A) Ravinin Adaletini Cerheden Sebepler (Adalet Vasfına Yönelik Ta’n Noktaları): Hadis Usulü Online Oku

A) Ravinin Adaletini Cerheden Sebepler
(Adalet Vasfına Yönelik Ta’n Noktaları):

1- Kizb-Kizbu’r-Ravi:

Raviyi
cerheden en ağır suçtur. Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) hakkında yalan
uydurmaktır. Yani Efendimiz (aleyhissalâtu vesselâm)’in söylemediği bir sözü
veya yapmadığı bir fiili söylemiş ve yapmış göstermek. Bu işi bile bile yapmanın
küfür olduğuna kâil olanlar vardır. Bu suretle ortaya konan rivayete mevzu,
muhtelak, masnû, müfterâ, müfte’al, kizb gibi çeşitli adlar verilmiştir.
Türkçemizde umumiyetle “uydurma” diyoruz.

Kizb
deyince, öncelikle anlaşılan kizb ale’r-Rasûl ise de, kişinin insanlarla
münasebetlerinde yalana yer vermesi de hemen terkini gerektiren ciddi bir
kusurdur. Ancak kizb fi’l-lehçe denen bu ikinci çeşit kizble, kizb ale’r-Rasûl
denen birinci çeşit kizb arasında fark gözetilmiştir. Resûlullah (aleyhissalâtu
vesselâm) hakkında yalanı yakalanan artık, ebediyen metrûktur. Kendisinden hiç
bir surette hadîs alınmaz. Ahmed İbnu Hanbel, Ebu Bekr el-Humeydî, Ebu Bekr es-Sayrafî
gibi pek çoklarına göre Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) hakkında yalan
uyduranın -tevbe etse, yaptıklarına pişmanlığını izhar etse bile- artık ebediyen
hadîsi alınmaz. Halbuki dünyevî işlerinde yalanı bilinen kimse tevbekâr olsa
onun rivâyetleri alınabilir. Yalnız İmam-ı Nevevî, rivâyet ile şehâdet
arasındaki benzerlik ve paralellikten hareket ederek; yalancı şahidlik yapıp
sonradan tevbe edenin tekrar şahitliği mûteberdir prensibinden hareketle, Hz.
Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) hakkında yalan söyleyen kimse bilâhare
tevbekâr olsa rivayetinin alınabileceğine hükmetmiştir. Ancak bu konuda aslolan,
-tevbekâr bile olsa- kizb fazîhasını işleyen kimsenin ebediyyen terkidir.
Tevbesi Allah’la kendi arasında bir iştir.

Mevzu
Hadîs bahsinde bu konuya daha geniş yer vereceğiz.[1]

Böyle
ravinin durumu “Kezzab”, “vadda”, “ekzebu’n-nas”, “ruknu’l-kizb”, “ileyhi
münteha fi’l-vad” gibi terimlerle durumu en ağır şekilde ortaya konulur.

[2]