Arapça Cümle Çeşitleri İsim Cümlesi Fiil Cümlesi Örnekler
CÜMLE الجُمْلَةُ
İki veya daha çok kelimeden kurulmuş, tam mana ifade eden söz dizisine
cümle denir. Arapça da isim cümlesi ve fiil cümlesi olmak üzere iki tür
cümle vardır:
İsim Cümlesi: Bir durumu, bir varlığın nasıl olduğunu haber verir, bir hükü
m bildirir. İsim cinsinden bir kelime ile başlar.
البيتُ نظيفٌ : Ev temizdir.
السيّارةُ سَريعَةٌ : Araba hızlıdır.
القِصّةُ طَويلَةٌ : Hikâye uzundur.
Fiil Cümlesi: Genellikle zamana bağlı olayları anlatır ve fiil ile başlar.
قرأ الطالبُ الكِتابَ : Öğrenci kitabı okudu.
قطَفتُ زَهْرةً : Çiçek kopardım.
ذهب الرجلُ إلي البيتِ : Adam eve gitti.
İSİM CÜMLESİ الجمْلةُ الإسْميّةُ
İsim cümlesinde, söze kendisiyle başlanan kelimeye mübteda ( ( المبْتدأ
denilir. Mübteda, isim cümlesinin öznesidir. Öznenin durumunu haber veren
kelimeye haber ( الخَبَر ) denilir. Haber isim cümlesinin yüklemidir.
Mübteda daima marife, haber ise nekiradır. Mübteda ve haber merfudurlar.
البابُ مَفْتوحٌ : Kapı açıktır.
المبْتدأ الخَبرُ
المَرْأةُ عَجوزَةٌ : Kadın yaşlıdır.
المبْتدأ الخَبرُ
البيتٌ نظيفٌ : Ev temizdir.
المبْتدأ الخَبرُ
Mübteda özne, haber yüklemdir.
(Mübteda – Haber başlığı altında bu konu daha ayrıntılı olarak gecelektir.)
FİİL CÜMLESİ الجُمْلةُ الفعليّةُ
Fiil cümlesi fiil ile başlar. Yapılan, yapılmakta olan veya yapılacak olan bir
işi anlatır.
Fiil cümlesinde esas unsur, fiil ile bu fiili işleyen faildir. Mübteda isim
cümlesinin öznesi olduğu gibi, fail de fiil cümlesinin öznesidir. Fail daima
merfudur. Müfred kelimenin ref hali zamme iledir.
جَلَسَ الرجلُ : Adam oturdu.
فاعل فعل
يلعَبُ الطفْلُ : Çocuk oynuyor.
فعل فاعل
سَقَط الوَرَقُ : Yaprak düştü.
فعل فاعل
( Bu konu ayrıntılı olarak ileride fail bahsinde gelecektir. )
FİİL CÜMLESİNDE NESNE/ MEFULU BİH المفعول بِهِ
Fiilin yaptığı işten etkilenen lafza, mefulu bih denir.
أغْلَقَ الرجُل البابَ : Adam kapıyı kapattı.
فعل فاعل المفعول بِهِ
رآبت القطار : Trene bindim
فعل فاعل المفعول بِهِ
Yukarıdaki cümle nesne olmadan tam bir mana ifade etmez. Neyi sorusunun
cevabı mefulu bih ile verilir.. Yani mefulu bih, fiilin işinden etkilenen
lafızdır. Mefuller mensubattandır. Müfred kelimenin nasb alameti fethadır.
Not: Fiil cümle başında gelirse, daima müfred olur.
آَتَبَ الطالِبُ الدَرْسَ : Öğrenci dersi yazdı.
فعل فاعل المفعول بِهِ
آَتَبَ الطلابُُ الدَرْسَ : Öğrenciler dersi yazdılar.
فعل فاعل المفعول بِهِ