Osmanlı Türkçesi

Tef’îl Bâbı تفعيل

Tef’îl تفعيل Bâbı
Tef’îl vezninde baştaki te “ ت” ile ortadaki ye “ ى” harfleri eklemedir. Sülâsî
masdarlardan geçişli, yani nesne alan masdarlar kurar.
علم ‘ilm “bilme, bilim” > تعليم ta’lîm “öğretme”
شكل şekl “şekil” > تشكيل teşkîl “şekil verme, kurma”
قرب kurb “yakın olma” > تقريب takrîb “yakınlaştırma”
كذب kizb “yalan” > تكذيب tekzîb “yalanlama”
صدق sıdk “doğru olma” > تصديق tasdîk “doğrulama”
جهل cehl “bilmeme” > تجهيل techîl “cehaletle suçlama”
كفر küfr “kâfir olma” > تكفير tekfîr “kâfirlikle suçlama”
واحد vâhid “bir” > توحيد tevhîd “Allah’ı birleme”
ثلاثه selâse “üç” > تثليث teslîs “üçleme, Hristiyan inancındaki üçlü Tanrı
inancı”
Tef’îl Bâbının İsm-i Fâ’ili
Tef’îl bâbının ism-i fâ’ili müfa”il مفعِّل vezninde gelir:
تعليم ta’lîm “öğretme” > معلم mu’allim “öğretmen”
تدريس tedrîs “ders verme” > مدرس müderris “ders veren, öğretmen”
تسكين teskîn “sakinleştirme”> مسكن müsekkin “sakinleştirici”
تفسير tefsîr “yorumlama” > مفسر müfessir “tefsir âlimi, yorumlayıcı”

ترتيب tertîb “dizme” > مرتب mürettib “dizgici”
تأليف te’lîf “kitap yazma” > مؤلف mü’ellif “kitap yazarı”
تأثير te’sîr “dokunma” > مؤثر mü’essir “dokunaklı”
Tef’îl Bâbının İsm-i Mef’ûlü
Tef’îl bâbındaki kelimelerin ism-i mef’ûlü müfa”al مفعل vezninde gelir:
ترتيب tertîb “düzenleme” > مرتب müretteb “düzenlenmiş”
تعليم ta’lîm “öğretme” > معلم mu’allem “öğretilmiş, eğitilmiş”
تركيب terkîb “birleştirme” > م ركب mürekkeb “birleştirilmiş”
تأسيس te’sîs “kurma” > مؤسس mü’esses “kurulu, kurulmuş”
تثليث teslîs “üçleme” > مثلث müselles “üçgen”
تأجيل te’cîl “erteleme” > مؤجل mü’eccel “ertelenmiş”
تأديب te’dîb “edeblendirme” > مؤدب mü’eddeb “terbiye edilmiş”

İlgili Makaleler