İLGİ İSMİ إسم المَنسوب
Bir yer, varlık veya iş ile ilgiyi, ona mensup olmayı gösteren ve sonu şeddeli
ya ( ي ) şeklinde gelen isimlere, ismul mensub denilir.
عِراقٌ : Irak —— عِراقيٌّ : Iraklı
دِمَشْقُ : Şam —— دِمَشْقِيٌّ : Şamlı
العِلمُ : İlim —— العِلْمِيُِّ : İlimle ilgili
Notlar:
a) İsmi mensup yapılacak kelimenin son harfi meksur yapılır ve sonuna
şeddeli bir ya ( يّ ) eklenir.
عُثمانُ : Osman —– عُثمانِيٌّ : Osmanlı
ذهَبٌ : altın —— ذهَيِيّ : altınla ilgili
b) İsmin sonunda ( ة ) var ise, mensubu bu ( ة ) yapılrken düşer.
مَكّة : Mekke ——— مَكّيّ : Mekkeli
سُنّةٌ : sünnet ——- سُنّيٌّ : sünnete mensup
c) Üç harfli kelimenin ikinci harfinin harekesi kesra ise, mensubu yapılırken
o kesra fethaya çevirilir.
مَلِكٌ : kral —– مَلَكِيٌ : krala ait
نَمِرٌ : kaplan —– نَمَرِيّ : kaplana ait
d) ( فََعيلَةٌ ) vezninden isimlerin mensubu yapılırken ( ة) beraber ( ي ) de
düşer.
المَدينةُ : Medine ——– مَدَنِيٌّ : Medine’li, medenî
قَبيلةٌ : kabile ——– قَبَلِيٌّ : kabileye ait
e) Kelimenin sonunda hemze varsa, hemze vava çevrilir.
صَحْراءُ : çöl —- صَحْراوِيّ : çöle ait
سَماءُ : gök —- سَماوِيّ : göğe ait
Bazı kelimelerde hemze olduğu gibi kalır ve sonuna şeddli ya ilave edilir.
إبْتِداءٌ : başlamak —- إبْتِدائّ : başa dair
إنْشاءُ : inşa —- إنْشائّ : inşaya dair
f) Kelime şeddeli ( يّ ) ile bitiyorsa:
— Şeddeli ( يّ) den önce bir harf varsa, birinci ( ي ) aslına döner, ikinci (
ي) vav’a çevrilir. Vav’dan önceki harfin harekesi fetha yapılr.
حَيٌّ : diri —– حَيَوِيٌّ : diriliğe ait
غَيٌّ : azgınlık —– غَيَوِيٌّ : gayya ile ilgili
— Şeddeli ( يّ) den önce iki harf varsa, birinci ( ي ) düşer, ikinci ( (ي
vav’a çevrilir. Vav’dan önceki harfin harekesi fetha yapılr.
نَبِيٌّ : peygamber —— نَبَوِيٌ : peygambere ait, nebevî
عَلِيٌّ :Ali ——- علًوِيٌّ : Ali’ye ait, O’na mensup