Tam Fiillerin Nakıs Olmaları

وَ قَدْ يَتَضَمَّنُ الْفِعْلُ التَّامُّ مَعْنَى صَارَ فَـيَصِيرُ نَاقِصًا، نَحْوُ؛ تَمَّ التِّسْعَةُ بِهَذَا عَشَرَةً اَيْ صَارَ عَشَرَةً تَامَّةً. وَ كُمُلَ زَيْدٌ عَالِمًا اَيْ صَارَ عَالِمًا كَامِلاً وَ غَيْرِ ذَلِكَ.

وَ قَدْ bazen,يَتَضَمَّنُ  tazammun eder, içine alır, kapsar; الْفِعْلُ التَّامُّ  tam fiil, مَعْنَى صَارَ nakıs fiillerden olan صَارَ “döndü” fiilini. فَ böylelikle, يَصِيرُ döner, dönüşür; نَاقِصًا nakıs fiile döner. نَحْوُ şu misaldeki gibidir; تَمَّ التِّسْعَةُ بِهَذَا عَشَرَةً “Dokuz, bununla on oldu” اَيْ yani, صَارَ döndü, oldu, عَشَرَةً تَامَّةً tam on oldu. وَ ve diğer misal; كُمُلَ زَيْدٌ عَالِمًا  “Zeyd kamil bir alim oldu” اَيْ yani صَارَ döndü, o hale tahavvül etti; عَالِمًا كَامِلاً kamil alim oldu. وَ غَيْرِ ذَلِكَ ve bundan başlaları da böyledir, misal; عَدَلَ زَيْدٌ اَمِيرًا “Zeyd adil bir emir oldu” yani عَدِلاً اَمِيرًا adil bir emir oldu.

Metnin Toplu Manası; Tam fiil bazen صَارَ nakıs fiilinin manasını içerir ve bu nedenle nakıs fiil olur. Misal; تَمَّ التِّسْعَةُ بِهَذَا عَشَرَةً cümlesindeki تَمَّ “tam oldu” fiili صَارَ fiilinin manası ifade eder ve nakıs olur. Diğer Misal; كُمُلَ زَيْدٌ عَالِمًا cümlesindeki كُمُلَ fiili yine aynı şekilde صَارَ fiilinin manası ifade eder ve nakıs olur. Bunlardan başkaları da olabilir, misal; حَسُنَ زَيْدٌ جِمِيلاً cümlesindeki حَسُنَ fiilinde صَارَ manası vardır ve cümleye صَارَ زَيْدٌ حَسَنًا جَمِيلاً şeklinde mana verebiliriz.