Ana Sayfa Arapça Gramer Kitabı Online Fihrist Arapça Dilbilgisi Sarf Nahiv BABLAR ARAPÇA

BABLAR ARAPÇA

53765

BABLAR الأبوابُ
Bu bölüm fiil kalıplarını içermektedir. Arapçada fiilerin en az üç asli harften
oluşur. Fiiler ya bu üç asli harften ( sülasi mücerred) veya bu üç asli harfe
bir, iki veya üç harf ilavesiyle yapılır. Asli dört harfli ve dört asli harfe ilave
ile yapılan fiiller de mevcuttur; ancak sülasi veya sülasi mezidlere göre
bunlar daha az kullanılır. Butür rubai mezid fiiller daha çok mübalağa için
kullanılır.
Sülasi Mücerred Bablar – ( الثلاثي المُجَرّد ) : Bunlar üç asli haften
oluşur. Sülasi mücerred fiillerin orta harfinin ( aynul fiil) harekesine göre
altı durumu vardır:
1. Bab: آَتَبَ يَكْتُبُ  ُ : yazmak
آَتَبَ المُدَرّسُ الدرسَ : Öğretmen dersi yazdı ( müteaddi)
خرج المدرّسُ : Öğretmen çıktı (lazım)
2. Bab: ضَرَب يَضْرِبُ َ ِ : dövmek
ضَرَب رجلٌ ولداً : Adamın biri çocuk dövdü. ( müteaddi)
جَلَسَ الولدُ : Çocuk oturdu. (lazım)
3.Bab: فَتَحَ يَفْتَحُ َ َ : açmak
فَتَحَ الحارسُ البابَ : Bekçi kapıyı açtı. ( müteaddi)
ذهبَ المُدَرّسُ : Öğretmen gitti. (lazım)
4. Bab: عَلِمَ يَعْلَمُ ِ َ : bilmek
عَلِمَ الطالبُ الجوابَ : Öğrenci cevabı bildi. ( müteaddi)
وَجِلَ اللصّ : Hırsız korktu. (lazım)
5. Bab: آَرُمَ يَكْرُمَُ ُ ُ : cömert olmak
آَرُمَ خالدٌ : Halid cömert oldu. (lazım)
حسُنَ خالدٌ : Halid güzel oldu. (lazım)
6. Bab: حَسِبَ يَحْسِبُ ِ ِ : sanmak

حَسِبَ المُدَرّسُ الطالبَ مجتَهِداً : Öğretmen öğrenciyi çalışkan sandı.
( müteaddi)
وَرِثَ خالدٌ : Halid mirasçı oldu. (lazım)
Bu bablardan 5. bab hariç diğer bablardan gelen fiiller çoğunlukla müteaddi,
bazen de lazım olarak gelir. Beşinci bab ise lazım olarak gelir.

Sülasi Mezid Bablar– ( Sülasi’ye Harf İlavesiyle Elde Edilen Bablar):
a) Sülasi Mezid Rubai – ( Sülasiye Bir Harf İlavesiyle Yapılan Bablar) :
1- İfal ( إفْعال ) Babı: Sülasi fiilin başına bir hemze getirilerek yapılır.
Müteaddi fiili lazıma çevirir. Fiil zaten müteaddiyse, teaddi yönünü
güçlendirir. Yani tek meful alıyorsa iki meful almasını sağlar.
أَآْرَمَ يُكْرِمُ إآْرامٌ : ikram etti.
Müteaddi:
أآْرَمَ : ikram etti
أفْسَدَ : bozdu
أغْضَفَ : kızdırdı
أجْلَسَ : oturttu
أَظْهَرَ : gösterdi
Lazım:
آَرُمَ : kerim oldu
فَسَدَ : bozuldu
غَضِبَ : kızdı
جَلَسَ : oturdu
ظَهَرَ : belirdi
Müteaddi ( Birden Fazla Mefulle)
أَسْمَعَ : işittirdi
أرْآَبَ : bindirdi
أفْهَمَ : anlattı
أقْرَاَ : okuttu
أَبْلَغَ : ulaştırdı
Müteaddi ( Tek Mefulle)
سَمِعَ : işitti
رَآِبَ : bindi
فَهِمَ : anladı
قَرَأَ : okudu
بَلَغَ : ulaştı

Lazım ( Geçişsiz) Fiil: Failin fiili mefulu bihe geçmeyip kendi üzerinde
kalan fiile denilir. Lazım fiiller ancak harfi cer yardımıyla meful alırlar.
Örnek:
فَسَدَ الطعامُ : Yemek bozuldu
بَعُدَ الرَجُلَ : Adam uzak oldu
بَعُدَ الرَجُلَ عَنْ البَيتُ : Adam evden uzak oldı. ( Burada ancak harfi cer yardımıyla
meful alabilmiştir)
Müteaddi – ( Geçişli) Fiil: Failin fiili kendi üzerinde kalmayıp bir veya
daha fazla mefule geçen fiilidir. Müteaddi fiiller doğrudan yani harfi cersiz
olarak meful alabilen fiillerdir.
سَمِعَ الرجلُ الخبرَ : Adam haberi dinledi.
Mef . Fail Fiil
أسْمَعَ الرجلُ الولدَ الخبَرَ : Adam çocuğa haberi dinletti.
2. mef. 1. mef. Fail fiil
2- Tefııl ( تَفْعيل ) Babı: Sülasi’nin aynul fiili (yani asli orta harfi)
şeddelenerek yapılır.
آَرَّمَ يُكَرِّمُ تَكْريمٌ : ikram etti
Tefiil babının kullanımı:
a) İfaal babı gibi tefıl babı da bazı lazım fiileri müteaddi yapmak veya
müteaddi fiillerin tadiyesini güçlendirmek için kullanılır.
Lazım fiili müteaddi yaptığına örnek:
لَعّبَ : oynattı
آَبّرَ : büyüttü
فَرّغَ : boşalttı
لَعِبَ : oynadı
آَبُرَ : büyüdü
فَرَغَ : boşaldı
لَعَّبَ الرجُلُ الوَلدَ : Adam çocuğu oynattı.
Aslen müteaddi olan fiilin iki meful almasına örnek:

عَلّمَ : öğretti
آَتّبَ : yazdırdı
شّرّبَ : içirdi.
عَلِمَ : bildi
آَتَبَ : yazdı
شَرِبَ : içti
عَلّمَ المُعَلّمُ التِلميذَ القُرانَ : Öğretmen öğrenciye Kuran öğretti.
b) Tefıl babı ayrıca işin kuvvetlice yapıldığını ifade için de kullanılır.
مَزّقَ : parçaladı
فَرّقَ : dağıttı
غَلّقَ : kapattı
مَزقَ : yırttı
فَرَقَ : ayırdı
غَلَقَ : kapattı
مَزّقَ الكاَتِبُ الوَرَقَةَ : Yazar kağıdı parçaladı.
3- Müfaale ( مُفاعلة ) Babı: Fau’l fiil yani fiilin birinci harfinden sonra bir
elif ilavesiyle yapılır.
حارَبَ يُحارِبُ مُحاربَةٌ : Karşılıklı savaşmak
Müfaale babı daha çok müşareket (işteşlik) için kullanılır.
آاتَبَ : yazıştı
قاتَلَ : savaştı(karşılıklı)
شَارَبَ : birlikte içti
آَتَبَ : yazdı
قَتَلَ : öldürdü
شَرِبَ : içti
آاتَبَ الأسْتاذُ معَ أَصْدِقائهِ : Hoca, arkadaşlarıyla yazıştı.
Müfaale babından gelen bazı fiiller süreklilik ve gayret de bildirir.
غالَبَ : yenmeye çalıştı
طالبَ : devamlı olarak istedi
سابَقَ : geçmeye çalıştı
غَلَبَ : yendi
طَلبَ : istedi
سَبَقَ : geçti
غالَبَ الفريقان : İki takım birbirlerini yenmeye çalıştı.

b) Sülasi Mezid Humasi – ( Sülasiye İki Harf İlavesiyle Yapılan Beş
Harfli Fiiller) :
1- İnfial ( إنْفِعال ) Babı: Sülasi Fiilin başına hemze ve sakin nun ( ن) ilave
edilerek yapılır.
إنْقَسَمَ يَنْقَسِمُ إنْقِسامٌ : Kısımlara ayrıldı.
İnfial babı mutavaat içindir. Mutavaat ise müteaddi fiilin lazım fiile
dönüşmesidir. Müteaddi fiil bu baba girince lazım yani geçişsiz olur.
إنْكَسَرَ : kırıldı
إنْفَتَحَ : açıldı
إنْقَسَمَ : bölündü
آَسَرَ : kırdı
فَتَحَ : açtı
قَسَمَ : böldü
آَسَرَ الطالبُ القلمَ : Öğrenci kalemi kırdı.
إنْكَسَر القلمُ : Kalem kırıldı.
2- İftial ( إفْتِعال ) Babı: Sülasi fiilin başına meksur bir hemze, faul fiil ile
aynul fiil yani, fiilin asli harflerinden birinci harfi ile ikinci harfi arasına
fethalı bir ( ت) ta getirilerek yapılır.
Bu bab da temelde mutavaat içindir.
إجْتَمَعَ : toplandı
إنْتَقَلَ : taşındı
إمْتَنَعَ : kaçındı
جَمَعَ : topladı
نَقَلَ : taşıdı
مَنَعَ : alıkoydu
Bu babdan gelen fiiller bazen öznenin gayretini bildirmek için gelir.
جَهَدَ : çalıştı —— إجْتَهَدَ : çalışıp çabaladı.
جَمَعْتُ الطلابَ في الفَصْلِ : Öğrencileri sınıfta topladım.
إجْتَمَعَ الطُلابُ في الفصْلِ : Öğrenciler sınıfta toplandılar.

3- İfılal ( إفْعِلال ) Babı: Fiilin başına meksur bir hemze getirilip, kelimenin
son harfi de meftuh yapılarak şeddelenir. Bu bab, renkler ve beden
kusurlarını bildirmek için kullanılır.
إصْفَرَّ يَصْفَرُّ إصْفِرار : sarardı
إخْضَرَّ : yeşerdi
إبْيَضَّ : beyazladı
إعْرَجَّ : topal oldu
إخْرَسَّ : dilsizleşti
إعْوَرَّ : tek gözlü oldu
أخْضَرُ : yeşil
أبْيَضُ : beyaz
أعْرَجُ : topal
أخْرَسُ : dilsiz
أعْوَرُ : tek gözlü
إبْيَضَّ شَعْرُ الرَجُلِ : Adamın saçı beyazladı
إعْرَجَّ الرجلُ : Adam topal oldu.
4- Tefâul ( تَفاعُل ) Babı: Sülasi fiilin başına meftuh bit ta ( ت ), faul fiili
ile aynul fiil arasına da bir elif getirilerek yapılır.
تَفَعالَ يَتَفاعَلُ تَفَاعُل
a) Tefaul babı müfaale babından fiillerin mutavaatını yapmak için kullanılır.
فاخَرَ : övündü —— تَفَاخَرَ : kendi kendine övündü
باعَدَ : uzaklaştırdı —— تَبَاعَدَ : uzaklaştı
b) Müşareket bildirir:
تَعَاوَنَ : yardımlaştı
تَسابَقَ : yarıştı
c) Yapmacılık ifade etmek için de kullanılır.
جَهِلَ : bilmedi ——– تَجاهَلَ : bilmezden geldi
ماتَ : öldü ———– تَماوَتَ : ölmüş gibi göründü
نامَ : uyudu ———– تَناوَمَ : uyumuş gibi yaptı
تَمارَضَى الوَلَدُ : Çocuk hastaymış gibi yaptı.

تَجاهَلَ المديرُ الناسَ : Müdür insanları tanımazdan geldi.
5- Tefauul ( تَفعّل ) Babı: Sülasi fiilin balına meftuh ta ( ت) getirilerek ve
aynul fiil şeddelenerek yapılır.
تَمَزّقَ يَتَمَزّقُ تَمَزُّق : parçalandı
a) Tefııl babından fiilerin mutavaatını yapar.
مَزّقَ : parçaladı —— تَمَزّقَ : parça parça oldu
شَرّفَ : şereflendirdi —– تَشَرّفَ : şereflendi
تَشَرّفْنا بزيارةِ العلماءِ : Alimlerin ziyareti ile şereflendik
تحدّسَ الإمامُ عن الصلاةِ : İmam, namaz hakkında konuştu.
c) Sülasi Mezid Südasi – ( Sülasiye Üç Harf İlavesiyle Yapılan Altı
Harfli Fiiller) :
Südasi fiillerin dört babı vardır. Bunlardan pratikte en çok kullanılanı İstifal
babıdır. Diğer südaî bablar az kullanılır ve daha çok mübalağa ifade ederler.
1- İstifal ( إسْتِفْعال ) Babı: Sülasi fiilin başına hemze ( إ ), sin ( س ) ve ta
ت ) ) ilave edilerek yapılır.
إستَغْفَرَ يَسْتَغْفِرُ إسْتِغْفار : bağışlanma diledi
İstifal babı temel olarak talep için kullanılmakla beraber farklı anlamlarda
kullanıldığı da olmaktadır.
غَفَرَ : bağışladı ——- إسْتَغْفَرَ : bağış diledi
نطِقَ : konuştu ——– إستَنْطَق : konuşmasını istedi
أَذِنَ : izin verdi ——– إسْتَأذَنَ : izin istedi
إسْتَأذَنَ الطالبُ منْ المُدَرّسِ : Öğrenci öğretmenden izin istedi.
Rubaî Mücerred Bab – ( الرباعي المُجَرّد ) : Kök harfleri dört harften
oluşan rubai mücerred fiillerin tek bir babı vardır:

فَعْلَلَ يُفَعْلِلُ فَعْلَلَةٌ  فِعْلالُ
زَلْزَل يُزَلْزِلُ زَلْزَلَةٌ  زِلْزالٌ : sarsmak
تَرْجَمَ يُتَرْجِمُ تَرْجَمَةٌ ترجامٌ : tercüme etmek
تَرْجَمْتُ آُتُبا آَثيرةً : Birçok kitap tercüme ettim.
زَلْزَل المُجاهدون العدوَّ : Mücahidler düşmanı sarstı.
Rubaî Mezid: Rubaiye bir veya iki harf ilavesiyle yapılan bablar ise az
kullanılır ve genellikle mübalağa ifade eder.

Önceki İçerikArapça Mastarlar ve Vezinleri
Sonraki İçerikİSMUL FAİL VE İSMİ MEFUL