Muzari Fiil Arapça Gramer Dersleri

 

Muzari malum : يَنْصُرُ  Yardım eder / ediyor.

Muzari meçhul : يُنْصَرُ  Yardım edilir/ediliyor. Muzari mutlak fiildir. 

1) Muzari fiil, şimdiki ve gelecek bir zamana (bir emir’e) bağlı olarak, bir işin / bir hâlin / olaydaki bir sahnenin oluşmakta olduğunu bildirir.

Muzari fiil‘in anlamı : Ayet-i Kerime’deki hükmü (Emr-i ilâhiyi) idrâk ettiği ânı Referans Noktası (VAKİT, Oluş ânı) olarak kabul edip, bu oluşum sürecindeki fiilleri anlatan bir sığa’dır. Örnek:  

(لاَ يَزَالُ لِسَانُكَ رَطْباً مِنْ ذِكْرِ اللهِ) “Ellah Teala’nın zikrinden, dilinin nemi zâil olmasın.” (Hadislerle İlim ve Hikmet, Cild,3 Sayfa,289).

Hadis-i şerifi, bir muzari fiil cümlesidir. Fiil idrak edildikten sonraki her an için (hatırladıkça) yapılması gerekeni bildirir.

( لاَ يَزَالُ ) nefyi-istikbal fiilindeki hükümden (emriden) sorumluyum diyen kişi, bu emri bilmiş ama henüz idrâk etmemiştir.

Emri sadece uygularken (dilini damağına yapıştırıp Ellah, Ellah, Ellah … zikrini devamlı yaparken) saklı anlamlarını idrâk eder, daha önce değil.

Meselâ bu Hadis-i Şerifin ; hem bir duâ olduğunu, hem de “İlmi ölmeyenden alınız” öğütünün ilk dersi olduğunu, hem de bir sünneti ihyâ etmenin yaşantısındaki etkilerini görür ve şâhidlik derecesinde bildiği VAKİT, o kişi için bir referans noktasıdır ve idrâk’ın başlangıcıdır.

Ayrıca zikre başladığı an ile idrâkın başlangıcı arasındaki süreçte edindiği ; denemeler, mücadeleler, zorlanmalar, zikri engelleyen veya unutturan sebebler, … vb tecrübelerle edindiği bilgiler, ( لاَ يَزَالُ ) nefyi-istikbal fiilinin saklı anlamını öğretir.

Bu anlam, lügattaki anlamından çok farklıdır. Özetle: Muzari fiilin anlamını, fiili yaşarken öğreniriz.

2) Muzaraat harflerinden biri, muzarinin başında bulunması sebebiyle, “isme benzeyen” fiildir.

BAB’ların kalıpları, taşıdıkları anlamlarla birlikte öğrenilmesi, sakladıkları mânaların tesbitine yardımcı olur. Ayrıca, her harfin harekesinde ayrı bir anlam saklıdır.

3) ( يُحِبُّ اللهُ تَعَالَى التَّوَاضُعَ  “Ellah’ü Teala tevazuyu sever.”) gibi, başında nasbedici ve cezm edici bulunmayan muzari fiil ;

 

*) Mânevi âmil ile lafzen merfu olan bir mamuldur.

*) Fâilini REF eder ve Mefulün bihini de NASB eder.

Kur’an-ı Kerim ve Hadis-i Şeriflerdeki muzari anlatım:

(**) Fiili, idrak edildikten sonra yapılacak ve hiç terk edilmeyecek bilgisini saklar.

(**) Fâili örnek al veya alma ikazını, hüküm fiildedir ve fâil yükümlüdür  bilgisini saklar.

(**) Edebi örneklerle tarif eder ve tezekkür edenlere (yaşadıklarını gözden geçirenlere) edebi öğretir.

(**) Bana, hâllerimi seyrettirir (Bana, beni anlatır).

(**) Ellah Teala’nın rızasının olup – olmadığı bilgisini bildirir.

(**) Ellah lafz-ı celâli ile ilgili esmâ-i sıfat ve esmâ-i fiillerin zuhuru (görülür, bilinir hâle gelmesi) muzari sıgasında aranır.

(**) İhbâri fiil olduğu için, mânası gerçekleşmiş veya gerçekleşmesi mümkün olduğu bilgisi saklar

(**) Kur’an-ı Kerimde bildirilen azab çeşitlerinin (1. Azîm azab, 2. Elîm azab, 3. Muhîn azab, 4. Ğalîz azab gibi) muzari fiille bildirilmesi, bu azabları kazanmak için hâlâ çok çaba harcadığımızı ikaz eder.

(**) Muzari fiil cümlesi bulunan Ayet-i Kerimeler, edeple yapılan duâ’lardır.

(**) Fâilin niyeti okuyana ve dinleyenlere bildirilmiştir (Maide Suresi, 31) : Karganın niçin eşelendiğini bildiren,

( لِيُرِيَهُ كَيْفَ يُوَارِى سَوْاَةَ اخِيهِ “kardeşinin cesedini nasıl saklayacağını ona göstermesi için”) cümlesinde; karganın ( يُرِيَهُ ) muzari fiili, fâil olduğu için merfudur. ( كَيْفَ يُوَارِى ) muzâri fiili, bir hâli bildirdiği için de mansubtur.

Burada, eşelenmenin amacını Kâbil’e bildiren karga, işi yaparak gösterdiği için merfu ve ayrıca, Kâbil’e hizmet ettiği için de mansubdur. Burada niyet okuyana bildirilmiş demektir.

Muzâri Fiilin Çekimi :

Malum Fiil-i Muzari’nin, alameti: muzaraat harfleri daima meftuhdur. Müfred, müzekker, gaib’in mânası: (O er kişi) YARDIM EDER / YARDIM EDİYOR.

يَنْصُرُ  يَنْصُرَانِ  يَنْصُرُونَ  |||  تَنْصُرُ  تَنْصُرَانِ  يَنْصُرْنَ

تَنْصُرُ  تَنْصُرَانِ  تَنْصُرُونَ  |||  تَنْصُرِينَ  تَنْصُرَانِ  تَنْصُرْنَ

اَنْصُرُ  نَنْصُرُ  نَنْصُرُ

Meçhul Fiil-i Muzari’nin, alameti: muzaraat harflerinin mazmum ve aynel fiilin meftuh olmasıdır. Müfred, müzekker, gaib’in mânası: (O er kişiye) YARDIM EDİLİR / YARDIM EDİLİYOR.

يُنْصَرُ  يُنْصَرَانِ  يُنْصَرُونَ  |||  تُنْصَرُ  تُنْصَرَانِ  يُنْصَرْنَ

تُنْصَرُ  تُنْصَرَانِ  تُنْصَرُونَ  |||  تُنْصَرِينَ  تُنْصَرَانِ  تُنْصَرْنَ

اُنْصَرُ  نُنْصَرُ  نُنْصَرُ