YİRMİALTINCI
BÖLÜM… 1

HZ.İSA (A.S.) 1

 

 

YİRMİALTINCI
BÖLÜM

 

HZ.İSA (A.S.)   

 

A. Hz. Meryem’in Doğumu

 

Hz. Süleyman (a.s.)
neslinden olan Hz. Meryem’in babası­nın adı Imrân,[1]
annesinin adı ise Hanne’dir. Rivayete göre, Hanne kısır bir kadındı, kocası ve
o ne kadar arzu etseler de bir türlü çocukları olmuyordu. Buna çok üzülen
Hanne, bir çocuk sahibi olabilmek için devamlı Allah’a yalvarıyor ve kendisine
bir çocuk ihsan ettiği takdirde, onu Beytülmakdis’e (Mescid-i Aksa) hizmet ve
orada ibâdet için adayacağına söz veriyordu. Sonunda duası kabul edildi ve
hâmile kaldı.

Yıllarca hasretini çektiği
çocuğunun doğumunu dört gözle bekleyen Hanne, bu günlerde kocası İmran’m
vefatıyla sarsıldı. Bundan bir süre sonra bir kız çocuğu dünyaya getirdi.
Çocuğu­nun kız olduğunu gören Hanne, adağını yerine getirmek husu­sunda
tereddüde düştü. Çünkü, kadınların Mescid-i Aksâ’nm hizmetinde bulunması
alışılmış bir durum değildi. Ayrıca özel halleri dolayısıyla bu işe uygun
bulunmazlardı. Bu düşünce içinde kızma, çok ibâdet eden insan ve hizmetkâr
anlamına gelen Meryem adını vererek onu ve zürriyyetini şeytandan muha­faza
buyurması için Allah’a dua eden Hanne, sonunda bu tered­düdünü yendi. Biricik
kızını, büyük ihtimalle sütten kestikten sonra kız kardeşi İsa’nın Hocası da
olan Beytülmakdis’in imamı Hz. Zekeriyâ peygambere teslim etti.

Kur’ân-ı Kerim’de, Hz.
İsa (a.s.)’m mensup olduğu Allah’ın dinine inanan ve ona sarılan İmran
ailesinin fazileti, Hz. Mer­yem’in doğumu ve annesi tarafından Beytülmakdis’e
nezredilmesi, şöyle dile getirilmektedir:

“Allah, Âdem’i,
Nuh’u, İbrahim ailesini ve İmrân ailesini bir­birinin soyundan olarak âlemlere
tercih etti (nübüvveti onlara tahsis ederek âlemlerin özü kıldı). Allah
işitendir, bilendir.

imran’ın karısı, ‘Ya
Rab! Karnımdaki çocuğu, sadece sana hizmet etmek üzere adadım, adağımı benden
kabul buyur, doğru­su işiten ve bilen ancak sensin!’ demişti. Onu doğurduğunda,
-Allah onun ne doğurduğunu daha iyi biliyordu- ‘Ya Rab! Kız do­ğurdum. Erkek,
kız gibi değildir, ben ona Meryem adını verdim, ben onu da soyunu da, kovulmuş
şeytandan sana sığındırırım!’ dedi.”[2]

İslâmî kaynaklar, Hz.
Meryem’in Hz. Zekeriyâ (a.s.)’m hi­mayesine verilmesi konusunda, yahudi din
adamları arasında çekilen bir kur’adan bahsetmektedirler. Bu haberlere göre
Mescid-i Aksâ’da ibadetle meşgul din adamları, önceki imamları olan İmran’m
kızı Meryem’in Hz. Zekeriyâ (a.s.)’ın himayesine bırakılmasına karşı
çıkmışlardı. Hz. Zekeriyâ (a.s.), “Onu bana bırakınız, onu himayeye en
lâyık olan benim; çünkü onun teyzesi benim zevcemdir.”[3]
diyerek Meryem’in kendisine emânet edilmesini isteyince; “Eğer o, üzerinde
en fazla hakkı olan insana teslim edilecek olsaydı, annesine bırakılırdı.”
dediler ve onun kime bı­rakılacağını aralarında çekecekleri kur’a ile
belirlemeyi teklif ettiler. Sonunda üzerlerine isimlerini yazdıkları
kalemlerini veya oklarını bir ırmağa atmayı ve kiminki suyun üstünde kalırsa
Meryem’i o hahama emânet etmeyi kararlaştırdılar. Irmağa at­tıkları kalemlerden
sâdece Hz. Zekeriyâ (a.s.)’a ait olanı su üs­tünde kalınca, bebeği onun
himayesine vermeye razı oldular.[4]
Kur’ân-ı Kerim’de, Peygamberimiz (s.a.v.)’e hitaben, bu olaya İşaret edilerek
şöyle buyurulmuştur:

“Bu, sana
vahyettiğimiz ğayb haberlerindendir: Meryem’e hangisi kefil olacak diye
kalemlerini atarlarken sen yanlarında değildin, tartışırlarken de orada
bulunmadın.[5]

Hz. Meryem, böylece
Mescid-i Aksâ’da teyzesinin kocası Hz. Zekeriyâ peygamberin gözetiminde iyi bir
şekilde yetişti. Zamanını ibâdet ve dua ile geçiriyordu. Ona büyük değer veren
ve yetişmesine büyük itina gösteren Hz. Zekeriyâ {a.s.), onun ibadet etmesi
için ayrı bir oda/mihrap tahsis etti. Onun mihra­bına[6] her
girişinde, önceden geçtiği gibi, yanında çeşitli yiyecek maddeleri görür,
bunların nereden geldiğini sorardı. Meryem ise, bunların Allah tarafından
gönderildiğini söylerdi:

“Rabbi onu
(Meryem’i) güzel bir surette kabul buyurdu. Ve onu güzel bir surette
yetiştirdi. Onu Zekeriyd’mn himayesine bı­raktı. Zekeriyâ mihraba onun yanına
her girişinde, yanında bir yiyecek bulurdu. ‘Ey Meryem! Bu sana nereden geldi?’
diye so­rardı. O da: ‘Bu, Allah’ın katındandır.’ cevabını verirdi. Doğrusu Allah
dilediğini hesapsız rızıklandınr.[7]  

 

B. Hz. İsa’nın Müjdelenmesi

 

Beytülmakdis’te Hz.
Zekeriyâ (a.s.)’m himayesinde iyi bir

‘şekilde yetişen ve
zamanının büyük bölümünü mihrabında ibâ­det ve tâatla geçiren Hz. Meryem,
yıllar sonra takvası ve iffetiyle meşhur bir azîze olmuştu. Onda, bir peygamber
olan Hz. Zekeri­yâ (a.s.)’ı dahî gıbta ettirecek takva alâmetleri görülmeye
başla­mıştı. Onun bu seçkinliği, nihayet vahiyle belgelendi. Hz. Mer­yem’e
gelen vahiy meleği Cebrail (a.s.), ona, Allah Teâlâ tarafından seçildiğini ve
bütün kadınlara üstün kılındığını haber ver­miş, ibâdet ve tâata devam etmesini
emretmişti:

“Melekler (yani
Cebrail) şöyle demişti: Ey Meryem! Allah se­ni seçip tertemiz kıldı. Ve seni
âlemlerin kadınlarından üstün kıl­dı. Ey Meryem! Rabbine gönülden boyun eğ.
O’na secde et ve rükû edenlerle birlikte rüküya git!”[8]

Allah Teâlâ, kulu ve
rasülü Hz. İsa (a.s.)’m annesi olmak şerefini ona lütfedecekti. Bu ilahî
seçilmişlik ve hiç bir kadında görülmemiş bir şekilde Hz. İsa (a.s.)’a anne
olma şerefini bah­şetmekle, onu bütün dünya kadınlarının efendisi yapacaktı. Ar­tık
bunun zamanı yaklaşmıştı. Bu günlerden birinde, muhteme­len ibâdet ve tefekkür
için ailesinden ayrılan Hz. Meryem, doğu istikametinde, onlardan biraz
uzaklaşmıştı. Onların gözlerinden uzak yalnız başına olduğu bir sırada,
karşısına aniden bir erkek çıkıverdi. Hz. Meryem, büyük korkuya kapıldı ve
hemen Allah’a sığındı. Ancak ona bir erkek suretinde görünen bu şahıs, kendi­sinin
vahiy meleği Cebrail (a.s.) olduğunu söyledi ve Cenab-ı Hak tarafından önemli
bir görevle gönderildiğini açıkladı. Al­lah’ın ona mübarek bir çocuk
vereceğini, bu çocuğun mucizeler­le 
desteklenen  bir  peygamber 
olacağını  müjdeledi.   Hz.  
Mer­yem’in, bir bakire olduğu halde nasıl çocuk doğuracağına şa­şırması
üzerine, Allah’ın buna kadir olduğunu, O’nun olmasını istediği işin ol emriyle
oluverdiğini söyledi. Sakinleşen ve işini Allah’a havale eden, ancak bu işin
sıkıntılı olacağını, işin hakikatini bilmeyen insanların, meseleyi düşünmeden
görünüşe ba­kıp kendisine iftira atabileceklerini bilen Hz. Meryem ile melek
arasında şu konuşma geçti:

“Ey Muhammedi
İnsanlara, Kur’ân’daki Meryem kıssasını anlat. Hani bir zaman Meryem,
ailesinden ayrılıp, onların bulun­duğu yerin doğu tarafına çekilmişti.
Ailesiyle kendisi arasına bir perde koymuştu. Biz, kendisine meleğimiz
Cebrail’i gönderdik de, ona insan şeklinde göründü. Meryem, ‘Ben, senden Rahman
olan Allah’a sığınırım. Eğer Allah’tan korkuyorsan, bana dokunma!’ dedi.

Melek, ‘Ben, Rabbinin
gönderdiği bir elçiden başkası deği­lim, sana nezih ve kabiliyetli bir çocuk
bağışlamak için gönderil­dim. ‘ dedi.

Meryem, ‘Ben
bakireyim, bana hiç bir beşer dokunmadığı ve iffetsiz biri de olmadığım halde
nasıl çocuğum olabilir?’ dedi.

Melek şöyle dedi: ‘Bu
iş, dediğim gibi olacaktır.’ Çünkü Rdb-bin buyurdu ki: Babasız çocuk vermek
bana pek kolaydır. Hem biz, onu nezdimizden insanlara bir mucize ve rahmet
kılacağız. Ezelde böyle takdir etmişizdir.”[9]

Görüldüğü gibi, bakire
Meryem’e, doğumla ilgili tabîî ka­nunların dışında olarak, babasız bir çocuk
dünyaya getireceği, bu çocuğun nezih, kabiliyetli ve insanlar için bir rahmet
ve mu­cize olacağı müjdesi verilmişti. Allah Teâlâ tarafından, bu muci­zevî   doğum  
için   seçilen   Hz.  
Meryem,   çirkin   hallerden  
ve yahudilerin iftiralarında ortaya attığı kötülüklerden tamamen uzak
idi. Dünyada başka bir kadına nasip olmamış bir şekilde Hz. İsa (a.s.)’a anne
olması dolayısıyla dünya kadınlarına tercih edilmişti. Bu seçilmişliğin
neticesi olarak, âyette belirtildiği gibi zamanını ibadet ile geçirirdi.
Allah’ın huzurunda namaz kılan secdeye ve rüküya giden mü’minlerle birlikte
olur, Beytülmak-dis’te onlarla beraber ibadet ederdi,

Kur’ân-ı Kerim, bir
başka yerde, Meryem’e gelen bu mele­ğin, doğacak çocuğun ismini ve diğer bâzı
özelliklerini de açıkla­dığını bildirmektedir. O çocuğun dünyada ve âhirette
şerefli ve itibarlı biri olacağını, henüz beşikte iken insanlarla konuşacağı­nı,
kemâl yaşma ulaşarak onlarla konuşmasını kemâl yaşına vardıktan sonra da devam
ettireceğini haber vermektedir:

“Melek (Cebrail)
demişti ki: ‘Ey Meryem! Allah seni, kendi­sinden bir kelime ile müjdeler ki,
onun adı Meryem oğlu İsa Me-sih’dir. Dünya ve âhirette şerefli ve Allah’a yakın
kılınanlardan olacaktır. İnsanlarla, beşikte iken de, yetişkin iken de konuşacak­tır.
O, salih kimselerden olacaktır.

Meryem, ‘Ey Rabbim!
Bana hiç bir insan dokunmamış iken nasıl çocuğum olur?’ demişti. Melek, ‘Bu
böyledir. Allah, dilediğini dilediği şekilde yaratır. Bir işin olmasını dilerse
ona ol der ve o-lur.’dedi.”[10]

Hz. Meryem’in vukuunu
düşünemeyeceği şey, şüphesiz ki, Allah için hiç de zor değildi. O’nun ol emri,
dilediği şeyin hemen olmasına yeterliydi. Cenâb-ı Hak, Hz. İsa (a.s.)’i babasız
dünyaya getirerek, bir erkek ile bir kadından insan yaratmağa kadir olduğu
gibi, sadece bir kadından yaratmağa da kadir olduğunu göstermek, bunu, gücünün
bir delili kılmak istemişti. Nitekim, önceden, beşerin atası Hz. Âdem (a.s.)’ı
annesiz ve babasız, Hz. Havva’yı da ondan halkederek, her türlü yaratmaya kadir
oldu­ğunu göstermişti.

Meryem’e gelen
Cebrail, ondan doğacak çocuğun mübarek bir İnsan olacağını, daha beşikte iken
insanlara konuşacağım, Allah’ın ona irâdeyi faydalı işlere sevk eden ve doğru
düşünmeyi sağlayan ilmî kabiliyet vereceğini, yazı yazmayı, Tevrat ve İncil’i
okumayı öğreteceğini, mucizelerle desteklenen bir peygamber olarak
İsrailoğulları’na göndereceğini de haber vermişti:

“Ona küâbı,
hikmeti, Tevrat’ı ve İncil’i öğretecek, israiloğul-ları ‘na şöyle diyen bir
peygamber kılacak.”[11]

Kur’ân-ı Kerim, iki
yerde Hz. Meryem’in iffeti ve Hz. İsa’ya hamile kalışı hakkında bilgi
vermektedir:

“Allah, îman
edenlere namusunu koruyan İmran kızı Mer­yem’i de misâl gösterir. Biz, ona
ruhumuzdan üfledik. O, Rabbi-nin sözlerini ve kitaplarım tasdik etmişti ve
itaatkâr olanlardan­dı.”[12]

“Namusunu koruyan
Meryem’i de hatırla. Biz, ona ruhu-muzdan üfledik. Onu da, oğlunu da âlemlere
bir mucize kıldık.”[13]

Görüldüğü gibi,
Cenâb-ı Hak, Hz. İsa (a.s.)’m şerefini yü­celtmek için ona kendi ruhundan
üflediğini belirtmiştir. Bu üf­leme, topraktan yaratılmış Hz. Âdem (a.s.)’ı
canlı hale getiren ve onu meleklerin secdesine lâyık kılan üflemenin
benzeridir.[14] Bu husus, Sâd suresinin
70 ve 71. âyetlerinde şöyle dile getirilmiş­tir:

“Hani bir zaman
Rabbin meleklere, ‘Ben, balçıktan bir insan yaratacağım. Şeklini tamamlayıp
ruhumdan üflediğim zaman hemen ona secde edin.’ demişti.”

Bu rûh,  bütün eşyayı yaratan Allah’ın ruhudur,  bütün canlılar canlılığını ondan alırlar.
Biz, aklımızla, bu ruhun veya nefhamn (üfürmenin) hakikatini ya da cansız
varlıkları nasıl canlı hale getirdiğini kavrayamayız. Yine iffet sahibi bakire
Mer­yem’in, bir erkekle beraber olmaksızın gebe kalmasının sırrını anlayamayız.
Bu durum Allah’ın kudretine taalluk eden bir hu­sustur, eşyanın oluşumuyla
ilgili tabiî kanunların dışındadır. Hz. İsa (a.s.)’m babasız dünyaya gelişi,
Allah’ın kudretini, O’nun istediği her şeyi istediği zaman ve şekilde yaratmaya
kadir oldu­ğunu ortaya koyar. Allah’ın kudreti, yeryüzünde cereyan eden maddî
kanunlarla sınırlı değildir.

Hz, İsa (a.s.)’m,
babasız olarak, Meryem’e üflenmiş bir ruh-, tan vücut bulması, ayrıca ruhun
bedenden ayrı bir varlık oldu­ğunu inkar eden yahûdî toplumunda ruh âleminin
ilânıdır. İn­sandaki ruhu inkar eden bir topluma ruhun varlığını açıkça ortaya
koyacak bir mucizedir.[15]

 

C. Hz. İsa (A.S.)’In Doğumu-Beşikte İken
Konuşması

 

Doğum zamanı
yaklaşınca, Hz. Meryem, kavminin kendisi­ne zina iftirası atmasından korkarak,
toplumdan ayrılıp uzak bir yere gitti. Doğum sancısı gelince, acıya karşı bir
destek bulmak üzere, bir hurma ağacının altına sığınıp, ağaca tutunmak zo­runda
kaldı. Bir yandan doğum sancısı ve yalnızlık, bir yandan da kavminden
görebileceği hakaret ihtimâli onu iyice bunaltmış­tı. Hatta kendi kendine daha
önce ölmeyi ne kadar istediğini söylüyordu. Ancak bu duygular içinde doğumu yaptığı
sırada kendisine seslenildiğini ve güzel müjdeler verildiğini duydu. İşit­tiği
ses, ona üzülmemesini söyledi ve yakınında bir pınar akıtıl­dığını, hurma
ağacını silkelediği takdirde yiyeceği hurmaların döküleceğini, bildirdi.
Hurmalardan yiyip sudan içmesini ve gönlünü hoş tutmasını tavsiye etti. Ayrıca,
kendisiyle konuşmak ve babasız dünyaya getirdiği bebeği hakkında kendisini
hesaba çekmek isteyenler olursa, onlara o gün konuşmayacağına dâir

Allah’a söz verdiğini
ve  susma orucu tuttuğunu bildirmesini
söyledi:

“Nihayet Allah’ın
emri gerçekleşti. Meryem İsa’ya gebe kal­dı. Hâmileyken insanlardan ayrılıp
uzak bir yere çekildi. Doğum sancısı onu hurma dalına yaslanmaya zorladı.
Hâline üzülerek, ‘Keşke bundan önce ölseydim de unutulup gitseydim!’ dedi.[16]

Melek, Meryem’in aşağı
tarafından şöyle seslendi;16 ‘Sakın üzülme! Rabbin alt tarafında bir ırmak
akıttı. Hurma dalını ken­dine göre silkele, üzerine taze ve olgun hurmalar
dökülsün. Ye, iç, gönlünü hoş tut. Eğer birini görürsen, ‘Rahman olan Allah’a
sus­ma orucu adadım, bugün kimseyle konuşmayacağım.’ de.”[17]

Hz. Meryem’e susma
orucunu tavsiye eden Allah, ona yö­neltilecek sorulara cevap verme
sorumluluğunu kendi üzerine almıştı.

Cebrail (a.s.)’m
sözleri ve kendisine lütfedilenler, Hz. Mer­yem’e cesaret vermişti. Artık
kavminin karşısına çıkabilirdi. Ço­cuğunu alıp şehre döndü. Ne var ki, önceden
aklından geçenler başına geldi ve tahmin ettiği şekilde kavminin ağır bir
ithamıyla karşılaştı. Onun kucağında bir çocukla geldiğini görenler, büyük bir
öfke ve hayret içinde, çok temiz bir aileden olduğu halde bu kötü fiili nasıl
işlediğine hayret ettiklerini ve ondan böyle bir şeyi asla beklemediklerini
söylediler. Bu manzara karşısında Hz. Meryem, çocuğa işaret ederek, verilen
emir gereğince konuşma­dı. Ancak son derece öfkeli kalabalık, beşikteki çocuğun
cevap vereceğine inanmadıklarından, Hz. Meryem’in kendilerini alaya aldığını
sanmışlardı. İşte tam bu sırada, Cenab-ı Hakk’m lütfuyla, beşikteki çocuk Hz.
İsa (a.s.) dile geldi ve düzgün bir şekilde konuşmaya başladı. Onların
şüphelerini giderecek kesin bir cevap verdi:

“Meryem İsa’yı
taşıyarak kavmine getirdi. Onu elindeki ço­cukla görenler, şöyle dediler: ‘Ey
Meryem! Doğrusu sen, büyük bir iş yaptın. Ey Harun’un kız kardeşi! Senin baban
kötü bir adam değildi, annen de iffetsiz bir kadın değildi.’

Bunun üzerine Meryem,
onlara çocuğu işaret etti. Onlar ise, ‘Beşikteki bir çocukla nasıl konuşuruz?’
dediler. Beşikteki İsa dile gelerek şöyle dedi: ‘Şüphesiz ben, Allah’ın
kuluyum. O, bana mut­laka kitap verecek ve beni peygamber yapacaktır. Beni
bulundu­ğum her yerde insanlara yararlı, mübarek bir kimse kıldı. Haya­tım
boyunca namaz kılmamı ve zekât vermemi emretti. Beni an­neme hürmetkar kıldı.
Beni asla zâlim ve isyankâr yapmadı. Doğduğum gün, öleceğim gün ve dirileceğim
gün Allah bana se­lâm ve emniyet vermiştir.”[18]

Henüz yeni doğmuş,
beşikteki bir bebeğin dile gelip bu hikmetli sözleri söylemesi şeklinde cereyan
eden bu muazzam olay, yahudilerin ikna olmasına yetmemişti. Bu büyük mucizeye
rağmen, Hz. İsa (a.s.) ve annesi hakkındaki iftiralarına  ve hakîkati inkârlarına devam ettiler:

“Ve hakikati
inkâr ettikleri ve Meryem’e korkunç bir iftira at­tıkları için.”[19]

Beşikteki bebeğin konuşması,
ileride kendisinin tanrı ol­duğunu iddia edecek hıristiyanları uyanrcasına,
Allah’ın kulu olduğunu ve zamanı gelince peygamber olarak görevlendirilece­ğini,
bu sırada kendisine bir kitabın verileceğini, halk için yarar­lı işler
yapacağını ve hayatı boyunca namaz ve zekâtla emrolu-nacağını, annesine karşı
iyi davranan bir evlât olacağını, kibir­den uzak mütevazı ve mülayim bir hayat
süreceğini söylemesi, dinleyenlere İleriye dönük önemli mesajlar veriyordu. Bu,
ger­çekten büyük bir mucizeydi ve aklını kullananlara yeterli bir delildi.
Ancak Hz. İsa(a.s.)’ı dinleyenler bundan yeterli dersi alıp gerçeği gördüler
mi? Bu durumu ilerleyen sahifelerde ele alaca­ğız. [20]

D. Peygamberliği Ve Daveti

 

Kur’ân-ı Kerim, Hz.
İsa (a.s.)’m hayatının safhaları, pey­gamberliği ve tebliğ faaliyeti hakkında
çok az bilgi vermektedir. İncillerdeki bilgiler ise, bir kaç asır boyunca
yapılan ilâvelerle gerçeklerden büyük ölçüde uzaklaşmış bulunmaktadır. Dolayı­sıyla
bunlara güvenmek mümkün değildir. Ancak mukayeselerle bâzı doğrular tesbit veya
tahmin edilebilir.

Rivayet edildiğine
göre Hz. Meryem, doğumundan kısa süre sonra, kendisine zina isnadında bulunan
yahudilerden veya hahamların anlattığı kehânetler sebebiyle kendisini ve
çocuğunu ölümle tehdit eden Suriye kralı Herodos’tan korkarak, çocuğunu Mısır’a
götürmüş, bu hükümdarın ölümüne kadar 12 yıl orada kaldıktan sonra tekrar
Filistin’e dönmüştür.[21]

İbn Abbas’a
dayandırılan bir habere göre, Hz. İsa (a.s.), ço­cukluğunda, Allah’ın lütfuyla
hayret verici şeyler görürdü. Onun bu durumu yahudiler arasında duyulunca, ona
kötülük yapmak istediler. Hz. Meryem, ona bir kötülük yapmalarından çok kor­kuyordu.
Neticede Allah Teâlâ, ona oğlunu Mısır’a götürmesini bildirdi ve o da
emredileni yaptı. Onların gittiği yerin Dı-maşk Gûta’sı veya Kudüs olduğu da
söylenmiştir.[22]

Kur’ân-ı Kerim,
anne-oğula yönelik bu ilahî himaye ve göçe kısaca işaret etmektedir:

“Biz, Meryemoğlu
İsa’yı ve annesini bir mucize yaptık. O iki­sini oturmaya elverişli, akarsulu
yüksekçe bir yerde barındır­dık.”[23]

Hz. İsa (a.s.), iyi
bir şekilde büyüdü, O, ağırbaşlı ve keskin anlayışlı bir çocuktu. Rivayete
göre, annesi Filistin’e döndüğün­de, 13 yaşma ulaşmış oğlunu, doğduğu köy olan
Nâsıra’ya gö­türdü. Hz. îsa (a.s.), 30 yaşına ulaşıncaya kadar bu kasabada
yaşadı. Ne var ki, hayatının bu 17 yıllık süresi hakkında kay­naklarda bilgi
bulunmamaktadır. Hz. İsa (a.s.) 30 yaşında iken peygamberlik görevine getirildi
ve insanları Allah’ın birliğini ka­bule davetle emrolundu. Kendisine hikmet
verildi, Tevrat öğre­tildi ve İncil vahyedildi.

“O peygamberlerin
peşinden, kendinden önceki Tevrat’ı tas­dik eden Meryem oğlu İsa’yı gönderdik.
Ve ona, içinde hidâyet ve nur olan ve kendinden önceki Tevrat’ı tasdik eden,
Allah’tan kor­kanlar için bir hidâyet rehberi ve bir nasihat olan İncil’i
verdik. İncil’e tâbi olanlar, Allah’ın onda indirdikleriyle hükmetsinler.
Allah’ın indirdiği ile hükmetmeyenlere gelince, işte onlar, füsıklann tâ
kendileridir.[24]

Yahudilerin Hz. İsa
(a.s.)’a iman etmeleri aslında çok kolay olmalıydı. Çünkü o, ümmetine kolaylık
olmak üzere kaldırılan bazı hükümler dışındaki bütün hususlarda onların kitabı
Tev­rat’a tâbi olan bir peygamberdi. Bu âyette geçtiği gibi, sık sık Tevrat’ı tasdik
edici olarak gönderildiğini hatırlatıyordu. Davetini yürütürken, insanları
kendisine tâbi olmaya çağırıyor, yahudileri içine düştükleri sapıklıklardan
kurtarmaya gayret ediyordu. Haram ve helâl hususunda anlaşmazlığa düştükleri
meseleleri açıklıyor, sonradan uydurdukları haramların aslında helâl olduğunu
söylüyordu;

“İsa, kavmine
apaçık mucizelerle geldiği zaman demişti ki: Size hikmetle ve ayrılığa
düştüğünüz şeylerin bir kısmını açıkla­mak üzere geldim. Allah’a karşı
gelmekten sakının, bana itaat edin. Doğrusu Allah benim de Rabbimdir, sizin de
Rabbinizdir, artık O’na kulluk edin, doğru yol budur.[25]

Hz. İsa (a.s.)’m kavmi
İsrailoğulları, Hz. Musa (a.s.)’dan sonra kendilerine çok sayıda peygamber
gönderildiği halde, din­lerinden büyük ölçüde sapmış ve onu tahrif etmiş
bulunuyor­lardı. İçlerinde Sadûkîler olarak bilinen genellikle zengin ve aris­tokrat
yahûdilerden oluşan gurup, ruhun ölümsüzlüğünü, Kı­yameti ve Ahiret gününde
hesaba çekilmeyi inkar ediyorlardı. Onlar, insanların yaptıkları iyi işlerin mükafatını,
kötü işlerin cezasını dünyada gördüklerine inanıyorlardı. Tapınak görevle­rinde
hâkim durumda olan bu gurup, dinin ahkâmını değiştir­mişler, dünya zevk ve
lezzetlerine dalarak, dini bir takım sem­boller ve şekillere indirgemişlerdi.
Tanrı Yahve ye ancak mabedin hizmetinde bulunan rahiplerle ulaşılabileceğine
inanıldığı için, onların önemi son derece artmış bulunuyordu. Günlük
takdimeleri onlar sunuyor, kanunların icrasını onlar takip edi­yordu. Kudüs
mabedinin hizmetini yürütmekle hem maddî hem de manevî imtiyaza sahip bulunan
Sadûkîler, materyalist bir zihniyet taşıdıkları için, Hz. İsa (a.s.)’a şiddetle
karşı çıktılar. Ferisîler denilen orta sınıfa mensup bir gurup yahudi ise, Yahu­di
şeriatına bağlılıkları ve dindarlıklarıyla biliniyorlardı. Onlar, meleklere,
ölümden sonra dirilmeye ve ruhun Ölümsüzlüğüne ve kadere inanıyorlardı. Bu
mezhep mensupları da, sadece Tora’ya ve Yahudi geleneğine bağlı kalmak
gayretiyle, Hz. İsa (a.s.)’ın dâvetine olumlu bakmamışlardır. Essenîler denilen
cemâatin mensubu olan yahûdiler ise, zâhidâne bir hayat süren ruhban­lar
olarak, hayvan boğazlamayı reddeder, kurbanlarını dahi bit­kilerden takdim
ederlerdi. Bu gurup mensupları, ruhun ölüm­süzlüğüne, yeniden dirilmeye ve
âhirete inanırlardı. Essenîler’in, Hristiyanlığı kendilerine yakın bulduğu
söylenmektedir. İşgalci Roma kuvvetlerine düşmanlıklarıyla meşhur
dindar-milliyetçi yahudilerin teşkii ettiği Zelotesler cemâatinin de, özellikle
canlı tuttukları mesih inancı dolayısıyla hıristiyanlarla bir yakınlık içinde
olduğu bilinmektedir.[26]

Hahamlar ve mâbed
görevlileri, Tevrat’ı değiştirmekten, Al­lah’ın sözlerinin yerine kendi
sözlerini koyarak para kazanmak­tan kaçınmazlar, aksine bunu bir meslek haline
getirirlerdi. Ha­zinelerini doldurmak için, fakir fukarayı mabede kurban ve he­diyeler
sunmaya teşvik ederlerdi.[27]
Onların bu tavrı, Kur’ân-ı Kerim’de şöyle açıklanmaktadır:

“Ey iman edenler!
Hahamlar ve papazlardan pek çoğu hak­sız yere insanların mallarını yerler.
Onları, Allah’ın yolundan alı-koyarlar. Ey Muhammedi Altın ve gümüşü biriktirip
Allah yolunda sar/etmeyenleri can yakıcı bir azap ile inzâr et.[28]

Bu dönemde, toplumda
gelir dengesi altüst olmuş, büyük çoğunluk fakirlikle boğuşurken idareciler ve
din adamlarından meydana gelen varlıklı üst sınıf, lüks ve sefahate dalmıştı,
Top­lumda ahlâksızlıklar, yolsuzluklar ve hastalıklar yaygın hâle gelmişti. Tıp
ilminin ilerlemesine rağmen hastalıkların önü alınamıyordu. Yahudiler arasında
zulüm ve haksızlıkların ya­yılması ve haram-helâl anlayışının bozulması
hakkında şöyle buyurulmaktadır:

“Yahudilerin
zulmetr leleri ve birçok kimseleri Allah’ın yo­lundan alıkoymaları,
yasaklandıkları halde faiz almaları ve in­sanların mallarını haksız yere
yemeleri sebebiyle daha önce ken­dilerine helâl kılınan temiz şeyleri haram
kıldık. Onlardan kâfir olanlara can yakıcı bir azap hazırladık.”[29]

Aslen bir yahudi olan
ve yahudi toplumu içinde büyüyen Hz. İsa (a.s.), davetini böylesine bozulmuş
bir çevrede yürütü­yor, insanlara Allah tarafından görevlendirilen bir
peygamber olduğunu, yeni bir din icad etmeyip önceki peygamberleri ve Tevrat’ı
tasdik etmekle vazifelendirildiğini ve Tevrat’ta yapılan değişiklikleri
düzeltmek üzere gönderildiğini söyleyerek, insanla­rı Allah’ın birliğini
kabule, O’na kulluğa ve sadece O’nun emirle­rine itaate çağırıyordu. İçinde
bulundukları kötülüklerden sa­kındırıyor, âhirete iman etmeye ve o gün için
hazırlık yapmaya davet ediyordu. Gurur ve kibiri, israf ve lüksü terkedip, zühd
ve tevekküle, mütevâzi bir hayata çağırıyordu. Zulmü bırakmaları­nı ve
aralarında iyi geçinmelerini istiyordu. [30]

 

E. Hz. İsa’nın Havarileri

 

İnciller’de
anlatıldığına göre, insanları uyaran Hz. İsa (a.s.), arkasına takılan
kalabalıklarla birlikte dolaşıyordu. Bu sırada akıl hastalarını, felçlileri ve
diğer hastaları tedavi ediyordu. Has­taların tedavisinde gösterdiği bu
fevkalâde başarı, bütün Suri­ye’de duyulmuştu. Çeşitli yörelerden akın akın
hastalar ona geliyor veya getiriliyordu.[31] Bu
arada ona iman edenlerin sayısı da giderek artıyordu. Onun yalan arkadaşları
olan havariler, bütün zamanlarını onunla birlikte geçiriyor, davet faaliyetinde
ona yardımcı oluyorlardı.. Havariler, Hz. İsa (a.s.)’a iman ederek, Allah
rızası için onu destekleyen ve ona yardımcı olan yakın ar­kadaşlarıdır.[32]
Onların oniki kişi olduğu rivayet edilir. Dini yay­mak için etrafa gönderilmiş
olmalarından “İsa’nın elçileri” diye de anılırlar. Kur’ân-ı Kerim,
onlarla Hz.İsa (a.s.) arasında geçen bâzı konuşmaları nakletmiştir. Bu
konuşmalarda, onların Al­lah’a ve rasülü Hz. İsa (a.s.)’a iman ederek Müslüman
oldukları­nı açıkladıkları, Allah’a ve rasülüne itaat edeceklerine söz ver­dikleri,
Hz. İsa (a.s.)’dan imanlarına şahitlik etmesini istedikleri görülmektedir. Yine
Allah’tan kendilerini, Allah’ın birliğine şehâdet eden melekler, peygamberler,
ilim sahipleri ve özellikle ahirette bütün ümmetlere şahitlik edecek son
Peygamber Hz. Muhammed (s.a.v.) ve ümmeti[33] ile
birlikte yazması için niyazda bulundukları anlaşılmaktadır:

“İsa insanların
inkârlarım hissedince, ‘Allah uğrunda yar­dımcılarım kimlerdir?’ dedi.
Havariler, ‘Biz Allah’ın dininin yar­dımcılarıyız, Allah’a inandık, müslüman
olduğumuza şahid ol. Rabbimiz! Senin indirdiğine inandık, Peygambere uyduk;
bizi şa­hit olanlarla beraber yaz.’ diye cevap verdiler.”[34]

“Hatırla o ânı
ki, hani havarilere, ‘Bana ve peygamberime iman edin.’ diye vahy (ilham)
etmiştim. Onlar da, ‘İman ettik, şa­hit ol ki, biz Müslümanız.’ Demişlerdi.[35]

Yüce Allah,
Havâriler’i biz müslümanlara örnek göstermiş, onlar gibi Allah’ın dininin
yardımcıları olmamızı emrederek şöyle buyurmuştur:

“Ey iman edenler!
Allah’ın dininin yardımcıları olun. Nitekim Meryemoğlu İsa da havarilerine,
‘Allah’a giden yolda benim yar­dımcılarım kimdir?’ diye sorunca, havariler,
‘Allah’ın dininin yar­dımcıları biziz.’ demişlerdi. Bunun üzerine
İsrailoğullan’ndan bir gurup iman etmiş, bir gurup da inkâr etmişti. Ama biz,
iman eden­leri düşmanlarına karşı destekledik de muzaffer oldular.[36]

Hz. İsa (a.s.),
davetini yürütürken, kendisine karşı zaman zaman işbirliği yapan iki önemli
muhalefetle karşılaştı. Muhale­fetin şiddetli kanadını, dinleri adına onun
davetini engellemeye çalışan yahudîler teşkil ediyordu. Diğer muhalif gurup
ise, o sırada Filistin ve çevresini işgal altında tutan Romalı idareciler idi,
Yahudi hahamlarının Hz. İsa (a.s.) ve Hıristiyanlığı Roma idaresine karşı bir tehdit
olarak göstermeye alışmaları, onları etkilemişti. [37]

 

F. Mucizeleri

 

Hz, İsa (a.s.)’ın
davetini reddeden inkarcılar, onu zor du­ruma sokmak için, kendisinden mucize
göstermesini istemeye başlamışlardı. Bu durum karşısında Allah Teâlâ,
lütfettiği bü­yük mucizelerle onu destekledi. Ona pek çok mucize lütfetti ki,
onun meşhur mucizeleri şunlardır:

1. Çamurdan
yaptığı kuşların, onun üflemesi üzerine can­lanıp uçması.

2. Doğuştan
kör olanların gözlerini sıvazlayarak görmeleri­ni sağlaması.

3. Alaca
hastalığına tutulanları eliyle tedavi etmesi.

4. Seslenmek
veya dokunmak suretiyle Ölüleri diriltmesi.

5. İnsanların
evlerinde yedikleri veya gizledikleri şeyleri bi­lerek onlara açıklaması.

6. Duası
üzerine gökyüzünden mükemmel bir sofra indi­rilmesi.

Hz. İsa (a.s.)’a
verilen bu mucizelere, Kur’ân-ı Kerim’de şöyle işaret edilmiştir:

“Ben size
Rabbinizden bir âyet (mucize) ile gönderildim. Ben size çamurdan kuş gibi bir
şey yapıp ona lifleyeceğim, Allah’ın izniyle, hemen canlı bir kuş olacaktır.
Körleri, alaca hastalığına yakalanmış olanları iyileştiririm. Allah’ın izniyle,
ölüleri diriltirim; yediklerinizi ve evlerinizde sakladıklarınızı da size haber
veririm. İnanmışsanız bunda size bir delil vardır.

Benden Önce gelen
Tevrat’ı tasdik etmekle beraber size ya­sak edilenlerin bir kısmını helal
kılmak üzere, Rabbinizden size bir delil getirdim. Allah’tan sakının ve bana
itaat edin; çünkü Al­lah benim de Rabbim, sizin de Rabbinizdir. O’na kulluk
edin. İşte dosdoğru yol budur.[38]

Hz. İsa (a.s.), tıp
ilminin son derece ilerlediği bir zamanda gönderildiği için, bu alandaki
mucizelerle desteklenmişti. Ona lütfedilen bu mucizeler, her zaman olduğu gibi,
herhangi bir insanın veya doktorun gerçekleştirmesi mümkün olmayan hari­kulade
işler cinsindendi ve aklını kullanan herkes, bu mucizele­rin ancak Allah’ın
yardımıyla meydana gelebileceğini anlayabi­lirdi. Hz. İsa (a.s.), çamurdan bir
kuş yapar ona üfleyince canla­nıp uçardı. Yine Allah’ın izniyle, doğuştan kör
olanların gözlerini iyileştirir, alaca hastalığına tutulanları tedavi eder;
hattâ ölüleri diriltirdi. Yanına gelenlere ne yediklerini ve evlerinde ne
biriktir­diklerini haber verirdi. Bu mucizeleri kendisinin yapmasının imkansız
olduğunu ve bunları ancak Allah’ın emri ve izniyle yaptığını söyleyerek,
insanları Allah’a kul olmaya ve O’na itaat etmeye çağırırdı.

Hz. İsa (a.s.)’a
verilen bu mucizeler, ruhu inkârın yaygın olduğu bir ortamda, ruhun varlığını
açıkça gösteren kesin delil­ler nev’indendi. Çamurdan yaptığı bir kuşa
üfleyince canlanıp uçuyor, çağırdığı ceset canlanıp konuşuyordu. Bu, ancak ça­murdan
yapılmış kuşa veya cansız cesede yeniden ruh verilme­siyle olabilirdi. O, bu
mucizelerle bir taraftan Allah’ın ölüleri diriltmeye kadir olduğunu bir
taraftan da âhiretin varlığını ispat etmiş oluyordu. Zira o dönemde yahudilerin
ekserisi, Âhiret gü­nünü inkâr ediyordu. Onlar, yeniden diriltilip hesaba
çekilecek­lerine inanmıyorlardı.[39]

Kur’ân-ı Kerim, onun
mucizelerinden bir başka yerde şöyle bahsetmiştir:

“Allah şöyle
demişti: Ey Meryem oğlu İsa! Sana ve annene olan nimetimi an! Seni Ruhulkudüs
(Cebrail) ile desteklemiştim; beşikte ve yetişkin iken insanlarla konuşuyordun.
Sana kitabı, hikmeti, Tevrat’ı ve İncil’i öğretmiştim. Sen iznimle çamurdan kuş
gibi bir şey yapmış ona üflemiştin de iznimle canlanıp kuş olmuş­tu; anadan doğma
körü, alaca hastalığına yakalanmış olanı iz­nimle iyi etmiştin. Ölüleri iznimle
diriltiyordun. îsrailoğullan’na mucizelerle geldiğinde, onlardan inkar edenler,
‘Bu apaçık bir büyüdür.’ dediklerinde, onların sana zarar vermelerini önlemiş­tim.[40]  

 

Gökten İnen Sofra

 

Rivayet edildiğine
göre, havariler, içinde bulundukları maddî imkansızlık ve açlık yüzünden, Hz.
İsa (a.s.j’a başvurarak kendilerine gökten bir sofra indirilmesi için Allah’a
duâ etmesini istemişlerdi. Bu sofradaki yemekleri yiyecekler, kazandıkları güç
ve kuvvet sayesinde Allah’a daha fazla ibâdet edeceklerdi.[41] Hz.
İsa (a.s.), bunun kendileri için bir imtihan, bir fitne kılınmasın­dan
korktuğunu belirterek önce bundan kaçındı. Onlara, ger­çekten inanıyorlarsa
rızık hususunda Allah’a güvenmelerini tav­siye etti. Ancak havariler,
isteklerinden vazgeçmediler ve gökten gönderilecek rızığa saygı gösterip onunla
ihtiyaçlarını giderecek­lerini, bu sayede peygamberliğine olan îmanlarının daha
da kuvvetleneceğini ve bu sofrayı peygamberliğini tasdik eden kesin bir mucize
kabul edeceklerini söylediler. Onların niyetini hâlis bulan Hz. İsa (a.s.),
sonunda tekliflerini kabul etti. Allah’a yalva-rarak, havariler ve açlık içinde
bulunan diğer fakirler için, muci­ze olarak gökten bir sofra göndermesini, bu sofranın
öncekiler ve sonrakiler için bir bayram kılınmasını istedi. Onun dileğini kabul
eden Allah Teâlâ, bu sofrayı indireceğini; ancak onu inkâr edecek olanları, hiç
kimseye vermediği ağır bir ceza ile cezalan­dıracağını açıkladı. Kur’ân-ı
Kerim’de, havarilerin bu istekleri ve söz konusu sofra hakkında şu bilgi
verilmiştir;

“Hani havariler,
‘Ey Meryem oğlu İsa! Rabbin, gökten bize bir sofra indirmeye güç yetirebilir
mi?’ demişlerdi. O da, ‘Eğer iman ediyorsanız, Allah’tan korkun!’ demişti.
Bunun üzerine dedi­ler ki: ‘O sofradan yemeyi, kalblerimizin huzura kavuşması,
senin bize doğru söylediğini bilmek ve ona şahidlik edenlerden olmak maksadıyla
istiyoruz.’

Meryem oğlu İsa şöyle
dedi: ‘Ey Rabbimiz olan Allahım! Gökten bize bir sofra indir ki, bizden öncekilere
de sonrakilere de, bir bayram ve senin katından bir mucize olsun. Bizi
rvzıklandır. Sen, nzık verenlerin en hayırlısısın,’ Allah, ‘Ben, o sofrayı size
indireceğim. Fakat bundan sonra sizden kim inkâr ederse, âlem­lerden hiç
kimseye vermeyeceğim bir azapla azaplandınrım.’ de­di.[42]

Kur’ân-ı Kerim’de
havarilerin istemiş olduğu mucize sofra hakkındaki bilgi bundan ibarettir.
Âyetlerde, bu sofranın gönde­rildiğini bildiren açık bir ifâde yoktur. Bu
yüzden, müfessirler, sofranın gönderilip gönderilmediği hususunda ihtilâfa
düşmüş­lerdir. Ancak Taberi ve İbn Kesir başta olmak üzere müfessirle-rin büyük
ekseriyeti, sofranın gönderildiği ve onu inkar edenle­rin şiddetle
cezalandırıldığı görüşündedirler.[43]

Bâzı rivayetlere göre
ise, böyle bir mucize verildiği takdirde, onu inkâr edeceklerin azaba
çarptırılacaklarını öğrenen havari­ler isteklerinden vazgeçmişler ve neticede
sofra gönderilme­miştir.[44]  

 

G. Hz. Muhammed (S.A.V.)’in Geleceğini
Müjdelemesi

 

Tevrat’ı tasdik
etmekle mükellef olan Hz. İsa (a.s.)’m insan­lığa tebliğ etmekle yükümlü
kılındığı önemli vazifelerinden biri de, ümmetine, kendisinden sonra Ahmed yani
Muhammed is­minde bir peygamberin gönderileceğini müjdelemekti. Cenab-ı Hak, bu
hususu, onun diliyle hikâye ederek şöyle buyurmuştur:

“Meryem oğlu İsa,
‘Ey İsrailoğullan! Doğrusu ben, Allah’ın, benden önce gelmiş olan Tevrat’ı
doğrulamak ve benden sonra gelecek ve adı Ahmed olacak bir peygamberi
müjdelemek için size gönderilmiş olan peygamberiyim.’ demişti. Ama o İsa’nın
müjde­lediği peygamber, kendilerine apaçık delillerle geldiği zaman, ‘Bu,
apaçık bir sihirdir’ dediler.”[45]

Bu âyette, Hz. İsa
(a.s.), aslî görevleri arasında olan iki hu­susa İşaret etmiştir. Birincisi
kendisinden önce gönderilen Tev­rat’ı tasdik etmek, ikincisi de, kendisinden
sonra gelecek Ahmed isimli peygamberi müjdelemek. Hz. İsa (a.s.), böyle
söylemiş ol­duğu halde, yahudiler gibi, hristiyanların çoğu da, Hz. İsa
(a.s.)’m Rasülullah (s.a.v.) hakkında vermiş olduğu bu müjdeyi gizlemişler veya
tahrif ve inkâr yoluna gitmişlerdir. Peygamberi­miz (s.a.v.)’in davetiyle
karşılaştıklarında, onu sihirbazlıkla it­ham etmişler ve, “Bu Ahmed, o
müjdelenen Rasül değil, bu şahıs açık sihirlerle bizi. aldatmak istiyor”
diyerek hainlik etmişlerdir. Ancak onlar, İncillerde Rasülullah (s.a.v.)’den bahseden
ve onu müjdeleyen bilgileri ne kadar tahrif etmeye çalışmış olsalar da, bugün
ellerinde bulunan muharref İncillerde dahî onun hakkın­da gerçeği açıkça ortaya
koymaya yetecek miktarda bilgi bulunmaktadır.[46]

Rasülullah (s.a.v.)
de, kendisini müjdelemiş olan Hz. İsa fa.s.) hakkında şöyle demiştir:

“İsa’ya
insanların en yakını benim. Peygamberler baba bir kardeştirler. Benimle İsa’nın
arasında peygamber yoktur.”[47]

 

H. Hz. İsa (A.S.)’A Kurulan Tuzak Ve
Gökyüzüne Ref’i

 

İsyanları ve azgınlık
sebebiyle Allah’ın lanetini hakeden ve peygamberlerinin diliyle lanetlenen
yahudiler[48] büyük ekseriyet­le,
gösterdiği açık mucizelere rağmen, Hz. İsa (a.s.)’m davetini reddederek ona
düşman kesildiler. İçinde bulundukları kötülük­leri işlemeye devam ettiler ve
onu davetten vazgeçirmek için her türlü kötülüğe başvurdular. Önceki
peygamberlere yapmış ol­dukları kötülükleri ona ve ona iman eden az sayıdaki
arkadaşla- rina yapmaya başladılar. Yahudiler, Hz. İsa (a.s.) ve davetini,
servetleri ve menfaatleri için büyük bir tehlike olarak görüyor­lardı. Onun
insanları kanaatkarlığa, iffet ve zühde davet ederek onları faiz, rüşvet ve
zulmü terke çağırması, bundan zarar göre­cek üst tabakayı harekete
geçirmişti.  Onu Romalı idarecilere
şikâyet ederek, insanları saptıran, halkı birbirine düşüren, baba ile evladının
arasını ayıran ve halkı idarecilere karşı isyana çağı­ran birinin ortaya
çıktığını söylediler. Roma Kayser’inin saltana­tını ortadan kaldırmak için
çalıştığını yaydılar. Ona çok ağır bir İftira atarak, veled-i zina olduğunu
söylediler. Jurnalciler neticede,  
maksatlarına  nail   olmuşlar,  
Romalı   idarecileri   Hz.  
İsa (a.s.)’in peşine takmışlar, onun ölüm fermanını çıkartmışlardı.

Hz. İsa (a.s.)’ı ölüm
cezasına çarptırmaya karar veren Ro­malı yönetici, bir askeri müfrezeyi onu
yakalayıp getirmekle gö­revlendirmişti. Askerler onun evini kuşatmış hücuma
hazırlanı­yorlardı. Ancak Cenab-ı Hak, onların tuzaklarını boşa çıkardı,
sevgili peygamberi Hz. İsa (a.s.)’ı gökyüzüne kaldırarak onların elinden
kurtardı. İçeri girenler, Allah tarafından ona benzetilen birini İsa zannederek
yakalayıp çarmıha gerdiler. Allah Teâlâ, tuzaklarını aleyhlerine çevirip
nebisini onlardan kurtarmış ve onu öldürdüklerini zanneden bu şaşkınları
sapıklık içinde bı­rakmıştı:

“Onlar tuzak
kurdular, Allah da onlan kurdukları tuzağa düşürerek cezalandırdı. Allah, tuzak
kuranların cezasını en iyi verendir, Allah demişti ki: ‘Ey İsa! Seni eceline
kavuşturacak olan benim. Seni kanma yükselteceğim, seni inkâr edenlerden
tertemiz olarak ayıracağım. Sana uyanları, Kıyamet gününe kadar, inkâr
edenlerin üstünde tutacağım.^ Sonra dönüşünüz banadır. Ayrılığa düştüğünüz
hususlarda aranızda hükmedeceğim. İnkâr edenleri de dünya ve dhirette şiddetli
azaba uğratacağım. Onların hiç yar­dımcıları olmayacaktır.’ İnanıp yararlı iş
işleyenlere gelince, Allah, onların ecirlerini tastamam verecektir. Allah
zâlimleri sev­mez. )[49]

Âyette belirtildiği
gibi, içeri giren askerler Hz. İsa (a.s.)’ı de­ğil, ona benzetilen birini
öldürmüşlerdi. Dolayısıyla Hz. İsa (a.s.)’m o sırada Allah tarafından
öldürülmekten kurtarıldığı kesindir ve bu hususta İslâm alimleri arasında bir
ihtilâf yoktur. Ancak âyette geçen “Yâ İsa! İnnî müteveffike ve râfi’uke
üeyye= Ey İsa! Ben, seni vefat ettireceğim ve seni katıma yükselteceğim”
ibaresi, müfessirler tarafından farklı şekillerde anlaşılmış, bu yüzden Hz. İsâ
(a.s.)’m Allah’ın katma yükseltilme keyfiyeti ve ne zaman öleceği meselesi
tartışma konusu olmuştur. Müfessirler, bu ifâdenin tefsiri hususunda çeşitli
görüşler ileri sürmüşlerdir. Bu görüşlerden bâzıları şöyledir:

1. Bu ibare
ile, Hz. İsa (a.s.)’m o anda Allah nezdine kaldırılacağı, daha sonra vefat
zamanı yaklaşınca yeryüzüne indirilip vefat ettirileceği kastedilmiştir. Buna
göre ifâdede takdim ve te’hir vardır: Takdiri, “înnî râfi’uke İleyye ve müteveffike
ba’de zâlike=Ben seni katıma yükselteceğim ve daha sonra vefat ettire­ceğim”
şeklindedir.

Yâni Yüce Allah, Hz.
İsa (a.s.)’ı kafirlerin öldürmesinden kurtararak nezdine kaldırmıştır, ölüm
vakti gelince, onun ecelini normal bir ölüm şeklinde Azrail vasıtasıyla
verecektir. Dolayısıy­la o suikast sırasında ölmemiş, olaydan önce Allah katma
yük­seltilmiştir. Düşmanları ise ona benzetilen birini Hz. İsa fa.s.)
zannederek çarmıha germek suretiyle öldürmüşlerdir. İslâm âlimleri arasında
meşhur olan görüş de budur.[50]

2.
“Müteveffike=senin ecelini vereceğim” ifadesiyle, ölüm ve­fatı değil,
dünyadan semâya kaldırılması kastedilmiştir. Taberi, bu görüştedir.

3.  Buradaki ölümle uyku kastedilmiştir. Bu
görüşte olan müfessirler, Kur’ân-ı Kerim’de ölümün uyku mânâsına kullanıl­dığı
şu âyetleri görüşlerine delil gösterirler:

“Geceleyin sizi
öldüren (öldürür gibi uyutan, sizi her türlü tasarruftan alıkoyan), gündüzün ne
elde ettiğinizi bilen O’dur. Sonra tayin edilen vâdenin tamamlanması için sizi
gündüzün diriltir gibi uyandırır. Sonra dönüşünüz yine O’nadır. Nihayet O,
yaptıklarınızı size haber verecektir. “[51]

“Allah,
insanların ruhlarını ölüm anında alır. Henüz ölmemiş dirilerin ruhlarım da
uyurken alır. Uyurken eceli gelenlerin ruhla­rını bedene göndermeyip tutar,
eceli gelmeyenlerin ruhlarını ise, belli bir vakte kadar bedene iade eder.
Şüphesiz ki, bunda, dü­şünen bir kavim için nice büyük deliller ve ibretler
vardır.[52]

Görüldüğü gibi, bu iki
âyette uyuyanlar, ruhları o sırada alındığından, uykuda iken hiç bir şey
düşünemedikleri ve ya­pamadıkları için ölülere benzetilmişlerdir. Bu âyetleri
delil kabul eden müfessirler, Hz. İsa (a.s.)’m, kendisine bir korku ulaşma­ması
için uyutularak gökyüzüne kaldırıldığını ileri sürmüşlerdir.

Bu görüşü tercih eden
müfessirlerden İbn Kesir şöyle der: “Sa­hih olduğunda kesinlik olan görüşe
göre, Allah, İsa’yı uyku ile öldürdükten sonra gökyüzüne kaldırmış, onu,
kendisine eziyet etmek için zamanın kâfir idarecilerine jurnalleyen yahudilerin
yapmak istediği kötülüklerden kurtarmıştır,”[53]

4. “Müteveffîke=senin
ecelini vereceğim” ifadesiyle, doğru­dan Hz. İsa (a.s.)’m vefatı
kastedilmiştir. Dolayısıyla o da diğer peygamberler gibi vefat etmiştir. Bu
ifâdeden sonraki  ‘Allah’ın onu kendi
katına yükseltmesi” sözüyle  ise,  onun ölümünden sonra, Allah katında yüksek
derecelere çıkarılması kastedilmiş­tir. Bu bakımdan onun durumu, Hz. İdris
(a.s.)’ın durumundan farksızdır. Nitekim Allah Teâlâ, Hz. İdris (a.s.) hakkında
şöyle buyurmaktadır: “Onu yüksek bir mekâna çıkardık.”[54]

5. Seni
vefat ettireceğim” ifadesiyle, ruhunun geçici bir sü­re için alınması
kastedilmiştir. Bu görüşü benimseyenlere göre, Cenab-ı Allah, Hz.  İsa (a.s.)’ı semâya yükseltinceye kadar üç
veya yedi saatlik bir süre için vefat ettirmiştir. Ancak bu ihtimâl zayıf
görülmüştür.[55]

İslâm alimleri,
Kur’ân-ı Kerim’de bu konuda verilen bilgiler açık ve kesin olmadığı için, söz
konusu ibareden bu farklı so­nuçları çıkarmışlardır. Kesin olan tek durum, Hz.
İsa (a.s.)’ın aşılmadığı ve ona benzetilen birinin çarmıha gerildiği hususu­dur.
Konunun diğer yönleri, ihtilâfa açık bulunmaktadır. Bu­nunla birlikte o, az
önce belirttiğimiz gibi, müfessirlerin ekseri­yetine göre, cismi ve ruhu ile
Allah’ın katma çıkarılmıştır. Ancak bâzı müfessirler, sâdece ruhunun
yükseltildiği neticesine ulaş­mışlar ve Yüce Allah’ın, mütecavizlerin elinden
kurtarmak sure­tiyle onu manevî derecelere yükselterek şanını yücelttiğini
ileri sürmüşlerdir.[56]

Hz. İsa (a.s.)’m
asılmaktan kurtarıldığı gerçeği, Kur’ân-ı Kerim’de şu kesin ifadelerle de
açıklanmaktadır:

“Yine (Yahudilerin)
inkârları ve Meryem’e büyük bir iftirada bulunmaları ve, ‘Biz, Allah’ın
peygamberi Meryem oğlu îsa Mesih’i öldürdük.’ demeleri yüzündendir. Oysa, onu
ne öldürdüler, ne de astılar. Fakat kendilerine bir benzetme yapıldı. Onda
anlaşmazlı­ğa düşenler, bundan dolayı şüphe içindedirler. O hususta tahmin
peşinde gitmekten başka bilgileri yoktur. Kesin olarak onu öldür­mediler.
Hayır, Allah onu kendi katına kaldırdı. Allah gerçekten kudret ve hikmet
sahibidir.[57]

Müfessirlerin görüş
ayrılığına düştüğü bir konu da, âyette­ki benzetme işi ve Hz. İsa (a.s.)’a
benzetildiği için öldürülen şah­sın kimliğidir. Elmalılı, benzetme konusundaki
görüşlerden iki­sini, başlıca iki görüş başlığıyla özetlemiştir. Bu iki görüş
şöyle­dir:

1. Kelâm
alimlerinin birçoğuna göre, yahudüerin öldürmek istediği Hz. İsa fa.s.), o
esnada Allah tarafından göğe kaldırılmış­tır. Bunun üzerine halkın fitneye
düşmesinden ve kendilerinin karşısında yer almasından korkan yahudi reisleri,
bir insan ya­kalayıp onu öldürüp asmışlar, ardından o şahsın Hz. İsa (a.s.)
olduğunu söyleyerek halkı aldatmışlardır. Halkın çoğunun Hz. İsa (a.s.)’ı
şahsen tanımaması onların işini kolaylaştırmıştır.

2. Başka bir
İnsan, Allah Teâlâ tarafından Hz. İsa (a.s.)’a benzetilmiş ve katillerce Hz.
İsa (a.s.) zannıyla öldürülüp asıl­mıştır. Asılan bu şahsın kimliği hususunda
ise dört görüş nak­ledilmiştir:

a. Yahudi
reislerden Yahuda, hakkında ölüm kararı verdik­leri Hz. İsa (a.s.)’ı,
havârîleriyle birlikte bulunduğu evden alıp getirmek üzere adamlarından birini
göndermiştir. Ancak bu şa­hıs eve geldiği esnada Hz. İsa (a.s.) Allah
tarafından evin tava­nından çıkarılıp kurtarılmış, onu götürmek üzere eve gelen
a-dam ise Allah tarafından Hz. İsa{a.s.)’a benzetildiği için kendisini
gönderenler tarafından öldürülmüştür.

b. Hz. İsa
(a.s.)’ı takiple görevlendirilen bir yahudi onun peşinden dağa çıkmıştır. Bu
esnada Hz. İsa (a.s.) göğe çekilmiş, peşini takip eden bu adam ise ona
benzetilmiştir, Hz. İsa (a.s.) zannryla yakalandığında, tüm çabalarına ve
feryatlarına rağmen Hz. İsa (a.s.) olmadığını kimseye kabul ettirememiş ve
kendi ar­kadaşları tarafından öldürülmüştür.

c. Hz. İsa
(a.s.), on arkadaşıyla birlikte bulunduğu bir es­nada  yahudiler  
tarafından   öldürülmek   üzere  
yakalanacağını anlamıştır. Arkadaşları arasından bir fedai istemiş
ve,  “içinizde benim kılığıma
girerek Cennet’i satın almak isteyen var mı?” diye sormuştur. İçlerinden’
biri bunu kabul edince Allah, bu fedaiyi Hz. İsa (a.s.)’a benzetmiş, Hz. İsa
(a.s.) göğe kaldırılırken ona benzetilen havarisi asılmıştır.

d. Hz. İsa
(a.s.)’m havarisi olduğunu söyleyen bir münafık, onu yakalatmak için muhbirlik
yapmıştır. Onun yerini göster­mek için gittiğinde, Allah tarafından Hz. İsa’ya
benzetilmiş ve birlikte geldiği yahudiler tarafından öldürülüp asılmıştır.

Hz. İsa (a.s.)’a
benzetilme hakkındaki bu rivayetleri akta­ran Elmalık, bu konuda Râzî’ye
katıldığını açıklayıp, onun gibi, bu görüşlerin birbirine zıt ve çelişkili
olduğunu söylemiş ve âyeti açıklama hususunda delil getirmeye elverişli
olmadıkları kanâa­tinde olduğunu belirtmiştir.[58]

İncıllerde Hz. İsa
(a.s.)’ın yahudiler’in ısrarları sonucu Pilâtus’un emriyle çarmıha gerilerek
öldürüldüğü, bir gün sonra da canlanıp mezarından çıktığı söylenmektedir.[59]
Hıristiyanlar, Hz. îsa (a.s.)’m öldürülmesinin mahiyeti hususunda ihtilâfa
düşmüşlerdir. Melkâiyye mezhebine göre, öldürülme ve çarmıha gerilme hem cisim
ve hem ruh için geçerlidir; ancak ruha do­kunmakla değil, duygu ve şuur ile
ulaşılmıştır. Yakubiyye’nin görüşü ise, öldürme ve asma fiilinin, iki cevherden
doğan cevhe­rine vâki olduğu şeklindedir. Nasturüer’e gelince, onlar, onun
cisminin öldürüldüğünü, ruhunun ise göğe yükseltildiğini kabul ederler.[60]

Hristiyanlara göre,
Hz. İsa (a.s.), çarmıha gerilmekle, bütün insanlığı, ataları Hz. Âdem (a.s.)’m
işlediği ezelî günahtan kur­tarmıştır. Ancak kendini feda ederek, insanlığı
kurtarma inancı, bir çok putperest dinde de mevcuttur. Bâzı hiristiyan
araştırıcı­lar da, bu inancın, Hindular arasında örneklerini tespit
etmişlerdir. Hindular, Krişna’nm ellerinden ve ayaklarından çivilene­rek
asıldığına, asılırken başında altın bir taç bulunduğuna ina­nırlar. Bu inanışa
göre Krişna, insanlığı kurtarmak için kendisi­ni feda etmiştir. Çarmıha
gerilerek öldürüldüğü söylenen başka dînî liderler de vardır.[61]

Tantâvî, mühtedî Lord
Headly’nin “îkâzu’l-öarb li’l-îslâm” ismini taşıyan eserinden naklen,
înciller’de anlatılan Hz. İsa (a.s.)’m çarmıha gerilme hikâyesinin, bir Bâbil
efsânesinden a-dapte olduğunu ifâde etmektedir. Headly, bu efsâneyi anlatan
Asur kitabesi sebebiyle gerçeği görerek müslüman olmuştur. Bu kitabe, 1903-1904
yıllarında Alman arkeologlar tarafından keş­fedilen bir Bâbil kitâbesidir. Asur
yazısıyla yazılan bu kitabede tanıtılan Bili isimli şahsın çarmıha gerilmesi
ile Hz. îsa (a.s.)’m çarmıha gerilmesi hakkındaki anlatılanlar aşağı yukarı
aynıdır. Headly, bu kitabedeki bilgilerle İndilerde verilen bilgileri muka­yese
sonucunda şu önemli tespitleri yapmıştır:

1. Her ikisi
de esir olarak götürülmüştür.

2. Bili,
tepedeki bir evde, Hz. İsa (a.s.) ise, başkahinin e-vinde muhakeme edilir.

3. Bili gibi
Hz. İsa {a.s.) da sopa ile dövülmüştür.

4. Bili
öldürülmek üzere tepeye, Hz. İsa (a.s.) ise inler bir vaziyette çarmıha
götürülmüştür.

5. Bili ile
birlikte iki haydut daha çarmıha gerilmiş; aynı şekilde Hz. İsa (a.s.) ile de
iki haydut asılmıştır.

6. Bili,
tepeye (çarmıha) çıktığı zaman şehir sarsılır, büyük olaylar olur. Hz. İsa
(a.s.) çarmıha gerilip

öldürüldüğü zaman
Mâbed’in örtüsü parçalanır, yer sarsılır, kayalar yuvarlanır, ka­birler açılır.

7. Bill’in
elbisesi alınır. Hz. İsa (a.s.)’m elbisesini de asker­ler aralarında
paylaşmışlardır.

8. Bill’in
kalbine saplanan kılıç çıkarılınca yaradan akan kanı bir kadın silmiştir. Hz.
İsa (a,s.)’m böğrüne bir mızrak sap­lanır, oradan kan ve su çıkar. Mecdelli
Meryem ile iki kadın ge­lip cesedi yıkar ve tahnit ederler (mumyalarlar).

9. Bili
güneşten ve ışıktan uzak olan tepenin altına iner ve hayatım kaybeder. Hz. İsa
(a.s.) kayanın altındaki kabre konullur, ölüler kısmına gider, Cehennemi
ziyaret eder.

10. Askerler
tepedeki zindanda tutuklu Bill’i gözetlerler. Hz. İsa (a.s.)’ın kabrinin başına
da bekçiler konmuştur.

11. Bili’e
bakmak için tanrılar otururlar. Mecdelli Meryem ile diğer Meryem, Hz. İsa
(a.s.)’m kabrinin önünde otururlar.

12. Bili,
oturduğu her yerde aranır. Özellikle bir kadın onu

kabristanda “ah
kardeşim, ah kardeşim!” diyerek arar. Kadınlar ve özellikle de Mecdelli
Meryem, Hz. İsa (a.s.)’ı aramak için arka kapıdan kabristana gelir ve kabrinin
önünde ağlayarak durur.       

13. Bili,
ilkbahar güneşi gibi, yeniden hayata döner ve tefeden canlı olarak çıkar. Hz.
İsa (a.s.) da pazar günü hayâta döner, tepedeki kabirden çıkar.

14.
Babilliler’de büyük bayram, mart ayında, ılık ilkbahar hıevsiminde olur.  Çünkü   
Bili karanlık güçleri bu mevsimde yenmiştir. Hz. İsa (a.s.)’in bayramı
da ilkbahar günlerinde kut­lanır. Bu bayram, karanlık güçleri yenmenin
şenliğidir. ;         Headly, mukayesenin
sonunda şöyle demiştir:

“O zaman
kürsülerden yegâne kurtarıcımız olarak ilân edi­len Hıristiyanlığın büyüklüğü
nerede? Bu kitabeden anlaşılıyor ki, bu hikâye, Mesih’in ortaya çıkışından bin
sene veya daha fazla bir zaman önce vardı. Demek ki, bu boş hikâye, size ebedî
hayata girme pasaportu vermez. Bütün bunlar, çocukları avutanlann hi­kâyesidir.
İslâm şerîati, ruhsal yüceliğin; insanın şu dünyada yapacağı işlere bağlı
olduğunu, insanın ancak kendi amelleriyle kurtuluşa erebileceğini söylüyor.
Hepinizin güzel manevî işler yapmanızı istiyorum. Bu, sizin için bir takım
kâhin düşüncelerine saplanmaktan iyidir.[62]

Muasır Avrupalı ilim
adamlarından bazıları da, çarmıh ola­yının uydurma olduğu görüşündedirler.
Bunlardan Alman Er-nest die Bons, “çarmıha gerilme ve kendini feda etme
meselesi hakkında söylenenlerin, Mesih’i görmemiş olan Pavlos ve benzer­lerinin
icadı olduğunu” söylemektedir.[63]

Rivayete göre, Hz. İsa
(a.s.)’m peygamberliği sadece 3 yıl devam etmiştir. 30 yaşında peygamber olarak
görevlendirilmiş, 32 veya 33 yaşında göğe kaldırılmıştır. Annesi Hz. Meryem’in
ise, onun refinden 5 ya da 6 sene sonra 53 yaşında iken vefat ettiği bildirilmektedir.[64] 

 

I. Hz. İsa (A.S.)’ın Nüzulü

 

İslâm âlimlerinin Hz.
İsa (a.s.) hakkında en fazla tartıştığı konulardan biri de, onun Kıyamete yakın
bir zamanda yeryüzü­ne inmesi meselesidir. Kur’ân’-ı Kerim’de Hz. İsa (a.s.)’in
yeryü­züne inişiyle alâkalandırılan iki âyet bulunmaktadır. Ancak bu
âyetlerdeki ifâdeler, delâletleri bakımından kesin ve açık değil­dir. Böyle
olmakla birlikte, Önce geçtiği gibi, Hz. İsa (a.s.)’m ruh ve beden olarak
semâya çıkarıldığı görüşünde olan müfessirle-rin ekseriyeti, işaret edilen bu
iki âyeti, onun Kıyamet gününe yakın bir zamanda yeryüzüne ineceği şeklinde
anlamışlardır. Diğer taraftan, güvenilir hadis kaynaklarında bu konuda yetmi­şin
üzerinde hadis yer almaktadır. Bu hadisler, ifâdeleri bakı­mından açık ve
kesinlik arzederler. [65]

 

1. Hz. İsa (a.s.)’ın Nüzûlüyle İlgili
Görülen Ayetler

 

Hz. İsa (a.s.)’in
nüzûlüyle alâkalandırılan iki âyetten biri Zuhruf suresinin 61. âyetidir. Bu
âyetin manasını daha açık anlatabilmek için, bu âyetten önceki ve sonraki aynı
konuyla ilgili âyetleri bütün halinde vermemiz gerekmektedir:

“(Ey Muhammedi)
Meryem oğlu îsa Örnek verilince, senin kavmin (Kureyş müşrikleri) hemen ondan
keyiflenerek bağrıştılar. ‘Bizim ilâhlarımız mı daha hayırlı, yoksa o mu?’
dediler. Sana böyle söylemeleri, sadece tartışmaya girişmek içindir. Onlar şüp­hesiz
kavgacı bir kavimdir. Meryem oğlu İsa, ancak kendisine nimet verdiğimiz ve
İsraüoğullan’na örnek kıldığımız bir kuldur. Eğer dileseydik, size bedel
yeryüzünde sizin yerinizi tutacak me­lekler var ederdik.

Şüphesiz ki o,
Kıyametin yaklaştığını gösteren bir bilgidir. Sakın Kıyametin geleceğinden
şüphe etmeyin. Bana uyun, doğru yol budur. Sakın şeytan sizi bu yoldan
alıkoymasın; şüphesiz o size apaçık bir düşmandır.

İsa, hakikatin bütün
delilleriyle geldiği zaman, ‘Ben size, hikmet ile ve üzerinde ayrılığa
düştüğünüz şeylerin bir kısmını açıklığa kavuşturmak üzere geldim. O halde,
Allah’a karşı sorum­luluğunuzun bilincine varın ve bana tâbi olun. Allah,
şüphesiz benim de Rabbim, sizin de Rabbinizdir; öyleyse yalnızca O’na kulluk
edin, doğru yol sadece budur.’ dedi.

Ama onlar, daha sonra
gruplara bölündüler ve Isa hakkında görüş ayrılığına düştüler. Kıyamet gününün
can yakıcı azabına uğrayacak zalimlerin vay hâline!”[66]

Görüldüğü gibi bu
âyetlerde, Mekke müşriklerine, Hz. İsa (a.s.)’m ilahlığı hakkında
hıristiyanlardan duyduklarının yanlış­lığı anlatılmakta, onlardan duyduklarının
aksine onun da diğer kullar gibi bir kul olduğu, Allah’ın onu peygamber olarak
seçtiği bildirilmektedir. Hz. İsa (a.s.)’m nüzûlüyle alâkalı görülen 61. âyette
ise “ve innehu le-‘ılmün li’s-sâati= Şüphesiz o, Saat (Kıya­met) için bir
ilimdir.” buyurulmaktadır.

Müfessirlerden
bâzıları bu âyette “innehu”daki “hu-o” za-miriyle Kur’ân-ı
Kerim’in kasdedildiğini kabul ederler.[67]
Ancak onların büyük bir kısmı, zamirin Hz. İsa (a.s.)’m yerini tuttuğu­nu ileri
sürmüşlerdir. Bu ikinci görüşü benimseyenler, önceki âyetlerde Kur’ârı
kelimesinin geçmediğini delil getirerek, birinci görüşü çok uzak bir ihtimâl
saymışlardır. Onlara göre doğrusu, bu zamirle önceki âyetlerde adı geçen Hz.
İsa (a.s.)’m kastedil-mesidir. Buna göre, âyetin mânâsı, “İsa, Kıyâmet’in
yaklaştığım gösteren bir bilgidir.” şeklinde olmaktadır.

Bu görüşü benimseyen
müfessirler, Hz.İsa (a.s.) ile Kıya­met bilgisi arasındaki irtibat hususunda
ise, Hz. İsa (a.s.)’a verilmiş olan hastaları İyileştirme ve ölüleri diriltme
mucizelerinin yeniden dirilmeye, onun yeryüzüne tekrar inişinin ise Kıyametin
yaklaştığına işaret olduğunu ve Kıyametin yaklaştığını bildirdi­ğini
söylemişlerdir. Dolayısıyla bu alimler, Hz. İsa (a.s.)’m inişi- ni, Kıyamet
alâmeti olarak kabul etmişlerdir. İlk müfessirlerden İbn Abbas, Ebu Hureyre,
Mücâhid, Ebul-Âliye, İkrime, Hasen-i 
Basrî, Katâde, Dahhâk ve diğer bâzı müfessirlerin bu görüşte oldukları
nakledilmektedir.[68]

Bu husustaki ikinci
âyet ise Nisa suresinin 159. âyetidir. Bu âyette şöyle denilmektedir:

“Kitap ehlinden
(yahudîler ve hıristiyanlardan) hiçbir kimse yoktur ki, Ölümünden önce, ona
iman etmiş olmasın. O, Kıyamet gününde onların üzerine şahitlik
edecektir.”

Bu âyetin tefsiri
hususunda da farklı görüşler vardır. Bu görüşlerden biri, âyette ölümlerinden
önce iman edecekleri bildi­rilen şahısların yerini tutan birinci zamir ile
bütün yahudî ve hıristiyanİarın, kendisine iman edilecek şahıs için kullanılan
“o” zamiriyle de, Allah Teâlâ veya son rasülü Hz. Muhammed
(s.a.v.)’in kastedildiği şeklindedir. Buna göre, her bir yahudi veya
hıristiyan, ölüm esnasında gözlerinden perde kaldırılınca, Allah’ın tek ve
ortaksız olduğuna, Hz. Muhammed (s.a.v.)’in de O’nun kulu ve rasülü olduğuna
îman edecektir.[69] Ancak onların yeis
hâlindeki bu îmanları geçerli olmayacaktır. Diğer bir görüş ise, gerek
ölümünden bahsedilen şahıs, gerekse kendisine iman edilecek şahıs için
kullanılan iki zamirin de Hz. İsa (a.s.)’m yeri­ni tuttuğu şeklindedir. Buna
göre, Hz. İsa (a.s.) gökyüzünden indiğinde, o sırada hayatta bulunan yahudiler
ve hıristiyanlar, ölümünden önce ona îman edeceklerdir. Büyük müfessirlerden
Taberî ve İbn Kesir, bu görüşü tercih etmişlerdir.[70]
Diğer bir görüş de, Ehl-i kitap’tan olan insanlardan her birinin, vefatı
öncesinde, Hz. İsa (a.s.)’ın Allah’ın rasülü olduğu gerçeğini anla­ması ve buna
îman etmesidir. Ancak yeis halindeki bu iman geçersiz olacaktır.[71] 

 

2. Hz. İsa (a.s.)’ın Nüzûlüyle İlgili
Hadisler ve Bu Konudaki Görüşler

 

Sahih hadis
kaynaklarında Hz. İsa (a.s.)’m nüzulü hakkın­da rivayet edilen hadislerin
sayısı yetmişi aşmaktadır. Bu hadis­lerden bâzılarında Peygamber Efendimiz
(s.a.v.) şöyle buyur­muştur:

“Nefsim kudret
elinde olana yemin ederim ki, Meryem, oğlu İsa, âdil bir yönetici olarak
yakında aranıza inecektir. Sonra haçı kıracak, domuzu Öldürecek ve cizyeyi
kaldıracaktır…”[72]

“Devlet
başkanınız (imamınız) kendinizden olduğu halde Meryem oğlu İsa gökyüzünden
yanınıza indiği zaman hâliniz nice olur!”[73]

“Canımı kudret
elinde tutan Allah’a yemin ederim ki, Mer­yem oğlu İsa âdil bir hakem olarak
aranıza inmedikçe Kıyamet kopmayacaktır. O, haçı kıracak (Hıristiyanlığın
hükümsüz oldu­ğunu ilân edecek), domuzu Öldürecek ve cizyeyi kaldıracaktır (din
olarak sâdece İslâmiyet kalacaktır). O zaman mal o kadar bollasaçaktır ki,
kimse mal kabul etmeyecektir.”[74]

“Ümmetimin
hayatta bulunduğu bir zamanda Deccâl çıkar ve kırk bu kadar zaman kalır (râvi,
Hz. Peygamber’in kırk gün mü, kırk ay mı, yoksa kırk yıl mı buyurduğunu
bilemediğini söylemektedir}. Bunun üzerine Allah Teâlâ, İsa b. Meryem’i yer­yüzüne
gönderir; o da Deccal’i bularak ortadan kaldırır. Sonra insanlar, aralarında
hiç bir düşmanlık bulunmadan yedi yıl ya­şarlar.”[75]

Meşhur muhaddislerden
Kadı Iyaz, bu hadislerden çıkarı­lan netice ile ilgili olarak şöyle demiştir:

“Ehl-i Sünnefe
göre, İsa’nın inmesi ve Deccal’i öldürmesi, haktır, sahihtir. Çünkü bu bahta
sahih hadisler nakledilmiştir. Aklen ve şer’an, bunu iptal edecek bir delil de
yoktur. Binaena­leyh kabulü vaciptir.[76]

Mevdûdî, tefsirinde
Hz. İsa (a.s.)’m nüzûlüyle ilgili hadis­lerden yirmibir tanesini aktardıktan
sonra şöyle demektedir:

“Bu yirmi bir
hadisin tamamı, Rasülullah’ın ashabından on dört şahsa dayandırılmış ve en
muteber ve sahih hadis kaynak­larında sahîh isnâdlarla zikredilmiştir. Gerçi,
konu hakkında bu hadislerden başka birçok hadis daha vardır; ancak biz,
yalnızca râvi zinciri bakımından sahîh olan ve yaygınlık kazanmış bulu­nan bir
bölümünü zikretmekle yetindik. Bu hadislere bakıldığın­da, 2000 yıl önce bakire
Meryem’den doğan Hz. İsa (a.s.)’ın öldü­ğü ya da âlemin herhangi bir yerinde
hâlâ yaşamaya devam etti­ği hususunu tartışmanın gereği ve faydası yoktur.
Kaldı ki, Allah, bir kulunu âlemin herhangi bir yerinde binlerce yıl canlı
tutup, dilediği zamanda dünyaya geri göndermeye de kadirdir.”[77]

Önceden olduğu gibi
zamanımızda da Hz. İsa (a.s.)’m nü­zulü konusunda müstakil eserler
hazırlanmıştır. Muhammed Enverşâh el-Keşmîrî (öl.1932), et-Tasrih bimâ tevâtere
fî nüzüli’l-Mesîh adını taşıyan eserinde Hz. İsa (a.s.)’ın yeryüzüne ineceğini
bildiren hadisleri toplamıştır. Bu eserde, yetmişbeşi Rasülullah’m sözü olmak
üzere, toplam yüzbir rivayet bulunmaktadır.

Muhammed b.Ca’fer
el-Kettânî, Nazmü’l-mütenâsir mine’l-hadîsi’l-mütevâtir, isimli eserinde, Hz.
İsa (a.s.)’m nüzulünün Kitap, Sünnet ve İcmâ ile sabit olduğunu belirttikten
sonra, bu konudaki hadislerin mütevâtir olduğunu söylemektedir.[78]

Muhammed Zâhid
el-Kevserî de, bu konuda yazdığı eserin­de, ilgili âyetlerin tefsirini
yaptıktan sonra,   “Görüldüğü üzere,
anlatılanlardan   yalnızca   Kur’ân-ı  
Kerim   naslannın,   Hz.  
İsa (a.s.)’ın sağ olarak ref edildiğim ve Ahirzaman’da ineceğini kesin
olarak   gösterdiği   ortaya  
çıkmaktadır…Bu   konudaki   hadisler mütevâtirdir. Ümmet, seleften
halefe günümüze kadar onlara i-nanmıştır. Akâid kitaplarını ona göre tanzim
etmiştir. Bundan Ötesi sadece sapıklıktır.” demektedir.[79]
Başka bir yerde ifâdesini daha da sertleştirerek, muhalif grup hakkında şöyle
demiştir: “isa’nın nüzulü hadisi, manevî mütevâtir bir hadistir.  Şöyle ki: Aralarında bâzı mânâ
farklilıklarıyla birlikte bu konuda gerçekten çok sayıda sahih ve hasen hadis
nakledilmiştir. Bu hadisler Hz, İsa (a.s.)’ın nüzulü konusunu açıkça ortaya
koymaktadır. Böyle bir durumda, Hadis ilminin kokusunu koklayanlardan hiç kimse,
bunu inkâra güç yetiremez.[80]
Kevserî’nin başka bir tesbiti de şöyledir: “Mehdî, Deccâl ve Mesih
hadislerinin tevatürü hususun­da, Ehl-i Hadis nezdinde şüpheye yer yoktur. Bâzı
kelamcilann, -Kıyamet alâmetlerinin tamamı haktır hususunu kabul etmeleriyle
birlikte- bu hadislerin bir kısmının mütevâtir oluşu hakkındaki şüphesi,
hadisteki bilgi ve vukûfiyetlerinin azlığındandır. Onlar, kendilerine bu mesele
delilleriyle izah edildiğinde inatlarından vazgeçerlerse, bu tutumlarında mazur
sayılırlar.[81]

Şevkânî de, bu konuda
telif ettiği eserinde ilgili hadisleri naklettikten sonra, kanâatini şöyle
açıklamıştır: “Kesin olarak ortaya çıkmıştır ki, Mehdî el-Muntazar
hakkındaki hadisler mütevâtirdir,  Deccâl  hakkındaki 
hadisler mütevâtirdir,   İsa’nın
nüzulü hakkındaki hadisler mütevâtirdir.[82]

Müfessİrlerden çoğu
da, bu hadislerin tevatür derecesine ulaştığını ve dolayısıyla Hz. İsa (a.s.)’m
şu anda sağ olup zamanı gelince yeryüzüne ineceğinin kesin olduğunu kabul
ederler. Taberî, Nisa suresi 156. âyetinin tefsirinde, Rasülullah fs.a.v.)’ den
nakledilen mütevâtir haberlerle, onun ineceğinin kesin ol­duğunu belirtmiştir.[83] İbn
Kesir de, bu konudaki hadislerin mü­tevâtir olduğunu ve kesinlik arzettiğini
belirtir.[84] İbn Atıyye ise şöyle
demektedir: “Ümmet, İsa’nın semâda diri olduğunu bildiren mütevâtir
hadisin muhtevasını kabul hususunda icmâ etmiştir. Yâni o, Ahirzaman’da
yeryüzüne inerek, domuzu öldürecek, haçı kıracak, Deccâl ile savaşarak adaleti
yayacak, onun sayesinde Ümmet-i Muhammed güçlenecektir.[85]

İslam alimleri,
peygamberler içinde sadece Hz. İsa (a.s.)’ın refi ve tekrar inecek olmasının
hikmeti hakkında ise şöyle de­mişlerdir: “Peygamberler içinde sadece Hz.
İsa (a.s.)’ın nüzulü­nün hikmeti, inişinin onu öldürdüklerini iddia eden
yahudilere cevap olmasıdır. Allah Teâlâ, onların yalanını ve İsa’nın onlan
mağlup ve perişan edeceğini açıklamıştır. Ya da. onun nüzulü, eceli yaklaşınca
toprağa gömülmesi için olacaktır.”[86]

İlgili hadislerden
çıkarılan bir netice de, Hz. İsa (a.s.)’ın yeryüzüne özel bir görev ile, yani Deccal’m
sebep olacağı fitneyi ortadan kaldırmak için inmesidir. Hz. İsa (a.s.), indiği
zaman İslâm dininin hükümlerine tâbi olacak, müslümanların İmamı­nın arkasında
namaz kılacaktır. Dolayısıyla müslüman topluma bir fert olarak katılacaktır.
Onun gelişi, Hz. Muhammed (s.a.v.)’ in son peygamber olduğu gerçeğini ortadan
kaldırmayacaktır.[87]
İslâm alimlerinin büyük ekseriyetinin bu ortak görüşünün aksine, muasır
alimlerden bâzıları, ilgili âyet ve hadislerin, Hz. İsa (a.s.)’ın tekrar
yeryüzüne ineceğini kesin olarak göstermedi­ği, kanaâtindedirler. Bu alimlerin
öncüsü durumunda olan Mu-hammed Abduh, onun nüzulünü insanların İslâm şeriatına
dö­nüşü olarak anlamakta ve şöyle demektedir:

“Hz. İsa
(a.s.)’in refi ve Ahirzaman’da ineceği hadisleri, i’tikâdî bir mesele olan ğayb
işi hakkında nakledilen âhâd ha­berlerdir. Halbuki i’tikâdî meselelerde ancak
kati delil kabul edilir; çünkü bu durumlarda istenen yakın bilgidir. Hz. İsa
(a.s.)’m refi ve nüzulü hakkında ise mütevâtir hadis yoktur. Onun iniş ve
yeryüzünde hüküm sürmesinin teVili, ruhunun ve risâletinin sırrının insanlar
üzerindeki hâkimiyeti ile olmasıdır. O da, öğretilerinde rahmet, mehabbet,
barış ve zahirleriyle .ye­tinmeyip şeriatın asıl maksatlarına sarılmanın
galibiyetidir.”[88]

 

İ. Hz. İsa (A.S.)’In Tabiatı

 

Bilinen bütün bu
gerçeklere rağmen hıristiyanlar, Hz. İsa (a.s.)’dan uzun bir süre sonra, onun
babasız dünyaya gelişini, Allah’ın oğlu olmasıyla açıklayıp onu
ilâhlaştırmışlar ve üçlü bir ilâh anlayışı (teslis) benimseyerek şirke
düşmüşlerdir. Hz. İsa (a.s.) Meryem’den doğduğu halde, onun mucizevî doğumuna
ve Ruhülkudüs ile te’yid edilmesine bakarak, ekânim-i selâse (üç esas-Baba,
Oğul, Ruhülkudüs) olarak üçlü bir ilâh kabul etmiş­lerdir. Onlar bu konuda
aralarında ihtilâfa düşerek, İsa Mesih’in tabiatı hakkında, farklı neticelere
ulaşmışlardır. Bir kısmı, Hz. İsa (a.s.)’da sadece bir tabîatm, diğer bir kısmı
ise iki tabiatın bulunduğuna inanır. Bir tabiata sahip olduğunu söyleyenler de
görüşleri bakımından iki guruba ayrılır. Bir gurup, onun sâdece beşer olduğunu,
diğer gurup ise ilâh olduğunu kabul eder. Üçüncü gurubun kanâati ise, onda biri
ilâhî, biri insanî olmak üzere iki tabiatın bulunduğu şeklindedir. Temelde üçe
indirilen bu görüşler, Hristiyan mezheblerince çok farklı şekillerde izah
edilmiştir.[89]

Hz. İsa (a.s.)’ı
Allah’ın oğlu kabul eden hıristiyanlar, onun, Allah’ın tezahürü,  Allah’ın kelimesi ve kutsal ruhunun cisme
bürünmüş şekli olduğunu iddia etmişlerdir. Aynı zamanda, bü­tün insanlığın
işlediği günahın yükünü üzerine alması ve bu yüzden çarmıha gerilerek kendi
kanı ile tüm insanların günâh­larına kefaret olması için, Allah’ın biricik
oğlunu yeryüzüne gön­derdiğine inanarak büyük bir şirke düşmüşlerdir. Bu bâtıl
inan­cın Hz. İsa (a.s,) ile asla alâkası yoktur. Bu sapma, ondan son­raki
dönemde, din adamlarının hayallerinin ürünü olarak orta­ya çıkmıştır.[90]
Onların bu inancının kaynağını İnciller teşkil et­mektedir. İnciller’de Hz. îsa
(a.s.)’m Baba’nın nezdinde tek şefa­atçi  
olduğu   ve   onun  
bütün   insanlığın   günahlarına  
keffaret olarak geldiği bildirilmektedir.[91]
Hristiyanlık inancına göre, Al­lah’ın oğlu olarak babasının yanında bulunan Hz.
İsa (a.s.), Al­lah’a eşit iken, O’nun emriyle insanları kurtarmak için gökten
inerek onlara benzer bir hale gelmiştir.[92]
Beşeriyetin Hz. Âdem (a.s.)’dan beri sırtında taşımakta olduğu günahı, çarmıha
gerile­rek canı ile ödemiştir.

Ancak Kur’ân-ı Kerim’e
göre, Hz. İsa, kendisine hâmile ka­lan Hz. Meryem’den doğmuştur; beşer olma
yönünden diğer in­sanlardan farksızdır. Hemcinsleri gibi o da ölümlüdür. Dolayı­sıyla,
hristiyanların inandığı gibi bir ilâh veya Allah’ın oğlu ol­ması düşünülemez. O
da Allah’ın bir kuludur. Onun tabiatı ilâhî bir tabiat veya ilâhî-insânî bir
tabiat değildir. [93]

 

K. Allah Oğul Ve Ortak Edinmekten
Münezzehtir

 

Yüce Allah, Kur’ân-i
Keriminde pek çok yerde, hristiyanla-rın bu ağır iftirasını reddetmektedir. Bu
âyetlerden birkaçının meali şöyledir;

“Allah çocuk
edinmemiştir. O’nunla birlikte bir başka ilâh da yoktur. Eğer öyle olsaydı, her
ilâh kendi yarattığına hükmedip onu istediği yöne götürürdü. Aynca onların bir
kısmı diğerine üs­tün gelmeye çalışırdı. Allah, müşriklerin taktıkları
sıfatlardan münezzehdir. O, ğaybı da bilir, hazin da. Onların koştukları or­taklardan
münezzehtir.[94]

“De ki: O Allah,
birdir. Allah, hiç bir şeye muhtaç değildir, O, doğurmamış ve doğrulmamıştır.
O’nun hiç bir dengi yoktur.[95]

“Allah, gökleri
ve yeri eşsiz bir şekilde yoktan vâr edendir. O’nun eşi yokken nasıl çocuğu
olabilir? Üstelik, her şeyi yaratan da O’dur. O, her şeyi çok iyi bilir.[96]

Allah Teâlâ, “Allah
çocuk edindi” iftirasının, gökleri, yeri ve dağlan paramparça edebilecek
büyük bir bühtan olduğunu be­lirterek şöyle buyurmuştur:

“Bazı kimseler,
‘Rahman olan Allah çocuk edindi.’ dediler. Yemin olsun ki, siz ortaya çok
çirkin bir şey getirip iftira attınız. Bu iftiranın korkunçluğundan neredeyse
gökler çatlayacak, yer yarılacak, dağlar parçalanıp dağılacaktı. Çünkü onlar,
rahman olan Allah’a çocuk isnat ettiler. Oysa rahman olan Allah’ın çocuk
edinmesi asla şanına yakışmaz. Göklerde ve yerde bulunan hiç bir kimse yoktur
ki, kıyamet günü rahman olan Allah’ın huzuruna bir kul olarak çıkmasın.
Şüphesiz Allah, onları ilmiyle kuşatmış, kendilerini ve yaptıklarını bir bir
saymıştır. Kıyamet günü onların her biri Allah’ın huzuruna tek başına
çıkacaktır.[97]

Hz. İsa (a.s.) da
diğer peygamberler gibi bir beşerdir ve o Hz. Meryem’in oğludur. Kendisine
üflenen bir ruhla hâmile kal­mış Meryem’den doğmuştur. Annesinden başkasına
nisbeti büyük bir iftiradır. Yahudilerin, onun gayrimeşru bir birleşmenin ürünü
olduğu şeklindeki çirkin iftiraları da, hristiyanların onun Allah’ın oğlu,
Allah’ın insanda tecessümü şeklindeki inançları da gerçek dışı birer
düşüncedir:

“İşte Meryem oğlu
İsa (hakkındaki doğru bilgi) budur. Ne var ki, yahudüer ve Hıristiyanlar, bunda
ihtilâf etmişlerdir. Çocuk edinmek, asla Allah’ın şanına yakışmaz. O, bir şeyin
olmasını dilerse, sâdece ‘ol’ der, o da oluverir. Şüphesiz, benim de Rabbim,
sizin de Rabbiniz Allah’tır. O halde O’na ibadet edin. İşte doğru yol budur. Ne
var ki, gruplar aralarında İsa hakkında ihtilafa düştüler. O dehşetli günü
görecek kâfirlerin vay haline! Bizim karşımıza çıkacakları gün, gerçeği nasıl
da apaçık işitecek ve gö­recekler! Ancak o zâlimler, bu gün, apaçık bir
sapıklık, apaçık bir dalâlet içindedirler.[98]

Hıristiyanların bâtıl
inançlarını reddeden Yüce Allah, kendi katında Hz. İsa (a.s.)’m yaratılışının
Hz. Âdem (a.s.)’m yaratılı­şından farksız olduğunu bildirmiştir:

“Allah’ın katında
İsa’nın durumu kendisini topraktan yara­tıp sonra ‘ol’ demesiyle olmuş olan
Âdem’in durumu gibidir. Ger­çek Rabbindendir, o halde şüphelenenlerden olma.[99]

Müfessirler, bu
sonuncu âyetin iniş sebebinin, Hz. Pey-gamber (s.a.v.)’in Necran’dan gelen 60
kişilik Hıristiyan heyetiyle yaptığı görüşme olduğu hususunda görüş birliği
etmişlerdir. Bu âyet, Hıristiyan âlimlerin, “Madem ki, İsa’nın insanlardan
bir babası olmadığı açıktır, o halde Allah’ın oğlu olması gerekir” iddi­asında
bulunmaları üzerine, onlara cevap olarak inmiştir. Âyetle onlara, Hz. İsa
(a.s.)’m da, Hz. Âdem (a.s.) gibi babasız olarak yaratıldığı gerçeği
hatırlatılmış, ikisinin yaratılışı arasındaki benzerliğe işaret edilmiştir. Hz,
Âdem (a.s.)’ın Allah veya Allah’ın oğlu olmasını gerektirmeyen bu özelliğin,
Hz. İsa {a.s.)’m da Al­lah veya oğlu olmasını gerektirmediği bildirilmiştir.[100] Allah’ın
Hz. sa (a.s.)’m babası değil, ancak yaratıcısı ve Rabbi olduğu gerçe­ği
vurgulanarak, hıristiyanların düştükleri hata ortaya konul­muştur. Bu kesin ve
susturucu ilâhî cevap, aynı zamanda yahudilere yönelik bir cevaptır. Babasının
olmaması dolayısıyla, Hz. İsa (a.s.)’m peygamberliğini reddetmenin, Hz. Musa
(a.s.) ve Tevrat’ı yalanlamak olduğunu ortaya koymaktadır. Zira Hz, İsa (a.s.),
aynen Hz. Âdem fa.s.) gibi babasız yaratılan bir peygam­berdir.[101]

Allah Teâlâ, Ehl-i
Kitab’ı Hz. İsa (a.s.) hakkında haddi aş­maktan ve üçlü ilâh kabul etmekten
menetmiştir. Rivayete göre, huzuruna gelen bâzı hıristiy anlar, Hz İsa (a.s.)’a
Allah’ın kulu ve rasülü dediği için, Peygamberimiz (s.a.v.)’i onu ayıplamakla
it­ham etmişlerdi. Bunun üzerine Peygamberimiz (s.a.v.), Allah’a kul olmanın
bir ayıp olmadığını söylemişti. Bu hâdise dolayısıyla şu âyetler indi.

“Ey Kitap ehli!
Dininiz hususunda aşın gitmeyin. Allah hak­kında sâdece gerçeği söyleyin.
Meryem oğlu İsa Mesih, ancak Allah’ın peygamberi, Meryem’e ulaştırdığı kelimesi
ve O’ndan bir ruhtur. Allah’a ve peygamberlerine inanın, Allah üçtür’ demeyin.
Bundan vazgeçin, vazgeçmeniz sizin hayrınızadır. Allah ancak bir tek ilâhtır,
çocuk sahibi olmaktan münezzehtir. Göklerde olan­lar da yerde olanlar da
O’nundur. Vekil olarak Allah yeter.

îsa Mesih de, Allah’a
yaklaştırılmış melekler de Allah’a kul ol­maktan asla çekinmezler. Kim O’na
kulluktan çekinir ve büyüklük taslarsa, bilsin ki, O, hepsini huzuruna
toplayacaktır. Allah, ina­nıp yararlı iş işleyenlere ecirlerini ödeyecek,
onlara olan bol nime­tini daha da artıracaktır. Kulluk etmekten çekinenleri ve
büyüklük taslayanlan ise elem verici bir azaba uğratacaktır. Onlar kendile­rine
Allah’tan başka bir dost ve yardımcı bulamazlar.[102]
Allah Teâlâ, Baba, oğul ve Ruhülkudüs’ün oğulda cesetlen-diğini düşünerek,
“Allah, Meryemoğlu İsa’dan ibarettir” diyenle­rin ve üçlü tanrı
anlayışına sahip olanların küfre düştüklerini ve cehennemlik olduklarını
bildiren âyetler indirmiştir:

“Şüphesiz ki,
‘Allah, ancak Meryem oğlu îsa Mesih’tir,’ di­yenler kâfir olmuşlardır. Ey
Muhammedi De ki: ‘Allah, Meryem oğlu İsa Mesih’i, annesini ve bütün
yeryüzündekileri helak etmek istese, O’na kim engel olabilir?’ Göklerin, yerin
ve ikisi arasında-kilerin mülkiyeti sadece Allah’a aittir. O, dilediğini yaratır.
Allah, her şeye kadirdir.[103]

“Andolsun ki,
‘Allah, ancak Meryem oğlu Mesih’tir’ diyenler kâfir oldular. Oysa İsa Mesih,
‘Ey İsrailoğullan! Rabbim ve Rabbiniz olan Allah’a kulluk edin; kim Allah’a
ortak koşarsa mu­hakkak Allah ona Cenneti haram eder. Onların varacağı yer Ce­hennemdir.
Zâlimlerin hiç bir yardımcısı da yoktur.’ dedi.

And olsun ki, ‘Allah
üçten biridir’ diyenler kâfir olmuştur. Tek bir Allah’tan başka ilâh yoktur.
Dediklerinden vazgeçmezler­se, andolsun ki, onlardan inkâr edenler elem verici
bir azaba uğ­rayacaktır. Hâlâ Allah’a tevbe etmezler, O’ndan mağfiret dilemez­ler
mi? Oysa Allah çok bağışlayandır, çok merhamet edendir. Meryem oğlu İsa Mesih
sadece peygamberdir; ondan önce de peygamberler gelip geçmiştir. Onun annesi
dosdoğrudur, her ikisi de yemek yerlerdi. Onlara âyetleri nasıl açıkladığımıza
bir bak, sonra da bak ki nasıl yüz çeviriyorlar!

Ey Muhammedi Onlara
şöyle de:’Allah’ı bırakıp da, size za­rar da fayda da veremeyecek şeylere mi
kulluk ediyorsunuz? Allah her şeyi işiten ve her şeyi çok iyi bilendir. Ey
Kitap ehli!

Haksız olarak
dininizde taşkınlık etmeyin. Daha önce sapıtan, çoğunu saptıran ve doğru yoldan
ayrılan bir milletin heveslerine uymayın.[104]

Hz. İsa (a.s.) daha
beşikte iken söylediği ilk sözlerde, ken­disinin Allah’ın kulu olduğunu
açıkladığı ve bu gerçeği sık sık dile getirdiği, diğer insanlarla benzer bir
hayat sürdüğü, o ve annesi diğer insanlar gibi yiyip içtikleri halde, doğrudan
uzakla­şan hıristiyanlar, insanoğlunun müzmin hastalığına yakalandı­lar.
Allah’a ortaklar uydurdular. Peygamberleri ve din adamları­nı ilâh edinerek
onları Allah’a nispet edenler sadece onlar değil­di. Yahudiler de Hz. Üzeyr
(a.s.)’ın Allah’ın oğlu olduğunu iddia ediyorlardı. Allah Teâlâ, bu iki
toplumun iftirasını aynı âyette dile getirerek şöyle buyurmuştur:

“Yahudiler,   ‘Üzeyr Allah’ın oğludur’ dediler;
Hıristiyanlar,

‘Mesih Allah’ın
oğludur’ dediler. Bu, daha önce inkâr edenlerin sözlerine benzeterek
ağızlarında geveledikleri sözdür. Allah onları yok etsin! Nasıl da
uyduruyorlar! Onlar hahamlarını, papazlarını ve Meryem oğlu Mesih’i Allah’tan
başka rabler olarak kabul etti­ler. Oysa tek Allah’tan başkasına kulluk
etmemekle emrolunmuşlardı. O’ndan başka ilâh yoktur. Allah, onların koş­tukları
eşlerden münezzehtir.”[105]

Halbuki Hz. İsa
(a.s.), insanları kendisine îman ve itaate çağırırken sadece Allah’a kul
olmalarını ve yalnızca O’nu ilâh edinmelerini emrediyor, doğru yolun bundan
ibaret olduğunu açıklıyordu:

“Benden önce
gelen Tevrat’ı tasdik etmekle beraber size ya­sak edilenlerin bir kısmım helâl
kılmak üzere, Rabbinizden size bir âyet getirdim. Allah’tan sakının ve bana
itaat edin; çünkü Al­lah benim de Rabbim, sizin de Rabbinizdir. O’na kulluk
edin. İşte dosdoğru yol budur.”[106]  

 

L. Hz. İsa (A.S.)’In Kavmi Aleyhine
Şahitliği

 

Kur’ân-ı Kerim’de,
Hesap gününde Allah Teâlâ ile Hz. İsa (a.s.) arasında, hıristiyanlarm onu ve
annesini tanrı edinmeleri hususunda geçecek bir konuşmaya yer verilmiştir. Bu
konuş­mada Yüce Allah, Hz. İsa (a.s.)’a, Allah’tan başka kendisini ve annesini
tanrı edinmeleri hususunda kavmine bir şey söyleyip söylemediğini sormaktadır.
Hz. İsa (a.s.} ise, Yüce Allah’ı bun­dan tenzih ettiğini ve içlerinde bulunduğu
sırada O’nun bildiği gibi kavmine sâdece O’na kulluk etmelerini söylediğini ve
asla ilahlık taslamadığını, ifâde etmektedir:

“Ve işte o zaman
Allah, ‘Ey Meryem oğlu îsa! Sen insanlara Allah’ın dışında tanrı olarak beni ve
annemi iki tann edinin, de­din mi?’ dedi. İsa, şöyle cevap verdi: Haşa, seni
tenzih ederim, hakkım olmayan sözü söylemek bana yaraşmaz; eğer söylemiş-sem,
şüphesiz sen onu bilirsin. Sen, benim içimde olanı bilirsin; ben ise senin
gizlediklerini bilmem. Şüphesiz ki, görülmeyeni bilen ancak sensin. Ben onlara
sâdece benim Rabbim ve sizin Rabbiniz olan Allah’a kulluk edin diye bana
emrettiğini söyledim. Araların­da bulunduğum müddetçe onlar hakkında şahit
idim. Sen beni katına yükselttikten sonra, onlan sen gözlüyordun. Sen her şeye
şahitsin. Onlara azâb edersen, doğrusu onlar senin kullarındır; onları
bağışlarsan, güçlü olan, hakim olan şüphesiz ancak sen­sin.”[107]

Bu şahitlik ve
yüzleşme, Kıyamet gününde, Hz.İsa (a.s.)’ı ve annesini ilah edinenlerin
huzurunda olacağı halde, bu işin ke­sinliğini göstermesi bakımından, hitap
geçmiş zaman kipiyle yapılmıştır. Bu soru ve cevaptan maksat, h iris uyanları
korkut­mak, Allah’a karşı hiç bir şeyi ortak koşmamaları hususunda onları
uyarmaktır. Âyetteki ağır azarın muhatabı, Hz. İsa (a.s.) değil, onu ilâh
edinerek üçlü tanrı inancına sahip olan hırisuyanlardır. Görüldüğü gibi,
Cenab-ı Hakkı kendisine ortak koşulmaktan tenzih eden Hz. İsa (a.s.), insanlara
sadece Allah’ın emirlerini ulaştırdığını söylemiş, bu bâtıl inanışın
kendisinden sonraki dönemde ortaya çıktığını, kendisinin ise buna engel
o-Iamayacağmı belirtmiş; sonra da kavminin durumunu Allah’a havale ettiğini açıklamıştır. [108]

 

M. Hristiyanlar İslâm Davetine Karşı
Yahudiler Ve Müşriklerden Daha Olumlu Davranmışlardır

 

Hıristiyanlar,
içlerinden İslama girenler çok fazla olmamak­la birlikte, Rasülullah
(s.a.v.)’in dâvetine karşı, Ehl-i Kitab’ın diğer kanadı olan yahudilerin aksine
müsbet bir tavır takınmış, onlardan bir kısmı müslümanlara dostluk ve sevgi
beslemiştir.

İbn İshak’tan
aktarılan bir rivayete göre, peygamber olarak görevlendirildiği haberi
Habeşistan’da duyulunca, 20 kişilik veya o civarda bir heyet, Mekke’de olan
Rasülullah (s.a.v.)’e gelmişti. Heyet mensupları, onu Mescid-i Haram’da
buldular ve onun etrafında oturup onunla konuştular. Bu sırada Kureyş müşrik­lerinden
bir gurup da toplantı yerlerinde oturuyordu. Rasülullah (s.a.v.),
heyettekilerin sorularını cevapladıktan sonra onları İs­lâm’a davet etti ve
onlara Kur’ân’dan bâzı bölümler okudu. Kur’ân’ı dinlediklerinde göz yaşlarını
tutamayan bu hıristiyanlar, davetini kabul ederek ona iman ettiler. Kitapların­da
onun vasıfları hakkında verilen bilgileri, onda müşahede et­mişlerdi. O sırada
kendilerine sataşan Ebu Cehü’in hakaretleri­ne maruz kaldıkları halde, onu
iyilikle savmaya çalışan ve ona hiçbir çirkin söz söylemeyen bu heyetin
Necran’dan geldiğinin söylendiğini de ekleyen İbn İshak, Kasas süresinin 52-55.
âyet­lerinin bu heyet hakkında indiğini belirtir. Bu âyetlerin meali şöyledir:

“Bundan önce
kendilerine kitap verdiklerimiz, buna da iman ederler. Kendilerine Kur’ân
okunduğu zaman, ‘Biz ona iman ettik. Şüphesiz o, Rabbimizden indirilmiş bir
gerçekti. Doğrusu biz, bu bize ulaşmadan önce de, ona yürekten boyun eğen
Müslümanlar-dik!’ derler.

Sabretmeleri, kötülüğü
iyilikle savmaları ve kendilerine nzık olarak bahşettiğimiz nimetlerden infakta
bulunmalarından dolayı mükâfatlarını iki kat olarak vereceğimiz kimseler, işte
onlardır. Onlar ki, boş ve anlamsız sözler işittikleri zaman, ondan hemen yüz
çevirip, ‘Bizim amellerimiz bize, sizin amelleriniz sizedir. Size selâm olsun,
bizim câhillerle işimiz yok!’ derler.”

Habeşistan  Necâşİsi ve 
arkadaşları  hakkında  nazil 
olan Mâide suresi 82. âyeti de, bu hususu açıkça ortaya koymakta­dır. Bu
âyette, mü’mirilere aşırı düşmanlık bakımından, yahudiler, putlara tapan
müşriklerle bir tutulmuştur. Hattâ mü-fessirler, âyette önce yahudilerin
zikredilmesinden hareketle, onların düşmanlığının müşriklerin düşmanlığından
daha fazla olduğunu kabul etmişlerdir,[109]
Âyetin devamında, mü’minlere sevgi besleme bakımından en yakın olanların ise,
hıristiyanlar olduğu belirtilmiş, bu sempatinin sebebi olarak da içlerindeki
âlim, keşiş ve rahiplerin bulunması gösterilmiştir:

“Bütün insanlar
içinde, mü’minlere en çok düşmanlık besle­yenlerin,  Yahudiler ve Allah’a ortak koşan müşrikler
olduğunu kesinlikle göreceksin. Ve bütün insanlar içinde inananlara en çok
dostluk ve sevgi besleyenlerin ise  ‘Biz
hıristiyanlanz’ diyenler olduğunu göreceksin. Gerçek böyledir; çünkü,
hıristiyanlar ara­sında, Öyle keşişler ve rahipler vardır ki, onlar kibire
kapılmamış­lardır. Onlar, bu Rasüle (Hz. Muhammed’e) indirileni dinledikle­rinde,
ondaki hakikatin bir kısmını tanıdıklarından, gözlerinden yaşlar boşaldığını
görürsün. Onlar, ‘Ey Rabbimiz, biz inanıyoruz. Öyleyse    bizi,   
hakikate   şahitlik   yapanlar  
ile    birlikte    yaz. Rabbimizin bizi sâlihler arasına
katmasını o kadar arzuladığımız halde, nasıl olur da Allah’a ve bize indirilen
hakikâte iman etme­yiz. ‘ dediler. Ve bu inançları karşılığı, Allah, onlan,
mesken edi­necekleri, içinden ırmaklar akan cennet bahçeleriyle
mükâfatlan-dıracaktır. Bu, iyilik yapanların ödülüdür. Hakikati inkâra ve me­sajlarımızı
yalanlayanlara gelince, onlar ateşe atılacaklardır.”[110] 

 

N. İnciller

 

Hıristiyanların kutsal
kitabı Ahd-i Cedid, başta dört incil olmak üzere 27 kitaptan meydana
gelmektedir. Her biri başka bir şahıs tarafından yazılmış olan dört İncil, yazarlarına
göre isimlendirilmiştir. Bilinen gerçeklere göre Hz, İsa (a.s.), üç yıllık
davet döneminde kendisine vahyedilen İncil’i ne bizzat yazmış ne de kâtiplere
yazdırmıştır. Onun kısa süren tebliğ süresinde yaptığı, belde belde dolaşarak
konuşmalar yapmak ve kendisine bildirilen gerçekleri sözlü olarak açıklamak
olmuştur. Onun ve­fatından sonra ise havarilerin en Önemli işleri ondan
dinledikle­rini neşretmek olmuştur. Bu süreç içerisinde havariler veya on­ların
talebeleri, Hz. İsa (a.s.)’m hayatı, davranışları ve mucizele­rini de
anlatmışlar, Hz. İsa (a.s.)’dan duyduklarıyla birlikte hafı-zalarındaki bu
hatıraları da kayda geçirmişlerdir. Diğer bir ifa­deyle, onlardan her biri bir
İncil yazmış, Hz. İsa (a.s.)’m mesajını kendi anladığı biçimde yorumlamıştır.
Bunun neticesinde çok sayıda İncil ortaya çıkmıştır. Hz. İsa (a.s.)’ın Arâmice
konuştuğu kabul edilir; ancak altmıştan fazla İncil arasından seçilerek Ahd-i
Cedid’e konulan dört İncil dahi Yunanca olarak kaleme alın­mıştır. Anlaşılacağı
gibi, înciller, İslâmî ilimler içinde, Rasülullah (s.a.v.)’in hayatını konu
alan, Siyer kaynaklarına benzer. Her biri, müellifinin damgasını taşıyan Hz.
İsa (a.s.)’m biyografisi durumundadır.[111] Bu
İnciller arasında aynı konular­da aktarılan bilgiler arasında önemli zıtlıklar
bulunmaktadır.

İslama göre,
hırisuyanların muteber saydığı dört İncil’in veya aralarından herhangi birinin
Hz. İsa (a.s.)’a nispet edilmesi mümkün değildir. Bu İnciller, Hz. İsa (a.s.)’m
refinden uzun süre sonra bâzı din adamları tarafından, bir bakıma hatırat
nev’inden kaleme alınmıştır. Hatta onların havarilere nispeti de doğru
değildir.[112] Hz. İsa (a.s.)’m
mesajının bu kitaplarda tahrif edildiğinin kesin delili, Kur’ân-ı Kerim’de
verilen bilgilerle zıtlık­lar arzetmeleridir. Kur’ân, Hz. İsa (a.s.)’i tevhid
inancını yerleş­tirmeye çalışan bir peygamber olarak tanıttığı halde, İnciller
cisme bürünmüş ilâhî kelâm ve tanrı olarak takdim etmektedir.

Kur’ân-ı Kerim’de
Hz.İsa (a.s.)’ın çarmıha gerilmediği kesin ola­rak bildirilirken, İnciller’de
onun ne şekilde çarmıha gerilmiş olduğu tafsilatıyla anlatılmaktadır. Kur’ân’a
göre Hz. İsa (a.s.), kendisinden sonra gelecek Ahmed ismindeki peygamberi müjde­lediği
halde, İnciller’in müellifleri kasdî olarak bu müjdeyi çı­karmışlar ve
Rasülullah (s.a.v.)le ilgili diğer müjdeleri de anla­şılmaz hâle getirmeye
çalışmışlardır. [113]

 

 

 

 

YİRMİBEŞİNCİ. 1

 

 

HZ. YAHYA (A.S.) 1

 

 

Şehâdeti 2

 

 

YİRMİBEŞİNCİ

HZ.
YAHYA (A.S.)

Babası Hz. Zekeriyâ
(a.s.) gibi İsrailogulları’na gönderilen son peygamberlerden olan Hz. Yahya
(a.s.)’m ismi, önce geçtiği gibi doğrudan Allah Teâlâ tarafından verilmiştir.
Ona bu İsmin verilmesinin sebebi hakkında çeşitli görüşler aktarılmıştır. Çok
yaşlı bir baba ile hem kısır ve hem de yaşlı bir anneden doğması, kalbinin îman
ve nübüvvetle İhya edilmesi, hiç bir kötülüğe düş­meyecek derecede
itâatkarlıkla ihya edilmesi vb. özellikleri bu sebeplerin başında gelmektedir.
Yine şehit düşecek oluşu, şehit­lerin Allah katında rızıklandırılan diriler
olmaları da bu sebepler arasında zikredilir.[1]
înciller ise onu John the Babtist/Vaftizci Yahya olarak isimlendirirler.[2]

İncillerde de hakkında
bilgi bulunan Hz. Yahya fa.s.), tey­zezadesi Hz. İsa (a.s.)’dan altı ay
büyüktür. Kur’ân-i Kerim’de bildirildiği gibi, babası ve annesi çok yaşlı ve
üstelik annesi kısır bir kadın olduğu halde, Allah Teâlâ’nm emriyle o da Hz.
İsa (a.s.) gibi mucizevî bir şekilde doğmuştur. Onun bu şekilde dünyaya
gelişinin Kur’ân-ı Kerim’de anlatılması, hır is tiy anların Hz. İsa (a.s.)’ı
Allah’ın oğlu kabul ederek işledikleri büyük hatâyı anla­malarını sağlamak
hususunda açık bir uyandır.[3] Çünkü
bu iki peygamberin dünyaya gelişleri, tabîî doğum kanunlarının dışın­dadır ve
bu yönden aralarında önemli bir fark yoktur.

Kur’ân-ı Kerim’de
doğumundan önce peygamber olacağı müjdelenen Hz. Yahya (a.s.)’a daha çocuk
iken, iffet, hikmet, kalp yumuşaklığı, safiyet ve efendilik verildiği,
dolayısıyla onun Allah’tan korkan, anasına ve babasına itaatkâr bir oğul olduğu
belirtilmiştir. Yine Hz. İsa (a.s.)’ın peygamberliğini tasdik edeceği
bildirilmiş, kendisine, Tevrat’a sahip çıkması ve onun hükümle­rine uyması ve
halkı ona çağırması emredilmiştir:

“Zekeriyâ mâbedde
namaz kılarken melekler ona seslendi­ler: Allah sana kendi emriyle uücud bulan
isa’yı tasdik eden, seyyid (=efendi), hasûr (=iffetli) ve sâlihlerden bir
peygamber olan Yahya’yı müjdeler.[4]

“Ey Yahya!
Kitab/Tevrat’a kuvvetle sarıl, deyip daha ço­cukken ona hikmet, katımızdan kalp
yumuşaklığı ve safiyet ver­dik. O, Allah’tan sakınan, anasına ve babasına karşı
iyi davra­nan bir kimse idi, baş kaldıran bir zorba değildi. Doğduğu günde,
öleceği günde ve dirileceği günde ona selâm olsun.[5]

Kur’ân-ı Kerim’de, Hz.
Yahya (a.s.) ile ilgili başka bilgi veril­mez. Diğer kaynaklar da, Hz. Yahya
(a.s.)’ı, seyyid, fakih, âlim, Rabbine çok itaatkâr, güzel yaratılışlı, hiç
öfkelenmeyen, hased duymayan ve şehvetten uzak bir kul olarak tanıtırlar.[6] Bu
konu­da bâzı hadisler de nakledilmiştir:

Peygamberimiz (s.a.v.)
şöyle buyurmuştur: “Âdem evlâdından hiç bir kimse yoktur ki, bir hatâ yapmış
veya bir hatâ işlemeye niyetlenmiş olmasın. Ancak Yahya bunun dışındadır.[7]

İncillerde ise, onun
ruhta kuvvetlenerek büyüdüğü, halka görüneceği güne kadar çöllerde kaldığı,
gençlik yıllarını Ölüde-niz’in batısındaki bir yerde geçirdiği, M,S. 26 yılında
Yahudiye çölünde tebliğe başladığı, halkı tevbe ederek vaftiz olmaya çağır­dığı,
günahlarını itiraf eden Yeruşalim, Yahudiye, Erden halkını ve bu arada Hz. İsa
(a.s.)’i Erden ırmağında vaftiz ettiği anlatıl­maktadır.[8]
Ayrıca o, kendisinin Mesih veya İlya/İlyas olmadığını açıklayarak, “Gerçi
ben sizi su ile vaftiz ediyorum; fakat benden kudretlisi geliyor ki, onun
çarıklarının tasmasını çözmeğe lâyık değilim; O ise Ruhülkudüs’le ve ateşle
vaftiz edecektir.[9] diyerek Hz. İsa (a.s.)’ı
müjdelediği belirtilmektedir. [10]

Şehâdeti

Hz.Yahya (a.s.)’m
peygamberliği çok kısa sürmüş O, Hz. İsa (a.s.)’m göğe kaldırılmasından
yaklaşık 2,5 yıl önce, M.S. 27 yılı­nın sonunda veya 28 yılının başlarında
şehit edilmiştir. Onun öldürülmesinin sebebi hakkında farklı bilgiler nakledilmiştir.
Matta İncilinde, kardeşinin karısıyla evlenmek isteyen Kral Hİro-des’e karşı
çıkıp bunun haram olduğunu söylemesi yüzünden zindana atıldığı, Hirodes’in daha
sonra da evlenmek istediği bu kadının kızma tutulduğu ve ona ne isterse
yapacağına söz verdi­ği, anası tarafından kışkırtılan bu kızın da Hz. Yahya
(a.s.)’m başını İstediği ve bu arzusunun yerine getirildiği anlatılmakta­dır.[11]
İslâmî kaynaklarda da buna yakın rivayetler mevcuttur. Bu rivayetlerde, açık
giyimi yüzünden eleştirdiği kraliçenin kur­duğu tuzak sonucu veya kardeşinin
kızıyla evlenmek isteyen krala bunun haram olduğunu söyleyerek direnmesi
yüzünden öldürüldüğü zikredilmektedir. Onun Kudüs’te değil Şam’da öl­dürüldüğü
de söylenmiştir.[12]  

YİRMİDÖRDÜNCÜ
BÖLÜM… 1

HZ. ZEKERİYÂ (A.S.) 1

Hz. Zekeriyâ (A.S.)’In Şehadeti 3

 

 

 

YİRMİDÖRDÜNCÜ BÖLÜM

 

HZ.
ZEKERİYÂ (A.S.)

 

Kur’ân-ı Kerim’de
tanıtılan Benî İsrail peygamberlerinden olan Hz. Zekeriyâ (a.s.), Hz. İsa
(a.s.)’ın teyzesinin kocasıdır. Öm­rünü Allah’a davet yolunda ve Mescid-i
Aksâ’ya hizmet ile geçir­miş, bu arada Hz. Meryem’in bakımını üslenmiştir.

İbn İshak ve diğer
tarihçilerin naklettiğine göre, İsrailoğul-lan’nin Bâbil’den Filistin ve
Suriye’ye dönüşleri ve işlerinin yolu­na girmesinin ardından, Cenab-ı Hak,
onlara bâzı peygamberler göndermiştir. Ancak İsrailoğulları, bu peygamberlere
düşman kesilmişler ve onları yalanlamışlar; hattâ içlerinden bâzılarını
öldürmüşlerdir. Allah Teâlâ’nm İsrailoğulları içinden son pey­gamberler olarak
Hz. Zekeriyâ (a.s.), Hz. Yahya (a.s.) ve Hz. İsa (a.s.)’ı göndermesine kadar
böyle devam etmiştir.[1]
Kur’ân-ı Ke­rim’de de bu hususa işaret edilerek şöyle buyrulmakta-dır:

“Andolsun ki,
Musa’ya o kitabı verdik. Ve ondan sonra birbi­ri ardınca peygamberler
gönderdik. Meryem oğlu İsa’ya da açık mucizeler verdik. Ve onu Ruhülkudüs ile
te’yid ettik. Ey Yahudiler! Her peygamber size, nefislerinizin istemediği
şeyleri getirdiği za­man, büyüklük taslayıp, bir kısmını yalanlıyor, bir
kısmını da öl­dürüyor musunuz? ‘Kalplerimiz perdelenmiştir’ dediler. Hayır,
Allah, onlan inkârlarından dolayı lânetlemiştir. Ne de az iman ederler. “[2]

Hz. Süleyman (a.s.)
neslinden olan Hz. Zekeriyâ (a.s.)’m babasının adı Berahya’dır. Kaynaklar,
Filistin’in Roma İmpara-torluğu’nun bir eyâleti olduğu dönemde Kudüs’te yaşayan
Hz. Zekeriyâ (a.s.)’m doğumu ve gençlik yıllan hakkında bilgi ver­memişlerdir.
Fâkur kızı İyşâ (Elizabet) adındaki bir kadınla evle­nen ve Rasülullah
(s.a.v.)’in bildirdiğine göre geçimini marangoz­lukla sağlayan Hz. Zekeriyâ
(a.s.),[3]
Cenab-ı Hak tarafından pey-gamber olarak görevlendirilmiştir:

“Zekeriyâ, Yahya,
îsa ve îlyas’ı da hidâyete erdirdik. Hepsi de sâlih kullanmızdandı.[4]

Hz. Zekeriyâ,
Beytülmakdis/Mescid-i Aksâ’nm imamlığını yürütüyordu.  Bu 
görevi  sırasında,  baldızı 
Hanne’nin Mescid-i Aksâ’nm hizmetine adadığı kızı Hz. Meryem’i
himayesine aldı. Kur’ân-ı Kerim’de, Peygamberimiz (s.a.v.)’e hitaben, Hz. Mer­yem’in
din adamlarından hangisine bırakılacağı hususunda çe­kilen kur’aya işaret
edilerek şöyle denilmektedir:

“Bu, sana
vahyettiğimiz gayb haberlerindendir: Meryem’e hangisi kefil olacak diye
kalemlerim atarlarken sen yanlarında değildin, tartışırlarken de orada
bulunmadın.[5]

Hz. Zekeriyâ (a.s.),
Hz. Meryem’i böylece mâbedde iyi bir şekilde yetiştirdi. Ona büyük değer verip,
yetişmesine büyük itina gösterdi. Rahat bir şekilde İbâdet edebilmesi için ona
ayn bir oda, bir mihrap tahsis etmişti. Onun mihrabına[6] her
girişin­de, yanında çeşitli yiyecek maddeleri görür, ona bunların nere­den
geldiğini sorardı. Hz. Meryem ise, bunların Allah tarafından gönderildiğini
söylerdi:

“Rabbi onu
(Meryem’i) güzel bir surette kabul buyurdu. Ve onu güzel bir surette
yetiştirdi. Onu, Zekeriyâ’nın himayesine bı­raktı. Zekeriyâ mihraba onun yanına
her girişinde, yanında bir yiyecek bulurdu. ‘Ey Meryem! Bu sana nereden geldi?’
diye so­rardı, O da: ‘Bu, Allah’ın katındandır.’ cevabını verirdi. Doğrusu
Allah dilediğini hesapsız nzıklandırır.[7]

Hz. Meryem’i
himayesine alan Hz. Zekeriyâ (a.s.). kendisi de bir çocuk sahibi olmayı çok
istiyor, bunun için sürekli Allah’a yalvarıyordu. Evliliğinin üzerinden uzun
yıllar geçmesine rağ­men, hanımının kısırlığı yüzünden bir türlü çocuk sahibi
olama­sa da duadan vazgeçmiyordu. Allah’tan kendisine dâvasını yürü­tecek sâlih
bir evlât vermesini istemeye devam etti. Her şeye ka­dir olan Allah’tan ümidini
kesmedi, Kısır olan hanımı gibi kendi­si de çok yaşlandığı halde, bu duasını
dilinden düşürmüyor, kendisine hayırlı halef olacak bir çocuk istiyordu. Bu
arada Hz. Meryem’i himayesine alması ondaki bu çocuk özlemini daha da
artırmıştı. Rivayete göre, Hz. Meryem’e mevsimleri dışında lütfedilen çeşitli
meyveler, ona Cenab-ı Hakk’ın sonsuz kudretini tek­rar hatırlatmış, Allah’ın
kendilerine her halükârda bir çocuk vermeye muktedir olduğunu düşündürerek
ondaki çocuk ümi­dini daha da artırmıştı. Hz. Meryem’e çeşitli rızklar gönderen
Allah’ın, istediği takdirde kendisine de bir çocuk lütfedeceğinden şüphesi
yoktu. Çok yaşlanmış olduğu halde, ailesini temsil ede­bilecek hayırlı bir
evlât istiyor, duasını ısrarla devam ettiriyordu. Nihayet Cenab-ı Hak,
beklediği müjdeyi ona namaz kılmakta olduğu bir sırada ulaştırdı. Gönderdiği
melek vasıtasıyla, kendi­sine iffet sahibi, efendi ve sâlihlerden bir oğul
vereceğini ve onu ileride peygamber yapacağını müjdeledi. Beklenen bu müjde,
ısrarla bir çocuk vermesi için Allah’a yalvarmasına rağmen, Hz. Zekeriyâ
(a.s.)’ı yine de hayrete düşürmüştü. Çünkü, hanımının kısırlığı yanında, her
ikisi de rivayetlere göre 90 yaşını aşmış bulunuyorlardı. Bu yüzden tereddüdünü
gidermek için Cenab-ı Hak’tan kendisine çocuğu olacağını gösteren bir alâmet
verme­sini istedi. Ona delil olarak, üç gün boyunca insanlarla konuşa­mayacağı,
bu süre boyunca onlarla ancak işaretle anlaşabileceği bildirildi ve bu süre
içinde zikir ve teşbihle meşgul olması emre­dildi:

“Rabbi onu
(Meryem’i) güzel bir surette kabul buyurdu. Ve onu güzel bir surette yetiştirdi
Onu Zekeriyâ’nın himayesine bı­raktı. Zekeriyâ mihraba onun yanına her
girişinde, yanında bir yiyecek bulurdu. ‘Ey Meryem! Bu sana nereden geldi?’
diye so­rardı. O da’ Bu, Allah’ın katındandır.’ cevabını verirdi. Doğrusu Allah
dilediğini hesapsız rızıklandırır. îşte orada Zekeriyâ Rabbine duâ etti: ‘Ya
Rab! Bana kendi katından temiz bir nesil bahşet; şüphesiz sen duayı işitirsin!
‘

Zekeriyâ Mâbed’de
namaz kılarken melekler ona seslendi­ler: ‘Allah sana kendi emriyle vücut bulan
İsa’yı tasdik eden, efendi, iffetli ve sdlihlerden bir peygamber olan Yahya’yı
müjde­ler. ‘ Zekeriyâ şöyle dedi: ‘Ya Rab! Ben artık iyice kocamış, kanm da
kısırken nasıl oğlum olabilir?’ Allah, ‘Bu böyledir, Allah diledi­ğini yapar.’
dedi.

Zekeriyâ, ‘Ya Rab!
Bana bir alâmet ver.’ dedi. Allah, ‘Alâme­tin, üç gün, işaretle anlaşma dışında
insanlarla konuşmamandır.

Rabbini çokça an,
akşam sabah O’nu teşbih et’ dedi.[8]

Allah Teâlâ, hiç bir
kimse fazlından ve rahmetinden ümit kesmesin diye, Peygamberimiz (s.a.v)’e,
ashabına Hz. Zekeriyâ (a.s.)’ın kıssasını anlatmasını emretmişti. Çünkü onun
başından geçenler, en olumsuz şartlar içinde dahi Allah’tan ümit kesil­memesi
gerektiğini, Allah’ın yardımı geldiğinde de, en zor şeyle­rin hemen
oluverdiğini açıkça gösteriyordu. Çünkü Hz. Zekeri-yâ (a.s.) çok yaşlı, hanımı
da onun gibi yaşlı ve üstelik kısır olduğu halde, Allah onlara nur topu gibi
bir oğul ihsan etmişti:

“Ey Muhammedi Bu,
Rabbinin kulu Zekeriyâ’ya olan rahme­tini anmadır. Hani bir vakit, Zekeriyâ
Rabbine içinden gizlice yal­varmış, şöyle demişti: ‘Rabbim! Gerçekten
kemiklerim zayıfladı, saçlarım ağardı. Rabbim, ben sana ne duâ etmişsem,
bedbaht ve mahrum olmadım. Doğrusu ben, benden sonra yerime geçecek ya­kınlarımın
iyi hareket etmeyeceklerinden korkuyorum. Karım da kısırdır. Katından bana bir
oğul bağışla ki, bana ve Yakub oğulla­rına mirasçı olsun. Rabbim! onu, nzanı
kazananlardan eyle”

Allah, ‘Ey Zekeriyâ!
Sana, Yahya isminde bir oğul müjdeli­yoruz. Bu ismi daha önce kimseye
vermemiştik.’ buyurdu. Zekeriyâ, ‘Rabbim! Karun kısır, ben de son derece
kocamışken nasıl oğlum olabilir?’ dedi. Allah, ‘Rabbin böyle buyurdu. Bu, ba­na
kolaydır, nitekim daha önce sen hiç bir şey değilken seni yaratmıştım.’ dedi.

Zekeriyâ, ‘Rabbim!
Öyleyse çocuğumun olacağına dair bana bir alâmet ver!’ dedi. Allah, ‘Senin
alâmetin, sağlam ve sıhhatli olduğun halde üç gün üç gece insanlarla
konuşmamandır.’ bu­yurdu. Zekeriyâ bunun üzerine Mâbed’den çıkıp kavmine,
‘Sabah akşam Allah’ı teşbih edin!’ diye işarette bulundu.[9]

Yüce Allah, sevgili
Rasülü Hz. Zekeriyâ {a.s.)’in duasını ka­bul ettiğini, kendisine ihlâs ile
itaat eden ve ümidini yitirmeksi­zin yakarışlarını devam ettiren bu sevgili
kulunun eşini doğum yapacak hale getirerek onlara erkek bir çocuk lütfettiğini
bir başka yerde şöyle açıklamaktadır:

“Zekeriyâ’yı da
hatırla! O, bir vakit Rabbine, ‘Rabbim! Beni evlâtsız tek başıma bırakma. Sen
vârislerin en hayırlısısın.’ diye nida etmişti. Biz de duasını kabul ederek,
ona Yahya’yı bahşet­miş, eşini ıslah edip doğum yapacak hâle getirmiştik.
Doğrusu onlar iyi işlerde yanşıyorlar, korkarak ve umarak bize
yalvarıyor-lardı. Bize, huşu ile itaat ederlerdi.”[10]  

 

Hz. Zekeriyâ
(A.S.)’In Şehadeti

 

Hz. Zekeriyâ
(a.s.)’ın, oğlu Yahya’nın doğumundan sonraki yıllarını nasıl geçirdiğine dâir
pek bilgi yoktur. Kendisi gibi pey­gamber olarak görevlendirilen oğlu Hz. Yahya
(a.s.)’m bu görev dolayısıyla öldürülmesi, şüphesiz bu ihtiyar babayı çok üzmüş
olmalıdır. Bu katillerin kendisini de öldüreceğini bilen Hz. Zekeriyâ (a.s.),
bu üzüntüyle şehirden kaçmış, Mescid-i Aksâ’nm yakınındaki bir bahçeye
sığınarak, ikiye ayrılmış bir ağacın ko­vuğuna gizlenmişti. Rivayete göre,
şeytanın ihbarı sonucu onun gizlendiği ağaca gelen düşmanları, ağacı kesmek
suretiyle onu şehid ettiler.[11] Yine
sevgilisinin isteğini geri çeviremeyen Kral Hirodes tarafından önce hapse
atıldığı sonra başının kestirildiği de söylenmektedir.[12] Onun
şehâdeti, Hz.İsa (a.s.)’m refinden 2,5 yıl önce vuku bulmuştur. [13]

 

 

ONDOKUZUNCU
BÖLÜM… 1

HZ. SÜLEYMAN
(A.S.) 1

A.
Hükümdarlık Ve Peygamberlikte Babasına Vâris Olması 1

B. Hz.
Süleyman (A.S.)’a Verilen Mucizeler. 2

1. Rüzgârın
Onun Enirine Verilmesi 2

2. Bakır
Madeninin Su Gibi Akıtılması 3

3. Kuşların
ve Diğer Canlıların Dilinin Öğretilmesi 3

4. Cinlerin
İtaat Etmesi 4

5.
Şeytanların Boyun Eğmesi 5

C. Hz.
Süleyman (A.S.)’ın Atları 5

D.
Ordusu-Sebe Melikesi İle İlişkiler. 6

E. Hz.
Süleyman (A.S.)’ın İmtihana Tâbi Tutulması 9

F. Hz.
Süleyman (A.S.)’ın Vefatı 10

G. Ehli
Kitab’ın Hz. Süleyman (A.S.)’ın Peygamberliğini İnkârı 11

H. Hz.
Süleyman (A.S.)’ın Üç Duası 12

 

 

 

 

 

ONDOKUZUNCU
BÖLÜM

 

HZ. SÜLEYMAN (A.S.)

 

A. Hükümdarlık Ve Peygamberlikte Babasına Vâris Olması

 

Hz. Süleyman (a.s.),
Kur’ân-i Kerim’de 16 âyette ismen zik­redilmekte, onun kıssası, Enbiyâ, Neml,
Sebe ve Sâd surelerin­de, çeşitli yönleriyle anlatılmaktadır.[1] O,
babası Hz. Dâvud (a.s.) gibi, İsrailoğulları peygamberlerinin büyüklerinden
biridir ve ona da peygamberlikle beraber hükümdarlık verilmiştir. Hem de o-nun
saltanatı, babasının saltanatından daha güçlü olmuştur. Duasının kabul
edilmesiyle ona verilen hükümranlığın ne önce ne de sonra, hiç bir hükümdara
verilmediği kabul edilmektedir.

Aynı zamanda bir kral
olan Hz. Davud (a.s.), vefatından önce, tahtını küçüklüğünden itibaren ilmi,
hikmeti ve dâvaları çözme konusundaki kabiliyetiyle temayüz eden küçük oğlu Hz.
Süleyman (a.s.)’a vasiyet etmişti. Yukarıda geçtiği şekilde o, bu kabiliyeti
sayesinde, babasına getirilen üç dâvada, ondan daha isabetli kararlar
verebilmişti. Halbuki, babası Hz, Davut (a.s.) da onun gibi ilim ve hikmet
sahibi bir peygamber idi:

“Andolsun ki,
Davud’a ve Süleyman’a ilim verdik. İkisi, ‘Bizi rnü’min kullarının çoğundan
üstün kılan Allah’a hamdolsun!’ de­diler.![2]

Hz. Süleyman (a.s.)’m,
babasının vârisi oluşu, sadece pey­gamberlik ve hükümdarlık hususunda olup
servetiyle alâkalı değildir. Çünkü intikal eden servet olsaydı, Hz. Dâvud
(a.s.)’m başka çocukları da vardı, onların da mirasçı olmaları gerekirdi.[3]
Dolayısıyla, burada Peygamberimiz (s.a.v.)’in açıkladığı peygam­berlerin
vârislerine maddi miras bırakmadıkları kaidesine[4] zıt
bir durum söz konusu değildir. Onun devraldığı miras, “Ey Dâvud! Biz seni
yeryüzünde halife yaptık. O halde insanlar arasında hak ve adaletle hükmet.
Hevâ ve hevese uyma!”[5]
âyetinde işaret edi­len, insanlar arasında hak ve adaletle idarede bulunmak
için onun yerine geçmek, peygamberlik, hâkimiyet ve siyâsette yerini tutmaktır.
Bu makam, rivayete göre Hz. Dâvud (a.s.)’m ondokuz oğlu arasından en küçükleri
olan Hz. Süleyman (a.s.)’a lütfedilmiştir.

Yüce Allah, Hz.
Süleyman (a.s.)’m peygamberliği ve ona da vahiy gönderdiği hakkında şöyle
buyurmaktadır:

“Şüphesiz ki biz,
Nuh’a ve ondan sonra gelen peygamberlere vahyettiğimiz gibi sana da vahyettik.
İbrahim’e, İsmail’e, İshak’a, Yakub’a, torunlarına, İsa’ya, Eyyüb’a, Yunus’a,
Harun’a ve Sü­leyman’a da vahyettik. Davud’a Zebur’u verdik.”[6]

“Biz, İbrahim’e,
İshak’ı ve Yakub’u bahşettik. Ve hepsini doğru yola sevk ettik. Daha önce Nuh’u
ve soyundan olan Davud’u, Süleyman’ı, Eyyüb’u, Yusufu, Musa’yı ve Harun’u da
doğru yola sevk etmiştik. İşte biz, iyilikte bulunanları böyle mükâ­fatlandırırız.”[7]

Hz. Süleyman (a.s.),
Yüce Allah tarafından kendisine lütfe­dilen peygamberlik görevi yanında,
babasından devraldığı hü­kümdarlık vazifesini de M.Ö.965-926 yılları arasında
40 yıl de­vam ettirdi. Onun ülkesi, o dönemde İsrailoğulları’na vaat edilen
topraklar olan Filistin, Ürdün ve Suriye’yi içine alıyor, bir taraf­tan Fırat’a
diğer taraftan Mısır sınırlarına uzanıyordu.[8]

Hz. Süleyman (a.s.),
babasının vasiyetine uyarak, hüküm­darlığının dördüncü yılında, babası
tarafından başlatılan Beytül-makdis’in yarım kalan inşaatını yeniden başlattı.
Büyük para harcayarak inşaatı yedi sene sonra tamamladı. [9]

 

B. Hz. Süleyman (A.S.)’a Verilen Mucizeler

 

1. Rüzgârın Onun Enirine Verilmesi

 

Hz. Süleyman, Allah
Teâlâ’dan, kendisine bir başka insana vermeyeceği bir saltanat hibe etmesini
istemişti. Onun duasını kabul eden Yüce Allah, ondan başka hiçbir insana
lütfetmediği bâzı imkânları ve bu imkânların meydana getirdiği eşsiz bir sal­tanatı
ona verdi, ona bahşedilen beşer üstü imkânlardan, yâni mucizelerden biri,  rüzgârın 
onun emrine verilmesiydi.  Enirine
verilen bu rüzgâr onun istediği yönde esiyor, onu ve kalabalık ordusunu
istediği yere taşıyordu. Kur’ân-ı Kerim’de, bu rüzgâ­rın, bir günde, kervan
yolculuğuyla bir aylık bir mesafeye gidip-döndüğü bildirilmiştir ki, bu mesafe
yaklaşık olarak 1800 km. tutmaktadır.[10]
Kur’ân’da, sadece rüzgârın hızından bahsedilmiş, ancak rüzgâr vasıtasıyla
yolculuğun ne şekilde yapıldığı, hava­dan balon veya uçak şeklinde bir vasıta
ile mi, yoksa denizden rüzgârın sürüklediği yelkenli gemilerle mi olduğu hususu
açık­lanmamıştır. Bu yolculukla ilgili bir takım tahminler yapılmış, onun ve
askerinin üzerinde uçtuğu ahşap tahtlardan ve uçan halılardan  bahsedilmiştir.[11]
Ancak bunlar çeşitli yorumlardan ibarettir, doğrusunu ancak Allah bilir.
Zamanımız müfessirlerin-den Mevdûdî, bu yolculuğu deniz yolculuğu olarak
düşünmüş­tür. Ona göre rüzgâr, Hz. Süleyman (a.s.)’m istediği yönde, onun
gemilerinin gideceği İstikâmette esmiştir. O, bu sayede, güçlü bir deniz
ticaret filosu kurmuş, rüzgâr sayesinde, bir aylık mesafele­re deniz seferleri
düzenleyebilmiştir.[12]
Kur’ân-ı Kerim’ de, rüzgâ­rın Hz. Süleyman (a.s.)’m emrine verilmesi konusuna
üç yerde işaret edilmiştir:

“Süleyman,
‘Rabbim! Beni bağışla, bana benden sonra kim­senin ulaşamayacağı bir
hükümranlık ver; Sen şüphesiz, dâima bağışta bulunansın!’ dedi. Bunun üzerine
biz de, rüzgârı onun emrine vermiştik. Rüzgâr, onun emriyle, istediği yere
kolayca e-ser giderdi.[13]

“Süleyman için
de, şiddetli rüzgârı onun emrine boyun eğ­dirdik ki, onun emriyle rüzgâr,
bereketli kıldığımız beldelere eser­di. Biz, her şeyi biliriz.”[14]

 

2. Bakır Madeninin Su Gibi Akıtılması

 

Kur’ân-ı Kerim’de Hz.
Süleyman (a.s.)’ın emrine verilen rüz-gârdan bahsedilen ve bu rüzgâr sayesinde
bir günde bir ay­lık mesafeye gidip döndüğü bildirilen üçüncü yerde, onun için
ayrıca bakır madeninin de su akar gibi akıtıldığına işaret edil­mektedir:

“Rüzgârı da
Süleyman’ın emrine verdik. O, rüzgâr estiğinde, sabahleyin bir aylık yola
gider, akşamleyin bir aylık yoldan geri dönerdi. Süleyman için erimiş bakırı,
kaynağından su akar gibi akıttık.”[15]

Bu bakır mâdeni
sayesinde Hz. Süleyman (a.s.}, bina inşâ­atı ve gemi yapımı hususunda da ileri
bir seviyede bulunuyordu. Akabe’deki ocaklardan çıkarılan bakır ve demir
madenlerini e-ritmek ve işlemek için Etsion-Geber’de yaptırdığı fırın, bu ma­denlerin
kullanıldığı diğer alanlarda olduğu gibi gemi yapımında da önem arz ediyordu.[16] Onun
ticaret gemileri, bir taraftan Etsion-Geber’den hareket ederek Kızıldeniz
üzerinden Yemen’e ve oradan doğu ve güney ülkelerine gidip geliyor, diğer
taraftan da Akdeniz’de Batı ülkelerine seferler düzenliyorlardı.

Hz. Süleyman (a.s.)’m
bu maden fırını, yapılan arkeolojik araştırmalar tarafından da tesbit edilmiş
bulunmaktadır.[17] Bu­nun yanında bâzı
muasır müfessirler, Hz. Süleyman (a.s.)’a lütfedilen bu madenin, eritilmiş
bakır değil, petrol kuyuları oldu­ğunu ileri sürmektedirler.[18]

 

3. Kuşların ve Diğer Canlıların
Dilinin Öğretilmesi

 

Allah Teâlâ’mn Hz.
Süleyman (a.s.)’a bahşettiği mucizeler­den biri de, ona kuşların, hayvanların
ve böceklerin dilini öğret-mesidir. Hz. Süleyman (a.s.), bu mucize sayesinde,
kuşların his­lerini sezecek bir kabiliyetle donatılmış, aynı zamanda kendisine
kuşların tabiatı olan uçma ilmi öğretilmişti.[19]
Kur’ân-ı Kerim, ona kuş dilinin öğretildiğini bildirmekle kalmamış, onun bâzı
kuşlar veya karıncalarla konuşmasına dair örnekler de vermiş­tir:

“Süleyman Davud’a
vâris oldu, ‘Ey insanlar! Bize kuş dili öğretildi ve bize her şeyden bolca
verildi. Doğrusu bu apaçık bir lûtuftur.’ dedi. “[20]

*Hz. Süleyman (a.s.)’m
kuşlar ve karıncalarla konuştuğu kesin olmakla birlikte, konuşmasının keyfiyeti
hakkında bilgimiz yoktur. Ayet ve hadislerde bu konuşmanın nasıl olduğuna dair
bilgi verilmemiştir. Tefsir, kısas-ı enbiyâ ve tarih kitaplarında, bu konularda
aktarılan rivayetler, bir takım tahminlerden iba­rettir.[21]

Onun karıncalarla
konuşmasıyla ilgili olarak Kur’ân-ı Ke-rim’de anlatılan en önemli olay,
ordusuyla birlikte karıncaların bol olduğu bir vadiye indiği sırada
gerçekleşmiştir. Şöyle ki, Hz.-Süleyman (a.s.), askeri bir seferi esnasında,
insanlar, cinler ve kuşlardan meydana gelen ordusuyla karıncaların bol olduğu
bir vadiye uğramıştı. Vadiye vardıkları sırada karıncalar arasındaki bir
konuşmaya kulak misafiri oldu. Karıncalardan biri, arkadaş­larına, Hz. Süleyman
(a.s.)’m ordusuyla birlikte vadiye gelmek üzere olduğunu haber veriyor, onun ve
askerlerinin farkına var­madan  
kendilerini  
çiğneyebileçeklerini  
hatırlatarak   onlardan yuvalarına
girmelerini istiyordu. Bu konuşmayı duyan Hz. Sü­leyman (a.s.), çok memnun oldu
ve kendisine lütfettiği peygam­berlik, hükümdarlık, hayvanların konuşmalarını
anlama kabili­yeti ve diğer nimetlerinden dolayı Cenab-ı Hakk’a şükretti. İyi
işler yapması hususunda kendisine yardım etmesini ve rahme-tiyle sâlih kulları
arasına katmasını istedi. Kur’ân-ı Kerim, bu olayı şöyle anlatmaktadır:

“Süleyman’ın
cinlerden, insanlardan ve kuşlardan meydana gelen ordusu toplandı. Onlar
bölükler halinde dağıtıldı. Sonunda, karıncaların bulunduğu vadiye
geldiklerinde bir karınca, ‘Ey ka­rıncalar! Yuvalarınıza girin, aman Süleyman
ve askerleri farkına varmadan sizi ezmesinler!’ dedi.

Süleyman, karıncanın
sözüne hafifçe güldü ve şöyle dedi: Rabbim! Bana ve ana-babama verdiğin nimete
şükürde, hoşnut olacağın işi yapmakta beni muvaffak kıl Rahmetinle, beni iyi
kul­larının arasına koy!”[22]

Hz. Süleyman (a.s.)’m,
Kur’ân-ı Kerim’de anlatılan Hüdhüd kuşuyla konuşmasını ise, Sebe’ Melikesi’yle
ilişkilerinden bahse­derken aktaracağız. [23]

 

4. Cinlerin İtaat Etmesi

 

Bir grup cin, Allah
Teâlâ tarafından, emirlerini yerine getir­mek üzere, Hz. Süleyman (a.s.)’m
hizmetine verilmişti. Mâhiyet­lerini tam olarak anlamak veya açıklamak biz
insanlar için mümkün olmayan cinlerden bu grup, Cenab-ı Hakk’m gözeti­minde bulunuyor,
Hz. Süleyman (a.s.)’a hizmette kusur ettikleri takdirde derhal cezaya
çarptırılıyorlardı. Sanatın sırlarını çok iyi bilen bu cinler, Hz. Süleyman
(a.s.) için, sağlam kale ve binalar, binaları süsleyen ağaç ve çiçek resimleri,
kalabalıklar için yemek pişirilen büyük kazan ve tencereler yaparlardı. Hz.
Süleyman (a.s.)’m cömertliğinin de bir delili olan bu tencerelerde pişirilen
yemekler binlerce kişiye ikram edilirdi. O da babası Hz. Dâvud (a.s.) gibi, bu
nimetleri veren Allah’a şükürde kusur etmezdi. Şükrünü hem sözle, hem fiille
îfa eder, bu nimetleri Allah’ın rızasına uygun şekilde muhtaçlar için sarf
ederdi. Yüce Allah, böyle oldukları halde, yine de Hz. Dâvud (a.s.), ailesini
verdiği nimetle­re karşı hakkıyla şükretmeye çağırıyor, buna muvaffak olanların
azlığını hatırlatıyordu. Kur’ân-ı Kerim’de, Hz. Süleyman (a.s.)’m emrine
verilen cinler hakkında şöyle buyurulmaktadır:

“Rabbinin izniyle
cinlerden ‘bir kısmı onun emrinde çalışırdı. Onlardan kim emrimizden çıktıysa,
ona, alev alev yanan ateşin azabını tattıracağız.

Cinler, Süleyman’ın
istediği gibi saraylar, timsâller, havuz­lar kadar büyük çanaklar ve sabit
kazanlar yaparlardı. Ey Dâvud ailesi! Allah’ın nimetlerine şükretmek için
çalışın ve unutmayın ki, kullarım içinde hakkıyla şükreden pek azdır.”[24]

 

5. Şeytanların Boyun Eğmesi

 

Allah, şeytanlardan
bir kısmını da Hz. Süleyman (a.s.)’m hizmetine vermişti. Onlardan bâzıları,
onun için evler ve köşkler, kaleler ve surlar inşâ ediyorlardı. Bir kısmı ise,
denizden kıymet­li taşlar ve İnciler çıkarmak için dalgıçlık yapıyorlardı. Bu
şey­tanlar Allah’ın gözetimi altında bulunuyor, bozgunculuk yap­maya kalkanlar
şiddetle cezalandırılıyordu:

“Dalgıçlık yapan
ve bundan başka işler de gören şeytanlar­dan da onun buyruğu altına verdik.
Onların hepsini gözetliyor­duk.[25]

“Binalar kuran ve
dalgıçlık yapan şeytanları ve yine demir halkalarla birbirine bağlı diğer
şeytanları onun buyruğu altına verdik. ‘îşte Bizim bağışımız budur; ister ver,
ister tut, bu yüzden hesaba çekilmeyeceksin.’ dedik. Doğrusu katımızda onun
ayrı bir yakınlığı ve güzel bir akıbeti vardır.”[26]

 

C. Hz. Süleyman (A.S.)’ın Atları

 

Hz. Süleyman (a.s.),
atları çok severdi. İyi cins atlar besler, onlarla bizzat ilgilenirdi. Kur’ân-ı
Kerim’de anlatıldığına göre, bir gün akşam üstü, iyi cins atları onun önüne
getirilmişti. Üç ayak­larını basıp, bir ayaklarının tırnağını dikerek atın en
güzel duru­şuyla önünde duran bu atlar, onun çok hoşuna gitti. Bu sırada O,
Rabbinin rızasını kazanmak ve O’nun adını yüceltmek için yaptığı savaşlardaki
hizmetleri dolayısıyla bu atları çok sevdiğini söyledi. Koşuşan atlar gözden
kaybolunca geri getirilmelerini istedi. Getirilen atların boyunlarını ve
ayaklarını okşamaya baş­ladı. Onların tımarıyla bizzat kendisi meşgul oldu.
Kur’ân-ı Ke­rim, bu manzara hakkında şöyle demektedir:

“Davud’a
Süleyman’ı bahşettik; o ne güzel bir kuldu! Doğru­su o daima Allah’a yönelirdi.
Ona bir akşam üstü, çalımlı, iyi cins koşu atları sunulmuştu.  Süleyman, 
‘Doğrusu ben bu iyi atları, Rabbimi anmayı sağladıkları, için severim.’
demişti. Koşup, toz perdesi arkasında kayboldukları zaman, ‘Artık yeter, onları
hana geri getirin.’ dedi. Ayaklarını ve boyunlarını sıvazlamaya başladi.”[27]

Bu âyetlerden
anlaşıldığı gibi Hz. Süleyman (a.s.), atları çok seviyor, atların
yetiştirilmesi ve bakımıyla bizzat ilgileniyor­du. Onları Allah’ı anmasını
sağladıkları için sevdiğini söylediğine göre, bu atlar, cihad için hazırlanan
atlar olmalıydı. Çünkü o zamanda atlar, savaşların kaderini tayin eden en
önemli harp vasıtaları durumundaydı. Din ve Allah düşmanı bozgunculara karşı
üstünlük sağlayabilmek, at yetiştirmeye ve biniciliğe bü­yük ölçüde bağlı idi.
Tarihin en büyük hükümdarlarının başında gelen Hz. Süleyman fa.s.), askeri
işlerle yakından ilgileniyor, bu arada atların bakımı ve teftişi işinde de
komutanlarına örnek oluyordu.[28]

 

D. Ordusu-Sebe Melikesi İle İlişkiler

 

Hz. Süleyman (a.s.)’in
ordusunun, insanlar cinler ve kuş­lardan meydana geliyordu. Hz. Süleyman
(a.s.), askerinin eğiti­miyle yakından ilgilenir, birliklerini bizzat teftiş
ederdi. Bir defa­sında, kuşlardan meydana gelen birliklerini teftiş ettiğinde,
muhtemelen cinsinin bir temsilcisi durumunda olan Hüdhüd/Çavuş kuşunun
bulunmadığını gördü. Mâkûl bir özrü yoksa onu şiddetle cezalandıracağını veya
keseceğini söyledi. Az sonra gelen Hüdhüd, fevkalâde bir idrak, üstün bir
mantık ve iman sahibi bir insan gibi, kendisine Sebe Melîkesi’nin köşkü,
ülkesinin refahı ve halkının dini durumu hakkında bilgi getirin­ce, özrünü
mâkul buldu ve bahsettiği kraliçeye ulaştırması için bir mektubu onunla
gönderdi.

Hüdhüd kuşu tarafından
önüne atılan mektubu alan Sebe Melikesi, Hz. Süleyman (a.s.)’m mesajını
hayretle okumuştu. Çünkü kimin tarafından getirildiği belli olmayan ve alışık
olma­dıkları “Rahman ve Rahim olan Allah’ın ismiyle” ibaresiyle başla­yan
bu mektupta, kendisine mektup sahibine boyun eğmesi ve onun egemenliğini kabul
ederek derhal huzuruna gelmesi emre­diliyordu. Kraliçe, böylesine önemli
meseleleri devlet adamlarıyla görüşüp karara bağlardı. Bu defa da öyle yaptı.
Devlet ricalini toplantıya çağırarak durumu onlarla görüştü ve fikirlerini
almak istedi. Onlar, güçlü kuvvetli, savaşa hazır bir durumda olduklarını,
istediği takdirde savaşı dahi göze alacaklarını bildirerek, bu konuda karar
sahibinin kendisi olduğunu ve vereceği her karara uyacaklarını söylediler.
Savaşın ne demek olduğunu iyi bildiği ve savaş istemediği anlaşılan kraliçe,
onlara, yapılacak bir savaşın ülkeyi tahrip edeceğini, başta ülke eşrafı olmak
üzere bütün halkı hor ve hakir bir duruma düşüreceğini hatırlattıktan sonra, bu
işi Hz. Süleyman (a.s.)’a kıymetli hediyeler sunarak barış yo­luyla halletmek
niyetinde olduğunu açıkladı. Hediyeler gönderip, teslim olma çağrısında bulunan
Sultan Süleyman’dan alacağı yeni haberlere göre hareket edeceğini söyledi.

Süleyman (a.s.), Sebe
Melîkesi’nin sulh için gelen elçilerini kabul ettiğinde, onlara, getirdikleri
mal ve eşyalara hiç ihtiyacı olmadığını, Allah’ın verdiği peygamberlik ve diğer
nimetlerin da­ha hayırlı olduğunu ve başkasının malına ihtiyaç bırakmadığını
söyledi. Hediyeleri iade ederek, onlardan istediğinin mal ve ser­vet değil;
aksine Müslüman olmaları veya idaresine boyun eğme­leri olduğunu açıkladı.
Müslüman olup gelmedikleri veya iktida­rına boyun eğip devletine cizye vermeyi
kabul etmedikleri tak­dirde, güç yetire meye çekleri ordularla ülkelerine
saldıracağını ve halkını oradan sürüp çıkaracağını açıkladı.

Sebe Kraliçesi, geri
dönen elçilerinin verdiği bilgilerden, Hz. Süleyman (a.s.)’m sıradan bir
hükümdar olmadığını anlamış, ay­rıca onun peygamberliğine alâka duymuştu. Onun
karşısında dayanamayacağını da bildiğinden, meseleyi yine barış yoluyla çözmeyi
düşündü. Bu maksatla Kudüs’e gidip Hz. Süleyman (a.s.)la bizzat görüşmeye ve
onun bahsettiği dini hakkında doğ­rudan bilgi almaya karar verdi. Seçtiği
devlet ricalinin eşliğinde Kudüs’e doğru yola çıktı. Önden gönderdiği bir
heyetle, ziyareti­ne gelmek için yola çıktığını Hz. Süleyman (a.s.)’a da
bildirmişti, öbür tarafta onun başkentine yaklaştığını haber alan Hz. Sü­leyman
(a.s.), peygamber olduğunu açık bir şekilde ispat için, Al­lah’ın peygamberine
nasıl olağanüstü imkânlar lütfettiğini ona göstermek istedi. Emrindeki cinlerin
büyüklerine, “Kraliçe gel­meden, onun tahtını huzurumuza hanginiz
getirebilir?” diye sor­du. İfrit (güçlü kuvvetli ele avuca sığmaz bir cin)
bu işi kendisi­nin yapabileceğini, kraliçe huzura girmeden tahtını getireceğini
söyledi ve bu hususta kendisine güvenilmesini istedi. Bu esna­da, huzurda
bulunanlardan, ilim sahibi biri (bir melek veya bir insan)[29] onu
göz açıp kapamadan getirebileceğini söyledi ve de­diğini hemen yaptı. O anda
kraliçenin tahtı Hz. Süleyman (a.s.)’ m önünde göründü. Bu olağanüstü durum
karşısında Hz. Sü­leyman (a.s.}, bunun Allah’ın bir lûtfu olduğunu, O’nun
nimetle­rine şükür edip etmeyeceği hususunda kendisini denemek iste­diğini
söyledi. Şükrün sadece sahibine fayda verdiğini, yoksa Allah’ın kimsenin
şükrüne muhtaç olmadığını ilâve etti. Hizmet­çilerine hitap ederek kraliçenin
tahtını biraz değiştirmelerini em­retti; tahtını tanıyıp tanıyamayacağı
hususunda onu sınamak istediğini söyledi.

Sebe Kraliçesi Hz.
Süleyman (a.s.) tarafından kabul edilmiş ve aralarında görüşme başlamıştı. Bu
sırada kraliçeye, sarayın­daki tahtının görüşmelerin yapıldığı salonda bulunan
tahta ben­zeyip-benzemediği soruldu. Tahta dikkatli bir şekilde bakan kra­liçe,
büyük bir hayret içinde, “Tıpkı benim tahtım, onun aynısı!” diye
cevap verdi. Ardından bunun ancak bir peygamber tarafın­dan gösterilebilecek
bir mucize olduğuna inandığını gösteren bir tavırla, “Biz, bunu, yani
senin bir peygamber olduğunu, önceden anlamış ve Müslüman olmuştuk.” dedi.

Kraliçe’ye köşke
girmesi söylendiğinde, şeffaf billur zemini görünce orada su var sanmış ve
hemen eteğini toplamıştı. Hz. Süleyman (a.s.), orada su olmadığını; ancak
zeminin billurdan yapıldığı için öyle göründüğünü söyleyince gerçeği anladı.
Hz. Süleyman (a.s.)’a verilen nimetleri düşünerek, o güne kadar Müslüman
olmamakla nefsine zulmettiğini, artık Hz. Süleyman (a.s.)’a iman ederek mü’min
olduğunu tekrarladı.[30]
Kur’ân-ı Kerim, Hüdhüd kuşunun yoklamada bulunmayışından itibaren başlayan
gelişmeleri ve Hz. Süleyman (a.s.) ile Sebe Melikesi a-rasmda geçen görüşmeleri
şöyle anlatmaktadır:

“Süleyman,
kuşları gözden geçirdi ve, ‘Hüdhüd’ü niçin göre­miyorum? Yoksa kayıplara mı
karıştı? Bana mazereti için apaçık bir delil getirmelidir; yoksa onu ya
şiddetli bir azaba uğratırım yahut keserim!’ dedi.

Çok geçmeden Hüdhüd
gelip Süleyman’a, ‘Senin bilmediğin bir şeyi öğrendim. Sana Sebe’den gerçek bir
haber getirdim. Sebe halkına hükmeden, herşeyden kendisine bolca verilmiş,
büyük bir tahta sahip bir kadın kraliçe buldum. Onun ve milletinin Allah’ı
bırakıp güneşe secde ettiklerini gördüm. Şeytan, yaptıkları amel­leri süsleyip
kendilerine güzel göstermiş, onları doğru yoldan alı­koymuş, bunun için, doğru
yolu bulamazlar. Şeytan, bunu, onla­rın, göklerde ve yerde gizli olanları
ortaya koyan, gizlediğiniz ve açıkladığınız şeyleri bilen Allah’a secde
etmemeleri için yapmıştır O Allah kİ, yüce Arş’ın sahibidir ve O’ndan başka
ilâh yoktur.’ dedi.

Süleyman şöyle dedi:
‘Doğru mu söylüyorsun, yoksa yalan­cılardan mısın, bakacağız. Şu mektubumu
götürüp onlara at, son­ra bir yana çekil, ne yapacaklarına bak.’

(Hüdhüd tarafından
yakınına atılan mektubu alan) Sebe me­likesi şöyle dedi: ‘Ey ileri gelenler!
Bana, çok önemli bir mektup bı­rakıldı. Süleyman’dan gelen bu mektupta şöyle
yazıyor: ‘Bismillâ-hirrahmânirrahîm. Sakın ha büyüklük taslayıp bana karşı
koyma­ya kalkmayın ve bana teslim olarak gelin!’

Sebe melikesi şöyle
devam etti: ‘Ey ileri gelenler! Bu işim hakkında bana fikrinizi söyleyin.
Şimdiye kadar, her hangi bir iş hakkında, sizin görüşlerinizi almadan kesin
karar vermedim.’

İleri gelenler, ‘Biz
güçlü kimseleriz ve zorlu savaş adamları­yız; ancak emir senindir, ne
emredeceğini sen düşün.’ dediler.

Melike, ‘Doğrusu,
hükümdarlar bîr şehre girdikleri zaman orasını bozup tahrip ederler, şerefli
kimselerini aşağılık yaparlar. Onlar, hep böyle davranırlar. Ben onlara bir
hediye göndereyim de, elçilerin hangi haber ile döneceklerine bakayım.’ dedi.

Elçi geldiğinde
Süleyman ona, ‘Bana mal ile yardım etmek mi istiyorsunuz? Allah’ın bana verdiği
size verdiğinden daha ha­yırlıdır. Aksine hediyeniz, ancak sizi memnun eder.
Onlara dön ve şunu söyle Andolsun ki, güç yetiremeyecekleri bir ordu ile gelir,
onları oradan alçalmış ve küçük düşmüş olarak çıkarırız.’

Süleyman, ‘Ey cemâat!
Bana teslim olmak için gelmelerin­den önce, hanginiz o kraliçenin tahtını
yanıma getirebilir?’dedi.

Cinlerden bir ifrit,
‘Sen makamından kalkmadan önce onu sana getiririm, buna karşı güvenilir bir
güce sahibim.’ dedi.

Kitap’tan bir ilme sahip
olan şahıs söze girerek, ‘Gözünü a-çıp kapamadan ben onu sana getireceğim.’
dedi. Derken Süley­man, bahsedilen tahtı yanına yerleşivermiş görünce, ‘Bu,
şükür mü yoksa nankörlük mü edeceğim diye beni sınayan Rabbimin lûtfundandır.
Şükreden ancak kendisi için şükretmiş olur; nankör­lük eden bilsin ki Rabbim
müstağnidir, kerem sahibidir, kimsenin şükrüne muhtaç değildir.’ dedi.

Süleyman, ‘Tahtını
onun tanımayacağı bir hâle getirin, ba­kalım tanıyabilecek mi yoksa tanımayacak
mı?’ dedi.

Melike geldiğinde, ‘Senin
tahtın da böyle mi?’ denildi. O, ‘Sanki odur, maamafih bu mucizeden önce bize
bilgi verilmişti ve Müslüman olmuştuk.’ dedi.

Melikeyi o zamana
kadar (müslüman olmaktan) alıkoyan, Allah’tan başka taptığı şeylerdi; çünkü
kendisi inkarcı bir millet­tendi. Ona, ‘Köşke gir.’ dendi. Köşkün zeminini
görünce, onu derin bir su zannetti de eteğini dizlerine kadar sıvadı. Süleyman,
‘Doğ­rusu bu billurdan yapılıp cilalanmış şeffaf bir salondur.’ deyince,
Melike, ‘Rabbim! Şüphesiz ben kendime zulmetmişim. Şimdi Sü­leyman’la beraber,
âlemlerin Rabbi olan Allah’a teslim olup Müs­lüman oldum” dedi.[31]

Salebi ve bâzı
müfessirlerin söylediğine göre, Sebe melike-siyle evlenen Hz Süleyman (a.s.),
onu Yemen hükümdarlığında bırakmıştı. Her ay ziyaretine gider, yanında üç gün kaldıktan
sonra başkenti Kudüs’e dönerdi. Ancak İbn İshak’tan nakledilen bir rivayete
göre ise, Hz. Süleyman (a.s.) onunla evlenmemiş; Hemdân melikiyle evlendirdiği
kraliçeyi Yemen hükümdarlığına iade etmiştir.[32]

 

E. Hz. Süleyman (A.S.)’ın İmtihana Tâbi Tutulması

 

Kur’ân-ı Kerim’de Hz.
Süleyman (a.s.)’m, tahtının üzerine bir ceset bırakılarak imtihan edildiği,
onun bu imtihanın ardın­dan tevbe ile önceki haline döndüğü ve Allah’tan
kendisini bağış­lamasını ve kendisine daha sonra hiç kimseye vermeyeceği bir saltanat
vermesini istediği bildirilmektedir. Ancak onun tâbi tu­tulduğu bu imtihanın
mâhiyeti hakkında herhangi bir açıklama yapılmamıştır. Bu imtihan hakkındaki
âyetlerin meali şöyledir:

“Andolsun ki,
Süleyman’ı tahtının üzerine bir ceset koymak suretiyle imtihan etmiştik. Bunun
üzerine bize yönelip tevbe etmiş ve, ‘Rabbim! Beni bağışla, bana benden sonra
kimsenin ulaşamıyacağı bir hükümranlık ver; şüphesiz sen büyük, lütuf
sahibisin.’ demişti, “[33]

Görüldüğü gibi,
Kur’ân-ı Kerim’de, bu cesedin kime ait ol­duğu ve oraya hangi maksatla
konulduğu açıklanmamıştır. Bu konuda Hz. Peygamber (s.a.v.)’in de bir
açıklaması olmamıştır. Ancak tefsir ve tarih kitaplarında bu konuda pek çok şey
anlatıl­maktadır. Ne var ki, bu anlatılanlar, bir takım ihtimaller ve te’vil-lerden
öteye geçmemektedir.[34]
Dolayısıyla âyette Hz. Sü­leyman (a.s.)’m, tahtına bir cesedin bırakılması
şeklinde bir im­tihana tâ-bi tutulduğu bildirildiğine göre, böyle bir hâdisenin
yaşandığı muhakkaktır. Ancak, bu olayın, şu olaydır veya bu olaydır diye kestirilip
atılmasına imkân yoktur.[35]
Hatta Mevdûdî, Kur’ân-ı Kerim’de anlaşılması en zor olan konunun bu konu
olduğunu söylemiştir.[36]

Sözlerine;
“Taberî ve İbn Ebî Hatim ve diğer bâzı müfessir-ler, bu konuda pekçok
haber nakletmişlerdir. Bu haberlerin ek­serisi veya tamamı İsrâiliyyattan
ibarettir. Pek çoğunda şiddetli garabet vardır.” diyerek başlayan İbn
Kesir, aktarılan bu bilgile­rin özetini bir cümleyle verir: “Hz. Süleyman
(a.s.), 40 gün müd­detle tahtından uzak kaldı ve daha sonra tahtına yeniden
otur­du. Beytülmakdis’in inşâatına devam ederek, çok sağlam bir inşâat
yaptırdı.”[37]

 

F. Hz. Süleyman (A.S.)’ın Vefatı

 

Hz. Süleyman (a.s.),
ayakta veya otururken asasına da­yanmış bir vaziyette iken Ölmüştü. Ölüm
gelince bastonuna da­yalı halde kalmış, yanında bulunan cinler, burunlarının
dibinde cereyan eden bu hâdisenin farkına varamamış, onun öldüğünü ancak ağaç
kurtlarının uzun süre yediği asası kırılıp vücudu yere düşünce
anlayabilmişlerdi. Şüphesiz bunda büyük bir hikmet vardı. Onun bu halde ölümü,
gaybi bildiğini iddia eden cinleri ve bu iddiaya inanan insanları yalanlayan
kesin bir delil olmuştu. Çünkü cinler, eğer gaybı bilselerdi, onun ölümünü
asasının kırılmasından önce anlayacaklardı. Halbuki onlar, ve­fat etmiş olan
Hz. Süleyman (a.s.)’i değneğine dayalı gördükleri sürece öldüğünü anlayamamış
ve can sıkıcı çalışmalarını devam ettirmişlerdi. Bu âyet, cinlerin gaybı
bildiğine inanan Arabistan müşriklerine de bir cevap teşkil ediyordu. Kur’ân-ı
Kerim, onun ölümü hakkında şu bilgiyi vermektedir:

“Süleyman’ın
Ölümüne hükmettiğimiz zaman, öldüğünü cinlere ancak asasını yiyen ağaç kurdu
gösterdi. Süleyman yere düşün­ce, cinlerin durumu anlaşıldı ki, eğer onlar
gaybı bilmiş olsalardı, öyle küçük düşüren bir azap içinde kalıp
durmazlardı.”[38]
Âyetten anlaşıldığı gibi, asasına dayalı bulunduğu bir sıra­da ruhunu teslim
eden Hz. Süleyman (a.s.)’ın vefatı, uzun bir süre sonra ve ancak ağaç kurtları
tarafından yenilen asasının kırılması sonucu bedeninin yere düşmesiyle
öğrenilmiştir.  Bu işin şekli ve nasıl
cereyan ettiği hususu ise bir sır olarak kalmış­tır. Bu konuda nakledilen
bilgilerin pek çoğu İsrâiliyyattan iba­rettir.[39] Bu
durumda bize düşen işin iç yüzünü Allah’a havale etmektir.

Hz. Süleyman (a.s.)’m 52
yaşında öldüğü söylenmiştir. [40]

 

G. Ehli Kitab’ın Hz. Süleyman (A.S.)’ın Peygamberliğini
İnkârı

 

Hz. Süleyman (a.s.)’ın
düşmanlarının etkisinde kalan İsrailoğulları, onun bir peygamber değil bir
sihirbaz olduğunu kabul etmişlerdir. Onun, cinleri, şeytanları ve rüzgârı,
sihir yapmak suretiyle emrinde kullandığına ve hükümdarlığını büyü ile elde
ettiğine inanmışlardır. Nitekim İslâmiyetin zuhuru yılla­rında yahudiler, bu
şeytanî bilgilere uyarak, Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)’in Hz. Süleyman
(a.s.)’ı peygamber kabul etmesine itiraz etmişlerdi. Onlara hakettikleri
cevabı, doğrudan Allah Teâlâ verdi:

“Şeytanların
Süleyman’ın hükümdarlığı hakkında söyledik­lerine uydular. Oysa Süleyman büyü
yapıp kâfir olmadı; ama insanlara sihri öğreten şeytanlar kâfir oldular…[41]

Müfessirlerin
aktardığı rivayetlere göre, Hz. Süleyman (a.s.)’m vefatından bir müddet sonra,
insanlara doğruyu öğretecek gerçek âlimler de kalmamıştı. Âlimlik taslayan
câhiller yü­zünden, Mısır’da yaşadıkları esaret döneminden beri sihir ve
hokkabazlık hakkında bilgi sahibi olan İsrailoğulları arasında, Hz. Süleyman
(a.s.)’m elinde tezahür eden mucizelere sihir ve büyü gözüyle bakılmaya
başlandı. İns ve cin şeytanlarının baş­lattığı bu iftira kampanyası giderek güç
ve taraftar kazandı. Kampanyayı yürüten liderler, Hz. Süleyman (a.s.)’ın
dünyayı sihir ilmi sayesinde hâkimiyeti altına aldığını ve onun bir sihir­baz
olduğunu iddia ediyorlardı. Bu inanç gittikçe yayıldı ve neti­cede daha sonra
gelen İsrailoğulları, bu âyette belirtildiği gibi, Hz. Süleyman (a.s.)’a bir
peygamber değil; aksine çok başarılı bir sihirbaz- hükümdar gözüyle baktılar.
Özellikle devletlerini kay­bettikten sonra, diğer milletler arasında
sihirbazlığı teşvik ettiler ve sihri yaymaya çalıştılar. Ne zaman ki, Tevrat’ta
haber verilen son peygamber Hz. Muhammed (s.a.v.), kendilerine karşı Tev­rat’ın
aslındaki esasları gündeme getirdi, yahudiler, ona ve bu bilgileri getiren
vahiy meleği Cebrail’e düşman kesildiler. Bu ilâhî hakikatleri hatırlatarak
kendilerini kurtuluşa çağıran Hz. Pey­gamber (s.a.v.)’i yalanlama yoluna
gittiler. Ellerinde bozulmuş şekliyle bulunan Tevrat’ı dahi arkalarına atarak,
“Süleyman, Muhammed’in dediği gibi bir peygamber değildi; o sihirbaz bir
hükümdardı; fakat yaptığı sihirleri mucize gibi gösterirdi.” diye ona
İftira ettiler. Gerçekte ise, bu iftiraya muhatap olan Hz. Sü­leyman (a.s.)
değil, fakat âyette belirtildiği gibi, ona sihirbaz di­yen ve insanlara sihir
öğreten cin ve ins şeytanları kâfir olmuş­tu.[42]

 

H. Hz. Süleyman (A.S.)’ın Üç Duası

 

Peygamber Efendimiz
(s.a.v.)’in bildirdiğine göre, Hz. Sü­leyman (a.s.), Mescid-i Aksâ’nm inşâatını
bitirince, yaptığı bir duada Allah’tan üç şey istemiştir:

1. Allah’ın
hükmüne uygun hüküm verme kabiliyeti,

2.  Kendisinden önce veya sonra hiç kimseye nasip
olmaya­cak mülk ve saltanat,

3.
Yaptırdığı mescidine (Mescid-i Aksa) ibâdet niyetiyle gi­recek herkesin,   oradan 
bütün günâhlarından  arınmış  olarak, anasından doğduğu gündeki gibi
çıkması.

Rasülullah (s.a.v.),
Hz. Süleyman (a.s.)’a ilk iki dileğinin ve­rildiğini hatırlatıp ‘Üçüncü
dileğinin bize (Muhammed ümmetine) verilmesini umanz.’ buyurmuştur.[43]

Bu dileklerden ikisine
Kur’ân-ı Kerim’de de işaret edilmiş­tir. Birincisi, babası Hz. Dâvud (a.s.)’a
arz edilen, ekin sahibi ile koyun sürüsü sahibi arasındaki dâvanın hükmünün
Allah tara­fından kendisine öğretilmesi şeklindedir:

“Bu meselenin
hükmünü Süleyman’a bildirdik. Biz, onların her birine hüküm ve ilim verdik.
Dâvud İle beraber teşbih etsinler diye dağlan ve kuşları buyruk altına aldık.
Bunları biz yapmış­tık.[44]

İkincisine ise şöyle
işaret edilmiştir:

“Süleyman,
‘Rabbim! Beni bağışla, bana benden sonra kim­senin ulaşamayacağı bir
hükümranlık ver; Sen şüphesiz, daima bağışta bulunansın!’ dedi. Bunun üzerine
biz de, rüzgârı onun emrine vermiştik. Rüzgâr, onun emriyle, istediği yere
kolayca eser giderdi.[45]

Nakledildiğine göre, Rasülullah
(s.a.v), namaz kıldığı sırada ibâdetine engel olmak için kendisine musallat
olan cin taifesin­den bir İfriti zararsız hale getirdikten sonra, onu mescidin
direk­lerinden birine bağlayıp ibret için ashabına göstermek istemiş; ancak Hz.
Süleyman’ın (a.s.) bu duasını hatırlayınca bundan vazgeçmiştir.[46] Bu
âyetler ve hadislerden Hz. Süleyman (a.s.)’a verilen mülk ve saltanatın, daha
ziyâde manevî varlıklar üzerin­deki mucizevî tasarruflara dayandığı
anlaşılmaktadır. Neticede o, kuvvetli bir sultan olarak ülkesinin sınırlarını
oldukça genişlet­mişti. Ancak eşsiz bir saltanata sahip olsa da, Allah Teâlâya hakkıyla
şükreden “şekür” kullardan biri idi. Şu âyetteki duayı kendisine vird
edinmişti, bu duayı dilinden düşürmezdi:

“Rabbim! Bana ve
ana-babama verdiğin nimete şükürde, hoşnut olacağın işi yapmakta beni muvaffak
kil. Rahmetinle, beni de sâlih kullarının arasına koy!”[47]

 

 

 

YİRMİİKİNCİ
BÖLÜM… 1

HZ. YUNUS (A.S.) 1

A. Kavmi Ve Peygamber Olarak Görevlendirilişi 1

B. Hz. Yunus (A.S.) Balığın Karnında. 2

C. Kurtuluş Sebebi: Zikir, Teşbih Ve Duâ. 3

D. Yunus Kavminin İmanı 4

E. Hz. Yunus (A.S.)’ın Aceleciliği Bu Konuda Rasülullah
(S.A.V.)’ın Uyarılması 4

F. Asurlular’ın Yıkılışı 4

G. Yunus Kıssasından Bâzı Mesajlar. 5

1. Sıkıntı Anında Allah’a Sığınma. 5

2. Davet Yolunda Sabır. 5

 

 

 

YİRMİİKİNCİ BÖLÜM

 

HZ.
YUNUS (A.S.)

 

A. Kavmi Ve
Peygamber Olarak Görevlendirilişi

 

Kur’ân-ı Kerim, Hz.
Yunus fa.s.)’m adını dört yerde zikret­miş; iki yerde de onu kendisini yutan
balık münâsebetiyle, her ikisi de “balık sahibi” anlamına gelen
“Zü’n-nûn ve Sahibu’î-hût’ isimleriyle anmıştır.[1]
Peygamberimiz (s.a.v.), onun babasının adı­nı Mettâ olarak vermiştir.[2]
Bünyâmin neslinden olduğu da söy­lenen Hz. Yunus (a.s.)’ın adı İncil’de Jonah
veya Yonah olarak geçer. O, geniş topraklara hükmeden Asurlular’m başkenti
Nino-va şehrine peygamber olarak gönderilmiş ve yaygın kanâate göre M.ö.
860-784 yılları arasında II. Yereboam devrinde yaşamıştır. Kalıntıları, Irak’ta
Musul kentinin tam karşısında Dicle nehrinin doğu yakasında bulunan bu şehir,
onun zamanında Asur mede­niyetinin ihtişamını temsil ediyordu. Günümüze ulaşan
ve çok geniş bir alana yayılmış bulunan kalıntıları dahî, bu ihtişamı
göstermeye yeter bulunmaktadır. Bugün orada Hz. Yunus (a.s.)’a nisbet edilen
bir tepe mevcuttur.

Putlara tapan Ninova
halkı, günah ve isyanlara boğulmuş, aralarında her türlü kötülük yayılmıştı.
Allah Teâlâ, onlara doğ­ru yolu göstermek için, Yunus peygamberi gönderdi. Hz.
Yunus (a.s.), 40 yaşında iken peygamber olarak görevlendirildikten son­ra,
diğer peygamberlerin yaptığı gibi, hemen davete başladı. An­cak kavmi, uzun süre
(bâzılarına göre 33 yıl) geçmesine rağmen davetini bir türlü kabul etmiyordu.
Rivayete göre bu müddet içinde kendisine sadece iki kişi iman etmiş, Hz. Yunus
(a.s.), her türlü kötülüğü işlemeye devam eden ve davetini engellemeye çalışan
kavminin bu durumundan son derece sıkılmıştı. Kavmi­nin iman etmemesi yüzünden
duyduğu üzüntü ve öfkenin son haddine vardığı günlerden birinde, alâmetlerine
bakarak müş­riklere üç gün sonra başlarına büyük bir azabın geleceğini haber
verdi ve Allah tarafından henüz hicrete izin verilmemiş olduğu halde onlardan
ayrıldı. Onun kızgınlığı, şüphesiz ki, Allah rızası­na yönelik olup, dînin
haysiyet ve şerefini korumak arzusundan kaynaklanıyordu. O, bu yaptığını da
Allah rızasını gözeterek yap­tığına inanıyordu. Bu münâsebetle Allah’ın
kendisini bu davra­nışı yüzünden bir sıkıntıya uğratabileceğini hiç
düşünmemişti. [3]

 

B. Hz. Yunus (A.S.)
Balığın Karnında

 

Ancak Hz. Yunus
(a.s.), kavminden ayrıldıktan kısa süre sonra beklemediği bir durumla
karşılaştı. O, kavmine kızgın bir halde limana gitmiş, haddinden fazla yolcu
alan ve hareket et­mek üzere olan bir gemiye binmişti. Gemi denizin ortasında
aşın yük yüzünden batma tehlikesi geçirince, yükü hafifletmek mak­sadıyla
denize atılacakları belirlemek için çekilen kur’a sonucu onun adı da çıktı ve
denize atıldı. Kur’ân-ı Kerim, onun bir kur’a sonucu denize atıldığını haber
vermiş; ancak denize atılmasını gerektiren bu kur’a çekiminin sebebinden
bahsetmemiştir. Bu Kur’ânın sebebi, büyük ihtimâlle yükün fazlalığı yüzünden
bat­ma tehlikesi geçiren bu gemiden bâzı adamların atılmasının ka­çınılmaz  hâle 
gelmesi  olmuştur.[4]  Çekilen 
kur’ada  Hz.  Yunus (a.s.)’m adı da denize atılacaklar
arasında çıkmış ve hemen deni­ze atılmıştı. İşte bu sırada onu büyük bir balık
yutuverdi. Hz. Yunus (a.s.), balığın karnında zifiri karanlık bir ortamda hâlâ
hayatta olduğunu farkettiği esnada, bütün bunların işlediği ha­tâlar yüzünden
başına geldiğini de anladı.[5]
Kendisini affetmesi için hemen Allah’a sığındı ve kendisini bu karanlıklardan
kur­tarmasını istedi:

“Ey Rabbim!
Senden başka ilâh yoktur. Sen her türlü nok­sanlıklardan uzaksın. Bana gelince
kendime zulmetmiş bulunuyo­rum. Şimdi ise pişman olup tevbe ettim. Bu sıkıntıyı
benden gi­der!. “

Cenab-ı Hak, duasını
kabul ederek onu balığın karnından sahile çıkardı ve içine düştüğü üzüntüden
kurtardı. Kur’ân-ı Kerim, onun başından geçen bu durumu şöyle açıklamıştır:

“Zünnün’u
(Yunus’u) da hatırla. Hani o, bir zaman öfkelene­rek kavmim bırakıp gitmişti
de, bu yüzden kendisini sıkıntıya sokmayacağımızı sanmıştı. Sonunda karanlıklar
içinde kalıp şöyle dua etti: ‘Senden başka ilâh yoktur. Seni tenzih ve teşbih
ederim.

Doğrusu ben
zâlimlerden oldum!’ Biz de duasını kabul edip onu sıkıntılardan kurtardık.
İşte, mü’minleri böyle kurtarırız.”[6]   

 

C. Kurtuluş Sebebi:
Zikir, Teşbih Ve Duâ

 

Kavminin îman etmemesi
sebebiyle duyduğu üzüntü ve öf­ke yüzünden, Rabbinin iznini beklemeden
tebliğine son verip kavminden ayrılması, Hz. Yunus (a.s.)’m başına böyle bir
sıkıntı getirmişti. O, yaptığı işten büyük pişmanlık duyuyor ve bu yüz­den
kendisini şiddetle kınıyordu. Hatâsını itiraf ederek Allah’a yalvarmış; duasını
kabul eden Allah Teâlâ, onu yutan balığa, derhal onu sahile bırakmasını
emretmişti. Âyetlerde bildirildiği­ne göre, Hz. Yunus (a.s.) çok ibâdet
edenlerden ve Allah’ı çok zikredenlerden olmasaydı, balığın karnından
kurtulması asla mümkün olmayacaktı. Ancak o, balığın karnında da Allah’ı ha­tırlayıp
O’nu teşbih etti ve kendisini affetmesi için yalvardı. Su­çunu itiraf ederek,
Allah’tan başka sığmak olmadığını söyledi. Duasını kabul eden Allah, balığa
emrederek onu deniz sahilinde ağaçsız ve gölgesiz bir yere bırakmasını sağladı.
Ayrıca o sırada hasta olduğundan, onu güneşten koruması ve yiyecek sağlaması
İçin üzerine kabak cinsinden geniş yapraklı bitkiler bitirdi. Has­talıktan
kurtulup güç ve kuvvetini yeniden kazanmasından son­ra ise onu tekrar kavmine
davet için gönderdi. Hz. Yunus (a.s.), kavmine ulaştığında tahmin edemeyeceği
sevindirici bir durumla karşılaştı. Çünkü küfürdeki inatları” dolayısıyla
terk etmiş oldu­ğu nüfusları yüz bini aşan Ninovalilar, onun yokluğu sırasında
yaşanan fevkalâde hadiselerden ibret almışlar, daha o dönme­den önce onun
peygamberliğine îman edip davetini kabul etmiş­lerdi. Kur’ân-ı Kerim, onun
başından geçenler ve onu sevindiren bu gelişme hakkında şu açıklamayı
yapmaktadır:

“Şüphesiz, Yunus
da gönderilen peygamberlerdendir. Bir zaman o, kaçıp dolu bir gemiye binmişti.
Gemidekilerden bir kıs­mının atılması için kur’a çekilmişti de, O da denize
atılanlardan olmuştu.Denize atılınca balık onu yutmuştu. O pişmanlık içindeydi.
Eğer o, Allah’ı çok teşbih edenlerden olmasaydı, insanların tekrar
diriîtileceği Kıyamet gününe kadar balığın karnında kalırdı. Biz, onu balığın
karnından hasta bir vaziyette çorak bir sahile attık. Özerine geniş yapraklı bir
bitki bitirdik. Ve onu, nüfusu yüz bin hattâ daha fazla olan bir kavme
peygamber olarak gönderdik. Onlar, Yunus’un davetini kabul edip iman ettiler.
Biz de onlan bir vakte kadar nimetlerimizden yararlandırdık.”[7]

Hz. Yunus (a.s.)’m
balığın karnında kaldığı süre hakkında kesin bir bilgi yoktur. Kaynaklarda 1
saat ile 40 gün arası süre­lerden bahsedilmiştir.[8]  

 

D. Yunus Kavminin
İmanı

 

Ninovalılar, Hz. Yunus
(a.s.)’m kendilerinden ayrılmasın­dan sonra, onun kendilerini tehdit etmiş
olduğu azabın alâmet­lerini görmeye başlamışlardı. Bu fevkalâde olay karşısında
Al­lah’ın birliğine ve Yunus’un peygamberliğine iman ederek, gel­mekte olan
azabı kaldırması için Allah’a yalvarıp yakardılar. Yü­ce Allah, bir istisna
olarak onların yeis halindeki bu imanını ka­bul etti. İnsanlık tarihinde ilk
defa, bir kavmin yeis halindeki imânı geçerli sayılmış; Cenab-ı Hak, Yunus
kavminin duasını kabul ederek onlardan azabı kaldırmıştı. Bu kavmin azap alâ­metlerini
gördükleri sırada iman etmelerinin kendilerine faydalı olduğu ve imanlarının
kabul edildiği, Kur’ân-ı Kerim’de şöyle açıklanmıştır:

“Haklarında
Rabbinin azap hükmü sabit olanlar, îman et­mezler. Onlara her türlü delil gelse
de, can yakıcı azabı görünceye dek îmân etmezler. Heyhat o vakit îman edip de
îmanları kendile­rine fayda vermiş bir memleket olsa idi? Ancak Yunus’un kavmi
bundan müstesna; onlar bu durumda iman edince, kendilerinden dünya hayatındaki
rüsvayhk azabını kaldırdık ve onlan bir süre daha faydalandırdık.[9]

 

E. Hz. Yunus
(A.S.)’ın Aceleciliği Bu Konuda Rasülullah (S.A.V.)’ın Uyarılması

 

Allah Teâlâ, Peygamber
Efendimiz (s.a.v.)’e, davet husu­sunda Hz. Yunus (a.s.) gibi aceleci ve
sabırsız olmaktan sakın­masını ve Mekke müşriklerinin eziyetlerine sabrederek
tebliğ görevini ısrarla devam ettirmesini emretmiştir. Ona, kendisine iman
etmediler diye kavmine kızıp aralarından ayrılan Hz. Yu­nus (a.s.)’m balığın
karnında iken duyduğu pişmanlık ve üzüntüyü ve bu sıkıntıdan kurtulmak için
yaptığı duayı hatır­latmıştır. İlâhî lütuf olmasaydı onun kınanmış bir durumda
ka­lacağını; ancak suçunu itiraf edip samîmi bir şekilde tevbe etme­si
sayesinde kurtulduğunu ve tekrar Allah’ın seçtiği sâlih kişi­lerden olduğunu
haber vermiştir:

“Öyleyse Rabbinin
hükmüne sabırla katlan ve öfkeye kapılıp da sonra (tzdırap içinde) haykıran
balık sahibi (Yunus peygamber) gibi olma. Ona Rabbinden bir nimet yetişmiş
olmasaydı, kınanmış olarak çorak bir yere atılmış olacaktı. Ancak Rabbi onu
peygam­ber olarak seçti de onu sâlihlerden eyledi.”[10]

 

F. Asurlular’ın
Yıkılışı

 

Ninova halkı, azap alâmetlerini
görünce iman etmiş ve bir istisna olarak helâktan kurtulmuştu. Ancak onlar, Hz.
Yunus (a.s.)’m vefatından bir süre sonra yine doğru yoldan ayrıldılar. Giderek
yozlaşan bu toplum, kendilerine gönderilen iki peygam­berin mesajına da kulak
asmadı. Neticede M.Ö. 602 yılında Midyalılar, Babilliler’den de destek alarak
Asurlular’a karşı şid­detli bir saldırıya geçtiler. Yenilen Asur ordusu başkent
Ninova’da mahsur kaldı. Kuşatmanın ardından Midyalılar kaleye girip şehri yağma
ve tahrip ettiler. Asur kralı ise, sarayını yakıp kendisi de içinde yanarak
intihar etti. Ninova şehrinin kalıntıla­rı, bu yağma ve tahribin bâzı izlerini
hâlâ taşımaktadır.[11]   

 

G. Yunus Kıssasından
Bâzı Mesajlar

 

1. Sıkıntı Anında
Allah’a Sığınma

 

Mü’minlerin, Hz. Yunus
(a.s.)’m yaptığı gibi, darlık ve sı­kıntı anında Allah’a sığınması, aczini ve
noksanlığını arz ederek O’ndan sıkıntının giderilmesini istemesi lâzımdır. Hz.
Yunus (a.s.), balığın karnına düştüğünde, bu şekilde davranmış ve ne­ticede
Allah tarafından affedilerek kurtarılmıştı. Allah Teâlâ, onu kurtardığını
bildirdiği âyetin sonunda, “İşte biz, mü’minleri böyle­ce kurtarırız”
diyerek, bu kurtuluşun aynı durumda kalan mü’ minlerin tamamı için geçerli
olduğunu belirtmiştir. Dolayısıyla bu âyet, Allah’ın emir ve yasaklarına uymak,
O’na gerektiği şe­kilde ibâdet etmek ve O’na sığınmak şartıyla, mü’minlerin
çeşitli gam ve kederlerden kurtarılacağına dair bir ilâhî vaaddir:

“Senden başka
ilâh yoktur. Seni tenzih ve teşbih ederim. Doğrusu ben zâlimlerden oldum!’ Biz
de duasını kabul edip onu sıkıntılardan kurtardık. İşte, mü’minleri böyle
kurtarırız.”[12]

Rasülullah (s.a.v.),
Hz. Yunus (a.s.)’m bu duâsıyla ilgili ola­rak şöyle buyurmuştur:

“Herhangi bir
Müslüman, herhangi bir hususta, Yunus’un bu duâsıyla Allah’a yalvarırsa, duası
mutlaka kabul olunur. “[13]

Rasülullah (s.a.v.),
şiddet ve sıkıntı anında yapılacak dua­nın önemi hakkında da amcazadesi İbn
Abbas’a şöyle demiştir:

“Allah’ın
emirlerine uy ve onlara sahip çık ki, O da seni ko­rusun. Allah’ın emirlerini
uygulamaya devam et ki, şiddet ve sı­kıntı anında O’nun yardımını karşında
bulasın. Genişlik zamanla­rında Allah’ı tanırsan O da darlık ve zorluk
zamanlarında seni tanıyıp gözetir. Bir şey isteyecek olursan Allah’tan iste,
bir yardım talebinde bulunacaksan Allah’ın yardımına başvur.[14]   

 

2. Davet Yolunda
Sabır

 

Yunus kıssasından
çıkarılan önemli diğer bir mesaj, tebliğ vazifesini yürütürken, çeşitli
güçlüklere katlanmanın ve bu uğurda sabır zırhına bürünmenin şart oluşudur.
Nitekim, Hz. Yunus (a.s.)’m, kavminden gördüğü kötülükler karşısında Al­lah’tan
izinsiz hicrete çıkması, bir peygamber olarak kendisi için kusur sayılmış ve bu
yüzden başına çeşitli sıkıntılar getirmiştir. Geçtiği gibi, onun bu durumu
hatırlatılarak, Rasülullah (s.a.v.)’ e onun gibi aceleci olmaması emredilmiştir.
Ancak Hz. Yunus (a.s.)’m Allah tarafından bağışlanan bu davranışı, onun derece­sini
düşürmez ve faziletini eksiltmez. Nitekim Sevgili Peygambe­rimiz (s.a.v.),
böyle bir anlayışın yanlışlığına işaret etmiş ve şöyle buyurmuştur:

“Hiç bir kişi
için, ‘Ben muhakkak Yunus b. Mettâ’dan hayır­lıyım’ demek uygun değildir.”[15] 

 

 

YİRMİBİRİNCİ
BÖLÜM… 1

HZ.
ELYESA (A.S.) 1

 

 

YİRMİBİRİNCİ
BÖLÜM

 

HZ.
ELYESA (A.S.)

 

Kur’ân-ı Kerim’de ismi
geçen peygamberlerden biridir. O-nun ismi, iki âyette, diğer bâzı
peygamberlerin isimleriyle birlikte zikredilmiştir:

“ismail’i de,
Bîyesa’yı da, Yunus’u da, Lût’u da.hatırla! Her birini âlemlerden üstün
kıldık.”[1]

“İsmail’i de,
Bîyesa’yı da, Zülkifl’i de hatırla! Hepsi de seçil­mişlerdendi.[2]

Kur’ân-ı Kerim, Elyesa
peygamber hakkında, peygamber­lerden olduğunu gösteren bu iki âyet dışında
bilgi vermemiştir. Tarih kaynaklarında, onun, Hz. Yusuf (a.s.)’ın dördüncü
göbek torunu olduğu bildirilmektedir.[3] Ahd~i
Atik’de Elişa adıyla zikre­dilen peygamberin Elyesa olduğu tahmin edilir.[4] Onun
ismi, Grekçe’ye Elisavos, Lâtince’ye Elisaeus şeklinde geçmiştir. M.Ö. VIII.
yüzyılda, Allah’ın emri üzerine, İlyas peygamber tarafından kendisine halef
seçilmiştir, önce geçtiği gibi, Hz. İlyas (a.s.) tara­fından iyileştirildikten
sonra çiftçiliği bırakıp ona hizmet etmiş, ölümüne kadar ondan ayrılmamıştır.[5] Hz.
İlyas’m ölümünden sonra peygamberlik görevine Eriha’da başlayan Elyesa, Kitab-ı
Mukaddes’te geniş bir şekilde anlatılan pek çok mucize göster­miştir.[6]
İsrail kralı Yoaş zamanında vefat etmiştir.[7]    

 

 

                                   

YİRMİ
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM… 1

HZ.
ÜZEYR (A.S.) 1

 

 

 

 

 

YİRMİ ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

 

HZ.
ÜZEYR (A.S.)

 

Kur’ân-ı Kerim’de
sadece bir defa ismi zikredilen Hz. Üzeyir (a.s.)’ın peygamber olduğu kesin
değildir. Dolayısıyla bâzı âlim­ler, onun velî bir kul olduğu görüşüne
varmışlardır. İbn Kesir’in ifadesiyle meşhur görüş, onun Benî İsrail
peygamberlerinden olduğudur. Ancak İbn Abbas, Ata b. Ebî Rebah ve Hasen-i Basrî
peygamber olmadığı kanâatindedirler.[1]

Arapça’ya Uzeyr olarak
geçen isminin İbrânice aslı Ezra’dır ve “yardım, Tanrı’nm yardımı”
anlamına gelmektedir. Kitab-ı Mukaddes’te, adını taşıyan bir bölüm bulunan Hz.
Üzeyir (a.s.), kâhin yazıcı, Rabbin emirlerinin ve sözlerinin yazıcısı olarak
ta­nıtılmaktadır.[2] İsrailoğullari’nm Babil
esareti sırasında kaybolan Tevrat’ı, esaretten kurtulmalarından sonra, yeniden
toparlayıp bugünkü şekline yakın bir halde tedvin etmesi ve şeriatlerini ihya
etmesi bakımından Yahudiler, Hz. Üzeyir (a.s.)’a büyük bir kudsiyet
atfetmişlerdir. Bu aşırı saygı yüzünden onların bir kıs­mı, âyette geçtiği
gibi, onu “Allah’ın oğlu” kabul etme sapıklığına düşmüşlerdir.[3] Hz.
Üzeyir (a.s.), İran kralı Artahşaşta dönemin­de (M.Ö. 465-424) yaşamış, bu kral
tarafından Yahudi cemâati­nin durumunu incelemek, onlara Allah’ın şeriatına riâyet
etme­lerini tavsiye etmek ve Mabedin hizmeti için gerekli malzemeyi sağlamak
üzere Kudüs’e gönderilmiştir. Hz. Üzeyir (a.s.}, bu yol­culuğuna çıkarken,
Bâbil’e getirilmiş olan Yahudi sürgünlerin­den bir gurubu da beraberinde
götürme izni alır. Dört ay sonra Kudüs’e ulaşır ve orada putperest kadınlarla
evlenmiş olan Filis­tin yahudüerinin pek çoğunu bu kadınları boşamaya ikna
eder. On üç yıl sonra da Hz. Musa (a.s.)’m şeriat kitabını getirerek halka
okur.[4]

Yahudiler ve
hıristiyanlar arasında, onun Tevrat’ı yeniden ortaya koyduğu hakkında yaygın
bir kanâat vardır. Kitab-ı Mu­kaddesle ilgili ilmî tenkid faaliyetini sürdüren
bâzı araştırmacı­lar da, bu kanâati desteklemişlerdir. Wellhausen, Tevrat’ın
temel metninin redaksiyon ve ilânının, Hz. Üzeyir (a.s.) tarafından yapıldığını
kabul etmiştir.[5] Bu önemli görev,
tabiatıyla onun mevki­ini yükseltmiştir.

Kur’ân-ı Kerim, onun
adını bir defa zikretmiş ve hakkında kısa olmakla birlikte oldukça önemli şu
bilgiyi vermiştir:

“Yahudiler,
‘Uzeyr Allah’ın oğludur’dediler. Hıristiyanlar da, ‘Mesih Allah’ın oğludur’
dediler. Bu, onların ağızlarıyla geveledik­leri sözleridir. Sözlerini önceden
inkâr etmiş müşriklerin sözlerine benzetiyorlar. Allah onlan kahretsin, nasıl
da haktan bâtıla çevri­liyorlar?”[6]

îslâmî kaynaklarda, bu
âyette işaret edilen Hz. Üzeyir (a.s.)’ in yahudiler tarafından Allah’ın oğlu
kabul edilmesi inancının ortaya çıkışını açıklayıcı mâhiyette iki rivayet
aktarılmaktadır. İbn Abbas’a dayanan birinci rivayete göre, önceleri Tevrat’a
bağlı kalan İsrâiloğulları, zamanla ondan uzaklaşmışlar ve bunun neticesinde
ilâhî bir ceza olarak Tevrat kendilerine unutturul-muştur. Tevrat’ın muhafaza
edildiği Ahid sandığı da ellerinden alınmıştır. Buna çok üzülen Hz. Üzeyir
{a.s.}, kendisine Tevrat’ı yeniden öğretmesi için Allah’a yalvarmış, sonunda bu
duası ka­bul edilerek Tevrat onun hafızasına yerleştirilmiştir. Tevrat’ı
kavmine öğretince onların nezdinde büyük itibar kazanmış ve kendisine
“Allah’ın oğlu” demeye başlamışlardır. İkinci rivayete göre,
yahudileri ağır bir hezimete uğratan Amâlika kavmi, Tev­rat’ı da onların
elinden almıştır. Bu esnada bâzı âlimler de, elle­rindeki Tevrat nüshalarını
dağlara gömerek ülkeyi terk etmişler­dir. O günlerde hayatının baharında bir
delikanlı olan ve zama­nını dağlarda ibâdetle geçiren Hz. Üzeyir (a.s.),
mevcudu kalma­yan Tevrat’ı onu en iyi bilen kişi olarak yeniden kaleme alır.
Geri donen âlimler gömmüş oldukları Tevrat nüshalarını çıkarıp Hz. Üzeyir
(a.s.)’ın hafızasına dayanarak yazdığı nüsha ile karşılaştı­rınca, aralarında
hiç bir fark olmadığını görüp hayrete düşmüş­ler ve “Allah, bunu sana
ancak O’nun oğlu olduğun için verdi” demişlerdir.[7]

Kur’ân-ı Kerim, âyette
görüldüğü gibi, İslâmm zuhuru sıra­sındaki yahudilerin Hz. Üzeyir (a.s.)’m
Allah’ın oğlu olduğuna inandıklarını kesin bir ifâde ile haber vermektedir.
Ancak bu görüşün, bütün Yahudilerin inancı olmaktan ziyâde, Peygambe­rimiz
(s.a.v.)le görüşürken bunu ; gündeme getiren Medine yahudilerine âit bir görüş
olduğu ifâde edilmektedir. Klasik müfessirlerin tamamına yakını, yalnızca
Arabistan’da yaşamakta olan yahudilerin böyle bir inanca sahip olduklarını
kabul eder­ler. Taberî, bu âyetin tefsirinde, Hz. Peygamber (s.a.v.)’e gelen
Medineli birkaç yahudinin, “Sen. bizim kıblemizi îerketmişken ve yine
Üzeyir’in Allah’ın oğlu olduğuna inanmazken, biz nasıl sana uyabiliriz?”
dediğini nakletmiştir.[8] Bu
arada Yemenli yahudilerin ise Hz. Üzeyir (a.s.)’ın Mesih olduğuna inandıkları
zikredilmekte­dir.

Diğer taraftan bazı
müfessirler, Bakara suresinin 259. âye­tinde yüz yıl uyutulup tekrar hayata
döndürüldüğü bildirilen meçhul şahsın Hz. Üzeyir (a.s.) olabileceğini
söylemişlerdir. Bu şahsın Ermiyâ olduğunu kabul edenlere karşı, ilk
müfessirler-den Katâde, İkrime, Rebî b. Enes, Dahhâk ve Süddî onun Hz. Ü-zeyir
(a.s.) olduğu görüşünü savunmuşlardır.[9] Bu
âyetin meali şöyledir:

“Yahut şu kimse
gibisini görmedin mi ki, duvarları çatıları üstüne yığılmış ıssız bir kasabaya
uğramıştı da, ‘Allah bütün bun­ları Öldükten sonra nasıl diriltecek?’ demişti
Bunun üzerine Allah, onu yüz yıl süre İle ölü bırakmış ve sonra tekrar hayata
döndüre­rek sormuştu: ‘Bu halde ne kadar kaldın?’ O da, ‘Bir gün veya bir
günden biraz daha az bir süre kaldım’ diye cevap vermişti. Allah, ‘Hayır, bu
halde yüz yıl kaldın! Yiyeceğine ve içeceğine bak, bo­zulmamış ve eşeğine hak!
Biz, bütün bunları insanlara bir ibret olman için yaptık. Bir de şu insanların
ve hayvanların kemiklerine bak, onlan nasıl birleştirip et ile örttüğümüzü
düşün. Bu işler ona açıklanınca, ‘Biliyorum, Allah her şeye kadirdir.’ dedi.
“[10]