MERVİYY-HADÎSLER

HADÎSLERİN
SINIFLANDIRILMASI

İlmu’l-hadîs’i: “Kabul ve red yönünden
rivayetleri inceleyen bir ilim” olarak tarif etmiştik. Bu târif bize, hadîs
ilminin, öncelikle, kabul ve red yönünden hadîsleri bazı derecelere ayırdığını
ifâde eder. Ancak, hadîslerle ilgili, rastladığımız bazı taksimlerde kabul ve
red gâyesini hemen göremeyiz. Hadîs çeşidini ifâde etmek üzere vazedilmiş bir
kısım tabirler incelenince, nihâî hedef kabul ve red vasıflarını tesbite yönelse
bile bâzı taksimlerin farklı nokta-i nazarlara göre yapıldığı görülür.

Şu halde bu bahiste bu nokta-i nazarları
belirtecek, böylece, daha önceki bahislerde açıklanmış olan bir çok hadis
ilimlerinin hedefini aydınlatmış olacağız.

Hadîsin çeşidi, hadîse yöneltilen nokta-i nazara
göre değişir.[1]

Merviyy dediğimiz hadislerin hepsi aynı
özellikleri taşımamaktadırlar. Çok değişik niteliklere sahiptirler. Bu sebeple
de farklı sınıflandırmalara tabi tutulmaları pek tabidir. Hatta bazı hadisler
birkaç açıdan taksime tabi tutulabilecek çok yönlü özelliklere sahip
bulunmaktadırlar.

Hadis Usulü
kriterleri bakımından en çok ıstılah yoğunlaşması, hadislerin türlerinde ve
taksimatında görülmektedir. İşte biz bu bölümde hadisleri ilgi alanlarına göre
bazı ana noktalardan hareketle kısımlara ayıracak, onların daha kolay
anlaşılmalarına zemin hazırlamaya çalışacağız.[2]