Endülüs Dil Mektebi:
Hicrî III. asnn somlarına doğru kurulan Endülüs İMİ Mektebi’ne mensup âlimlerin müstakil görüşleri olmayıp daha ziyade IV, yüzyılın sonuna kadar toplanan malzemeyi ve yazılan eserleri kaynak edinmişler, eski çalışmaları yem görüşlerle ve yeni tasniflerle ele alıp onları hülâsa veya şerhetmişlerdir47.
Endülüs’te ilk nahiv çalışmaları, Abbâsüer devrinde Kısâî ve Ferrâ’dan ders okuduktan sonra Endülüs’e gelip ders okutan Cûdı b. Osman el* Mevrûri (v, 198/813) ile başlamıştır. Bu alandaki İlmî gayretler, Sibeveyh’in el-Kitâb’mı batıya tamtan ve hicrî 200’den sonra vefat etmiş Ebû Abdullah Haldun b. İsmâil, Müberred ve Câhız’ın talebesi olan Ebul- Yusr İbrahim b. Ahmed eş-Şeybânî (v. 298 /910), bugünki modern dil anlayışına yakın fikirlere sahip el-Miişrik ft’n-mhv, er-Reddü ale’n-nuhât jğibi eserlerin müellifi İbn Medâ48 (v. 592/119©), sarf ve nahiv konularında 30’a yakın eser telif ederek büyük bir şöhret kazanmış, et El fiye ve el-Kûfiyetü ‘ş~şâfiye gibi eserlerin sahibi İbn Mâlik49 (v 672/1274), İbn Mâlikken sonra devrinin en büyük üstâdı sayılan el Âcurrûmiyye adlı eseriyle şöhret bulan İbn Âcurrûm50 (v* 723/1323! Kitabül İdrak’in sahibi EbûHayyânen-Nahvî (v. 745/1344) ile devaı etmiştir51.