Fiillerin asıl hallerinden ‘Lamel Fiil’i (asli harflerden sonuncusu) “vav”(و) yada “ya”(ى) illet harflerinden biri olan fiillere Nâkıs Fiil denir.
1) vav’i Nâkıs Fiiller
Mazide son harfi ‘elif'(ا), Muzaride son harfi ‘vav'(و) dır.
دَعَا / يَدْعُو ، شَكَا / يَشْكُو ، تَلا / يَتْلُو ، مَحَا / يَمْحُو ، عَفَا / يَعْفُو
- Mazi Fiil Çekimi;
| دَعوْا دَعَوْنَ دَعَوْتُمْ دَعَوْتُنَّ
| دَعَوَا دَعَتَا دَعَوْتُمَا دَعَوْتُمَا دَعَوْنَا | دَعَا دَعَتْ دَعَوْتَ دَعَوْتِ دَعَوْتُ |
- Muzari Fiil Çekimi;
| يَدْعُونَ يَدْعُونَ تَدْعُونَ تَدْعُونَ
| يَدْعُوَانِ تَدْعُوَانِ تَدْعُوَانِ تَدْعُوَانِ نَدْعُو | يَدْعُو تَدْعُو تَدْعُو تَدْعِينَ اَدْعُو |
- Muzari halleri cezim yapılırken bazı zamirlerde sondaki illetli harf düşer.
| يَدْعُوا يَدْعُونَ تَدْعُوا تَدْعُونَ
| يَدْعُوَا تَدْعُوَا تَدْعُوَا تَدْعُوَا نَدْعُ | يَدْعُ تَدْعُ تَدْعُ تَدْعِي اَدْعُ |
- Emir Fiili Çekimi;
| اُدْعُوا اُدْعُونَ | اُدْعُوَا اُدْعُوَا | اُدْعُ اُدْعِي |
2) Ya’i Nâkıs Fiiller
Mazide son harfi ‘ya'(ى), Muzaride son harfi ‘ya'(ي) dır.
كَوَى / يَكْوِي ، مَشَى / يَمْشِي ، جَرَى / يَجْرِي ، رَمَى / يَرْمِي ، بَكَى / يَبْكِي
- Mazi Fiil Çekimi;
| كَوَوْا كَوَيْنَ كَوَيْتُمْ كَوَيْتُنَّ
| كَوَيَا كَوَتَا كَوَيْتُمَا كَوَيْتُمَا كَوَيْنَا | كَوَى كَوَتْ كَوَيْتَ كَوَيْتِ كَوَيْتُ |
- Muzari Fiil Çekimi;
| يَكْوُونَ يَكْوِينَ تَكْوُونَ تَكْوِينَ
| يَكْوِيَانِ تَكْوِيَانِ تَكْوِيَانِ تَكْوِيَانِ نَـكْوِي | يَكْوِي تَكْوِي تَكْوِي تَكْوِينَ أَكْوِي |
- Muzari halleri cezim yapılırken bazı zamirlerde sondaki illetli harf düşer.
| يَكْوُوا يَكْوِينَ تَكْوُوا تَكْوِينَ
| يَكْوِيَا تَكْوِيَا تَكْوِيَا تَكْوِيَا نَـكْوِ | يَكْوِ تَكْوِ تَكْوِ تَكْوِي أَكْوِ |
- Emir Fiili Çekimi;
| اِكْوُوا اِكْوِينَ | اِكْوِيَا اِكْوِيَا | اِكْوِ اِكْوِي |
3) Ya’i Nâkıs Fiiller-2
Mazide son harfi ‘ye'(يَ), Muzaride son harfi ‘ya'(ى) dır.
نَسِيَ / يَنْسَى ، خَشِيَ / يَخْشَى ، بَقِيَ / يَبْقَى
- Mazi Fiil Çekimi;
| نَسُوا نَسِينَ نَسِيتُمْ نَسِيتُنَّ
| نَسِيَا نَسِيَتَا نَسِيتُمَا نَسِيتُمَا نَسِينَا | نَسِىَ نَسِيَتْ نَسِيتَ نَسِيتِ نَسِيتُ |
- Muzari Fiil Çekimi;
| يَنْسَوْنَ يَنْسَيْنَ تَنْسَوْنَ تَنْسَيْنَ
| يَنْسَيَانِ تَنْسَيَانِ تَنْسَيَانِ تَنْسَيَانِ نَنْسَى | يَنْسَى تَنْسَى تَنْسَى تَنْسَيْنَ اَنْسَى |
- Muzari halleri cezim yapılırken bazı zamirlerde sondaki illetli harf düşer.
| يَنْسَوْا يَنْسَيْنَ تَنْسَوْا تَنْسَيْنَ
| يَنْسَيَا تَنْسَيَا تَنْسَيَا تَنْسَيَا نَنْسَ | يَنْسَ تَنْسَ تَنْسَ تَنْسَىْ اَنْسَ |
- Emir Fiili Çekimi;
| اِنْسَوْا اِنْسَيْنَ | اِنْسَيَا اِنْسَيَا | اِنْسَ اِنْسَىْ |
4) Ya’i Nâkıs Fiiller-3
Mazide son harfi ‘ya'(ى), Muzaride son harfi ‘ya'(ى) dır.
سَعَى / يَسْعَى ، طَغَى / يَطْغَى
- Mazi Fiil Çekimi;
| سَعَوْا سَعَيْنَ سَعَيْتُمْ سَعَيْتُنَّ
| سَعَيَا سَعَتَا سَعَيْتُمَا سَعَيْتُمَا سَعَيْنَا | سَعَى سَعَتْ سَعَيْتَ سَعَيْتِ سَعَيْتُ |
- Muzari Fiil Çekimi;
| يَسْعَوْنَ يَسْعَيْنَ تَسْعَوْنَ تَسْعَيْنَ
| يَسْعَيَانِ تَسْعَيَانِ تَسْعَيَانِ تَسْعَيَانِ نَسْعَى | يَسْعَى تَسْعَى تَسْعَى تَسْعَيْنَ أَسْعَى |
- Muzari halleri cezim yapılırken bazı zamirlerde sondaki illetli harf düşer.
| يَسْعَوْا يَسْعَيْنَ تَسْعَوْا تَسْعَيْنَ
| يَسْعَيَا تَسْعَيَا تَسْعَيَا تَسْعَيَا نَسْعَ | يَسْعَ تَسْعَ تَسْعَ تَسْعَىْ أَسْعَ |
- Emir Fiili Çekimi;
| اِسْعَوْا اِسْعَيْنَ | اِسْعَيَا اِسْعَيَا | اِسْعَ اِسْعَىْ |