Ay: Ocak 2014

13. YUVA

 

Damat, amcasının
evinden ayrıldı ve gelinle birlikte yaşamak üzere onun evine yerleşti. Hatice
kocasına bir eş olduğu kadar, onun en yakın arkadaşı ve ideallerini ve
is-teklerini paylaşan bir dostu idi. Acılar ve kayıplar olsa da evlilikleri çok
mutlu geçiyordu. Hatice, Muhammed’e (s.av.) altı çocuk doğurdu, iki erkek ve
dört kız. En büyük ço­cukları Kasım adında bir oğlan çocuğuydu. Bundan son­ra
Muhammed’e Ebu’l-Kasım (Kasım’ın babası) denmeye başlandı. Fakat çocuk iki
yaşını doldurmadan öldü. İkinci çocukları Zeyneb adında bir kızdı, onu üç kız
çocuğu daha takip etti, Rukiyye, Ümrnü Gülsüm ve Fatıma. Son çocukları ise yine
çok az bir süre yaşayan bir erkek çocuğuydu.

Evlendiği’gün Muhammed
(s.a.v.1, babasından miras kalan sadık cariyeyi, Bereke’yi, azat etti; aynı gün
Hatice ona kendi kölelerinden birini, onbeş yaşındaki Zeyd’i he­diye etti.
Bereke’ye gelince, onu Yesrib’li biriyle evlendir­diler. O adamdan bir oğlu
oldu ve bundan sonra Ümmü Eymen (Eymen’in annesi) olarak anıldı. Zeyd ise
kendisi gibi gençlerle birlikte, Hatice’nin yeğeni, yani Kardeşi Ni-zam’in oğlu
Hakim tarafından Ukaz panayırından satın alınmıştı. Halası onu ziyarete
geldiğinde, Hakim ona yeni aldığı kölelerden birini seçmesini teklif etti. O da
Zeyd’i seçti.

Zeyd, atalarıyla
övünürdü: babası Harise Suriye ile Irak arasında yerleşik olan Kelb
kabilesindendi; annesi ise yine meşhur olan komşu Tayy kabilesindendi. Tüm
Arabistan’da cömertliği ve belagatı ile şöhret salan şair-şöval ya Hatim de
annesiyle aynı kabiledendi. Yıllar önce bir gün annesi Zeyd’i ailesini ziyaret
etmek için kendi kabile­sine götürüyordu; kaldıkları köye Benî Kayn
kabilesinden bir grup adam saldırdı, çocuğu kaçırıp köle diye sattılar. Babası
Harise onu ümitsizlik içinde arıyordu, Zeyd de Kelb kabilesinden babasına haber
gönderebileceği kimse­ye rastlayamamiştı. Fakat Kabe’ye Arabistan’ın her yerin­den
hacılar geliyordu. Muhammed’in (s.a.vj kölesi olduk­tan aylar sonra bir gün,
Mekke sokaklarında kendi kabi leşinden adamlara rastladı. Eğer onları bir
Önceki yıl ger muş olsaydı, duygulan çok farklı olurdu. Böyle bir karşı­laşmayı
uzun süredir arzuluyordu, fakat şimdi şaşkınlığa düşmüştü. Şimdi artık hiçbir
şey düşünmeden burayı ter-kedip ailesine gidemezdi. Fakat onlara nasıl bir haber
gön­derebilirdi? Meselenin esası ne olursa olsun, bir çöl çocuğu olarak bu
durumlarda hiç bir şeyin şiirden daha anlamlı, olamayacağını biliyordu.
Kafasındakileri anlatabilmek için bir kaç mısra yazdı, fakat bu mısralar ifade
ettikleri an­lamlardan daha fazlasını ima ediyorlardı. Daha sonra Kelb’li
hacıların yanına gitti ve kendisini tanıttı: «Aileme şu mısraları okuyun, çünkü
uzun sûredir benim için üzül­düklerini biliyorum:

Kendim uzakta olsam
da, sözlerimi ahu

Ve halkıma götürün:
Ben şimdi Kutsal Ev’de

Tann’nın kutsadıgı
yerde yaşıyorum.

Artık şimdiye dek
çektiğimiz üzüntüleri bir kenara bırakın.

Beni aratmak için
develeri yormayın. Çünkü ben, Allah’a şükür, bütün silsilesi soylu olan Büyük
ve iyi bir ailenin yanındayım.

Hacılar bu haberle
yurtlarına döndüklerinde, Harise hemen kardeşi Ka’b ile birlikte Mekke’ye doğru
yola çıktı. Muhammed (s.a.v.)’e gidip, ondan oğlu Zeyd’i istediği fi­yata
kendisine satmasını istedi. Muhammed şu cevabı verdi: «Bırakın kendisi seçsin,
eğer sizi seçerse hiç bir ücret istemeden onu size veririm; eğer beni seçerse,
ben beni se­çen birinin üstünde karar verici değilim.» Daha sonra Zeyd’i
yanlarına çağırdı ve bu iki adamı tanıyıp tanımada-ğını sordu. Zeyd: «Bu amcam,
bu da babamdır» dedi. «Be­ni tanıyorsun» dedi Muhammed (s.a.v.): «Ve benim sana
gösterdiğim dostluğu da biliyorsun, o halde benimle onlar arasında bir seçim
yap.» Zeyd zaten seçimini yapmıştı, he­men şöyle dedi: «Senin üstüne başka adam
seçecek deği­lim. Sen bana annem ve babam gibisin.» «Ey Zeyd, köleli­ği özgürlüğe,
babana, amcana ve ailene tercih mi ediyor­sun?» diye hayretle sordular. Zeyd:
«Evet Öyle, çünkü ben bu adamda öyle şeyler gördüm ki kimseyi ona tercih ede­mem»
dedi.

Muhammed (s.a.v.) daha
sonraki konuşmaları kısa ke­serek onlan Kabe’ye davet etti. Hicr’de ayakta
durarak yüksek sesle şunları söyledi: «Ey burada bulunanlar, «ahit olun ki Zeyd
benim oğhımdur, ben onun, o da benim va-risimdir.»[1]

Amca ve baba
isteklerini yerine getiremeden ülkeleri­ne dönmek zorunda kaldılar. Fakat
kabilelerine anlatma­ları gereken hikâye, bu evlât edinmeye sebep olan karşı­lıklı
sevgi, utanç verici bir şey değildi. Zeyd’in özgürlüğe kavuştuğunu ve daha
sonraki yıllarda kardeşleri ve akra­balarına da faydalı olabilecek yüksek bir
şerefe ulaştığını gördükten sonra teselli oldular-ve yollarına üzüntüsüz de­vam
ettiler. O günden sonra bu yeni Haşimî, Mekke’de Zeyd İbn Muhammed diye
anılmaya başladı.

Muhammed’le (s.a.v.)
Hatice’nin evlerine en sık gelen ziyaretçilerden biri de Muhammed’in kendinden
bile kü­çük olan en küçük halası, aynı zamanda Hatice’nin yenge­si Safiye idi.
Beraberinde, ağabeyinin ölümünden sonra Zübeyr adını verdiği oğlunu da
getirirdi. Bu nedenle Zü-beyr, Muhammed’in kızlarıyla, yani kuzenleriyle küçük
yaşlardan beri arkadaşlık ederdi. Safiye ile birlikte, Hati­ce’nin tüm
çocuklarının ebesi olan ve kendisini ev halkından sayan sadık hizmetlisi Selma
da gelirdi.

Yıllar geçtikçe,
Muhammed’în sütannesi Halime de ara sıra onları ziyarete gelmeye başladı.
Hatice ona her zaman gereken saygıyı gösterirdi. Bu ziyaretlerden biri,
Halime’-nin sürülerinin uzun süren çok sert bir kuraklık nedeniy­le helak
olduğu bir zamana rastladı. Hatice ona kırk ko­yun ve üstünde tahtı ile
birlikte bir deve hediye ettr. Hi­caz’da bir veba gibi yayılan bu kuraklık
aileye yeni bir ferdin katılmasına da neden oldu.

Ebu Talib
bakabileceğinden fazla çocuğa sahipti ve kuraklık onun belini kırmıştı.
Muhammed (s.a.v.) bunu iarketti ve birşeyler yapması gerektiği kanaatine vardı.
.Amcaları arasında en zengin olanı Ebu Leheb’di, fakat o aileden uzak dururdu.
Belki bunun nedeni kendisinin, an­nesinin tek çocuğu oluşu ve başka öz kardeşe
sahip olma­yışıydı. Muhammed (s.a.v,) başarılı bir tüccar olan ve be­raber
büyüdükleri için kendisine çok yakın olan amcası Abbas’tan yardım istemeyi
tercih etti. Muhammed (s.a.v.)’e en yakın olanlardan biri de, onu her zaman
evinde hoş karşılayan ve çok seven Abbas’ın karısı Ümmü’1-Fadl idi. Onlara
gitti ve iki ailenin Ebu Talib’in durumu düzelene dek onun oğullarından
ikisinin bakımım üstenmesinı tek­lif etti. Hemen karar verdiler ve birlikte Ebu
Talib’e gitti-[2] Onların tekliflerine karşı
Ebu Talib: «istediğinizi ya­pın, fakat Akil ile Talib’i bana bırakın» dedi.
Cafer artık onbe? yaşındaydı ve ailenin en küçüğü de değildi. Annesi Fatıma,
ondan on yaş küçük bir erkek çocuğu daha dünya­ya getirmişti; adını Ali
koymuşlardı. Abbas, Cafer’in bakı­mını üstlenebileceğini söyledi, bunun üzerine
Muhammed (s.a.v.) de Ali’yi aldı. Bu sıralarda Hatice Abdullah adında bir erkek
çocuğu daha dünyaya getirmişti, fakat Abdullah,” Kasım’dan daha az bir
zaman yaşadı. Bîr anlamda Ali onun yerini almıştı. Rukiye ve Ümmü Gülsüm’1 e
hemen hemen aynı yaşta Seyneb’den küçük ve Fatıma’dan biraz büyük olan Ali bu
dört kuzeniyle kardeş gibi büyüdü. Zeyd’le birlikte bu beş kişi Muhammed ve
Hatice ailesinin özünü, oluşturuyordu. Fakat bunlardan başka onlara çok bağlı
olan ve burada kronolojik olarak ele alınan ta­rihte küçük veya büyük roller
oynayan birçok akrabalar: da vardı.

O sırada hayatta
olmayan en büyük amcası Haris geri-de bir çok erkek çocuk bırakmıştı. Bunlardan
biri, Ebu Süfyan*. Muhammed (s.a.v.)’in süt kardeşi idi. Çünkü on­dan birkaç
yıl sonra o da Beni Sa’d’da Halime tarafından omzırümişti. Çoğu kişi Ebu
Süfyan’m aile benzerliği bakı­mından Muhammed (s.a.v.)’e çok yakın olduğunu
söyler. İ’tisinin ortak özelliklerinden biri de güzel konuşma sana­lı idi.
Fakat Ebu Süfyan yetenekli bir şairdi -belki de amalan Zûbeyr ve Ebu Talib’den
daha yetenekliydi. Oysa Muhammed (s.a.v.), arapça grameri ve güzel konuşmada
rakipsiz olmasına rağmen, bir tek şiir bile yazmamıştı.

Hemen hemen kendi
yaşında olan Eüu Süfyan, onun için hem arkadaş hem de bir dosttu. Kanla bağlı
akraba­larından biraz daha yakın olanlar, babasının öz kardeşle­ri, yani
Abdu’l-Muttalib’in beş kızının çocukları idi. Bu ku­zenlerinin en büyükleri
kuzeydeki Esed kabilesinden Cahş adında bir adamla evlenen haıası Umeyme’nin
çocuklarıy­dı[3]. Cahş’ın Mekke’de bir evi
vardı. Kendi kabilesinden başka bir kabile ile beraber yaşayan birinin, o
kabilenin bi” üyesi ile karşılıklı anlaşma yapması sonucunda, o kişi­yi
haklarını ve görevlerini yerine getirecek bir temsilci olarak tayin emtesi de
mümkündü. Abdu’ş-Şems soyunun Ümeyye [4]kolundan
gelen kabilenin başkam olan Harb, Cahş’ın müttefiki olmuştu. Bu nedenle
Umeyme’nin Cahş jle evlenmesi aynen onun bir Şems’li ile evlenmesi gibiy­di.
Umeyme’nin ağabeyinden sonra Abdullah adını \ erdiği en büyük oğlu Muhammed’den
hemen he­men oniki yaş küçüktü ve bu iki kuzen birbirlerini çok severdi.
Umeyme’nin ağabeyinden epey küçük oian ve güzelligiyle dikkatleri çeken kızı
Zeyneb de bu sevgi bağı­nın içindeydi. Muhammed (s.a.v.) ikisini de
çocuklukların­dan beri çok severdi; halası Berre’nin oğlu Ebu Seleme’ye de özel
bir sevgi beslerdi.

El-Emin’i çevreleyen
bu sevgi ve cazibe sadece ailesi ile sınırlı değildi; Hatice ile birlikte bu
sevgi çemberinin merkezinde bütün akrabalarını içeren bir daire içindeki tüm
İnsanlara sevgi besliyorlardı. Hatice’nin akrabaları da bu çemberin içindeydi.
Ona en yakın olanlardan biri, oğlu Ebul-As ile onları sık sık ziyaret eden kardeşi
Hale idi. Hatice yeğenini, sanki kendi oğluymuş gibi seviyordu; bu nedenle Hale
kardeşinden oğlu için bir eş bulmasını istedi -Hatice sık sık onların her
durumda yardım isteme­lerini tembih ederdi. Halice kocasına bu konuyu açtığın­da
o, kızları Zeyneb’i evlenecek yaşa geldiğinde Ebu’l As’a uygun bir eş
olabileceği önerisini getirdi. Zamanı geldiğin­de Zeyneb’i kuzeni ile
evlendirdiler.

Politik olarak bir
arada anılan Haşim ve Muttalib soy­larının zayıflayan politik etkisini tekrar
güçlendirmek için duyulan ümitler, Muhammed (s.a.v.) üzerinde yoğunlaş-nusti.
Soy ayrımı olmaksızın tüm Kureyş onu, Arabistan’­da kabilelerinin şerefini ve
gücünü devam ettirebilecek, neslinin en yetenekli şahsı olarak görüyordu.
El-Emin’e ya­pılan övgüler herkesin dilindeydi; belki de bu nedenle Ebu Leheb
yeğenine gelmiş ve kızları Rukiyye ve Ümmü Gül-süm’ü kendi oğullan Utbe ve
Uteybe’ye » istedi­ğini söylemişti. Muhammed (s.a.v.J, bu İki kuzenini iyi ta­nıdığı
için teklifi uygun bulmuş ve nişanlar yapılmıştı.

İşte bu sıralarda Ümmü
Eymen’i yine aile fertleri ara­sında görüyoruz. Kaynaklar onun bir dul olarak
döndüğü­nü, veya kocasının onu boşadığını belirtmiyorlar. Sebep her ne İse,
Ümmü Eymen yerinin orası olduğunu biliyor­du. Muhammed (s.a.v.), çoğu kez ona
«anne» diye hitap eder ve başkalarına «O bana ailemden kalan tek ferttir»
derdi”[5]

 

12. EVLÎLÎK ÖNERİLERİ

 

Muhammed (s.a.v.)
yirmi yaşını geçmişti ve za­man geçtikçe daha sık, akrabalarından biri ve
diğeri ile birlikte sefere çıkmaya davet ediliyordu, Bir gün, hasta­landığı için
sefere çıkamayan bir tüccarın malların; tes-ltm aldı ve yalnız başına gitti. Bu
başarısı bundan sonra da aynı tür teklifler almasını sağladı. Artık yaşamını
daha rahat kazanabiliyordu ve evlilik olanağı artıyordu.

Amcası ve koruyucusu
Ebu Talib’in o zaman üç oğlu vardı: en büyükleri TaUb, Muhammed’le aynı
yaştaydı; Akil onüç veya ondört; Cafer ise dört yaşındaydı. Muham­med çocukları
çok severdi ve onlarla oynamaktan hoşlanır­dı, ilgisi ve sevgisi daha sonra
kendisine bağlılıkla karşı­lık verecek olan Cafer’de yoğunlaşmıştı. Cafer
akıllı ve gü­zel bir çocuktu. Ebu Talib’in kız çocukları da vardı, bunlar­dan
biri henüz evlenme çağma yeni girmişti. Adı Fahite idi, fakat daha sonra Ümmü
Hani adını almış ve bu adla tanın­mıştır. Onunla Muhammed (s.a.v.) arasında
büyük bir sev­gi vardı ve Muhammed (s.a.v.) onu babasından evlenmek üzere
istedi. Fakat Ebu Talib’in kızı için başka planları vardı: Manzum kabilesinden
dayısının oğlu Hubeyre de Ümmü Hanİ’yi istemişti; Hubeyre sadece önemli bir
Kimse değil, aynı zamanda Ebu Talib gibi iyi bir şairdi de. Bunun yanısıra
Mekke’de Manzum kabilesinin gücü artıyor, Haşimilerin gücü ise azalıyordu. Bu
nedenlerle Ebu Talib Üm­mü Hani’yi Hubeyre ile evlendirdi. Yeğeni ona sitem
ettiginde ise ona şu cevabı verdi. -Onlar bize kızlarını verdi­ler.»* -burada
şüphesiz kendi annesini kastediyordu- «cö­mert bir adama cömertlik yapılmalı».[1] Bu
cevap inandırıcı olmaktan uzaktı, çünkü Abdu’l-Muttaiib, Atike ve Berre
adlarındaki iki kızını Mahzumi’lere vererek borcunu öde­mişti. Muhammed
(s.a.v.) amcasının kibarca onun evlene­cek konuma gelmediğini söylemek
istediğini anladı. Ken­disi de bu kanıya vardı, fakat beklenmedik durumlar onun
fikrini değiştirecekti.

Mekke’deki zengin
tüccarlardan birisi bir kadındı -Esed kabilesinden Huveylid’in kızı Hatice. O
aynı zaman­da Hristiyan olan Varaka’nın ve kardeşi Kuteyle’nin ku­zeni idi.-
Onlar gibi Hatice de Haşimoğullarmm uzaktan yeğenleri oluyordu. O zamana dek
iki kez evlenmişti ve ikinci kocasından ölümünden – beri kendi âdına ticaret ya­pacak
bir adam görevlendirmeyi adet edinmişti, Muham­med (s.a.v.) artık Mekke’de
eLEmin (güvenilir), şerefli olarak tanınıyordu. Bu şöhreti ise kendisine emanet
edilen ticaret kervanlarının sahiplerinden yayılıyordu. Hatice de onun hakkında
ailesinden çok şeyler duymuştu-, birgün Suriye’ye gidecek ticaret kervanını
yönetmesi için ona ha­ber gönderdi. Ücreti onun şimdiye kadar bir Kureyşlİye
ödediği en yüksek fiyatın iki katı kadardı; yanma yolcu­lukta eşlik etmesi için
Meysere adında bir de genç köle verdi. Muhammed <s.a.v.) onun teklifini
kabul etti ve gençle birlikte onun mallarını kuzeye götürdü.

Suriye’nin güneyindeki
Basra’ya ulaştıklarında, Mu­hammed (s.a.v.), Nestor denilen bir rahibin
manastırına yakın bir yerde bir ağacın gölgesi altına oturdu. Yolcula­rın
konaklama yerleri hep aynı olduğu için, belki de bu on beş yıl kadar önce
amcasıyla Basra’ya giderken altın­da oturduğu ağacın aynısı idi. Belki Bahira
ölmüş, onun yerini Nestor almıştı. Bu ihtimaller bir yana, Meyser’in şöyle
haber verdiğini biliyoruz: Rahip manastırdan çıktı ve ona: «Ağacın altında
oturan adam kim?» diye sordu. O

da «Bir Kureyşli» dedi
ve açıklamak için şunları ekledi. «Allah’ın Evi’ni koruyanlardan». Nestor: «O
ağacın altında bir peygamberden başkası oturmuyor» dedi[2]

Suriye’ye doğru ilerlerken
Nestor’un sözleri Meysere’-nin daha çok İçine işledi, fakat bunlar onu çok
şaşırtma­dı; çünkü yolculuk boyunca şimdiye kadar beraber olduğu kimselere hiç
benzemeyen bir adamla yolculuk ettiğinin farkına vardı. Bu düşüncesi eve
dönüşte gördüğü bir şeyle daha da kesinleşti: çoğu zaman sıcağın garip
denebilecek şekilde az olduğunu farketmişti, ve bir gün öğleye doğru Muhammed’i
(s.a.v.) sıcaktan koruyan iki meleği açıkça gördü.

Mekke’ye
vardıklarında, Suriye’den sattıkları malın karşılığı olarak aldıkları mallarla
birlikte Hatice’nin evine gittiler. Hatice, Muhammed (s.a.v. Tin yolculuğu ve
yaptı­ğı alışverişleri anlatışını dinledi. Çok kâr etmiş görünü­yordu, çünkü
şimdi elindeki mallan maliyetinin iki katına satabilme olanağı vardı. Fakat bu
tür düşünceler onun zihninden uzaklardaydı, çünkü Hatice’nin dikkati anlatı­lanlardan
çok anlatan kişide yoğunlaşmıştı. O, orta boylu, İnce, geniş omuzluydu, başı
büyûic ve vücudunun diğer or­ganları da orantılı bir şekildeydi. Saçı ve sakalı
sık ve si­yahtı, dümdüz değil, hafiften dalgalıydı. Saçları omuzları ile kulak
memesi arasına kadar uzuyor, sakalı ise hemen hemen saçlarının uzunluğuna
iniyordu. Geniş bir ahu var­dı; göz yuvarlakları geniş, kirpikleri uzun,
kaşları ise ge­niş ve hafif çatıktı.  
Eski kaynakların çoğunda gözlerinin

siyah olduğu söylenir,
fakat bazı kaynaklara göre gözleri kahverengi, hatta açık kahverengidir. Burnu,
ağzı geniş ve güzel şekilliydi. Sakallarını uzatmasına rağmen bıyıklarını hiç
bir zaman üst dudağına dek uzatmadığı için dudaklarının güzelliği
görülebilirdi. Cildi beyazdı, fakat güneşten bronzlaşmıştı. Bu doğal
güzelliklerin yanısıra, yüzünde -babasında da var olan, fakat oğlunda daha güç­lü
bir şekil alan- bir nur vardı. Bu ışık daha çok alnında ve parlak gözlerinde
ışıldardı. Hatice, kendisinin de hala güzel olduğunun farkındaydı, fakat ondan
onbeş yaş bü­yüktü. Buna rağmen onunla evlenmeyi kabul eder miydi, acaba?

Muhammed is.a.v.)
gider gitmez, Hatice, Nufeyse adındaki bir arkadaşına danıştı, o da aralarını
yapmaya söz verdi. Meysere patronuna gelip, yolda* gördüklerini, iki meleği ve
rahibin söylediklerini anlattı. Hatice de gi­dip bunları kuzeni Varaka’ya
anlattı. Varaka «Eğer bu doğruysa, Hatice- dedi, «Muhammed (s.a.v.) kavmimize
gönderilen peygamberdir. Uzun süreden beri bir peygam­berin geleceğini
biliyordum ve işte geldi.»[3].

Bu sırada Nufeyse,
Muhammed (s.a.v.) ‘e gitti ve niçin evlenmediğini sordu. «Maddi imkanlarım
yetersiz» diye ce­vap verdi. «Fakat eğer sana imkan verilirse: güzeUik, zen­ginlik
soyluluğun varolduğu bir anlaşmaya çagniırsan ne dersin?» «O kim?» diye sordu.
«Hatice.» dedi Nufeyse. «Ben böyle bir evliliği nasıl yapabilirim?» dedi.
«Orasını bana bırak![4] dedi.
Nufeyse konuştuklarını Hatice’ye iletti, o da Muhammed’e (s.a.v.) gelmesi için
haber gönderdi. Geldi­ğinde ona şunları söyledi: «Ey amcamoğlu, seni akrabam
olduğun için ve o veya bu gruba bağlanmadan orta yolda yer aldığın için
seviyorum; seni güveniluiiliğin, doğru söz­lü ve güzel huylu olduğun için
seviyorum»[5]. Daha
sonra ona evlenme teklif etti. Birlikte Muhammed’in amcalarıyla,

Hatice’nin de babası
öldüğü için Esedoğu Harından amcası Amr ile konuşması gerektiğine karar
verdiler. Haşimiler bu törende kendilerini temsil etmesi için genç olmasına
rağmen Hamza’yı seçtiler. Bunun nedeni aralarında Esed kabilesine en yakın
olanın Hamza oluşuydu. Çünkü Ham-za’nın öz kardeşi Safiye, kısa bir süre önce
Hatice’nin kar deşi Avvam ile evlenmişti. Hamza yeğeni ile birlikte Arara gitti
ve Hatice’yi istedi, aralarında Muhammed’in mehır olarak Hatice’ye yirmi dişi devs
vermesi kararma vardık.

 

 

11.  
HILFÜL-FÜDUL

 

Suriye’deki ticaretini
bitirdikten sonra Ebu Talib, da ha önceki yalnız yaşamına devam eden yeğeniyle
birlikte Mekke’ye döndü. Fakat amcaları, Abbas ve Hamza gibi onun da savaş
araçlarını kullanmak için eğitimden geç­mesi gerektiği kanısına vardılar. Hamza
büyük fiziksel gü ce sahipti, güçlü bir adam olacağı önceden belliydi, tyi bir
güreşçiydi ve iyi kılıç kullanırdı. Muhammed ise ortalama uzunluk ve güçte bir
gençti. Okçuluğa Özel bir yeteneği vardı ve büyük ataları İsmail ve İbrahim
gibi iyi okçu ol­ma yolundaydı. Bu başarıdaki en büyük rol ise gözlerinin
keskin oluşundaydi: onun Süreyya burcunun oniki yıldızı­nı sayabildiği
söylenirdi.

O yıllarda, uzun fakat
aralıklarla süren ve haram ay­lardan birinde başladığı için Ficar Savaşı
denilen savaş­tan başka önemli bir çatışma olmadı. Kinane kabilesinden bir
adam, Necd’deki Havazin kabilelerinden Amir’İn bir adamını öldürmüş ve Hayber
kalesine sığınmıştı. Olaylar dizisi her zamanki çöl kurallarına uygun olarak
meydana geldi: onur intikam gerektirirdi. Öldürülen adamın kabi­lesi, Kinane’ye
yani öldürülen adamın kabilesine saldırdı. Kureyş o sıralarda Kinane ile
müttefik durumdaydı. Savaş üç dört yıl sürdü, fakat gerçekte beş günden fazla
çatışma meydana gelmedi. O sıralarda Haşimilerin başında, Ebu Talib gibi
Muhammed’in babasının öz kardeşi olan Abdu’I-Muttalib’in oğlu Zübeyr vardı.
Zübeyr ve Ebu Talib yeğenleri Muhammed’i ilk çatışmalardan birine götürdüler.
Fa­kat onun savaşmak için çok genç olduğu kanaatine vardı­lar. Bu nedenle onun
sadece hedefine ulaşmayan düşman oklarını toplayıp, amcalarına iletmesine izin
verdiler[1]. Fa­kat
bunu takip eden çatışmalarda, Kureyş ve taraftarları­nın kötü bir durumda
olduğu sırada, onun da bir okçu olarak marifetini göstermesine izin verildi ve
başarısı kut­landı.[2]

Bu savaş, yerleşik
topluluklarla çöl kanunu arasında her 7aman varolan hoşnutsuzlukları artırmaya
yardım et­ti. Kureyş’in ileri gelenlerinin çoğu Suriye’ye gitmiş ve orada Roma
imparatorluğunun uyguladığı göreli adaleti görmüşlerdi. Habeşistan’da da savaş
etmeden adaleti sağ­lamak mümkündü. Fakat Arabistan’da suç kurbanı kişinin veya
ailesinin hakkını alabileceği, bunlarla karşılaştı rabile-cek bir kanun sistemi
yoktu; ve Ficar savaşının da, ken­dinden önceki diğer karışıklıklar gibi,
birçok zihni bu tür claylarr önleme yollan ve araçlarıyla ilgili düşünceye
sevketmiş olması doğaldı. Fakat bu kez sonuç sadece dü­şüncelerden ve
kelimelerden ibaret kalmamıştı: Kureyş* bu tür olayları önlemek için hemen
harekete geçmeğe hazırdı. Onların bu adalet anlayışları, savaşın bitiminden
birkaç hafta sonra Mekke’de meydana gelen bir olayla sınandı.

Zabid kabilesinin
Yemen’deki bölgesinden bir tüccar, Sehm kabilesinin ileri gelenlerinden birine
değerli mallar satmıştı. Sehmli adam malları teslim almıştı, fakat karar­laştırılan
fiyatı Ödememekte ısrar ediyordu. Dolandırılan tüccar, onu dolandıranın da
bildiği gibi Mekkeli değildi ve tüm şehirde ona yardım edebilecek bir velisi
veya mütte­fiki yoktu. Fakat karşısındakinin küstahça kendine güveni­şinden de
ürkmüyordu. Bu nedenle Ebu Kubays tepesine çıkıp, yüksek sesle ve beliğ bir
şekilde tünvKureyş’i adale­ti yerine getirmeye davet etti. îlk tepki Sehm
kabilesiyle geleneksel bağları olmayan kabilelerden geldi. Kureyş ise,

herşeyin Ötesinde
kabile aynnu gözetmeden birleşme ta­raftarıydı. Fakat yine de kendi birlikleri
içindeki kesin ayrımın, Kusay’ın mirası nedeniyle meydana gelen Müt­tefikler ve
Güzel Kokanlar ayrımının farkındaydılar ve Sehm de Müttefiklerdendi. Diğer
grubun liderlerinden biri, Mekke’nin en zenginlerinden biri olan Teym
kabilesinin şefi Abdulah İbn Cud’an İdi; ve şimdi büyük evini, tüm adaleti
sevenlerin toplanma yeri olarak açıyordu. Güzel kokanlar grubundan sadece
Abdu’ş-Şems ve Nevfel kabile­leri orada değildi. Haşim, Muttalib, Zûhre Esed ve
Teym kabileleri toplulukta temsil ediliyordu. Bunlara öir de Müt­tefiklerden
Adiy katılmıştı. Birlikte yaptıkları tartışmalar sonucu zayıflan kollamak ve
adaleti korumak İçin bir ör­güt kurmaya karar verdiler. Hep birlikte Kabe’ye
gidip Hacer’ül-Esved’in üzerine su döküp, bu suyu bir kaba akıt; tılar. Bu
şekilde kutsanmış olan sudan teker teker içtiler ve sağ ellerini yukarı
kaldırarak Mekke’de ne zaman bir zulüm meydana gelirse, zulmedilen Mekke’n* olsun,
yaban­cı olsun onun hakkını alıp, adaleti korumak için tek bir vücut gibi
birleşeceklerine and içtiler. Bundan sonra Sehm’li adama borcunu ödettiler; bu
anlaşmaya katılma­yan kabilelerin de hiç birinden karşı çıkıp Sehmli koru­yan
olmadı.

Teym’İn şefi İle
birlikte bu düzeni kuranlardan biri de Haşimilerden Zübeyr idi: Beraberinde
aynı andı içen ye­ğenini de bu toplantıya getirmişti. Muhammed (s.a.v.) daha
sonraki yıllarda şöyle diyecektir: «Abdullah İbn Cud*an*ın evinde ben de
vardım-, orada bulunuşumu ve o anlaşmaya katılışımı bir sürü kızıl deveye
değişmem ve şimdi, îslam’-da, o örgüte çagrılsam memnuniyetle katılırım-[3].
Orada bulunanlardan biri de, oğlu Ebu Bekir ile birlikte gelen ev sahibinin
kuzeni Teymli Ebu Kuhafe İdi. Ebu Bekir, Mu-hammed’den bir veya iki yaş küçüktü
ve onun en samimi arkadaşı olacaktı.   

–

 

9.   İKÎ
KAYIP

 

Halime ve Haris
sonunda çocukların doğru söylediği­ne inandılar ve bu olay onları çok etkiledi.
Haris süt ço­cuklarının kötü bir ruha sahip olmasından veya büyüye uğramasından
korktu ve karısına bu kötülükler meydana çıkmadan çocuğu annesine teslim
etmeleri gerektiğini söy­ledi. Halime onu bir kez daha Mekke’ye götürdü, geri
gö-türmelerinin asıl nledenini gizlemek niyetindeydi. Fakat Amine, daha önceki
fikirlerini neden değiştirdiklerini öğ­renmek için çok ısrar etti, sonunda tüm
hikayeyi öğrendi. Her şeyi öğrendikten sonra Halime’yi teskin ederefc: «Be­nim
küçük oğlumda büyük harikalar gizli» dedi. Sonra ha­mileyken başından
geçenleri, kendi içinde bir ışık taşıdığı­nın nasıl farkına vardığını anlattı.
Halime çocuğu yanında tutmaya razı olmuştu, fakat bu kez Amine çocuğuna kendi
bakmaya karar verdi: «Onu benimle bırak ve selametle evi­ne dön» dedi.

Çocuk, annesiyle
Mekke’de yaklaşık üç yıl kadar mut­lu yaşadı ve dedesinin, amcalarının,
halalarının ve ku­zenlerinin beğenisini kazandı. Özellikle ona en yakın olan­lar,
Muhammed’in anne-babasıyla aynı günde evlenen Abdu’I-Muttalib’in son
evliliğinden olma çocukları Hamza ve Safiye idi. Hamza, Muhammed’le (s.a.v.)
aynı yaştaydı. Safiye ise biraz daha küçüktü. Babası tarafından amca ve halası,
anne tarafından ise kuzenleri olan bu ikiliyle ömür boyu sürecek olan güçlü bir
bağ kurdu.

Altı yaşına
geldiğinde, annesi onu Yesrib’deki akraba­larına ziyarete götürmeye karar
verdi. Kuzeye giden bir kervana katıldılar, yanlarında iki deve vardı, birinde
Ami­ne, diğerinde cariye ile Muhammed (s.a.v.) gidiyordu. Da­ha sonraları,
çocuk beraber kaldıkları Hazreçli akrabala­rının yanında nasıl uçurtma uçurmayı
ve havuzda yüzme­yi Öğrendiğini hatırlayıp anlatırdı. Fakat Yesrib’den ayrıl­malarından
kısa bir süre sonra Amine hastalandı ve ker­vandan ayrılıp orada kalmak zorunda
kaldılar. Birkaç gün sonra Amine vefat etti  Yesrib’den çok uzak olmayan bir yerde, Ebva’da
ve oraya gömüldü. Şimdi iki taraftan da yetim olan çocuğu Bereke elinden
geldiğince teselli et­meye çalıştı. Bazı yolcuların yardımıyla onu Mekke’ye ge­tirmeyi
başardı.

Şimdi artık ondan
tamamen dedesi sorumluydu. Gün­ler geçtikçe Abdul-Muttalib’in Abdullah’a
duyduğu Özel sevginin onun oğluna aktarıldığı gözleniyordu. Abdu’l-Muttalib her
zaman Kabe’ye yakın olmayı seviyordu. Zemzem’i kazması emredildiğinde de
Hicr’de uyuyordu. Bu ne­denle ailesi onun için Kutsal Ev’in gölgesine hergün
bir şilte sererdi. Babalarına duydukları saygı nedeniyle oraya, oğullarından
hiçbiri, hatta Hamza bile onun yanında otur­maya giremezdi; fakat küçük
torununun bu tür sorunları yoktu. Amcaları ona başka yerde oturmasını
söyledikle­rinde Abdü’l-Muttalib şöyle derdi: «Oğlumu olduğu gibi bı­rakın,
onun geleceği çok büyük.» Muhammed, onun yanın­da oturur ve sırtına binerdi.
Dedesi de onun yaptıklarını memnuniyetle seyrederdi. Hemen hemen hergün Kabe’de
ve Mekke’nin diğer yerlerinde elele görülebilirlerdi. Hatta Abdu’l-Muttalib,
Meclis’e giderken de beraberinde götü­rürdü. Hepsi kırk civarında tüm şeflerin
toplandığı bir mec­liste çok Önemli meseleler konuşuluyordu ve seksen yaşın­daki
yaşlı şef, yedi yaşındaki bu çocuğa olaylar konusun­daki fikrini soruyordu.
Dedesi her seferinde «Oğlumu bü­yük bir gelecek bekliyor» derdi.

Annesinin ölümünden
iki yıl sonra yetim, dedesini de kaybetti. Abdu’l-Muttalib ölürken torununu,
babasının öz

kardeşi olan, amcası
Ebu Talib’e emanet etti. Ebu Talib de yeğenine dedesinden gördüğü sevgi ve
nezaketin aynısını gösterdi. Bundan sonra artık O, Ebu Talib’in oğullarından
biriydi, karısı Fatıma[1] da
çocuğun annesinin yerini tutmak için elinden geleni yapıyordu. Daha sonraki
yıllarda Mu-hammed (s.a.v.), onun kendi çocukları aç dururken, ken­disini
doyurduğundan bahsederdi. 

 .

 

10. RAHİP BAHİRA

 

Abdu’l-Muttalib’in
mallan hayatinin son döneminde oldukça azalmıştı, ölümünden sonra oğullarına
sadece çok küçük bir miras bırakmıştı. Oğullarından bazıları, özellikle Ebu
Leheb olarak tanınan Abdu’1-Uzza kendiliklerinden zengin olmuşlardı. Fakat Ebu
Talib fakirdi. Bu nedenle ye­ğeni kendisini, yaşamını w»ymı«.ir için elinden
geleni yap­maya zorunlu hissediyordu. Yaşamını keçi ve koyunlara çobanlık
ederek kazanıyordu ve gün geçtikçe Mekke’nin üstündeki tepelerde veya
ötesindeki ovalarda yalnız geçir­diği günler artıyordu. Buna rağmen amcası onu
bazen be­raberinde yolculuğa götürüyordu. Bunlardan birinde, Mu hammed (s.a.v.)
dokuz, bir görüşe göre de oniki yaşınday­ken bir ticaret kervanıyla Suriye’ye
kadar gitti. Basra’da, Mekke kervanının her zamanki konak yerlerinden birin­de,
içinde nesilden nesile bir hristiyan rahibin yaşadığı bir hücre vardı. Biri
öldüğünde, diğeri onun yerini alıyor ve eski elyazmalarını da içeren
manastırdaki bütün varlıkla­ra varis oluyordu. Bu el yazmalarından birinde
Araplara bir peygamber geleceği kayıtlıydı. Manastırda yaşayan Ra­hip Bahira bu
kitapların hepsinden haberdardı. Bu konuy­la ilgilenmesinin asıl sebebi ise
Varaka gibi onun da pey­gamberin kendi yaşam süresi içinde geleceğine inanmasıy­dı.

Mekke kervanının
manastırdan pek uzak olmayan ko­nak yerine konakladığım birçok defa görmüştü. Fakat
bu

sefer daha Önce hiç
görmediği bir şeyle karşılaştı ve dona­kaldı: alçak ve küçük bir bulut onların
üstünde yavaş ya­vaş ilerliyor ve sürekli yolculardan bir veya ikisi ile güne­şin
arasında yer alıyordu. Büyük bir ilgiyle onların yak­laşmasını izledi. Fakat
birden ilgisi şaşkınlığa dönüştü. Çünkü konakladıkları anda bulut hareket
etmeyi durdur» du ve altında gölgelendikleri ağacın üstünde sabit olarak kaldı.
Ağaç ise dallarını aşağı indirerek onların iki kat gölgede olmalarını
sağlıyordu. Bahira böyle bir harikanın zor olmasa da önemli olduğunu biliyordu.
Sadece yüce bir ruhun varlığı bu olayı açıklayabilirdi ve aniden beklenen
peygamber aklına geldi. Sonunda gelmiş miydi, bu yolcu­ların arasında olabilir
miydi?

Manastıra kısa bir
süre Önce yiyecek stokları gelmişti, elindekilerin hepsini birleştirerek
kervana şöyle bir haber gönderdi: «Ey Kureyşler! Sizin için yiyecekler
hazırladım ve buraya gelmenizi istiyorum. Yaşlı-genç, köle-hür- hepi­nizi davet
ediyorum.*

Bunun üzerine hepsi
manastıra geldiler, fakat Bahira’nın tembihlerine rağmen Muhammed (s.a.v.)’i
develerin ve yüklerin yanında gözcü olarak bıraktılar. Oysa vardık­larında
Bahira onların yüzlerine teker teker baktı. Fakat kitaplarda tarif edilen yüze
benzer bir yüz göremedi-, on­ların arasında bu iki mucizevi yapabilecek güçte
kimse yoktu. Belki de hepsi gelmemişti. «Ey Kureyşlİler,» dedi, «geride kimse
kalmadığından emin misiniz?-. «Başka kim­se kalmadı- dediler, «sadece en
küçüğümüz olan bir erkek çocuk kaldı». Bahira «Ona öyle davranmayın, onu da ça­ğırın
bizimle beraber yemekte bulunsun» dedi. Ebu Talib ve diğerleri bu
düşüncesizlikleri için özür dilediler, içle­rinden biri şöyle dedi: «Biz,
gerçekten suçluyuz, Abdullah’­ın oğlunu geride bırakıp, bu ziyafetten mahrum
etmeme­liyiz.» Daha sonra Muhammed’in (s.a.v.) yanma gitti ve onu da beraber
yemek yemeğe davet etti.

Çocuğun yüzüne bir kez
bakmak Bahira için bu muci­zeleri açıklamağa yetti. Yemek boyunca onu dikkatle
in­celediğinde yüz ve vücut özelliklerinin kendi kitabında anlatılanlara nedenli    yakın olduğunu gözledi.    Yemekten sonra rahip bu genç misafirinin
yanma gitti ve ona yasanı şekli, uykuları ve genel konulardaki tavırlarıyla
bazı şey­ler sordu. Muhammed ona bu konularda ayrıntılı cevap­lar verdi; çünkü
au^m saygıdeğerdi, sorular ise saygılı ve hürmetkarca soruluyordu. Hatta rahip
sırtına bakmak is tediğinde, gömleğini   sıyırmakta tereddüt etmedi.  Bahira zaten kesinlikle   onun peygamber olduğu    kanaatındeydı Bir de sırtındaki iki kürek
kemiği arasında, kitabında anla­tılan yerde peygamberlik mührünü görünce tüm
şüphele­ri silindi. Bahira Ebu Talİb’e döndü ve: «Bu çocukla akra­balık
dereceniz nedir?» diye sordu. Ebu Talib «Oğlumdur» dedi. Bahip, «Oğlunuz değil,
bu çocuğun babası sağ ola maz» dedi. Ebu Talib    «Kardeşimin oğludur» dedi. «Peki babasına
ne oldu?» dedi rahip. Öteki «Daha annesi ona ha­mileyken öldü.» dedi. «İşte bu
doğru» dedi Bahira. «Karde sinin oğlunu ülkene geri götür ve onu Yahudilerden
koru Çünkü benim bildiğimi onlar da bilirler ve görürlerse ona kötülük yaparlar.
Kardeşinin oğlunun geleceğinde büyul: şeyler gizli.»

 

 

8.   ÇÖL

 

Erkek çocukların,
doğduktan sonra çöle emzirilmek ve belli bir yaşa kadar büyütülmek üzere
gönderilmesi Ara­bistan’da yaygın bir gelenekti. Çocuk ölüm oranının yük­sek ve
salgın hastalıkların yaygın olusu nedeniyle Mekke’­de de bu gelenek sürdürülüyordu.
Fakat bundan amaç sa­dece çocuğun çölün temiz havasını teneffüs etmesi değil­di.
Bu sadece bedenle ilgili bir sebepti. Çölün insan ruhu Üzerinde de bir takım
etkileri vardı. Kureyş yerleşik ha­yata yeni geçmişti. Kusayy, onlara Mabed’in
etrafına evler yapmalarını söyleyene dek- yan göçebe bir hayat yaşıyor­lardı.
Sabit yerleşme tabii ki kaçınılmazdı, fakat bu türlü yerleşme sakıncalıydı.
Soyluluk ve özgürlük birbirinden ay­rılmaz iki kavramdı ve göçebe özgürdü.
Çölde bir insan, mekana hükmettiğinin bilincindeydi; bu hükmetme saye­sinde de
bir bakıma zamanın baskısından kurtuluyordu de­nebilir. Çöl insanı, çadır
bozarak dünlerini savabiliyordu; zamanı ve yeri henüz belirmedigi için yarın
bir hüsran olarak görünmüyordu. Fakat şehirli insan bir mahpustu Onun bir yerde
sürekli kalmak zorunda oluşu herseyi çürü­tüyor ve -dün, bugün, yarın- zamanın
gayesi haline getiri­yordu. Şehirler bozulma yerleriydi. Şapşallık ve tembellik
onların duvarları arasına gizlenmiş ve insanın uyanık ve te­tikte oluşunu köreltmek
için hazır bekliyorlardı. Orada her şey, hatta insanın sahip olduğu en önemli
özellik olan dil bi­le bozuluyordu. Arapların çok azı okuyabilirdi, fakat güzel
konuşma tüm Arapların çocuklarında görmek istediği üt­tün bir meziyetti.
İnsanın değeri güzel konuşmam ve bela-gafa İle ölçülürdü ve belagatın’.başı da
şiirdi. Ailede bir şairin bulunması Övünülecek bir olaydı. En iyi «»Her he­men
hemen tamamen çöldeki birkaç kabileden çıkıyordu. Çünkü çölde konuşulan dil
güre çok benziyordu, ,

Bu nedenle çölle bağlantı
 nesilde yenilenmeliydi; ciğerler için
temiz hava, dil için saf arapça\ ruh için öz­gürlük. Kureyş’in erkek çocukları,
çölden bu faziletleri ka­pabilmeleri için, daha kısa surede yeterli olmasına
rağmen, sekiz yaşlarına kadar çölde kalırlardı.

Bazı kabileler
çocuklara bakma ve büyütmede iyi şöh­ret kazanmışlardı. Bunlardan biri de
Mekke’nin güneydo­ğusunda yerleşen, Havazin’lerin en önemli kollarından biri
olan Beni Sa’d îbn Bekr kabilesi idi. Amme oğlunu bu ka­bileden bir kadına
vermek istiyordu. Onlar Mekke’ye be­lirli zamanlarda süt çocuğu almak İçin
gelirlerdi ve yalan­da bir grubun gelmesi bekleniyordu. Mekke’ye bu kez yap­tıkları
yolculuğu, onlardan biri, kocan Harisle birlikte ge­len ve yeni doğum yapmış
olan Ebu Zu’ayb’ın kızı Hali­me şöyle anlatıyor: «O yıl bir kıtlık yılıydı ve
hiçbir şeyi­miz kalmamıştı. Dişi eşeğimin üzerine bindim. Yanımıza bir damla
bile süt vermeyen yaşlı dişi devemizi de aldık. Açlıktan ağlayan küçük oğlumuz
yüzünden bütün gece uyuyamadık. Çünkü göğsümde onu besleyecek kadar süt yoktu.
Eşeğim o kadar zayıf ve güçsüz idi ki çoğunlukla diğerlerini bekletiyordum.»

Develerin ve eşeğin
beslenip güçlenebilmesi için nasıl bir damla yağmur yağmasını beklediklerini
anlattı. Fakat Mekke’ye varana dek hiç yağmur yağmadı. Beni Sa’dülar süt çocuğu
almak için etrafa bakınmaya başladıklarında. Amine orada bulunanlara sırayla
oğlunu almaları için tek­lifte bulundu, fakat hepsi reddettiler. Halime: «Bunun
se­bebi çocuğun babasından biraz destek beklemenüzdi. O bir yetim, annesi ve
dedesi bize ne sağlayabilir? diyerek onu almadık- dedi. Çocuk emzirmek için
direkt bir Ücret İste­miyorlardı, çünkü çocuğa verilen süt karşılığında par»
almak şerefsizlik sayılıyordu. Aldıkları karşılık daha dolaylı ve uzun. sûreye
bağlıydı. Şehirlilerle göçebeler arasındaki bu değiş-tokuş doğal bir şeydi,
çünkü birinin zengin oldu­ğu konuda diğeri fakirdi. Göçebenin teklif ettiği şey
Tanrı vergisi geleneksel yaşam şekliydi. Habibi’in yaşam şekli. Ka­bil’in
oğulları ise -ilk şehirleri kuran Kabil’di, zenginliğe ve güoe sahiptiler.
Bedevi’nin avantajı, büyük ailelerden biriyle sürekli bir bağ kurmaktı.
Sütanne, kendisine ikin­ci bir anne gibi bağlanacak ve yaşamı boyunca minnettar
kalacak bir oğul sahibi oluyordu. O aynı zamanda kendi çocuklarına da kardeş
gibi davranacaktı. Bu ilişki sadece sözde bir ilişki değildi. Araplara göre süt
de varislik ka­nallarından biriydi ve emzirenin nitelikleri hemen bebeğe, de
geçerdi. Fakat süt çocuktan büyüyene dek hiçbir şey beklenemezdi, o büyüyene
dek çocuğun görevlerini babası yüklenirdi. Bir büyükbaba (dede) görevler için
uzak sa-yılabirlirdi. Bu durumda ise Abdu’l-Muttalib’ân yaşlılığı ne­deniyle
uzun süre yaşayamayacağını biliyorlardı, öldüğün­de torunu değil oğullan miras
alacaklardı. Amine iee fakirdi; çocuğa gelince, babası ona zengin bir miras
bıraka­cak kadar yaşamamıştı. Oğluna beş tane deve, küçük bir koyun ve keçi
sürüsü ve bir cariyeden başka miras bırak­mamıştı. Abdullah’ın oğlu gerçekte
büyük bir aileye men­suptu; fakat bu yil teklif edilen en fakir çocuktu.

Diğer taraftan sütanne
ve ailesinin zengin olmaları beklenmese de çok fakir olmamaları istenirdi.
Halime ve kocası arkadaşları arasında en fakir olanlarıydı. Halime ve diğeri
arasında bir seçenek ihtimali olduğunda, diğeri tercih ediliyordu. Sonunda
Halime dışında tüm Beni Sa’d kadınları birer çocuk sahibi olmuşlardı. Sadece en
fakir sütanne çocuksuz, en fakir çocuk da sütannesiz kalmıştı.

«Mekke’den ayrılmaya
karar verdiğimizde» dedi Hali­me, «kocama dedim ki: tüm arkadaşlarımın arasında
em-zirecek bir çocuk bulamadan dönmeyi sevmiyorum. Gidip o yetimi alacağım.»
«Nasıl istersen» dedi. «Onun sayesinde Tann bize belki lütfeder.» Ondan başka
bir bebek bula­madığım için döndüm ve onu aldım. Onu alıp konakladığımız yere
döndüm, onu kucağıma alıp göğsüme yaklaş, tırdığımda göğsüm onun için sütle
doldu. O kendi meme­sini emdi, diğerinden de süt kardeşi doydu. Sonra ikisi de
uyudular, kocam yaşlı devemizin yanına gitti, bir de ne görsün! Memeleri süt
doluydu. Onu sağdı ve doyuncaya dek ikimiz de sütten içtik. En güzel gecemizi
geçirdik ve sabahleyin kocam bana şöyle dedi: «Halime, senin aldı­ğın bu çocuk
korunmuş bir yaratık.» «Benim dileğim de bu» dedim. Daha sonra yola koyulduk,
ben eşeğe bindim, arkama da çocuğu bindirdim. Eşeğim tüm diğerlerini geç­ti ve
hiçbiri ona yetişemedi. Bana  «Hey, bizi
bekle! Geldi­ğin eşek bu mu?» diye sordular. «Tabii bu» dedim. «Ona bir mucize
isabet etmiş» dediler.

«Beni Sa’d yöresindeki
çadırlarımıza ulaştık. Tann’nın yeryüzünde burası kadar kısır ve verimsiz bir*
toprak da­ha olduğunu sanmıyorum. Fakat biz çocuğu beraberimiz­de getirdikten
sonra sürümüz her seferinde karnı tok ve sütle dolu olarak eve dönüyordu.
Diğerlerinin bir damla bile sütü yokken biz onları sağıp içiriyorduk. Komşuları­mız
ise kendi çobanlarına: -Gidin ve onların çobanının ot­lattığı yerlerde sürüleri
otlatın» diyorlardı. Yine onların sürüleri aç ve sütsüz dönerken, bizimkiler
tok ve sütle do­lu dönüyorlardı. Çocuk iki yaşma gelip ben onu sütten ke
sinceye dek Tann’nm bu lütfü devam etti[1]

«Çocuk iyi büyüyordu»
diye devam etti. «Ve diğer ço­cukların hiçbiri büyümede ona yetişemiyordu. iki
yaşma geldiğinde iyi gelişmiş bir çocuktu, bize getirdiği bereket nedeniyle
bizde daha çok kalmasını istememize rağmen onu annesine geri götürdük. Ona
şöyle dedim : «Küçük oğlumu daha çok güçlenene dek benim yanımda bırak, çünkü
Mek­ke’de onun salgın hastalıklara yakalanmasından korkuyo­rum». Onu bize tekrar
verene dek annesine ısrar ettik.

«Dönüşümüzden aylar
sonra birgün o ve kardeşi çad;ırm arka tarafında kuzularla beraberlerdi. Kardeşi
ko­şarak geldi ve    «Kureyşli
kardeşim,  beyazlar giymiş  iki kişi onu aldılar, yere yatırdılar ve
göğsünü açtılar, elleriy­le göğsünü karıştırıyorlar- dedi. Bunun üzerine ben ve
ba­bası onların yanına gittik, onu oturur bulduk, fakat yüzü solgun görünüyordu.
Onu yanımıza çektik ve «Sana ne ol* du oğlum?» diye sorduk. Şöyle cevap verdi:
«Beyazlar giy­miş İki adanı yanıma geldi, beni yatırdılar ve göğsümü aç­tılar,
içinde bilmediğim birşeyi araştırdılar»[2]

Halime ve kocası Haris
etrafa batandılar, fakat insana benzer bir şey göremediler. İki çocuğun
söylediğini doğru­layacak bir damla kan veya yara bile yoktu. Sorulan so­rular
çocukları söyledikleri şeyden vazgeçiremedi. Çocu­ğun küçücük göğsünde bir
çizik bile yoktu. Normal olma­yan tek şey çocuğun sırtında, iki kürek kemiğinin
ortasın-daydı: küçük, fakat belirgin yuvarlak bir işaret Sanki bir bardak
kapanmış gibi oranın etleri derinin üstünde bir yükseklik meydana getiriyordu.
Fakat bu işaret doğuş­tandı.

Daha sonraki yıllarda
çocuk bu olayı daha ayrıntılı bir şekilde anlatabiliyordu: «Beyazlar giymiş iki
adam yanı­ma geldi, ellerinde karla dolu altın bir leğen vardı. Sonra beni
yatardılar ve göğsümü açtılar, kalbimi dışan çıkar­dılar. Aynı şekilde onu da
ikiye ayırdılar, içinden siyah bir pıhtıyı alıp attılar. Daha sonra kalbimi ve
göğsümü karla yıkadılar.»[3].
Şunları da ekledi: «Meryem ve îsa dışında, doğduğu andan itibaren tüm
Ademoğullanna Şeytan do­kunmuştur.»[4]

 

 

7.    FÎL
YILI

 

O yıllarda Yemen,
Habeşistan’ın yönetimindeydi. Ve Ebrehe admda bir Habeş’lî tarafından
yönetiliyordu. Ebre-he, San’a’da bütün Arabistan’ın hac yeri olarak Mekke’den
daha ileri olmasını istediği büyük bir katedral yaptırdı. Bu katedral için Saba
melikesinin terkedilmiş sarayların­dan mermerler getirtti, altından haçlar,
fildişi ve abanoz­dan minberler yaptırttı ve Necaşiye şunları yazdı: «Kralım,
sîzden önce hiç bir krala nasip olmayan bir kilise yaptır­dım sizi ve tüm
Arapları bu kiliseye haccetmeye razı ede­ne kadar uğraşacağım.» Bu dileğini
gizli de tutmuyordu, bu nedenle Hicaz ve Necd Arapları arasında büyük bir
gerginlik ortaya çıkmıştı. Sonunda Kureyş’e yakın kabile­lerden biri olan
Kinane’li bir adam San’a’ya kiliseyi pis­letmek için gitti. Bir gece gizlice
gidip, sağsalim geri dön­dü.

Ebrehe bunu duyunca,
Ka’be’yi yerle bir etmeye and içti. Hazırlıklarını tamamlayıp büyük bir ordu
ile Mekke’­ye doğru yola çıktı. Ordunun önünde ise bir fil gidiyordu. San’a’nın
kuzeyindeki bir takım Arap kabileleri onu dur­durmaya çalıştılar, fakat
Habeşistanlılar onları yendi ve Kes’am kabilesinin lideri Nufeyl’i esir
aldılar. Nufeyl ha­yatına karşılık onlara rehberlik etmeyi kabul etti.

Ordu Taife vardığında
Nufeyl’in adamları, Ebrehe’nin Kâ’be yerine kendi tapmakları Lafı yıkmasından
korkarak onu karşılamaya çıktılar. Varmak istediği yere henüz ulaşmadiğim
söyleyip, geri kalan yolda onlara rehberlik etme­si İçin beraberine bir adam
verdiler. Ebrehe yanında Nufeyl olmasına rağmen teklifi kabul etti. Fakat
yanına ver­dikleri adam Mekke’ye iki mil kala, Muğammis’te öldü, onu oraya
gömdüler Araplar bu mezarı bugüne dek hep taslaya gelmişlerdir.

Ebrehe Muğammis’te
mola verdi ve Mekke tepelerine atlı bir grup gönderdi: Yolda ne bulurlarsa
aldılar ve Eb-rehe’ye Abdu’l-Muttalib’in ikiyüz devesini de içeren bir sü­rü
gönderdiler. Kureyş ve komşu kabileler savaş konseyi topladılar ve düşmana
karşı koymanın bir anlamı olma­dığına karar verdiler. O sırada Ebrehe, Mekke’ye
berabe­rinde oranın şefini getirmesi İçin bir elçi gönderdi. Elçi onlara savaş
etmek istemediklerini, sadece Kabe’yi yıka­caklarını ve kan dökülmesini
istemiyorlarsa şefin kendisiy­le birlikte Habeşlilerin karargahına gelmesi
gerektiğini söyledi.

Haklar ve görevler Abdu’d-Dar
ve Abdu’l-Menaf süla­leleri arasında bölüştürüldüğünden beri Kureyş “in
resmi bir başkanı yoktu. Fakat herkesin fikrinde kabilelerden bi­rinin başkanı)
Mekke’nin şefi olarak yer etmişti. Bu kez elçi Abdu’l-Muttalib’in evine yöneldi
ve Abdu’l-Muttalib oğullarından biriyle beraber elçinin arkasından gitti. Eb­rehe
onu gördüğünde, görünüşünden o denli etkilendi ki selamlamak için ayağa kalktı
ve halının Üstüne, onun ya­nına oturdu. Ebrehe tercümana Abdu’l-Muttalib’den
bir şey sorup sormak İstemediğini öğrenmesini söyledi. Abdu’l-Muttalib,
askerlerin ikiyüz devesini aldığını ve onların ge­ri verilmesi gerektiğini
söyledi. Ebrehe biraz şaşırdı ve ha­yal kırıklığına uğradığını belirtti.
Develerinden çok yıkıl­mak istenen dinini düşünüyor olmalıydı. Abdu’l-Muttalib
şu cevabı verdi: «Ben develerin sahibiyim, Kâ’be’rün de onu koruyan bir sahibi
vardır». Ebrehe: «Bana karşı ko­ruyamaz» dedi. Abdu’l-Muttalib: «Bunu
göreceğiz, sen ba­na develerimi geri ver» dedi. :Ebrehe de develerin geri vermesl
için emir verdi.

Abdul-Muttalib,
Mekke’ye döndü ve Kureyşlere şeh­rin üzerindeki tepelere çekilmelerini tavsiye
etti. Daha son­ra ailesinden bir grupla Ka’be’ye gitti. Ka’be’nin yanında
durarak, Allah’a, Ebrehe ve askerlerine karşı güç vermesi için yalvardılar.
Abdu’l-Muttalib de Kâ’be’nin kapısında­ki metal halkaya yapışarak «Allah’ım.kulun
kendi evini ko­rudu, sen de kendi Ev’ini koru» diye yalvardı. Duayı bi­tirdikten
sonra diğer Kureyşlilerle birlikte Mekke’nin dı­şındaki tepelere çıktılar,
oradan aşağıda ne olup bittiğini görebiliyorlardı.

Ertesi sabah Ebrehe
şehrin üzerine yürümek için ha­zırlandı. Ka’be’yi yıkıp tekrar aynı yoldan
San’a’ya dön­meyi düşünüyordu. Süslenen fil, zaten hazır olan ordunun en önüne
geçirildi; güçlü hayvan konumunu aldıktan son­ra, bakıcısı Üneys tarafından
ordunun gittiği yöne, yani Mekke’ye doğru çevrildi İsteksiz olmasına rağmen
rehber yapılan Nufeyl, ordunun en önünde Üneys’le birlikte git­mek zorundaydı.
Bu sırada Üneys’ten hayvana nasıl ku­manda ettiğini de öğrenmişti. Ve Üneys
ilerleme emrini anlayabilmek için başım çevirdiği bir anda Küfeyi filin
kulağına yavaşça çökmesini fısıldadı. Bunun üzeirne fil, Ebrehe ve askerlerini
şaşırtacak bir şekilde kendini yere bıraktı. Üneys ona kalkmasını emretti,
fakat fil Nufeyl’in emrinden çıkmadı. Onu ayağa kaldırmak için ellerinden
geleni yaptılar; hatta başına demir çubuklarla vurdular, fakat fil taş gibi
yerinde sabit duruyordu. Daha sonra tüm orduyu Yemen tarafına yürütüp
kendilerini takip etmeai için kaldırmayı denediler. Fil kalktı ve peşlerinden
gitti. Orduyu tekrar Mekke yönüne çevirdiler, fil de. o tarafa döndü, fakat bir
adım bile atmadan oraya çöktü.

Bu, bir adım bile
ileri gitmemeleri gerektiğine açık bir uyarı idi. Fakat Ebrehe yaptırdığı
mabedi kabul ettirmeye ve onun rakibini yok etmeye o kadar kararlı idi ki, bu
uya­rıyı göremez hale gelmişti. Eğer geri dönmüş olsalardı, bel­ki büyük
felaketten kurtulabilirlerdi. Ama geç kalmışlar­dı : birden batı tarafındaki
gökyüzü karardı ve acayip bir ses duyuldu. Denizden gelen bu karanlık manzara
genişledi ve yukarı baktıklarında gökyüzünün kuşlarla dolu ol­duğunu gördüler.
Kurtulanlar, kuşların uçuşunun kırlan­gıca benzediğini ve her kuşun, biri
ağzında ikisi ayakla­rında olmak üzere, kuru fasulye büyüklüğünde üç çakı I
-taşı taşıdığını söylediler. Askerlerin üzerine çullandılar ve taşlamaya
başladılar; taşlar o denli sert ve hızlı idi ki, zırh­ları bile delip
geçiyordu. Her taş hedefini buluyor ve Öl­dürüyordu, çünkü taş bedene deâer
denmez beden yavaş yavaş veya aniden çürümeye başhyordu. Taşlar herkese isa­bet
etmemişti, Üneys ve fil de bunlar arasındaydı. Kurtu­lanlardan bir kısmı
Hicaz’da kaldı ve çobanlık ederek ve­ya başka işler yaparak geçimlerini
sağladılar. Fakat ordu­nun büyük bir çoğunluğu tekrar San’a’ya döndü: Çoğu
yolda öldü, Ebrehe’nin de içinde bulunduğu diğer grup ise San’a’ya vardıktan sonra
öldüler. Nufeyl ise ordunun dik­katinin file çevrildiği bir sırada oradan
ayrılmış ve Mek­ke’nin üstündeki tepelere kaçmıştı.

O günden sonra Araplar
kureyşlilere * Tanrı’nm halkı» adını verdiler ve daha çok saygı göstermeye
başladılar. Çünkü Allah onların dualarını kabul etmiş ve Kâ’be’yi yi kılmaktan
korumuştu. Onlar birincisiyle pek ilgisiz olma­yan ve aynı yılda. Fil yılında
meydana gelen başka bu olayla da şeref ve saygınlık kazanacaklardı.

Abdu’l-Muttalib’in
oğlu Abdullah, kuşların mucize gös. terdiği sırada Mekke’de değildi. Kervanlardan
biriyle Fi listin “Suriye’ye ticaret için gitmişti; dönüşte Yesrib’te
babaannesinin akrabalarına uğradı ve orada hastalandı Kervan Mekke’ye onsuz
döndü. Oğlunun hastalık haberini duyunca Abdu’l-Muttalib, iyileştiğinde
kardeşini geri ge­tirmesi için oğlu Haris’i gönderdi. Fakat Haris Yesrib’iı
kuzenlerinin evine vardığında teselli dolu selamlamalar al­dı ve kardeşinin
öldüğünü anladı.

Haris döndüğünde Mekke
üzüntüye boğuldu. Aminenin tek tesellisi doğacak olan bebeğiydi ve doğum yaklaştıkça
kederi daha da azaldı, içinde bir ışık taşıdığının far­kındaydı. Birgün
kendisinden öyle bir ışık parladı ki Suri­ye’deki Basra kalelerini bile
görebildi. Kendisine bir sesin şöyle dediğini duydu: «Sen karnında halkının
önderi olacak bir şahsı taşıyorsun; doğduğunda şöyle de: «Onu her türlü
kötülükten, Allah’ın koruması altına emanet edi­yorum» ve adını Muhammed koy.»[1].

Birkaç hafta sonra
çocuk dünyaya geldi. Amine am­casının evindeydi. Abdu’l-Muttalib’e gelip
torununu gör­mesi için haber gönderdi. Abdu’l-Muttalib çocuğu kucağı­na aldı ve
Kâ’be’ye götürdü. Orada verdiği hediye için Al­lah’a şükretti. Daha sonra
çocuğu tekrar anesine getirdi-Fakat dönüşte Önce kendi evine uğradı ve çocuğu
evdeki-lere gösterdi. Kendisi de Amine’nin yeğeni Hale’den kısa bir süre sonra
çocuk sahibi olacaktı. O sırada en küçük oğlu, üç yaşındaki Abbas’tı. Kapının
önünde durmuş ba­basına bakıyordu. Abdu’l-Muttalib yeni doğmuş bebeği ona doğru
uzatarak: «Bu senin kardeşin, kardeşini öp» dedi Abbas da onu öldü

 

 

6.   BÎR
PEYGAMBERE DUYULAN İHTİYAÇ

 

Abdu’l-Muttalib hiç
bir zaman Hubal’a ibadet etmedi; o hep Tanrı’ya-Allah’a ibadet ederdi- Fakat
Moabi putu nesillerden beri Ka’be’nln içindeydi ve tüm mabedlerin en büyüğü
olan bu mabedi kaplayan lütuf ve ruhsal etkinin, yani bereket’in cisimleşmiş
şeklini temsil ediyordu. Arabis­tan’da başka küçük mabedler de vardı. Bunların
en önem. İlleri Hicaz bölgesindeki AH<* kızları» olarak kabul edilen Lat,
Uzza ve Menat İdi. Diğer Yesrlb Arapları gibi Abdul-Muttalib de küçüklüğünden
beri, vahanın kuze­yinde, Kızıl Deniz’deki Kudayd’da bulunan Menafin ta­pınağına
götürülmüştü. Kureyş için bunların en önemlisi, Mekke’nin bir günlük deve yolu
güneyinde, Nahle ovasın-dakl Uzza putu idi Bir günlük yol daha gidilirse,
Havazin kabilesinden Takıf tarafından yönetilen ve Yeşil Cennet denilen Taife
vanlır. Lat «Taiflİ bir kadın» di ve onun pu­tu gösterişli bir tapınağa
konmuştu. Bu putun koruyucula­rı oldukları için Takıf ular kendilerini
Kureyş’le bir tutar­lardı; Kureyş de Mekke ve Taif i kasdettiklerinde, -iki şe­hir»
diyecek kadar Taif i yüceltmisti. -Hicaz’ın Bostanı» denilen Taif1 in
verimliliği ve ikliminin güzelliğine rağmen, halkı yine de kuzeydeki boş vadiyi
kıskanıyordu Çünkü kendi mabetlerinin, ne kadar yükseltseler de, Allah’ın Evi
ile boy ölçüşemeyeceğini biliyorlardı. Tamamen tersi ol-masını, yani kendi
tapınaklarının tercih edilmesini de is­temiyorlardı, çünkü onlar da İsmail’in
soyundandılar ve

Mekke’yle bir çok
bağları vardı. Bu konudaki duyguları çoğunlukla karmaşık ve birbirine karşıt
oluyordu. Diğer tarafta Kureyş hiç kimseyi kıskanmıyordu. Dünyanın mer­kezinde
yaşadıklarından haberdardılar ve pusulanın her yönünden hacı çekebilecek
derecede büyük bir tapınağın sahibi olduklarını biliyorlardı. Onların yapması
gereken tek şey kendileriyle diğer kabileler arasında kurulan iyi ilişkiyi
bozmamaya çalışmaktı.

Abdu’l-Muttalib’in
hacıları Mekke’de ağırlamayla ilgi­li görevleri, onun tüm bunlardan haberdar
olmasını sağ­ladı. Onun işlevi kabilelerarası bir işlevdi ve bir noktaya kadar
tüm Kureyş tarafından paylaşılıyordu. Hacılara Mek­ke’nin bir ev olduğu
hissettirilmeliydi. Onları hoş karşıla­mak, onların ibadet ettikleri şeyleri
hoş karşılamak ve be­raberlerinde getirdikleri putlara saygıda kusur etmemek
anlamına geliyordu. Putları kabul etmenin ve onların et­kili olduğuna inanmanın
tek delili ve meşruiyeti gelenekti: babaları, babalarının babaları ve daha
büyük ataları hep öyle yapmıştı. Bununla birlikte, Allah, Abdu’LMuttaUb için
büyük bir gerçeklik ifade ediyordu. Şüphesiz O, Kureyş. Huzaa, Havazin ve diğer
arap kabilelerindeki çağdaşların­dan daha çok İbrahim’in dinine yakındı.

Fakat İbrahim dinini
tam anlamıyla sürdüren bir kaç kişi vardı ve daima olmuştu. Onlar putlara
ibadetin gele­neksel olmaktan çok, sonradan ortaya çıkmış bir tehlike (bid’at)
olduğu kanaatindeydiler. Hu bel’in, İsrail oğulları­nın altın buzağısından pek
farklı olmadığını görebilmek için tarihe bir göz atmak yeterliydi. Kendilerine
Hanifler[1] adını
veren bu şahısların putlarla hiç ilgisi yoktu ve putları Mekke’yi pisleten ve
alçaltan varlıklar olarak görüyorlardı. Taviz vermekten uzak oluşları ve çoğu
şeye karşı çıkışları onları Mekke toplumunun dışında kalmaya zorluyordu. Onlara
karşı takınılan, tavır, tolerans, saygı ve­ya kötü davranma bir bakıma
kişilikleri, bir bakıma da kendilerini korumaya hazır olan kabileler tarafından
be­lirleniyordu.

Abdu’l-Muttalib dört
tane Hanif tanıyordu ve onların en saygını olan Varaka, Esad kabilesinden
ikinci kuzeni Nevfel’in [2]oğlu
idi. Varaka Hristiyan olmuştu. O bölgede­ki Hristiyanlar arasında bir
peygamberin gelişinin yakın olduğu fikrî yaygındı. Bu inancın bu kadar
yayılmasının sebebi ise Doğudaki kiliselerden bazılarının bu inancı des­teklemesi
ve astrologlarla, kahinlerin de bu inancı paylaş­masıydı. Yahudilere gelince,
onlar da son gelen peygam­berin İsa olduğunu bildikleri için yeni bir
peygamberin geleceği konusunda hemfikirdiler. Yahudi alimleri onlara
peygamberin çok yakında geleceğini, onun geleceğine de­lalet eden birçok
işaretin görüldüğünü ve muhakkak onun seçilmiş kavim olan yahudilerden
çıkacağını söylüyorlar­dı. Varaka’nm da içlerinde olduğu bir grup Hristiyan ise
bu konuda şüphedeydiler; onlara göre peygamberin Arap olmaması için hiç bir
sebep yoktu. Arapların, yahudilerden daha çok peygambere ihtiyaçları vardı,
çünkü en azından yahudiler tek Tanrı’ya tapma bakımından İbrahim’in di­nini
takip ediyor ve putlara tapmıyorlardı. Arapların bu yalancı tanrılara
tapmalarını ise sadece bir peygamber ön­leyebilirdi. Kâ’be’nin içinde ve
çevresinde toplam 360 put vardı; bunun yanısıra Mekke’de her evde, evin
merkezini oluşturan bir put bulunurdu. Yolculuğa çıkarken ve dö­nüşte yapılan
ilk iş, putu okşamak ve ondan yardım dile­mek olurdu. Bu uygulamalar sadece
Mekke’ye özgü değil­di, tüm Arabistan’a yayılmıştı. Bazı yerleşik Hristiyan
Arap topluluklarının varolduğu da bir gerçekti: Güney’de, Nec-ran ve Yemen’de,
Kuzey’de ise Suriye kıyılarında bulunu­yorlardı. Fakat, tüm Akdeniz’i ve
Avrupa’yı değiştiren Tan-n’nın son vahyi (İsa), altı yüzyıldan beri Mekke
vadisin­deki putperest topluluk üzerinde hiçbir önemli etkiye sa­hip
olamamıştı. Hicaz Arapları ve doğusundaki geniş Necd ovasındaki Araplar
încillerin mesajına kapalı gibi görünü­yordu.

Kureyş ve diğer
putperest kabileler Hristiyanlara düş­man değildiler. Hristiyanlar bazen
ibrahim’in Mabed’ini zi­yarete gelirler ve Araplar tarafından diğer hacılar
gibi ağırlanırlardı. Hatta bir Hristiyan’ın Ka’be’nin içinde Mer­yem ve İsa
portresi boyamasına izin verilmiş, teşvik bile edilmiştir. Fakat bu resim ve
diğerleri bir karşıtlık teşkil ediyorlardı, Kureyşliler ise bu karşıtlığa
aldırmaz görünü­yorlardı onlar için bu, sadece putlarına iki yeni putun ek­lenmesinden
ibaretti.

Kabileslndeki çoğu
kişinin aksine Varaka eski kutsal kaynakları okuyabiliyordu. Onlar üzerinde bir
araştırma bile yapmıştı. Bu nedenle O, hristiyanlann çoğunlukla Ham­sin
yortusunda kutladıkları mucizeye (Pentecost) delalet ettiğini söyledikleri
İsa’nın sözlerinden bir kısmının bu an­lamı aştığını ve henüz ortaya çıkmamış
bir şeyi kasdettı-ğtoi farkedebiliyordu. Fakat’bu cümlelerin anlamı gizli idi.
neye delalet ettiği anlaşılmıyordu: «O hiç bir zaman ken­diliğinden konuşmaz,
onun söyledikleri duyduklarından ibarettir.»[3]

Varaka’nın kendine çok
yakın olan Kuteyle adında bir kızkardeşi vardı. Çoğunlukla bütün bunları ona.
anlatırdı. Onun söyledikleri Kuteyle üzerinde o denli etkili olmuştu ki
beklenen peygamber sürekli düşüncelerinde yer ediyor­du. O gerçekten aralarında
olabilir miydi?

Develer kurban edilir
edilmez, Abdu’l-Muttalib kurtu­lan oğlunu evlendirmeye karar verdi. Biraz
araştırdıktan sonra, Kusayy’m kardeşi Zühre’nin torunu olan Vehb’in kı­zı
Amine’yi uygun bir eş olarak seçtiler.

Vehb, Zühre
kabilesinin şefiydi, fakat birkaç yıl önce ölmüştü. Amine, babasından sonra
kabilenin şefi olan er­te) erkek kardeşi Vuheyb’in velayeti altındaydı.
Vuheyb’in de evlenecek yaşta Hale adında bir kızı vardı. Abdu’l-Muttalib evlilik
kararını onaylatırken Amine[4]yi
oğluna, Hale’yi de kendine istedi. Vuheyb de bu anlaşmayı kabul etti ve aynı
zamanda yapılacak olan bu çifte düğün için tüm ha­zırlıklar yapıldı. Karar
verilen gün Abdul-Muttalİb oğlu­nun elinden tutup Beni Zühre’nin[5]
yerleştiği evlere doğru yürümeye başladı. Beni Esad’ın evleri de yol
üzerindeydi. O sırada Varaka’mn kardeşi Kuteyle de, bu meşhur düğünü görebilmek
için evinin kapısı önünde oturuyordu. Abdu’l-Muttalib o sıra yetmiş
yaşlanndaydı, fakat yaşma görft her bakımdan hâlâ genç görünüyordu. Bu çifte
damatların ya­vaş yavaş yaklaşması, onların zaten var olan etkileyicilik­lerini
artırıyordu. Daha da yaklaştıklarında Kuteyle göz­lerini genç adama dikti.
Abdullah güzellikte zamanının Yusuf u gibiydi. Hatta Kureyş’in en yaşlı erkek
ve kadın­ları o zamana dek böyle güzel kimse görmediklerini söy­lüyorlardı. O
şimdi gençliğinin baharında, yirmi beş yaşın­da idi. Fakat Kuteyle bu kez onun
yüzünde başka bir şey­lerin varolduğunu ve ahunda dünyanın ötelerinden gelen
bir nur (ışık) parladıgını farkederek şaşırdı. B. Alenen pey­gamber Abdullah
olabilir miydi? Yoksa o beklenen pey­gamberin babası mı olacaktı?

Baba-oğul tam onun
yanından geçmişlerdi ki «Ey Ab­dullah,» diye bir ses duydular. Babası, sanki
onun gidip kuzeniyle konuşmasını İstermiş gibi elini bıraktı. Abdullah, yüzünü
Kuteyle’ye çevirdi, kadın ona nereye gittiğini sor­du. Abdullah bir şeyler sakladığı
için değil, fakat onun dü­ğüne gittiğini bilmesi gerektiğini düşünerek sadece
«Ba­bamla gidiyorum» diye cevap verdi. Kuteyle: «Beni şimdi ve burada al ve
benimle evlen, sana yerine kurban edilen develer kadar deve vereceğim.» dedi.
Abdullah ise «Babam­la beraberim, onun isteklerinin dışına çıkamam ve onu bı­rakamam»
diye cevap verdi.”[6].

Evlilikler planlandığı
gibi yapıldı ve iki çift birkaç gün Vuheyb’in evinde kaldılar. Bu sırada
Abdullah, kendi evin­den birşeyler almak üzere yola çıkmıştı, yine Varaka’mn
kardeşi Kuteyle’ye rastladı. Kadının gözleri yüzünü öyle araştırır bakışlarla
tarıyordu ki, konuşmasını bekler bir şekilde yanında durdu. Kadın bir şey
söylemeyince, bir gün önce söylediklerini neden tekrarlamadığını sordu. Kuteyle
şu cevabı verdi: «Dün yüzünde varolan ışık bugün yok. Bugün benim senden
istediklerimi bana veremezsin.» .

Evlenmelerin meydana
geldiği yıl MS. 569 idi. Bunu takip eden yıl Fil yılı olarak bilinir ve birden
fazla sebep nedeniyle Önem taşır.

 

 

5.   BÎR OĞUL
KURBAN ETMEYE ÎÇÎLEN AND

 

Abdul-Muttalib,
cömertliği ve akıllılığı ile Kureyş-ten saygı görüyordu. O çok yakışıklı bir
adamdı, etkili bir görünüşü vardı. Zengin oluşu da kendini şanslı sayması­nın
nedenlerinden biriydi; bütün bunların üstüne Zem-zem’in tekrar inşa edilmesine
alet olan seçilmiş kişi ol­ması da ekleniyordu. Bu lütuflan için Allah’a çok
min­nettardı; fakat, Zemzem kuyusunu kazmayı durdurması söylendiğinde, ruhu bir
takım düşüncelerle sıkılmıştı. Her-şey iyi gitmişti, Allah’a şükür! Fakat daha
önce bir oğul sahibi olmanın eksikliğini hiç bu kadar hissetmemişti. Ör­neğin,
AbdÜ’ş-Şems kabilesinin başı, kuzeni Umeyye’ye bir çok erkek evlat
lutfedilmlşti ve eğer kuyuyu kazan Mah-zum’un reisi Muğire olsaydı, oğullan
onun etrafında büyük ve güçlü bir daire oluşturabilirlerdi. Oysa kendisi,
birden fazla karısı olmasına rağmen onu destekleyecek bir tek er­kek çocuğa
sahipti. Buna alışmıştı; fakat kendisine Zem-zem’i veren Allah onu başka
yönlerde de yüceltebilirdi; bu yeni lütfün verdiği şevkle Tanrıya daha fazla
erkek ço­cuk vermesi için dua etti. Duasına, eğer O, on evlat ve­rirse ve hepsi
de büyüyüp, buluğ çağına gelirse, onlardan birini Kâ’be’de kurban edeceğini de
ekledi.

Duası kabul olmuştu;
yıllar geçmiş ve dokuz oğlu da­ha olmuştu. O andı içtiğinde, bu, ona çok uzak
bir olası­lık gibi görünmüştü. Fakat, Abdullah dışındaki tüm oğul­lan
büyüdüğünde, içtiği ant düşüncelerinde yer etmeye başladı. Bütün oğullarıyla
iftihar ediyordu, fakat içlerinde en çok Abdullah’ı sevdiği açıktı. Belki Tanrı
da bu çocu­ğu seçmiş ve ona bu belirgin güzellik ve iyilikleri vermiş­ti. Belki
de onun kurban edilmesini istiyordu. Ne olursa olsun, Abdu’l-Muttalib sözünün
eri bir İnsandı, sözünden dönmeyi hiç bir zaman düşünmemişti. O aynı zamanda
çok adaletli bir insandı ve sorumluluklarının farkındaydı. Han gi oğlunu kurban
edeceğini seçme yükünü kendi üstüne ala­mazdı^ Bu nedenle Abdullah büyüdüğünde,
on oğlunu da çevresine topladı ve onlara Tanrı’ya verdiği sözden bahsetti,
sözünü yerine getirebilmesi için onlardan yardım istedi Ona boyun eğmekten
başka seçenekleri yoktu; babalarının sözü kendi sözleriydi; ve ona ne yapmaları
gerektiğini sor­dular. Babaları onlara her birinin bir ok üzerine kendi işa­retlerini
koymalarını söyledi. O sırada Kureyşln oklara bakan falcısına Kâ’be’de
bulunması için haber göfiderdi. Oğulannı Kutsal Ev’e soktu ve falcıya verdiği
sözden bah­setti. Her oğul kendi okunu hazırladı ve Abdu’l-Muttalib, Hubal’ın
yanında yerini aldı. Yanında getirdiği büyük bı­çağı .çıkardı ve Allah’a dua
etmeye haşladı. Oklar çekil­di, çakan Abdullah’ın okuydu. Babası bir eliyle
onu, diğer eliyle de bıçağı tutarak onu kapıya doğru sürükledi, ken­disine
düşünme payı bırakmak istemezcesine kurban ede-^ uygun bir yer arıyordu.

 Fakat o evindeki kadınları, özellikle de
Abdullah’ın an­nesi Fatıma’yı hesaba katmamıştı. Diğer karıları Mekke dışındaki
kabilelerdendi, bu nedenle Mekke üzerinde etki­leri çok azdı. Fakat Fatıma, en
güçlü kabilelerden biri olan Mahzum lrabilesindendi, yani bir Kureyş’liydi.
Bunun ya-nısıra anne tarafından Kusayy’ın oğullarından Abd’a bağ­lıydı.
Fatuna’nın tüm ailesi bir yardım gerektiğinde müda­hale edebilecek kadar
yakındaydılar. On oğlundan üçü Fa-tıma’dandı: Zübeyr, Ebu Talib ve Abdullah. O
aynı zaman­da, kardeşlerine çok bağlı olan Abdu’l-Muttalib’in beş kı­zının da
annesi idi. Bu kadınlar boş durmuyordu ve şüp­hesiz kendi oğullarının başına da
gelebilecek olan bu teh­like nedeniyle diğer| karıları da Fatıma’nm yanında yer
alıyorlardı.                 ı-

Oklara bakıldıktan
sonra büyük bir topluluk fal ok­larının bulunduğu yeri doldurdu. Muttalib ve
Abdullah, Kâ’be’nin kapısında ölü gibi renksiz bir halde belirince, Mahzumiler
arasından bir mırıltı yükseldi, çünkü kendi kardeşlerinin oğullarından birinin
kurban edileceğini an­ladılar. «O bıçakla nereye? diye bir ses yükseldi,
halbuki hepsi bu sorunun cevabını biliyordu. Abdu’l-Muttalib et­tiği yeminden
bahsetmeye başladı, fakat Mahzum’un şefi Muğire onun sözünü kesti: «Onu kurban
etmeyeceksin, onun yerine başka bir şey feda et, Onun bedeli ne kadar çok
olursa olsun, tüm Mahzumoğulları kendi mallarını fe­da etmeye hazırdırlar-. Bu zamana
kadar Abdullah’ın di­ğer kardeşleri de Ka’be’nin dışına çıkmışlardı. Hiçbiri konuşmamıştı,
fakat şimdi babalarına dönüp, kardeşlerini ke­faret karşılığında kurtarması
için yalvanyorlardı. Herkes aynı şeyi söylüyor ve Abdu’l-Muttalib de ikna olmak
isti­yordu, fakat aklı şüphelerle doluydu. Sonunda Yesrib’de yaşayan akıllı bir
kadına, bu durumda kefaretin mümkün olup olmadığını sormaya ve mümkünse nasıl
olacağını öğ­renmeye karar verdi.

Abdullah’ı ve bir veya
iki oğlunu daha yanma alarak, Abdu’l-Muttalib doğduğu şehre gitti. Orada
kadının Yes-rib’in yüz mil güneyinde, yahudilerin yerleştiği Heyber’e gittiğini
öğrendi. Bu nedenle yollarına devam ettiler ve kadını buldular. Kadına olayları
anlattıklarında, onlara ruhla konuşması gerektiğini ve ertesi günü gelmelerini
söy­ledi. Abdu’l-Muttalib Allah’a dua etti, ertesi gün kadın şunları söyledi:
«Bana ilham geldi. Sizde kan bedeli ne-dir?» Ona on deve olduğunu söylediler.
«Memleketinize dönün ve kurban edeceğiniz adamı bir tarafa, on deveyi bir
tarafa koyun ve aralarında kura çekin. Ok adamın aley­hine çıkarsa, on deve
daha ekleyin ve tekrar kura çekin. Fal develere çıkıncaya kadar develeri
arttırın. Develeri kur­ban edip adamı salıverin- dedi.

Mekke’ye döndüler,
Abdullah’ı ve on deveyi Râ*be*nin avlusuna koydular. Abdu’l-Muttalib, Kâbenin
içine girdi ve Hubel’in yanında durarak, yaptıklarını kabul etmesi için

Allah’a yalvardı.
Okları çektiler ve ok Abdullah’ın aleyhi­ne çaktı. On deve dana eklediler,
fakat oklar yine develerin yaşaması, Abdullah’ın kurban edilmesi gerektiğini
söylü­yordu. Her seferinde on deve ekleyerek develerin sayısını artırmaya devam
ettiler, develerin sayısı yüzü bulunca­ya dek falın sonucu aynı çıktı. Sonunda
fal develerin aley­hine döndü. Fakat Abdu’l-Muttalib çok titiz bir insandı: bu kadar
büyük karara varmak için bir okun sonucunu yeterli görmedi. Üç kez fal oku
çekilmesi üzerinde durdu ve İki kez daha ok çektiler. Her seferinde fal
develerin aleyhine çıktı. Sonunda Abdu’l-Muttalib Tann’nın kefare­ti kabul
ettiğinden emin oldu ve develer kurban edildi.

 

 

 

4. BİR KAYBIN TEKRAR BULUNUŞU

 

Kabe’nin kuzey-baü
yönüne bitişik, alçak, yarı daire­sel bir duvarla çevrilmiş bir bölüm vardır. Duvarın
iki ucu Ka’be’nin kuzey ve batı köşelerine birleşemeyecek ka­dar kısadır ve bu
da hacılara geçiş sağlar. Fakat hacıların çoğu tavaflarını bu noktada geniş
alırlar ve duvarın dı­şından tavaf ederler. Bu duvarın bulunduğu yer Hicr-i İs­mail
adını alır, çünkü İsmail ve Hacer’in mezarları onu kaplayan kayaların
altındadır.

Abdul-Muttalib,
Ka’be’ye yakın olmayı o denli se­viyordu ki bazen Hicr*e bir şilte serilmesini
emrediyordu. Bir gece orada uyurken bir gölge geldi, ona: «Tatlı ber­raklığı
kazıp çıkar» dedi. -Tatlı berraklık nedir?» diye sor­du, fakat o sırada gölge
kayboldu. Buna rağmen uyandı­ğında ruhunda bir hafiflik ve mutluluk duydu, bu
neden­le ertesi geceyi de orada geçirmeye karar verdi. Ziyaretçi tekrar geldi
ve: «Hayrı kaz» dedi. Fakat Abdu’l-Muttalib yine sorusuna cevap alamadı. Üçüncü
gece ona şöyle söy­lendi: «Saklanmış hazineleri kaz». Abdu’l-Muttalib’in onla­rın
ne olduğunu sorması üzerine yine konuşan yok oldu. Fakat dördüncü gece emir;
«Zemzemi kaz» idi; ve bu kez «Zemzem nedir?» sorusuna konuşan şu cevâbı verdi:

«Onu kaz, pişman
olmayacaksın,Çünkü o mirastır Senin büyük atalarından O hiçbir zaman kurumaz. Ve
tüm Hacıları sulamana yeter.»

Daha sonra konuşan ona
kan, gübre, karınca yuvası ve gagalı kuzgûnî kuşların bulunduğu bir yer aramasını
söyledi. Ona «Allah’ın hacılarını tüm hac boyunca su­layacak temiz akan su
için- dua etmesi söylendi.1

Güneş doğarken,
Abdu’l-Muttalib kalktı ve Irakî köşe adı verilen Kâ’be’nin kuzey köşesinden
Hicri terketti. Ku-zey-batı duvarı boyunca diğer köşedeki Kâ’be’nin kapısı­na
doğru yürüdü; bir kaç adım gittikten sonra durdu, do­ğu köşesindeki
Hacerü’l-Esved*i (Kara Taş) öptü. Oradan tavafa başladı, tekrar Iraki Köşe’den
Hicr’e, oradan batı köşesine -Suriye Köşesi- oradan da güneydeki Yemen kö­şesine
gitti. İbrahim’in soyundan gelenler, tshakoğuilari olsun, îsmailoğuliarı olsun
mabedi güneşin tersi yönünde tavaf ederler. Yemen köşesinden Hacerü’l-Esved’e
doğru yürüdüğünde, Ebu Kubays tepesini ve sarı ışıkta kesin çiz­gileriyle belli
olan diğer tepeleri görebiliyordu. Mabed’in etrafında yedi kez döndü. Her
dönüşünde ışık daha par-laklaşıyordu, çünkü Arabi? -an’da alacakaranlık ile
şafağın arası çok kısadır. Tavafı tamamladıktan sonra Hacerü’1-Es-ved’den
Kâ’be’nin kapısına gitti, kilide asılı olan metal hal­kayı tutarak, kendisine
öğretilen duayı okudu.

Yakınında, kumun
üstünde kanat ve kuş sesleri duy­du. Bir başka kuş daha göründü.
Abdu’l-Muttalib ibade­tini bitirip, kuşların kapının karşısında yaklaşık
yüzyıldan beri duran kayalara doğru ilerleyişlerini seyretti. Bu ‘ka­yalar put
olarak kabul edilmişti ve Kureyşliler kurbanla­rını bu iki kaya arasında
kesiyorlardı. Kuşlar gibi Abdu’l-Muttalib de kayaların arasında kan olduğunu
biliyordu. Gübre de vardı. Oraya yaklaştığında bir karınca yuvasının da
varolduğunu gördü.

Eve gitti ve biri oğhı
Haşim, biri de kendisi için iki kazma aldj. Kazma sesleri ve garib görüntü
-çünkü bura­sı her taraftan rahatlıkla görülebilirdi- kalabalığı onların yanına
çekti; Abdu’l-Muttalib’e duyulan büyük saygıya rağmen, kurbanların kesildiği bu
putların dibini kazmanın

(D I.I., 93.

hürmetsizlik olduğunu
ve Abdu’l-MuttaÜb’in kazmayı bı­rakmasını söyleyenler çıktı. O durmayacağını,
Haris’e ar­kasında bekleyip kimsenin müdahale etmesine izin verme­mesini
söyledi.

Bu heyecanlı ve
sihirli bir andı. Sonuç güzel çıkmaya­bilirdi. Fakat iki Haşimî kararlı ve
birlik içindeydiler, sey­redenler ise şaşkınlık içindeydi, isaf ve Naile
adındaki bu iki put Mekke putları arasında yüksek bir yere sahip de­ğildi,
hatta onların Kâ’be’yi pislettikleri için taşa çevril­miş Cürhümi bir kadınla
bir erkek olduğu bile söyleni­yordu. Bu nedenle Abdul-Muttalib’i durdurmak için
hiç bir aktif hareket meydana gelmedi; o kuyuyu kaplayan kayayla karşılaşıp,
Tann’ya şükrettiği sırada, kalabalığın bir kısmı oradan ayrılmak üzereydi.
Kalabalık tekrar top­landı ve çoğaldı; o, Cürhümilerin gömdüğü hazineleri çı­karırken
herkes bunlar üzerinde kendine bir pay çıkarma­ya çalışıyordu. Abdu’l-Muttalib,
bu hazinelerin kendisine mi, topluluğa mı, yoksa Kâ’be’ye mi kalacağı konusunda
kur’a çekilmesine karar verdi. Bu şüpheli bir şeye karaı vermekte kullanılan
usul, kabul edilmiş bir gelenekti. Bu gelenek Kâ’be’de Moabi putu Hut al Önünde
ok çekerek uy­gulanıyordu. Bu çekilişte hazinenin bir kısmı Kâ’be’ye, bir kısmı
da Abdul-Muttalib’e çıkb ve Kureyş’e hiçbir çey çık­madı. Aynı zamanda Zemzem
Üzerindeki kontrolün Haşi-milerde obuasına karar verildi, çünkü hacılara su
sağla­mak onların göreviydi