ARAPÇADA Aksâm ı Seba Açıköğretim İlahiyat Arapça Dersleri

Arapçada fiiller kök (asli) harflerinin yapısı açısından yedi farklı kısma ayrılmaktadır. Aksamı seba (yedi kısım) denilen bu ayırım fiilleri yakından tanımak açısından önem arz etmektedir. Konumuz bu kısımların tanıtılması olmamakla beraber asıl konumuz olan sahih fiilleri daha iyi tanıyabilmemiz açısından öncelikle aksâmı sebayı kısaca tanıtmamız yararlı olacaktır.

Aksâm ı Seba

Kök harfleri içerisinde illet harfi (و، ي،ا ) bulunmayan fiillere sahih, bulunanlara ise mutel fiiller denir. Sahih fiiller kendi aralarında üç kısma, mutel fiiller ise dört kısma ayrılırlar. Sahih fiillerin kısımları:

1. Sâlim: Kök harfleri içersinde illet harfi, hemze ve aynı harften iki tane bulunmayan fiillerdir. ( نَصَرَ، جَلَسَ، عَلِمَ ) gibi.

2. Muzaaf: Kök harfleri içersinde aynı harften iki tane bulunan fiildir. ( مَدَّ، رَدَّ، شَدَّ ) gibi.

 3.Mehmûz: Kök harfleri içersinde hemze bulunan fiildir. ( أَمَرَ، سَأَلَ، قَرَأَ ) gibi.

Mutel fiillerin kısımları:

1. Misal: Kök harflerinin birincisi illet harfi olan fiillerdir. (، يَئِسَ وَرِثَ، وَعَدَ ) gibi.

2. Ecvef: Asli harflerinden ortadaki harfi illetli olan fiillerdir. ( قالَ، صامَ، مَالَ ) gibi.

3. Nâkıs: Asli harflerinden sonuncusu illetli olan fiillerdir. ( قَضَى، رَمَى، دَعا ) gibi. 

4. Lefîf: Asli harflerinden ikisi illetli olan fiillerdir. ( طَوَى، رَوَى، نَوَى ) gibi. Mutel fiiller Arapça III kitabında geniş olarak ele alınacaktır.