İstif’âl Babı’nın Sin’i

وَ سِينُ اِسْتَفْعَلَ اَيْضًا يَجِئُ لِمَعَانٍ لِلطَّلَبِ، نَحْوُ؛ اَسْتَغْفِرُ اللهَ اَىْ اَطْلُبُ الْمَغْفِرَةَ. وَ لِلسُّؤَالِ، نَحْوُ؛ اِسْتَخْبَرَ اَىْ سَئَلَ الْخَبَرَ. وَ لِلتَّحَوُّلِ، نَحْوُ؛ اِسْتَحَلَّ الْخَمْرُ اَىْ اِنْقَلَبَ الْخَمْرُ خَلاًّ. وَ لِلْاِعْتِقَادِ، نَحْوُ؛ اِسْتَكْرَمْتُهُ اَىْ اِعْتِقَدْتُ أَنَّهُ كَرِيمٌ. لِلْوِجْدَانِ، نَحْوُ؛ اِسْتَجَدْتُ شَيْئًا اَىْ وَجَدْتُهُ جَيِّدًا. وَ لِلتَّسْلِيمِ، نَحْوُ؛ قَوْلِهِمْ اِسْتَرْجَعَ الْقَوْمُ عِنَدَ الْمُصِيبَةِ اَىْ قَالُوا إِنَّا لله وَ إِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ

وَ سِينُ اِسْتَفْعَلَ istef’âle (istif’âl babı) babındaki sin harfi, اَيْضًا aynı şekilde, يَجِئُ gelir, لِمَعَانٍ bir takım manalar için, لِلطَّلَبِ talep için, نَحْوُ؛ misali şöyledir; اَسْتَغْفِرُ اللهَ “Allahtan bağışlanma diledim” اَىْ yani, اَطْلُبُ talep ederim, الْمَغْفِرَةَ mağfiret. وَ لِلسُّؤَالِ istef’âle (istif’âl babı) babındaki sin harfi suâl için; نَحْوُ؛ misali şöyledir; اِسْتَخْبَرَ “haber sordu” اَىْ yani, سَئَلَ الْخَبَرَ “haber sordu” gibidir. وَ لِلتَّحَوُّلِ tahavvül “dönüşüm” içindir; نَحْوُ؛ misali şöyledir; اِسْتَحَلَّ الْخَمْرُ “şarap dönüştü” اَىْ yani, اِنْقَلَبَ الْخَمْرُ خَلاًّ “şarap sirkeye dönüştü” gibidir. وَ لِلْاِعْتِقَادِ itikad içindir; نَحْوُ؛ misali şöyledir; اِسْتَكْرَمْتُهُ “Onun kerim olduğuna inandım, o kanaatteyim” اَىْ yani, اِعْتِقَدْتُ inandım, أَنَّهُ كَرِيمٌ onun kerim olduğuna. لِلْوِجْدَانِ vicdan içindir; نَحْوُ؛ misali şöyledir; اِسْتَجَدْتُ شَيْئًا “onu bir şekilde buldum” اَىْ yani, وَجَدْتُهُ جَيِّدًا onu iyi buldum. وَ لِلتَّسْلِيمِ teslim içindir; نَحْوُ؛ misali şöyledir; قَوْلِهِمْ onların, müminlerin kavli, اِسْتَرْجَعَ الْقَوْمُ عِنَدَ الْمُصِيبَةِ “kavim, müsibet anında her şey Allaha rücu’ eder” dediler, o hisse büründüler. اَىْ yani, قَالُوا dediler ki; إِنَّا لله muhakkak ki biz Allah içiniz, وَ إِنَّا إِلَيْهِ ve muhakkak ona, رَاجِعُونَ rücu’ (dönen) edicileriz.

Metnin Toplu Manası; اِسْتِفْعَالْ babının başındaki sin ve ta harfleri tıpkı bir önceki gibi yani اِفْعَالْ babındaki hemze gibi bir takım manalara delalet eder.  Tabloda görelim;