L) Mütâbi, Şâhid Ve Âzıd Hadîsler:
Ferd olarak bilinen bir hadîsin râvisine, sika
olan ve rivâyeti kabûl edilen bir başka râvinin uygunluk göstererek (mütâbaat
ederek) diğerinin şeyhinden (veyâ bir başka sahâbi’den) rivâyet ettiği hadîse
mutâbi, şâhîd veya âzıd denir. Mütâba’ denen önceki hadîs bunlar sayesinde
kuvvetlenir. Gerek kuvvetlenen (mütâba’) ve gerekse kuvvetlendiren (mütâbi,
şâhid, âzıd) hadîsin sahîh veya zayıf olması gerekir diye bir ön şart yoktur.
Bunlar sahîh de olabilir, zayıf da. Sahîh, mütâbaat’la daha güçlü hâle gelir;
zayıf, hasen derecesine yükselir; hasen de sahîh li-gayrıhî derecesine yükselir.
Mütâbaat’ın sahîh olmasında aranan şart, kuvvetlendiren’in kuvvetlenen’e nazaran
eşit veya yüksek seviyede olmasıdır. Daha düşük derecede olursa mütabaat olmaz.
Bu bahsi de geniş olarak İ’tibâr bahsinde
işledik.[1]