini çok az din­lerdi. Beklendiği gibi, o Peygamber*e karşı
Ebu Cebirden daha az düşmanlık besliyordu.

Bununla birlikte,
Kureyş liderlerinin Peygamber (s.a v) ‘e karşı tutumları farklı olsa da, hepsi
de mesajı reddet­me konusunda aynı fikirdeydiler. Hayatta belirli bir ba­şarı
kazanmış olarak, hepsinde tüm Arabistan’da kabul edilen, bir insanın hamiyeti
ideali hakimdi. Zenginlik bu şerefin bir yönü değildi, fakat bu amaca ulaşmak
için zen­ginlik gerekliydi. Şerefli ve kerem sahibi-bir adam bir ko­ruyucu ve
müttefik olmalıydı, yani kendisinin de dayandı­ğı bazı müttefikler varolmahydı.
Bunu da kendi evlilikleri, ki7İ_n ve oğullarının evlüikleriyle kurduğu bağlar
saye­sinde başarabilirdi. Fakat böyle bir konumu kazanmada en önemli etken
zenginlikti, çünkü şerefli bir «dam iyi bir ev sahibi olmak zorundaydı.
Birtakım iyi özelliklere sahip olmak  
sözkonusu idealin   gerçekleşmesi
için   gerekliydi:

Özellikle cömertlik bu
idealde büyük bir rol oynuyordu, fakat bu iyi davranışların hiçbiri ahirette
karşılık almak için yapılmıyordu. Tüm Arabistan’da, çok cömert, cesaret­li ve
koruma, ittifak, garanti veya başka herhangi bir şey için verdiği sözde duran
biri olarak tanınmak ve öldük­ten sonra da böyle anılmak, onlar İçin yaşama
asıl anlamı­nı veren büyük bir şeref ve ölümsüzlük idi. Velid gibi adamlar
böyle bir şerefe sahip olduklarından emindiler; bu da onların, bu hayatın -yani
onların basan ve şeref kazandıkları Hayatin- geçiciliğini vurgulayan bir mesaja
kulaklarını kapatmalarına neden oluyordu. Onların şereı ve ölümsüzlükleri
Arabistan’ın aynı kalmasına, Arap ide­allerinin geçmişten geleceğe sürekli
aktarılmasına bağlıy­dı. Hepsi de değişik derecelerde Vahyin diline ve üslubuna
karşı duyarlıydılar. Fakat anlamına gelince, aşağıdaki gibi babalarının hiçbir
şey kazanmadığını ve onların tüm ça­balarının boşa gittiğini vurgulayan
âyetlere gönüllerini kapatmışlardı: «Bu dünya hayatı, yalnızca bir oyun ve (eğ­lence
türünden) ‘tutkulu bir oyalanmadır’ Gerçekte ahiret yurdu ise, .asıl hayat
odur. Bir bilselerdi.» (Ankebut: 64).

 

 

21. KUREYŞ’İN TEKLİFLERİ VE İSTEKLEBÎ

 

O günden sonra Hz.
Hamza teslim oluşunu korudu ve Peygamber’in tüm isteklerine uydu. Onun İslâm’a
girmesi Kureyş’i çok etkiledi; artık Peygamber’e, Hamza’nın koruya­cağım
düşünerek, direkt saldırılarda bulunamıyorlardı. Di­ğer taraftan, bu
beklenmedik olay onların meselenin asıl Önemini daha iyi kavramalarını sağladı
ve kendilerine gö­re Araplar arasındaki yüksek konumlarına zarar verecek olan
bu gelişmeyi önlemek ve durdurmak için yeni çözüm­ler arama çabalarını da
artırdı. Bu tehlikeyi düşünerek taktik değiştirmeye ve Abdu’ş-Şems’in ileri
gelenlerinden Utbe İbn Rebia’nın mecliste yaptığı öneriyi kabul etmeye karar
verdiler. Utbe: «Niçin Muhammed (s.a.v.)’e gidip ka­bul edeceği bazı
tekliflerde bulunmuyoruz?» dedi. «Kabul ettiklerini, bizi rahat bırakması
karşılığında veririz.» Pey­gamber (s.a.v.)’in Kâ’be yalanında yalnız başına
oturduğu haberi geldi. Utbe hemen meclisten ayrıldı ve Mescid’e git­ti. O bu
görevi, Haşim’in kardeşi Abdu’ş-Şems’in torunu olduğu için üstlenmişti.
Kusay’ın oğlu Abdu’l Menaf’tan sonra iki oğlu Abdu’ş-Şems ve Haşim kabileleri
birbirinden ayrılmış iseler de, farklılıkları büyük atalarının ortak olu­şuyla
kapatılabilirdi. Bunların yanısıra Utbe, Kureyş için­de en az şiddet taraftan
olan ve daha çok uzlaşmacı ka­raktere sahip bir adamdı; aynı zaman da çok da
akıllıydı”

Peygamber’e: -Ey
kardeşimin oğlu,» dedi, «Sen, bildı-ğin gibi kabilenin soylulanndansm ve   senin soyun sana

şerefli bir konum
sağlıyor. Fakat sen halkına ciddi ve teh­likeli bir mesele getirdin, bununla
onların topluluğunu birbirinden ayırıyor, onların yaşam tarzının saçma oldu­ğunu
söylüyor, dinlerini ve tanrılarını küçümsüyorsun ve onların atalarına kafir
diyorsun. Şimdi benim önerdikleri­mi dinle, sana uygun olanı kabul et. Eğer
istediğin zengin-Ukse, mallarımızı birleştirir seni aramızda en zengin kim­se
yaparız. Eğer istediğin şerefse, seni liderimiz yaparız ve senin sözünden hiç
çıkmayız. Ve eğer kıral olmak istiyor­san seni kıral yaparız. Eğer sana
musallat olan cinden ve hastalıktan kurtulamıyorsan sana bir hekim buluruz ve
iyileşene dek senin için tüm servetimizi harcarız.» Konuş­masını bitirdiğinde
Peygamber ona: «Ey Velid’in babası, şimdi beni dinle» dedi. Utbe «dinleyeceğim»
deyince, Pey­gamber (s.a.v.) kendisine, yeni gelen surelerden birini oku­du.

Utbe, kazanmak
istediği kişiyi etkilemek için biraz ol­sun dikkatle dinliyor izlenimi vermek
istiyordu, fakat bir­kaç cümle dinledikten sonra tüm bu düşünceler yerini oku
nan kelimelerin anlamlarını düşünmeye bıraktı. Ellerini arkasına dayayarak
oraya oturdu, dinledikçe ellerinin üs­tüne daha çok yükleniyordu; kulaklarına
nüfuz eden dilin güzelliği karşısında şaşırmıştı. Okunan âyetler[1]
Vahy’in kendisinden, yerlerin ve göklerin yaratılışından bahsedi­yordu. Eski
peygamberlere, onlara tabi olmayı reddeden topluluklara ve onların nasıl
Cehennemi boyladiklanna de­ğinen ayetler bunu takip ediyordu. Daha sonra
inananla­ra değinen ve onlara bu dünyada melekler tarafından ko­runmayı,
ahirette de ebedi mutluluğa ulaşmayı vadeden bir pasaj geliyordu. Peygamber
(s.a.v.) okumasın» şu cüro-leierle bitirdi:

«Gece, gündüz, güneş
ve ay O’nun âyetlerindendir. Siz güne­şe de, aya da secde etmeyin. Allah’a
secde edin ki, bunları kendisi yaratmıştır. Eğer O’na ibadet edecekseniz»
(Fussilet: 37).

Bunun üzerine
Peygamber hemen başını yere koyarak secde etti. Daha sonra şöyle dedi: «Ey
Ebu’l-Velid duyduk­larını duydun, şimdi her şey onlarla (duyduklarınla) senin
aranda.*

Utbe, arkadaşlarının
yanma döndüğünde onlar, Ubte-nin yüzündeki İfade değişikliğine öyle
şaşırrtuşlardı ki «Sana ne oldu ey Ebu’l-Velid?» demekten kendilerim ala­madılar.
Onlara şu cevabı verdi: «Şimdiye dek hiç duyma­dığım sözler duydum. O şiir
değil, Tanrı’ya andolsun büyü ve kehanet de değil. Ey Kureyşliler,
söylediklerime kulak verin ve benim dediklerimi yapın. Bu adamla işi arasına
girmeyin, onu kendi haline bırakın, çünkü Allah’a yemin ederim ki ondan
duyduğum sözler büyük haberlerdir. Eğer Araplar onu yok ederse onu başkalarının
ellerinde kay­betmiş olursunuz, ama eğer Araplara üstün gelirse, onun
hakimiyeti sizin hakimiyetiniz, onun gücü sizin gucunuz olur. Böylece
insanların en şanslısı olursunuz.» -Seni diliy­le büyülemiş» diye onunla alay
ettiler. «Size benim kişisel fikrimi söyledim, neyin en iyi olduğunu
düşünüyorsanız onu yapın» dedi. Onlara daha fazla karşı çıkmadı, Kur’an
âyetleri onda çok kısa süreli bir etki yaratmıştı. O sırada, Utbe Peygamber’e
sorduğu soruların hiçbirine cevap geti­remediği için, içlerinden biri şöyle
dedi. «Muhammed’e ha­ber gönderelim, onunla konuşalım ve tartışalım ki denen­memiş
hiç bir yol bırakmayalım». Bunun üzerine ona Söy­le bir haber gönderdiler:
«Kabilenin ileri gelen soyluları seninle konuşmak için toplandı.» Peygamber
(s.a.v onla­rın tutumlarını değiştirdiğini düşünerek hızla yanlarına gitti.
Onları gerçeğe (Hakk)a ulaştırmak istiyordu, fakat onlar kendisine daha önce
yapılan teklifleri sıralamaya baş­layınca bütün ümitleri kayboldu.
Konuşmalarını bitirdikle­rinde onlara şöyle dedi: «Ben büyülenmiş değilim,
aranız­da en şerefli olmayı veya kralınız olmayı da istemiyorum. Bilâkis Allah
beni size bir elçi olarak gönderdi ve bana bir kitap verdi, sizi hem uyarmamı
hem de müjdelememi emretti. Size Rabbimin mesajını ilettim ve iyi tavsiye­lerde
bulundum. Eğer size   getirdiklerimi
kabul ederseniz,bu sizin için. hem bu dünyada hem de ahirette kurtuluş­tur;
fakat eğer getirdiklerimi kabul etmezseniz, o za­man sizinle benim aramda
Allah’ın hüküm vermesini bek­liyorum»[2].

Onlarıtek cevabı daha
önce kaldıkları yerden devam etmeleriydi. Eğer onların tekliflerini kabul
etmiyorsa, Al­lah’ın elçisi olduğunu ispatlayacak birşeyler göstermeliydi, o
zaman mesele hallolurdu. «Rabbinden çevremizdeki dağ­lan kaldırmasını, toprağı
dümdüz yapmasını ve ülkemiz­den Irak ve Suriye’deki gibi nehirler akıtmasını
iste. Ata­larımızdan birinin, örneğin Kusay’ın dirilmesi için dua et. biz de
ona Söylediklerinin doğru olup olmadığını soralım. Veya eğer bizim için bunları
istemeyeceksen kendin için birşeyler iste. Allah’tan senin sözlerini doğrulayıp
bizim­kileri yalanlayacak bir meirtc indirmesini iste. Sana bah­çeler,
saraylar, altın ve gümüş hazineleri versin ki senin Allah katında ne kadar
değerli olduğunu görebilelim.» Pey­gamber onlara şöyle cevap verdi: «Ben
Allah’tan böyle şeyler isteyecek değilim, çünkü O beni uyarmam ve müj­delemem
için gönderdi.» Onu dinlemeyi reddederek şöyle dediler: «O zaman gökyüzünü
parça parça üzerimize in­dir.» Bunu su âyete karşı söylüyorlardı: «Eğer biz
dilersek onları yerin-dibine geçirir, ya* da gökten üzerlerine parça­lar
düşürürüz» (Sebe’, 0.) «Karar verecek olan Allah’tır, di­lerse yapar» diye
cevap verdi Peygamber (s.a.vj.

Alaylı bakışlarla,
cevap vermeden başka bir konuya geçtiler. Onlara göre, Vahyin en şaşırtıcı ve
etkileyici yönü Rahman isminin çok sık geçmesiydi, bu Peygamber (s.a. v.)*in
herhalde ilham kaynağı olmalıydı. Surelerden biri «Rahman, Kur’an’ı öğretti»
(Banman, I.) sözleriyle başlı­yordu. Muhamed (s.a.v.)’in söylediği şeyleri
Yemame’li bir adamdan öğrendiği söylentisini kabul etmek işlerine geldi­ği için
şöyle diyorlardı: «Sana öğretilen her şeyuı Yema­me’li Rahman adındaki bir
adamdan kaynaklandığını duy­duk, biz Bahman’a kesinlikle inanmayız». Peygamber
sessiz kaldı, onlar şöyle devam ettiler- «Muhammed (s.av.1, şimdi biz
sözlerimizin doğruluğunu ispatladık, ve Tanrı’va andolsun ki seni rahat
bırakmayacağız, sen bizi veya biz seni yok edinceye kadar savaşacağız.»
İçlerinden biri şun­ları da ekledi: «Sen bir merdiven alıp göğe tırmanıncayn ve
söylediklerini doğrulayacak dört melek gelinceye dek sana inanmayacağım. O
zaman bile sanırını sana inan­mam.» Bunları söyleyen Mahzum’lu Ebu Umeyye’nin
oğlu Abdullah idi. Abdullah, babası tarafından Ebu Cehil’in ku­zeni oluyordu;
fakat annesi Âtike, Abdu’l-Muttalib’in kı­zıydı ve kardeşinin, yani
Peygamber’in babasının ölümün­den sonra oğluna onun adım koymuştu. Halkının
ileri ge­lenleriyle arasındaki bu uzaklığın üzüntüsüne bir de on yakın
akrabalarından birinden bu sözleri duyma üzüntüsü eklenmişti.

Kendisine karşı en
fazla nefret besleyen kavim olan Mahzumilerden sadece bir kişi, halası
Berre’nin oğlu Ebu Seleme islâm’a girmişti ve yine o taraftan yeni dine bek­lenmedik
güçlü bir destek geiiyordu. Ebu Seleme’nın oa-basi tarafından kuzeni olan Erkam
adında zengin bir ak­rabası vardı -ikisinin Mahzumlu olan dedeleri kardeşti- \c
Erkam Peygamber (s.a.v.) ‘e gelip «La ilahe illallah» Allah’­tan başka tanrı
yoktur «Muhammedün Resulullah» Muham­med «onun elçisidir diye inancını
açıkladı. Daha sonra Safa Tepesi eteklerindeki büyük evini İslâm’ın hizmetine
verdi O zamandan sonra mü’minler, Mekke’nin ortasında görül­me ve rahatsız
edilme kaygısı taşımadan sığınabilecek \o birlikte ibadet edebilecek bir yer
bulmuşlardı

 

 

20. EBU CEHİL VE HAMZA

 

Mekke’de mü’minlerin
sayısındaki artış, beraberinde kâfirlerin düşmanlığındaki artışı da getirdi.
Bir gün Ku-reyş ululan Hicr’de toplanmış, Peygamber’e karşı birbirle­rinin
kızgınlıklarını alevlendiriyordu.’ Tam o sırada Pey­gamber (s.a.v.) Mescid’e
girdi. Kâ’be’nin doğu köşesine giderek, Hacerü’l-Esved’i öptü ve tavafa
başladı. O Hicr’in yanından geçerken, Hicr*dekiler onun aleyhine söyledikleri
şeyleri daha yüksek sesle söylüyorlardı. Peygamber’in on­ları işittiği yüzünden
belli oluyordu. Hicr’in yanından ikin­ci kez geçti, onlar tekrar hakaret
ettiler. Fakat üçüncü kez geçişinde onların önünde durdu ve: «Ey Kureyş, beni
işi­tiyor musunuz? Nefsim elinde olana yemin ederim ki size katliam gelecek»[1] Bu
sözler ve onların söyleniş şekli onları sanki büyülemişti. İçlerinden hiçbiri
ne hakaret edebildi, ne de konuşabildi. Sonunda içlerinde en sinirli ve sert ya­pılı
olanı, büyük bir nezaket içinde: «Ey Bbul-Kasun, yolu­na git, çünkü Tanrı’ya
andolsun sen cahil bir aptal değil­sin» diyerek sessizliği bozdu. Fakat
herkesin sessiz kaldığı bu süre uzun sürmedi. Çünkü orada bulunanlar bu denli
korktukları için kendilerini suçlamaya başladılar ve şim­diki zayıflıklarını
gelecekte tamir edeceklerine yemin etti­ler.

İslam’ın en kötü
düşmanlarından biri, ailesi ve arka-daşları arasında   Ebul-Hakem diye anılan mü’minlerinse

adını Ebu Cehil
(cehaletin babası) koydukları Mahzum ka­bilesinden. Amr idi. Muffire’nin tonmu,
o zaman Mahzumj- basında bulunan yaşlı Velid’in de yeğeni oluyordu Cehil
amcasından sonra onun yerini, alacağından temindi. Kendisi için şimdiden
Mekke’de belirli bir konum sağlamıştı. Bu konum hem zenginlimi, hem konukseverlik
hem de kendisine karşı çıkanlardan öç alma konusunda gösterdiği sertlik ve
acelecilikten kaynaklanıyordu. O ge­çen hac döneminde hacıları Peygamber
(s.a.v.)’e karşı uyarmak için çalışanların en usanmazı ve Peygamber [2]s.a.
büyücü diye adlandıranların en bagırgam idi. Kendi klanmdaki çaresiz mü’minlere
karşı acımasızlıkta ve diğer klanları da aynı şeyi yapmaya teşvik etmekte çok
etkindi. Fakat birgün, kendisine rağmen, yeni dine büyük bir hiz­mette bulundu.

Peygamber (s.a.v.),
Mescid’in dışında Safa kapısı ya­kınında oturuyordu. Hacılar kapıya yakın olan
Safa tepe­sinden başlayan ve 450 yarda kuzeydeki Merve tepesinde biten yedi kez
gidip gelme farzına bu kapıdan başladıkla­rı için kapıya Safa kapısı adı
verilmiştir. Safa’nm etekle­rindeki bir kaya parçası bu ibadetin başlangıç
yerini işa­ret eder. Ebu Cebir yanından geçtiğinde Peygamber (s.a. s.) bu
kutsal yerde tek başına oturuyordu. Mahzumlunun bir önceki seferde korkmadığını
göstermek için bir fırsat çıkmıştı; Peygamber’in önünde durarak ağzına gelen
tüm küfürleri ona karşı söyledi. Peygamber sadece ona baktı, fakat hiçbir şey
söylemedi. Sonunda yapabileceği tüm ha­karetleri bitirdikten sonra Ebu Cehil,
Hicr’de toplanmış olan diger Kureyşlilere katılmak üzere Mescid’e girdi. Pey­gamber
üzüntüyle ayağa kalktı ve evine döndü.

O gittikten hemen
sonra, yayı boynunda asılı bir hal­de avdan dönen Hamza karşıdan gözüktü. Avdan
döndük­ten sonra, ailesinin yanma gitmeden önce Kâ’be’yi ziyaret etmek onun
adetiydi. Onun yaklaştığım görünce, Safa ka­pısına yakın olan evinden bir kadın
çıktı ve onu durdur­du. Bu kadın, şimdi hayatta olmayan ve yirmi yıl kadar önce
Haf’ul-Fadûtu kuranlardan biri olan Teym kabilesınin şefi Abdullah İbn Cu’dan’m
azathlarındandı. Cud’an ailesi, Ebu Bekir’in kuzenleri oluyordu, Peygamber
(s.a.v.)’e ve dinine bağlı olan bu kadın Ebu Cehil’in hakaretlerini duymuş ve
çok sinirlenmişti. Hz. Hamza’ya: «Ebu Umare-, dedi, Hişam’ın oğlu Ebu’l-Hakem’in
kardeşinin oğlu Muhammed’e nasıl davrandığım bir görseydin, O burada oturur­ken
geldi ve- ona hakaret etti, onunla alay etti. Daha son­ra cekiü etti -Nereye
gittiğini belirtmek için Ka’be’ye doğ­ru işaret etti- -Muhammed ise bir tek
kelime bile söyleme­di». Hamza, yumuşak huylu ve anlaşılması kolay bir insan­dı.
Bununla birlikte O, Kureyş’in en cesuru İdi, kızdırıldı-ğında ise en başeğmez
ve en sert adamı olurdu. Şu anda onun güçlü yapısı kızgınlıktan sarsılıyordu.
Onun bu kız­gınlığı ruhundan bazı şeyleri kaldırdı, özgürlüğe kavuştur­du,
ruhunda daha önce varolan bazı şeylerin tamamlan­masını sağladı. Kâ’be’ye giren
Hamza doğruca Ebu Cehil’ in yanına gitti, yanında ayakta durarak elindeki yayı
tüm gücüyle arkasına indirdi. «Ona hakaret edecek misin?- de­di, «Ben de onun
dinindenim, onun iddia ettiklerinin hep­sini onaylıyorum. Eğer karşı çıkmaya gücün
varsa bana karşı çık.» Ebu Cehil korkak değildi, fakat bu kez mesele­nin
kapanmasının daha İyi olacağını düşünüyordu. Bu yüz. den ona yardım etmek için
yerlerinden kalkan Mahzum ile­re oturmalarını işaret etti ve şöyle dedi:
«Bırakın, Ebu Umare istediğini yapsın, çünkü Tanrıya andolsun onun kardeşinin
oğluna çirkince küfür ettim.»

 

 

19. EVS VE HAZREÇ

 

Evs ve Hazrec
kabileleri kendileriyle birlikte Yesrib’de yaşayan bazı yahudi kabileleriyle
müttefiktiler. Fakat ara­larındaki ilişki çoğunlukla kötü duygularla örülmüştü.
Bu­nun nedeni ise tek tanrıcı Yahudilerin, Allah’ın seçilmiş kullan olarak, çok
tanrıcı Araplara güçlerinden dolayı saygı duymalarına rağmen bir kıskançlık
beslemeleriydi. Yahudiler sıkıntıya düştüklerinde ise şöyle diyorlardı
«Gönderilecek olan Peygamberin zamanı şimdidir. O bize geldiğinde biz sizi, Ad
ve irem1 kavimlerinin yerle bir edil­mesi gibi yok edeceğiz» Yahudi alimleri ve
kâhinler, Peygamber’in nereye geleceğini soranlara çoğunlukla Mekke ile aynı
yönde olan Yemen tarafını işaret ederlerdi. Bu ne­denle Yesribliler, Mekke’de
Peygamber olduğunu iddia eden bir adamın varolduğunu duyunca dikkat kesildiler;
getirdiği mesajın özelliklerini duyduklarında ise daha çok ilgi duydular, çünkü
onlar eskiden beri tek tanrıcı akide­ye aşinaydılar. Yahudiler, onlarla daha
iyi geçindikleri za­manlarda, onlara Tann’nin birliğini ve insanın esas amacı­nın
[1]»
olduğunu anlatırlar ve birlikte bu konuyu tartışır­lardı, öldükten sonra
dirilme fikri çoktanrıcı putperestler için kabul edilmesi zor bir konuydu. Bir
keresinde Yahudi alimlerinden biri bu konuyla İlgili olarak güneyi işaret
ederek, orada tekrar diriliş gerçeğini tasdik edip ispatlayacak bir peygamberin
geleceğini söylemişti.                            

Arapların Mekke’den
gelecek olan haberlere bu kadar dikkat etmeleri, dolaylı olarak,
Îbnu’l-Heyyebân adında Su­riye’den Yesrib’e göçmüş ve yağmur sularıyla vadiyi
bir­kaç kez kuraklıktan kurtarmış olan bir Yahudi’den kay­naklanıyordu. Bu
dindar adam, Peygamber (s.a.v.)’e ilk Vahy’in geldiği sıralarda Öldü. Öleceğini
anlayınca etra­fındakilere şöyle dedi: -Ey Yahudiler, beni ekmek ve şa­rabın
bol olduğu bir ülkeden açlık ve zorluk çekilen bu ül­keye getiren sebebi bir
düşünün?» «Sen daha iyi bilirsin-dediler. «Bu ülkeye, gelmesi yakın olan
Peygamber’i karşı­lamak için geldim. O bu ülkeye hicret edecek. Benim yaşa­mım
süresinde gönderileceğini ve benim de ona tabi ola­cağımı ümit ediyordum. Onun
size gelmesi yakındır»[2] ce­vabını
verdi. Bu sözler bazı Yahudi gençlerini çok etkile­di ve Peygamber (s.a.v.)
geldiğinde, Yahudi olmamasına rağmen onu kabul etmelerini sağladı.

Fakat genelde, Araplar
adamı tasdik ederken getirdi­ği mesajı kabul etmiyor, yahudiler ise mesajı
kabul ediyor, ancak yanlış adam olduğunu düşünüyorlardı. Çünkü Allah seçilmiş
milletten olmayan birini nasıl Peygamber gönderebilirdi? Bununla birlikte
hacılar Peygamberle ileili haberleri Yesrib’e ulaştırdığında, yahudiler kendilerinden
olmamasına rağmen bu haberlere ilgi duyuyor ve daha ay-nntılı bilgi
istiyorlardı. Yesrib Arapları bu ilgiyi farkettik-lerinde ve yahudi alimlerinin
ilgisinin daha çok mesajın monoteist olması üzerinde yoğunlaştığını
gördüklerinde, bu haberleri taşıyanlar gibi onlar da etkilenmekten kendileri­ni
alıkoyamadılar.

.Bunların yanısıra
Hazreçliler, şimdi bir Peygamber ol­duğunu iddia eden ve daha önce çocukken
annesiyle, son­raları da Suriye’ye giderken bir çok kez Yesrib’e uğramış, olan
bu adamla aralarında güçlü kan bağı olduğunun far­kındaydılar. Evs’e gelince,
onların ileri gelenlerinden biri, Ebu Kays, Hatice ve Varaka’nm halası olan bir
Mekke’li İle evlenmişti. Ebu Kays çoğunlukla Mekke’de, karısının ailesiyle
birlikte kalıyor ve Varaka’nm yeni Peygamber’le ilgili görüşüne katılıyordu.

Hacılar ve Mekke’yi
ziyaret edenlerin getirdiği haber­lerle desteklenen tüm bu faktörler, vadi
halkı üzerinde et­kisini göstermeye başladı. Fakat o an için asıl önemli olan
kendi iç sorunlarıydı. Bir Evs’li ve bir Hazreç’li arasında kan dökülmesiyle
biten çatışma, iki kabileden de bir çok boyun savaşa girmesine sebep oldu.
Hatta yahudiler bile bir tarafla müttefik oldular. Üç çatışma olmuştu, fakat bu
çatışmalar engelleyici olmaktan çok insanların kin ve 6c-alma duygularını
kabartmıştı. Diğerlerinden daha buyuk dördüncü bir çatışma kaçınılmaz
görünüyordu. Bu neden­le Evs’in ileri gelenleri Mekke’ye, Kureyşlüerden
Hazrec’e karşı yardım istemek üzere bir delege göndermeye karar verdiler»

Delegeler, Kureyş’ten
cevap beklerken Peygamber (s a.v.) onların yanlarına gitti ve geldikleri şeyden
daha gu-zel ve iyisini isteyip istemediklerini sordu. Bu daha iyinin ne
olabileceğini sordular; o da görevinden ve tebliğ etmek­le yükümlü olduğu
dinden bahsetti. Daha sonra onlara Kur’an’dan bir bölüm okudu. Bitirdiğinde
Muaz’ın oğlu îyas şöyle dedi: «Arkadaşlar, bu bizim geldiğimiz şeyden r?aha
iyidir». Fakat delegenin lideri yerden bir avuç toprak al;* i ve gencin yüzüne
atarak: «öyleyse, o senin olsun, ha­yatıma yemin ederim ki biz bundan başka bir
şey için geldik.» dedi. lyas sesini çıkarmadı ve Peygamber ts.a.v.) onların
yanından ayrıldı. Kureyş onlann yardım isteklerin ı geri çevirdi, onlar da
Medine’ye döndüler. Bundan kısa bir süre sonra îyas öldü, ölümünde yanında
olanlar onun Ölene kadar Allah’ın birliğine şehadet getirdiğini söyledi­ler. Bu
nedenle, O, islâm’a giren ilk Yesrib’ü olarak sayıla­bilir.

 

 

 

18.   KUREYŞ
KARŞI ÇIKIYOR

 

islAın’ıa ilk
günlerinde, Peygamberin etrafındakiler sık sık gruplar halinde Mekke’nin
dışındaki derelere gider ^e kimseye görünmeden cemaatla namaz kılarlardı. Fakgt
bir gün bir kaç putperest onlar namaz kılarken yanlarına geldiler ve alay
etmeye başladılar. Sonunda karşılıklı ça­tışma başladı ve Zühre kabilesinden.
Sa’d kafirlerden bi­rine bir devenin kaburgası ile vurdu ve onu yaraladı. Bu İslam’da
ilk kan dökme idi. Fakat o günden sonra, Allah aksini emredinceye dek şiddetten
kaçınmaya karar verdı-‘fcr. Çünkü Vahv sürekli olarak Peypamber’e. dolavtsıvte
.onlara sabrı tavsiye ediyordu: «Onların demftlrine karşı şefi sabret ve
onlardan güzel kopma (düşünce ve eylem ba-. lamından köklü bir tutum) İle kopup
ayrıl» (Müzzemmil: 10). ve «Sen şimdi o küfretmekte olanlara bir mühlet ver,
kendilerine az bir süre tanı.» (Müzemmil: 10)

Bu şiddet eylemi iki
taraf için de bir İstisna teşkil edi­yordu. Çünkü Kureyş’in tümü, Peygamber
(s.a.v.) onu açık­ça tebliğ ettikten sonra bile, yeni dine hoşgörü gösteri­yordu.
Bu hoşgörü, yeni dinin kendi tanrılarına, ilkelerine ve kökleşmiş geleneklerine
karşı çıktığını farketm eleri ne dek devam etti. Bunun farkına vanr varmaz,~bir
grup ileri gelen adam Ebu Talib’e gitti ve onun yeğeninin etkinlikle­rini
sınırlaması gerektiğini söylediler. Ebu Talib onlara ya­tıştırıcı bir cevap
verdi; fakat onun hiçbir şey yapmadığı­nı görünce tekrar ona geldiler ve şöyle
dediler:   «Ey Ebu Talib, sen aramızda en
şerefli ve en yüce konuma sahip olansın ve biz senden kardeşinin oğlunu kontrol
altında tutmanı istedik, fakat sen böyle yapmadın. Tanrıya andol-sun ki,
babalarımızın hor görülmesine, tanrılarımızla alay edilmesine ve tanrılarımıza
küfredilmesine dayanamayız. Ya onu engelle, ya da biz her ikinize de savaş
açalım.» Ebu Talib büyük bir üzüntü içinde yeğenine haber gönderdi. Geldiğinde
ona kendisini tehdit ettiklerini söyledi ve: -Ey kardeşimin oğlu, kendini ve
beni koru. Benim üstüme taşı­yabileceğimden fazla yük yükleme» dedi. Fakat
Peygamber (s.a.v.) ona şu cevabı verdi: «Allah’a andolsun ki, benim bu yolu
bırakmam için Güneşi sağ elime, Ay’ı da sol eli­me verseler, Allah dinini
zafere ulaştırmadıkça veya ben bu yolda harap olmadıkça bırakmam» (IX 168).
Daha sonra gözlerinde üzüntü belirtileriyle gitmek üzere ayağa kalktı, fakat
amcası onu. geriye çağırdı ve şöyle dedi: «Ey karde­şimin oğlu, git ve
istediğini yap, çünkü Tanrı’ya andolsun ki seni hiçbir konuda yüzüstü
bırakmayacağım.»

Sözlerinin Ebu Talib
tarafından yerine getirilmediğini görmelerine rağmen, Kureyşliler yine de onun
yeğenine doğrudan saldırmakta tereddüt ettiler. Çünkü kabilesinin şefi olarak
Ebu Talib, onu koruyabilecek güçteydi ve Mek­ke’deki her şef, kendi adına
şeflik kurumuna saygılı olun­masını isterdi. Bu yüzden, ilk olarak Mekke’de
hiçbir ko­ruyucusu bulunmayan ve yeni dine giren zayıf kişilerle uğ­raşmaya
karar verdiler.

O günlerde, birlikte meselenin
özünü tesbit etmek için bir dayanışma kurulu oluşturdular. Durum çok ciddiydi,
Hac zamanına kısa bir süre kalmıştı vo Arabistan’ın her ta­rafından Araplar
Mekke’ye geleceklerdi. Kureygliler konuk­severlikleri İle meşhurdular. Onlar
konuklarına sadece yi­yecek ve içecek sağlama bakımından değil, her geleni
tan-nlanyla birlikte kabul ettikleri için konukseverdiler. Fa­kat bu yıl
hacılar, Muhammed (s.a.v.) ve taraftarlarının, putları horgördüğünü
farkedecekler ve babalarının dinini, bırakıp bir çok dezavantajlara sebep
olacak yeni dine gir­meye çağrılacaklardı. Şüphesiz onların bir çoğu bir daha

Mekke’ye gelmeyecekler,
bu da hem ticareti hem de Mescid’in koruyucularının şerefini ve haysiyetini
kötü duruma sokacaktı. En kötü ihtimal ise Arablann birleşerek Kureyş-lileri
Kutsal Mescid’den çıkarmaları ve orayı başka bir ka­bilenin kontrolüne
vermeleriydi, aynen Kureyş’in Huzaa’h-ları, Huzaa’lılarm da Cürhümileri
kovmaları gibi. O halde Mekke’ye gelen Arab’lara, Muhammed’in (s.a.v.) Kureyş’i
temsil etmediği iletilmeliydi. Fakat onun Peygamber oldu­ğunu yalanlamak kolay
olsa da, bu, insanları onun konuş­malarını dinlemeye dolaylı bir teşvikten öte
gitmiyordu. Çünkü onlar da merak edip kendileri karar vermek iste­yeceklerdi.
Bunun yanısıra onlara söylenecek başka şeyler de olmalıydı; işte onların zaafı
buradaydı. Bazıları onun için mecnun (deli) demeyi uygun buldu. Bazılarına göre
ise o bir kahin, bir şair veya bir büyücü olmalıydı. Bu sı­fatlardan hangisinin
hacıları daha çok etkileyip ikna ede­ceği konusunda, kabilenin en etkili adamı
olan Muğirenin oğlu Velid’e danıştılar. Velid, bu sıfatların hedeften uzak
olduğunu söyledi. Fakat ikinci bir kez düşündüğünde söz konusu adamın gerçekte
bir büyücü olmasa da, büyücü­lerle ortak bir noktası olduğuna karar verdi. O
bir adamı, babasından, kardeşlerinden, karısından veya genelde tüm ailesinden
ayırma gücüne sahipti. Bu yüzden Velid onlara Muhammed (s.a.v.) ‘in kaçınılması
gereken bir büyü gücü­ne sahip olduğu fikrinin ortak hücum alanı olması gerek­tiğini
söyledi. Bu tavsiyeye uymaya karar veren Kureyş-liler, Mekke’ye ulaşan tüm
yollan kesip, yolcuları bu ko­nuda uyarmaya da karar verdiler. Çünkü onlar
Muham­med (s.a.v.) “in insan kazanmada ne denli başarılı olduğu­nu
biliyorlardı. Bu tür vaazlar vermeye başlamadan önce O. Mekke’nin en sevilen
adamı değil miydi? Ne dili bela­gatını, ne de görünüşünün etkileyiciliğini
kaybetmemişti.

Plânları titiz bir
şekilde uyguladılar. Sadece bir özel durumda başlangıçta yanlışa düştüler. Beni
Gıfar kabi­lesinden Ebu Zer adındaki bir adam -bu kabile Mekke’nin kuzey
batısında, Kızıl Deniz yakınlarında yerleşiktir- Pey­gamber (s.a.v.) ve ona
karşı çıkanlar hakkında çok şeyler duymuştu. Kabilesindeki diğer insanlar gibi,
Ebu Zer de bir eşkiya idi; fakat onların aksine Tann’nın birliğine ina­nıyor ve
putlara saygı beslemeye karşı çıkıyordu. Kardeşi Üneys bir iş için Mekke’ye
gitmiş ve dönüşünde Ebu Zer’e Mekke’de peygamber olduğunu iddia eden ve
Allah’tan başka Tanrı yoktur, diyen bir adamın varlığından ve onun kabilesi
tarafından dışlandığından bahsetmişti. Orada ger­çek bir peygamberin
varolduğuna inanan Ebu Zer hemen Mekke’ye doğru yola çıktı. Mekke’ye girişte
yolunu kesen Kureyşliler onun tüm öğrenmek istediklerini, sormasına gerek
kalmadan anlattılar. Ebu Zer zorluk çekmeden Pey-gamber’in evini buldu.
Peygamber o sırada avlunun bir köşesinde yüzünü Örtüsüyle örtmüş bir halde, bir
şilte üze­rinde uyuyordu. Ebu Zer onu uyandırdı ve     selam verdi,

-Selam üzerine olsun»
dedi Peygamber. Ebu Zer, «Sözle­rini bana oku» dedi. Peygamber: «Ben şair
değilim benim okuduğum şey Kur’an’dır ve konuşan ben değilim, Allah konuşuyor»
dedi. Ebu Zer: O halde benim için oku» dedi. Peygamber (s.a.v.) ona bjr sure
okudu, bunun üzerine Ebu Zer; «Allah’tan başka tanrı olmadığına ve Muham-med
(s.a.v)’in O’nun rasulü olduğuna şehadet ederim» de­di. Peygamber «Hangi
kabiledensin?» diye sordu, adamın cevabı üzerine şaşkınlık içinde onu süzdü ve:
«Şüphesiz Allah kimi dilerse, hidayete ulaştırır- dedi[1]. Beni
Gıfar kabilesinin hemen hemen tümünün hırsız olduğu biliniyor, du. Ona Islâml
emirleri öğrettikten sonra, Peygamber (s.a. v.), halkının yanına dönmesini ve
emirlerini bekleme­sini söyledi. Bu yüzden O, Beni Gıfar’a döndü ve onun ara­cılığı
ile çoğu kişi İslâm’a girdi. O sırada Ebu Zer eski Mes­leğine devam ediyordu,
fakat bu kez Kureyş kervanları­na özel bir ilgi gösteriyordu. Bir kervanın
yolunu kestiğin­de, eğer kervan dakiler Allah’ın birliğini ve Muhammed
(s.a.v.)’in O’nun Rasulü olduğunu kabul ederlerse, aldığı malları geri
veriyordu.

Başka bir karşılaşma
ise. Gıfar gibi batıda yerleşen bir başka kabilenin, Beni Devs’in İslâm’a
girmesine neden ol-

du. Devs’li bir adam
olan Tufeyl daha sonraları, Mekke’ye vardığında büyücü Muhammed’le konuşmaması
ve onu ailesinden ve halkından ayrılabileceğinden dolayı hiç dinle­memesi için
nasıl uyarıldığını anlatır. Kureyş bu uya­rılara çok önem veriyor ve yolcuları
çok etkiliyordu. Tu­feyl büyülenmekten o denli korkmuştu ki Mescid’e gitme­den
önce kulaklarına pamuk tıkamıştı. Peygamber (s.av.) oradaydı, adeti olduğu üzere
Yemen köşesi ile Hacerü’1-Esved arasında, yüzü Kudüs yönüne çevrili ve Kabe’nin
gü-ney-doğu duvarı hemen önüne gelecek şekilde namaz için yerini almıştı.
«Okuduğu Kur’an âyetleri o kadar yüksek tonda değildi, fakat buna rağmen
ayetlerden bir kısmını bana işittirdi, duyduğum şeyler çok güzeldi. Bu yüzden
kendi kendime şöyle dedim: Ben sağduyulu bir adamım ve şairim, yanlış ile
doğruyu ayıramayacak kadar cahil de de­ğilim. O halde neden bu adamın
söylediklerini işitmemeli-yim? Eğer doğruysa kabul ederim, yanlışsa bırakırım.
Pey­gamber (s.a.v.) oradan ayrılana dek bekledim ve giderken onu takip ettim.
Tam evine girdiği sırada hemen arkasın­dan, ben de girdim ve: «Ey Muhammed
(s.a.v.) senin kabi-lendeki adamlar bana böyle böyle dediler, ben de o kadar
korktum ki senin sözlerini duymamak için kulağıma pa­muk üfledım. Fakat
imkansız olduğu halde Tanrı bana se­nin sözlerini işittirdi. O halde kim
olduğunu bana söyle dedin.»

Peygamber (s.a.v) ona
İslam’ı anlattı ve Kur’an okudu; Tufeyl de kelime-i şehadet getirdi. Daha sonra
İslâm’ı teb­liğ etmek için halkının yanma döndü. Babası ve karısı İs­lam’a
girdiler, fakat geri kalan Devs’liler küfürde ısrar ettiler. O da Mekke’ye
büyük düş kırıklığı içinde döndü ve Peygamber’den onlara beddua etmesini
istedi. Fakat bunun yerine Peygamber onların doğru yolu bulmaları için dua etti
ve Tufeyl’e şöyle dedi: «Halkının yanına dön, Onları İslam’a çağır ve onlara
tatlılıkla muamele et.»[2].
Tufeyl bu tavsiyelere harfiyen   uydu ve
yıllar    geçtikçe daha çok Devs’li aile
İslâm’a girdi.

Peygamberce
karşılaşmadan önce Tufeyl, sadece onun düşmanlarına rastlamışti; fakat diğer
hacılar, kendilerine düşmanlarınkinden çok farklı bir hikâye anlatan Peygam­ber
s.a.v.) taraftarlarıyla karşılaştılar ve her biri yaratı­lışının gereği olarak
inandı. Tüm bunların sonucunda, Ara­bistan’ın her yerinde iyi veya kötü olarak
yeni.dinden bah­sediliyordu. Fakat yeni din hiç bir yerde Yesrib vadisinde­ki
kadar yaygın bir konuşma teması haline gelmemişti.

 

 

17. AİLENİ UYARIP KORKUT

 

Henüz açık olarak
İslam’a bir çağn yapılmamıştı, fa­kat gün geçtikçe bu fedakar müminler ve
abidler grubu­na kadın-erkek bir çok yeni genç katılıyordu. Daha önce
bahsettiklerimizden başka İslam’a ilk girenler arasında Peygamber’in kuzenleri
Cafer ve Zübeyr de vardı; bunları, daha başka kuzenler takip etti. Halası
Umeyye’nin oğul­la ı, Abdullah İbn Cahş ile kardeşi ÜbeyduUah ve diğer halası
Berre’nin oğlu Ebu Seleme de islam’a girdi. Annesi tararından iki kuzeni de,
Zühre’lİ Ebu Vakkas’ın oğlu Sa’d ve onun küçük kardeşi Umeyr de yeni dine
girenler ara­sındaydı. Fakat Peygamber’in dört amcasından hiç biri onun
peşinden gelmeye yatkın görünmüyordu: Ebu Talib oğullan Cafer ve Ali’nin
İslam’a girmesine karşı çıkma­mıştı. Fakat kendisinin, atalarının dinini
terketmeye hazır olmadığım söylüyordu. İkisi de Peygamber’i kişisel olarak çok
sevdiklerini gösterdikleri halde Abbas İslam’a girme konusunda kaçamak yapıyor,
Hamza ise anlamaz görü­nüyordu. Fakat Ebu Leheb açıkça yeğeninin bir saptırıcı
değilse bile, bir sapık olduğunu söylüyordu.

«(Öncelikle) En yakın
hısımlarını (aşiretini) uyarıp korkut-[1]ayeti
geldikten sonra Peygamber (s.a.v.), Ali’yi çağırdı ve ona: «Allah bana en
yakınlarımdan başlayıp ailemi ve akrabalarımı uyarmamı emretti. Fakat bu iş

nün gücümü asıyor. Bu
yüzden bir yemek vereceğim. Bir koyun budundan yemek hazırla, bir maşrapa da
süt bul ve tüm Beni Abdu’l-Muttalib’i bir araya topla. Böylece ben de bana
verilen emri yerine getirebileyim.» Ali, kendisine söylenenleri yaptı, ne az ne
fazla, ne söylendi ise onlan hazırladı ve Haşim Kabilesinin hemen hemen tümü,
kırk adam geldiler. «Onlar bir araya geldiğinde» dedi Ali, «Pey­gamber bana
hazırladığım yemeği getirmemi söyledi. Ta­baktan bir lokma et aldı, onu ısırdı
ve tekrar tabağa koy­du ve «Allah’ın adıyla onu götür» dedi. Adamlar grup grup
sırayla hepsi doyuncaya dek yediler. Fakat» dedi Ali, «ye­mekte hiç bir azalma
yoktu, sadece insanların el değme­siyle parçalanmıştı. Hayatım üzerine yemin
ederim ki eğer bir tek adam olsaydı, benim koyduğum yemekle ancak do-yardı.
Daha sonra Peygamber: «Onlara içecek ver» dedi, ben de maşrapayı getirdim,
herkes doyana dek içti. Hal­buki o kaptaki sütü bir tek kişi bitirebilirdi.
Fakat Pey­gamber tam onlara hitap edecekken Ebu Leheb onun sözü­nü kesti ve:
«Ev sahibiz sizi büyüledi» dedi. Bunun üze­rine onun konuşmasına fırsat
kalmadan dağıldılar».

Ertesi gün Peygamber
Ali’ye bir önceki gün yaptıkla­rının aynısını yapmasını söyledi. Ve yine bir
önceki gibi yemek hazırlandı, her şey önceki gün gibiydi. Fakat bu kez
Peygamber (s.a.v.), etkisini gösterip onlara hitap etme­yi basardı: «Ey
Abdu’l-Muttalib oğullan,» dedi, «bu halka benimkinden daha soylu bir mesaj
getiren hiç bir Arap tanımıyorum. Size hem bu dünya, hem de ahiret için kur­tuluş
getiriyorum. Allah bana, sizi O’na çağırmamı emre­diyor. O halde içinizden kim
bana bu konuda yardımcı olacak, benim vekilim, kardeşim ve varisim olacak?» Tüm
kabile sessizlik içindeydi. Cafer ve Zeyd birşeyler söyleye­bilirlerdi; fakat
onlar meselenin kendi Müslümanlıkları olmadığını ve bu meclisin diğerlerini
İslâm’a çağırmak için. toplandığını düşünüyorlardı. Sessizlik bozulmayınca onüç
yaşındaki Ali, kendisini konuşmak zorunda hissetti ve şöyle dedi: «Ey Allah’ın
Basulû, ben senin yardımcın olacağım.» Peygamber elini Ali’nin ensesine koydu
ve: «Bu.sizin aranızda benim vekilim, varisim ve kardeşimdir. Onu dinleyin ve
ona itaat edin» dedi. Adamlar ayağa kalktılar ve gülerek Ebu Talib’e: «O, sana,
oğlunu dinlemeni ve ona itaat etmeni emrediyor» dediler[2].

Peygamberin balalarından
Safiye de oğlu Zübeyr gibi ona uymakta tereddüt etmedi, fakat onun beş kız
kardeşi bir türlü karar veremediler. Erva’nın tutumu, onların hep­sinin
bulunduğu durumu aydınlatacak niteliktedir: «Ben diğer kız kardeşlerimin ne
yapacaklarını bekliyorum» der-al. Diğer taraftan yengesi, kararsız olan
Abbas’ın karısı Ümmü’1-Fadl, Hatice’den sonra İslam’a giren ilk kadındı. Daha
sonra üç kız kardeşini de Peygambere getirmeyi ba­şarabilmiştir, -öz kardeşi
Meymune ve üvey kardeşleri Selma ile Esma.- Cafer, Ümmü’l-FadTın evinde büyü­müştü
ve kısa bir süre önce evlendiği Esma’yı bu evde ta­nımış ve sevmişti. Hamza da
onun kardeşi Selma ile ev­lenmişti, islam çağrışma ilk icabet edenlerden biri
de Um­mû Eymen idi. Peygamber onun hakkında şöyle derdi: «Cennet enimden
biriyle evlenmek isteyen Ummü Eymen-‘ le evlensin»[3]. Bu
sözleri, Zeyd’i çok etkilemişti. Ummû Ey­men Zeyd’den çok yaşlı idi, fakat Zeyd
için bunun bir öne-Tal yoktu. Bu nedenle Peygamber’e kararını açıkladı; o da
Ummû Eymen’i kolayca bu evliliğe razı etti. ” Ummû Eymen Zeyd’e bir erkek,
çocuğu verdi ve adını Üsame koydular. Usame, kendisini çok seven Peygamberin
yanında onun torunu imiş gibi yetişti.

 

 

16. NAMAZ

 

Bu son cümleye uygun
olarak. Peygamber artık Karı­sından sonra kendisine en yakın ve sevgili bulduğu
kişile­re Melek ve Vahiy hakkında gördüklerini anlatmaya baş­ladı. Henüz
onlardan hiçbir şey istemiyordu; istediği tek şey sırrını açığa
çıkarmamalarıydı. Fakat bu durum uzun sürmedi. Bir gün Mekke’nin üzerindeki
yükseklikte Ceb-“rail ona geldi ve topuğuyla tepenin yamacındaki cimliğe
vurdu. Oradan hemen bir su fışkırmaya başladı. Daha son­ra namazdan önce
kendisini nasıl temizleyeceğini Peygamber’e öğretmek için onun önünde abdest
aidi. Peygamber de onu taklid etti. Sonra namazı nasıl kılacağını, kıyam, rüku,
sücud ve teşehhüd miktarı oturmanın nasıl yapılacağını öğretti ve bunların
aralarında Allahu Ekber Allah Büyük­tür denilecek zamanları, namaz bittikten
sonra da Es-Se-lamü Aleyküm selam üzerinize olsun (meleklere) deme­si
gerektiğini söyledi Peygamber yine onu taklid etti. Me­lek oradan ayrıldı,
Peygamber de evine döndü. Döndüğünde öğrendiklerinin tümünü Haticeye’de öğretti
ve birlikte namaz kıldılar.

Din artık abdest ve
namaz esasları üzerine kurulmuş­tu. Hatice’den sonra bu esasları İlk
uygulayanlar Ali Zeyd ve Peygamber’in yakın dostu Teym’li Ebu Bekr idi. Ali
daha on yaşındaydı. Zeyd’in henüz Mekke’de hiçbir etkisi yok­tu. Fakat Ebu Bekr
sevilen ve saygı duyulan bir kimsey­di, çünkü bilgili, anlayışlı ve yumuşak
huylu bir adam­dı. Çoğu kimseler şu veya bu konuda danışmak İçin ona gelirlerdi
Şimdi, O, güvenebileceği kimseleri Peygambere uymaları İçin yeni dine davet
etmeye başlamıştı. Uyanla­rın çoğu yeni dine onun aracılığı ile girmişlerdi.
Çafrıya ilk karşılık verenlerden biri Zühre kabilesinden Avf m oğ­lu Abdu’1-Amr
«Peygamber’in annesinin uzaktan akrabası oluyordu-, diğeri ise Beni’l-Haris
kabilesinden el-Cerrah’m oğlu Ebu Ubeyde idi.

Bunlardan ilki olan
Abdu’[1]-Amr
ile birlikte daha Önce hiç olmayan bir olay adet haline geldi. Vahyin en göze
çarpan özelliklerinden biri de, er-Bahman ve er-Rabim İla­hî isimleriydi. Rahim
kelimesi, rahim kelimesinin yoğun şeklidir ve çok merhametli, sınırsız
bağışlayıcı anlamına gelir. Bundan daha yoğun ve kapsamlı bir anlama sahip olan
rahman kelimesinin tam karşılığı bulunmadığı kin çoğunlukla yanlış anlaşılmıştır.
Vahiy, yeni dinin Allah’­ın yüceliğinde bir sığınak bulma ihtiyacı nedeniyle,
bu iki kelimeye önem vermiştir. Er-Rahim’den (çok merha­metli) daha fazla
merhamet ifade eden Er-Rahman kelime­si, rahmetin kökünü ve Ölümü ifade eder.
Sınırsız lütuf ve ihsan anlamına gelen bu kelime Kur’an’da Allah’a eş tutu­lur.
«Allah diye çağırın, ‘Rahman’ diye çağırın, ne ile ça­ğırırsanız; sonunda en
güzel isimler Onundur.»[2]

Bu isim Peygamber için
çok sevgili bir isimdi ve Abdu’l-Amr (Amr’ın kulu) ismi çok putperestçe,
göründüğü İçin, yeni mü’mine Abd’ur-Rahman; Rahman’m kulu, sonsuz ba­ğışlayıcının
kulu adını verdi. İsmi Abd’ur-Rahman’a çev­rilen sadece Avf’m oğlu değildi,
daha pek çok kimseye bu ad verilmiştir.

İslam’a çağrıya ilk
olumlu tepkileri gösterenler çoğun­lukla ikna yoluyla değil bir takım içsel
motiflerle bu yola gelmişlerdir. Ebu Bekr uzun süreden beri Mekke’de rüya tabirindeki
yeteneğiyle tanınırdı: Bir sabah Şems kabile­sinden güçlü bir adam olan Sa’.d
tbn’u’1-As’m oğlu Halid ona beklenmedik bir ziyarette bulundu. Genç adamın yü­zü
hala. kısa bir sûre önce korkunç bir iç tecrübe geçirmiş olmanın illeriyle
doluydu. Aceleyle, gece önemli olduğunu sandığı, fakat anlayamadığı bir rüya
gördüğünü anlattı. Rüyasında, dibi görünmeyecek kadar derin ve ateşler için-de
bir çukurun hemen kenarında duruyor. Daha sonra ba­bası geliyor ve onu ateşe
itmeye çalışıyor. Kenarda müca­dele ederken, korkusunun doruğa ulaştığı bir
anda iki güçlü el onu, babasının tüm çabalarına rağmen çekip alı­yor. Geriye
dönüp baktığında kurtarıcısının el-Emin, yani Abdullah’ın oğlu Muhammed
olduğunu görüyor ve o şura­da uyanıyor. Rüyasını anlatmayı bitirdikten sonra
Ebu Bekr ona: «Sana iyilikler temenni ederim- dedi. «Seni kur­taran bu adam
Allah’ın elçisidir, o halde ona tabi ol -hem ona tabi olacaksın, hem de onun
sayesinde İslam’a girecek­sin ve İslâm seni ateşten koruyacak.» Halid doğruca
pey­gambere gitti, rüyasını anlattıktan sonra mesajının ne ol­duğunu ve ne
yapması gerektiğini sordu. Peygamber ona ne yapacağını gösteıdi ve Halid ailesinden
gizlice islâm’a girdi[3].

Bu sırada Suriye’den
memleketine dönmekte olan Abd’-uş-Şenuli bir tüccar da, çölde bir gece şöyle
bir sesle uyandu «Ey uyuyanlar, uyanın, çünkü Mekke’ye Ahmed geldi.»[4] Bu
tüccar Ümeyye kabilesinden Affan’ın oğlu Os­man’dı, aynı *amft”rtft annesi
tarafından, Abdu’l-Muttalib’-in inginrmHttn birinin. Peygamberin halası Uramü
Hakim el- Beyza’nın da torunu oluyordu. Her ne kadar «gelmek–ten ne
kastedildiğini bilmese ve çok yüceltilmiş anlamın­daki -Ahmed-in, «yüceltilmiş»
anlamındaki Muhammed’in yerine kullanıldığım farketmese de, bu sözler onun ruhu­na
işledi. Fakat Mekke’ye Varmadan, Teymli bir adamla, Ebu Bekir’in
kuzenlerinden    Talha ile
karşılaştı.    Talha,

Kutsal Evin halkı
arasından Ahmod’in meydana çıkıp çıkmadığını soran bir rahibin bulunduğu
Busra’dan henüz dönüyordu. -Ahmed de kim?» diye sordu Talna. Rahip
«Abdul-Muttalib’in oğlu Abdullah’ın oğlu» cevabını verdi. «Bu ay onun ortaya
çakacağı ay; ve o peygamberlerin so­nuncusudur» dedi. Bu sözleri, kendi
başından geçenleri anlatan Osmana da tekrarladı. Döndüklerinde Talha, Mu-hammed
(s.a.v.)’in en yalan arkadaşı olan Ebu Bekr’e git­melerinin doğru olacağını
söyledi. Bunun üzerine Ebu Bekr’e gittiler ve duyduklarını ona anlattılar: O da
hemen onları, çölde duyduklarını ve rahibin söylediklerini anlat­maları için
Peygamber’e götürdü. Başlarından geçenleri arılattıktan sonra inançlarını dile
getirdiler.

İslam’a giren dördür
cü kişi ise, imana gelme şekli ba­kımından bunlardan pek farklı olmayan
Zühre’nin mütte­fiki (mevlası) Abdullah ibn Mes’ud idi. Bu konuda şöyle diyor:
«O zamanlar henüz olgunluğa erişmiş bir gençtim ve ükbe ibn Ebi Muayt’ın
sürülerini otlatıyordum. Bir gün Pey­gamber ve Ebu Bekr yakınımızdan geçiyordu.
Peygamoer kendilerine verebilecek sütüm olup olmadığını sordu. Ben de sürülerin
benim olmadığını, bana emanet edildikleri için onlara süt veremeyeceğimi
söyledim. Peygamber: «Daha üzerinden bir koç geçmemiş, küçük bir kuzunuz var
mı?» diye sordu. Bir tane olduğunu söyledim ve onu getirdim. Peygamber onu iple
bağladıktan sonra eljerini kuzunun memelerine koydu ve dua etti. Bunun üzerine
kuzunun memeleri sütle doldu, Ebu Bekr tas gibi ortası çukur bir kaya parçası
getirdi, Peygamber kuzuyu sağdı ve hepimiz sütten içtik. Daha sonra memeye:
‘Kürü* dedi, o da kuru­du»[5]
Birkaç gün sonra Abdullah, Peygamber’e gitti ve İs­lâm’a girdi, bir süre sonra
ondan yetmiş sure[6] öğrendi ve kendisine
verilen bir lütufla onları ezberledi. Daha sonra

Kur’an kıraatçilerinin
ileri gelen simalarından biri olmuş­tur.

Vahyin bir süre kesilmesi
Peygamber[7] çok
üzmüştü, fakat kalbi, henüz inzal olmayan bir ayette de belirtildiği gibi,
İlâhi Kelâm’ı almanın yükü altında eziliyordu. «Şa­yet biz bu Kur’an’ı bir
dağın üzerine indirmiş olsaydık, andolsun onu Allah korkusundan saygı ile baş
eğmiş, par­ça parça görmüş olurdun.»[8]. Onu
*beni örtün, beni örtün» demeye zorlayan ürperme yine zaman zaman geliyordu.
Bir gece örtüsüne bürünmüş bir halde yatarken, inzivasını, da­ha sert ve önemli
bir îlâhî Emir, insanları Kıyamet Günü ile uyarmasını isteyen bir’emir böldü:
«Ey bürünüp, örtü­nen kalk (ve) bundan böyle uyarıp-korkut. Rabbini tekbır et
(yücelt). Elbiseni de temizle. Pislikten kaçınıp-uzaklaş .. Çünkü o boruya
(sura) üfürüldügü zaman, işte o gün, ol­dukça zorlu bir gündür; kafirler içinse
hiç kolay değildir-*. Bundan kısa bir süre sonra bir gece yine, kendisinden ve
onu takip edenlerden beklenen namazı ve ona yüklenen büyük sorumluluğu
vurgulayan emirlerle uyandırıldı:

«Ey örtüsüne bürünen,
az bir kısmı hariç olmak üzere, gece-teyîn kalk; (Gecenin} yansı kadar. Ya da
ondan da biraz eksilt. Ve­ya üzerine ilave et. Ve Kur’an’t da belli bir düzen
içinde (tertil üze­re) oku. Gerçek şu ki biz senin üzerne ‘oldukça ağtr’ bir
söz {vahiy) bırakacağız (Müzzemmil: 1-5).

Yine aynı surede şöyle
bir emir vardı: «Rabbinin ismi­ni zikret ve her şeyden kendini çekerek yalnızca
O’na yö-nel (Allah) Doğunun ve Batının Rabbidir. Ondan başka ilah yoktur. Şu
halde (yalnızca) O’nu vekil tut.» (Müzzem­mil: 8-9). Peygamber’i teskin ve
teselli etmek için indirilen ve daha yumuşak tonda olan vahiyler de geliyordu.
Bir seferinde, sadece onun görebildiği Melek şöyle dedi: «Hati­ce’ye Rabbin’in
selâmını ilet» Peygamber ts.a.v.) Hati-ceye: «Ey Hatice, işte Cebrail sana
Rabbinden selâm getj-riyor» dedi. Hatice şaşkınlıktan kurtulup konuşacak keli­me
bulabildiğinde şöyle dedi.- «Allah Selâmdır, selâm da p’ndandır, selâm
Cebrail’in üstüne olsun [9].

Yeni dine giren İlk
mü’minler, Peygamber’e yöneltilen emirlerin kendilerini de içerdiğine kanaat
getirdiler. Bu nedenle onlar da Peygamber gibi uzun gece ibadetleri ile meşgul
oluyorlardı. Her zaman kıldıkları namaza gelince, artık sadece abdest almakla
kalmıyor, üstlerini ve namaz kıldıkları yeri temiz tutuyorlardı. Aynı zamanda
Kur’an “in inen tüm bölümlerini, namazda okuyabilmek için hemen ezberliyorlardı.
Vahiy artık daha sık gelmeye başlamıştı. Vahiy geldiğinde Peygamber onu
çevresindekilere aktarı­yor, daha sonra ağızdan ağıza okunup ezberleniyordu.
Dünyevi şeylerin geçiciliği, ölüm, tekrar dirilme ve Hesap gününün kesin oluşu,
Cennet ve Cehennem hakkında gittikçe daha çok âyet iniyordu. Fakat tüm bunların
ötesinde en çok, Allah’ın yücelirine, tek oluşuna, Hak olduğuna, . Hikmet,
Rahmet, Mağfiret, İhsan ve Kudretine dikkat çe­kiliyordu. Bunların yanısıra,
açıkça Yaratıcılarının bir ol­duğuna işaret eden tabiat harikalarına ve
evrendeki den­geye, O’nun âyetleri olarak değiniliyordu. Tabiattaki ahenk
Tevhid’in çokluklar dünyasına aksetmesidir ve Kur’an bu ahenge insanın düşünce
duyularını harekete geçiren bir tema olarak değinir.

Düşman olan inançsızların
bulunmadığı yerlerde mü’­minler birbirlerine,’ Cennet ehlinin selamı yla,
Cebrail’in Peygamberi selamladığı şekilde selâm veriyorlardı: «Selâ-jnûn
aleyküm (selam üzerinize olsun)», karşıdakinin cevabı .işe: «Ve aleykûm selâm
(selâm sizin de üzerinize olsun)» oluyordu. Burada çoğul zamir (küm)
kullanılması, selâm ı verilen kişinin iki yanında duran melekleri de selama da­hil
etmek içindir. Şükür ve kutsama ile ilgili âyetler de onların yaşamımla ve
hayat görüşlerinde önemli rol oynu­yordu. Kur’an şükür üzerinde çok duruyordu
ve şükrünü1 ifade etmenin yolu ise: Hamd Alemlerin Babbi olan Allah’a­dır
demekti. Bağlılık ve itaatin ifadesi ise Rahman ve Ra­him olan Allah’ın adıyla
demek idi. Bu Kur’an’daki her su­renin” ilk âyetiydi. MÜ’minler de Peygamberden
öğrendik­leri gibi her Kur’an okuyuşlarında besmele çekiyorlar[10]di.
Genişleterek okudukları her şeyin başında ve da­ha sonra başlanan herşeyden
önce besmeleyi okumayı adet haline getirdiler. Yeni din, kirli olan hiçbir şeyi
kabul et­miyordu.

 

15. İLK  
VAHİY

 

Otorite ve
saygınlığının dışa vurmasından kısa bir sü­re sonra, Muhammed (s.a.v.) zaten
bilincinde olduğu ruh­sal olayların yanısıra bazı güçlü içsel işaretler almaya
baş­lamıştı. Bunların nasıl olduğu sorulduğunda onların, uy­kuda iken gelen
«Şafağın söküşü gibi gerçek görüntüler»[1]
olduğunu söylerdi. Bunların sonucunda tenha yerleri tercih etmeye başladı ve
Mekke’nin üstündeki tepelerden birine, Hira dağındaki bir mağaraya, inzivaya
çekilmeyi adet haline getirdi. Bu Kureyş geleneklerine yabancı ve ga­rip bir
olay değildi. Çünkü inziva İsmail oğulları arasında gelenek haline gelmişti.
Her nesilde, belirli bir süre insan­ların dünyasından el çekip yalnız kalmayı
tercih eden bir­kaç kişi bulunurdu. Bu eski, fakat hâlâ uygulanan geleneğe
uygun olarak Muhammed (s.a.v.), yanına biraz yiyecek alır ve birkaç geceyi
Allah’a ibadetle geçirirdi. Daha sonra ailesine döner, tekrar yiyecek ve
gerekli şeyleri alıp geri giderdi. Bu yıllarda arasıra, şehirden ayrılıp, mağa­raya
yaklaştığında şöyle sesler duyardı: «Ey Allah’ın Rasu-ıü, sana selâm olsun»[2]
Geriye dönüp kimin konuştuğunu araştırdığında ise kayalar ve ağaçlardan başka
kimse göre­mezdi.

Ramazan, geleneksel
inziva ay’ı idi. Kırk yaşında iken. Ramazan’m sonlarına doğru bir gece
yalnızken ona insan

şeklinde bir Melek
geldi. Melek ona «Oku!» dedi. O, «Ben okuma bilmem» deyince, kendi anlattığı
şekliyle şunlar ol­du: Melek beni aldı ve dayanabileceğim son nok­taya kadar
sıktı. Daha sonra beni bırakıp: «Oku!» dedi. Ben «okuma bilmemi» dedim, beni
tekrar aldı ve sıktı ve tekrar takatimin son noktasında bırakıp, tekrar «Oku!»
de­di, ben yine «Okuma bilmem» dedim. Beni üçüncü defa aynen sıktı ve
bıraktığında şöyle dedi:

Yaratan Rabbinin
adıyla oku

O, İnsanı bir kan
pıhtısından yarattı.

Oku, senin Rabbİn en
büyük kerem sahibidir;

Kİ O, kalemle
(yazmayı) öğretendir,

insana bilmediğini
Öğretti. (A’lak : 1-5)[3]

O, bu sözleri meleğin
arkasından tekrarladı ve melek onu bırakıp gitti. Daha sonraları şöyle derdi:
«Sanki keli­meler kalbime yazılmışta»[4].
Fakat O, kendisine şairlere oldu­ğu gibi bir cinin musallat olmasından korktu.
Bu yüzden hemen mağarayı terketti, dağdan inerken yukarıdan bir sesin şöyle
dediğini duydu: -Ey Muhammed, sen Allah’ın Rasulüsün, ben de Cebrailim».
Gözlerini yukarı çevirdi, onu mağarada ziyarete gelen kimse ordaydı, fakat
şimdi aslen melek şeklindeydi, tüm ufku kaplamıştı. Tekrar «Ey Muhammed, sen
Allah’ın Rasulüsün, ben de Cebrail’im» dedi. Peygamber, meleğe bakmaya devam
etti; daha sonra gözlerini ondan çrivirdi. Fakat nereye baksa Melek oraday­dı;
doğu, batı, kuzey, güney tüm ufku kaplamıştı. Nihayet melek ondan ayrıldı, o da
evine dönebildi. Hızlı hızlı çar­pan kalbiyle yatağına uzanıp Hatice’ye «Beni
örtün[5] Beni|
örtün!»[6] dedi.
Birden telaşlanan Hatice ona hiçbir şey sor­madan bir örtü getirdi ve üzerine
örttü. Korkusu biraz geçtiğinde Muhammed 
(s.a.v.), ona, gördüklerini ve duyanlattı; bunun Üzerine Hatice, yaşlı
ve kör bir adam olan kuzeni Varaka’ya gitti ve olanları haber ver. di. O da:
-Hay Mübarek» dedi, «Varaka’nın nefsine Hakim olana yemin ederim ki Muhammed’e,
Musa’ya gelen Na­mus* gelmiştir. Muhammed halkının peygamberidir. Git onu
teskin et.» Hatice eve döndü ve aynı sözleri Muham­med’e (s.a.v.) tekrarladı.
Bunun üzerine Muhammed (s.a. v.), Tann’ya adadığı ibadet günlerini tamamlamak
için gönlü rahat olarak mağaraya döndü, ibadetini bitirdikten sonra adeti üzere
Kabe’ye gitti, tavafı tamamladı. Daha sonra Mescid’de oturanlar arasında
gördüğü yaşlı ve kör Varaka’yı selamladı. Varaka ona: «Ey kardeşimin oğlu, bana
gördüklerini ve duyduklarını anlat» dedi. Peygam­ber olanları anlatınca, Varaka
ona da Hatice’ye söyledikle­rinin aynısını tekrarladı. Fakat bu kez şunları da
ekledi: «Sana yalancı diyecekler, kötü davranacaklar, sana savaş açacaklar ve
seni kovacaklar, ben o günleri görürsem Allah için sana yardım edeceğim»[7] Ona
doğru eğildi ve alnından öptü. Peygamber daha sonra evine döndü.

Hatice ve Vuraka’nın
ona güven vermesinden sonra kendisine olan güveni semadan gelen ikinci vahiyle
iyice güçlendi ikinci vahyin nasıl geldiği kaynaklara kaydedil-, memiş, fakat
Peygamber’e nasıl geldiği sorulduğunda, iki şekilde cev&bını vermişti:
«Bazen o bana zil sesi gibi ge­liyordu, bu en zor ve ağır olanıydı; zil sesleri
(çınlama­lar) mesajı anladığım anda kesiliyordu. Bazen de Melek bir insan
şeklinde geliyor ve konuşuyor, ben de konuştuk­larını ezberliyordum[8]».

Bu ikinci vahiy bir
tek harfle, daha sonra Kurandaki bir çok surenin başında yeralacak olan
harflerden, ilkiyle başlıyordu. Harfin hemen arkasından ilâhî bir and geli­yordu.
İlk vahiyde de Delirtilen Allah’ın  
insana Öğretme

aracı olan kalem
üzerine yemin ediliyordu. Kalemden, so­rulduğunda Peygamber şöyle dedi:
«Allah’ın ilk yarattığı şey kalemdi. Kâğıdı yarattı ve kaleme ‘Yaz!’ diye
emretti. Kalem «Ne yazayım?» cevabını verdi. Allah: «Kıyamete dek
yarattıklarımla ilgili benim İlmimi yaz» dedi. Daha sonra kalem verilen emri
yerine getirdi.»[9] Kaleme and iç­tikten
sonra, bir de onun yazdıklarına and içiliyordu. Sema­da Meleklerin kâğıtlara
yazdığı şeylerden biri de, daha sonra İndirilen vahiylerde Levh-i Mahfuz’da yazılı
‘şerefi üstün bir Kur’an[10] ve
kitabın anası (Ra’d: 39) olarak ge­çen, Kur’an’ra semavî arkitipidir. Yani ona
da and içiliyor. Bu iki yemini teselli takip ediyor:

«Ntm. Kalemr ve satır
satır yazdıklarına andolsun. Sen, Rabbinin nimetiyte bir deli değilsin.
Gerçekten senin içtn ke­sintisi olmayan bir ecir vardır. Ve şüphesiz sen, pek
büyük bir ahlâk üzerindesin.» (Kalem: A-4).

Bu ilk vahiyler
geldikten sonra, belli bir sûre vahiy ke­sintiye uğradı. Peygamber, Hatice’nin
sürekli teselli etme­sine rağmen göklerin gazabına sebep olmasından korkuyor­du.
Sonunda bu sessizlik bitti ve onu temin edici bir vahiy geldi :

«Kuşluk vaktine
andolsun, ‘Karanlığı iyice çöktüğü» za­man geceye, Rabbin seni terketmedi ve
darıtmadt da. Şüphe­siz senin için son olan, İlk olandan (ahiret, dünyadan)
daha kaytrltdtr. Elbette Rabbin sana verecek, böylece sen hoşnut kalacaksın.
Sen bir yetim iken. seni bulup da barındırmadı mı? Ve seni yol bilmez iken,
‘doğru yola yöneltip iletmedi mi? Bir yoksul iken sent bulup da zengin etmedi
mi? öyley­se, sakın yetimi üzüp-kahretme. isteyipdi Unem de azarla-ytp-çtktşma.
Rabbinİn nimetini İse, durmakstzın anlat.» (Du­ka: 1-11}.

 

 

14. KA’BE’NİN YENİDEN İNŞASI

 

Bu bahsettiğimiz
olaylardan, yani Ali’nin aileye katıl­masından kısa bir zaman önce, Muhammed
(s.a.v.) otuz-beş yaşında iken Kureyşliler Kabe’yi tekrardan yapmaya karar
verdiler. O zamanlar Kabe’nin yüksekliği, bir insan boyu kadardı ve üstünde
çatı yoktu. Bu nedenle kapı kilit-lense bile hırsızlar kolaylıkla içeri
girebilirdi. Kısa bir sü­re önce, mahzene gömülen hazinelerden bir kısmı çalın­mıştı.
Ellerinde çatı yapmaya yetecek kadar kereste vardı: Yunanlı bir tüccarın gemisi
karaya vurmuştu ve tamir edi­lemeyecek kadar dağılmış bir halde Cidde kıyısında
bek­liyordu. Bu nedenle onun kerestelerini çatı yapmak için al­dılar. O sırada
Mekke’de yetenekli bir marangoz olan bir Kıptî de bulunuyordu.

Fakat Kabe’ye
duydukları saygı o denli fazla İdi ki ona el sürmekte tereddüt ediyorlardı.
Planları, yumuşak ve dayanıksız taşlardan yapılmış olan tüm duvarları yıkıp,
yenilerini yapmaktı; fakat kutsal olan bu yeri yıkarak gü­nahkâr olmaktan ve
belaya uğramaktan korkuyorlardı. Bu tereddütleri, Kabe’nin duvarından her güaı
güneşlemek için dışarı çıkan yılanı görmeleriyle daha da arttı. Kim o tarafa
yaklaşırsa yılan başım kaldırıyor, dilini çıkarıp tıs­lıyordu. Bu da onlan çok
korkutuyordu. Fakat bir gün, yılan güneşlerken, Allah gökten bir kartal
gönderdi, kartal yılanı kaptı ve uçtu gitti. Kureyşliler aralarında şöyle ko­nuştular:
«Şimdi Allah’ın   bizim niyetimizi tasdik
ettiğine inanabiliriz.    Bize yardım
edecek bir    marangozumuz ve
tahtalarımız var, Tanrrı bizi yılandan da kurtardı.»

Duvarların üstünden
ilk taşı alan. Muhammed (s.a.v ) in büyük annesi Fatıma’nın erkek kardeşi
MahzunVlu Ebu Vehb idi; fakat o taşı alır almaz, taş elinden kurtulup tek­rar
eski yerine döndü. Bunun üzerine hepsi işe devam et­mekten korkarak Kabe’den
kaçtılar. Daha sonra Manzumilerin reisi, o zaman hayatta olmayan Muğire’nin
oğlu Ve lid kazmayı eline aldı ve şöyle dedi: «Ey Tanrım, korkma. Ey Tanrım biz
iyilikten başka birşey istemiyoruz.» 
Daha sonra Yemen köşesi ile Hacerü’l-Esved’in    arasındaki gü-ney-doğu duvarının bir
kısmını yıktı; fakat diğerleri  işe
koyulmaktan çekindiler. «Bekleyelim ve görelim» dediler, *Eğer o helak olursa,
Kabe’ye dokunmayalım,    hatta onu eski
haline çevirelim. Fakat eğer o çarpılmazsa, ki bu Allah işimizi onaylıyor
demektir, onu sonuna    kadar yıkalım »
Gece hiçbir aksilik çıkmadı; Velid, sabah  
erkenden   tek rar işe başladı,
diğerleri de ona katıldılar. Tüm duvarlar. İbrahim’in attığı temellere kadar
yıkılınca, yanyana dızık miş deve hörguçlerine benzer, büyük, yeşilimsi taşlar
orta­ya çıktı. Bir adam taşlardan birini çekip çıkarmak için iki taşın arasına
bir manivela koydu; fakat ilk hareketinde, tüm Mekke’yi sarsan ve depreme
benzeyen bir sallantı ol du. Bunu, temelleri yıkmamaları için yapılan bir uyan
işa­reti olarak kabul ettiler

Hacerü’l-Esved’in
bulunduğu köşede süryanice bir ya­zı buldular. Onu, bir Yahudi okuyana dek ne
olduğunu bilmeden sakladılar: -Ben Allah’ım ve Bekke’nin Rabbıyım. Bekke’yi.
gökleri ve yeri yarattığım, Aya ve Güneşe şekil verdiğim ve Güneşin etrafına
dokunulmaz olan yedi mele­ği yerleştirdiğim gün yarattım. O (Bekke),
insanlarına su i. ve su ile yardım eden iki tepesi varoldukça varolmaya de­vam
edecektir.» Bir parça yazı da İbrahim makamında Kabe’nin kapısı yanında
İbrahim’in ayak izini taşıyan ka­yanın altında bulundu: «Mekke, Tanrı’nın
kutsal evidir. Onun sürekliliği üç yönden gelir. Onun insanları onu ille
kirletenler olmasın.»                                 

Kureyşliler, binanın
yüksekliğini arttırmak için. daha çok taş topladılar. Ayrı ayrı kabileler
sırayla çalıştılar. Nihayet bina Hacerü’l-Esved’in konulacağı yüksekliğe gel­di.
Bu şurada aralarında şiddetli bir tartışma çıktı. Çünkü hiçbiri Hacerûl-Esved’i
duvara yerleştirme şerefini, diğer kabileye bırakmak istemiyordu. Bu tartışma
bir kaç gün sürdü ve anlaşmazlık o denli büyüdü ki, taraflar savaşmaya
hazırlandılar. O sırada yaşlı bir adam şöyle bir öneri ge­tirdi : «Ey
Kureyşliler, tartıştığınız konuda sizi uzlaştıracak bir hakem seçin. Mescid’e
girecek olan ilk adam bu konu­da hakem olsun.»[1]
Kabe’nin çevresindeki alana Mescid, ya­ni secde edilen yer adı verilirdi. Çünkü
Allah’ın Evine yönelerek O’na secde etme geleneği. İbrahim ve İsmail’den beri
devam edegeliyordu. Yaşlı adamın tavsiyesine uyma ya karar verdiler. Mescid’e
ilk giren kişi, belli bir süredir Mekke’de bulunmayan ve henüz dönen Muhammed
(s.a.v.1 idi. Onun kapıdan görünmesiyle insanların yüzünde, mut­luluk ve sevinç
ifadeleri belirdi. Daha da yaklaştığın­da memnuniyetle -dolu selamlamalar ve
mırıldanma­lar topluluğu sardı. Bazıları: «O, el^Emin’dir» dediler. Bazı­ları:
«Muhammed (s.a.v.) geldi, onun kararına uyanz* de­diler. Meseleyi ona
anlattıklarında O, «Bana bir parça ku­maş getirin» dedi. Getirdiklerinde bezi
yere yaydı, Ha-cerü’LEsved’i ortasına koydu. «Her kabile bezin bir ucun­dan
tutsun» dedi. «Sonra hep birlikte onu kaldırın». Taşı yeteri kadar yerden
yükselttiklerinde, onu aldı ve Kabe’­nin köşesine kendi elleriyle yerleştirdi
ve böylece inşaat devam etti