İSİMLERDE İRAB
| HAREKE İLE İRABLANAN İSİMLER | ||
| MÜFRET İSİMLER VE CEMİ MÜKESSERLER: Raf hali ötre ( ــُـ ( ; Nasb hali üstün ( ــَـ ) ;
Cer hali ise esre( ــِـ ) iledir.
| ||
| Raf hali ötre ( ــُـ ( | Nasb hali üstün( ( ــَـ | Cer hali esre( ــِـ ) |
| جَاءَ الرَّجُلُ جَاءَ الرِّجَالُ | رَأَيْتُ الرَّجُلَ رَأَيْتُ الرِّجَالَ | سَلَّمْتُ عَلَى الرَّجُلِسَلَّمْتُ عَلَى الرِّجَالِ |
| CEMİ MÜENNES SALİMLER : ــ ــ ــ ــَاتٌ) ( Raf hali ötre ( ــُـ ( ; Nasb hali esre ( ــِـ ) ; Cer hali de esre ( ــِـ ) iledir. | ||
| Raf hali ötre ( ــُـ ( | Nasb hali esre ( ( ــِـ | Cer hali de esre( ــِـ ) |
| جَاءَتِ الْمُدَرِّسَاتُ | رَأَيْتُ الْمُدَرِّسَاتِ | سَلَّمْتُ عَلَى الْمُدَرِّسَاتِ |
| GAYRI MUNSARIF (sonuna esre ve tenvin almayan) İSİMLER: Raf hali ötre ( ــُـ ( ; Nasb hali üstün ( ــَـ ) ; Cer hali de üstün ( ــَـ ) ;
| ||
| Raf hali ötre ( ــُـ ( | Nasb hali üstün( ( ــَـ | Cer hali de üstün( ( ــَـ |
| جَاءَ اَحْمَدُ | رَأَيْتُ اَحْمَدَ | سَلَّمْتُ عَلَى اَحْمَدَ |
| HARF İLE İRABLANAN İSİMLER | ||
| BEŞ İSİM ( اَبٌ – اَخٌ – حَمٌ – فَمٌ – ذُو ) : Kelimeleri kendilerinden sonra gelen bir isme muzaf olarak gelmeleri şartı ile : Raf hali vav ( و ـُ) Nasb hali elif ) ( ـَا Cer hali ye ( ـِى ) | ||
| Raf hali vav ( و ـُ) | Nasb hali elif ) ( ـَا | Cer hali ye ( ـِى ) |
| جَاءَ اَبُو بَكْرٍ | رَأَيْتُ اَبَا بَكْرٍ | سَلَّمْتُ عَلَى اَبِى بَكْرٍ |
| CEMİ MÜZEKKER SALİMLER : (ـ ـ ـ ـُونَ ( Raf hali vav ( ـُون ) (İnsan cinsinden erkek varlıklar ) Nasb hali ye ( ـِينَ ) Cer hali de ye ( ـِينَ ) iledir. | ||
| Raf hali vav ( ـُون ) | Nasb hali ye ( ـِينَ ) | Cer hali de ye ( ـِينَ ) |
| جَاءَ الْمُدَرِّسُونَ | رَأَيْتُ الْمُدَرِّسِينَ | سَلَّمْتُ عَلَى الْمُدَرِّسِينَ |
| MÜSENNA İSİMLER : ( İkil kelimeler) : Raf hali elif ) ( ـَانِ Nasb hali ye ( ـَيْنِ ) Cer hali de ye ( ـَيْنِ ) iledir. | ||
| Raf hali elif ) ( ـَانِ | Nasb hali ye ( ـَيْنِ ) | Cer hali de ye ( ـَيْنِ ) |
| جَاءَ التِّلْمِيذَانِ | رَأَيْتُ التِّلْمِيذَيْنِ | سَلَّمْتُ عَلَى التِّلْمِيذَيْنِ |
İsimlerde İrab
Arapçada kelimelerin sonu cümledeki yerlerine veya başlarına gelen bir edata göre değişikliğe uğrar. Bu değişikliğe “irab” adı verilir. İrab denilince akla “isim” ve “fiil” gelir. İsimlerin sonu daha çok cümledeki yerine göre değişirken fiillerin sonu başlarına gelen bir edattan dolayı değişir.
İrab durumları: Ref, nasb, cer ve cezm olarak 4 şekildedir. Bunlardan ref, nasb ve cer isimlere aittir. İsimlerde cezm yoktur. Ref, nasb ve cezm de fiillere aittir. Fiillerde de cer hali yoktur.
İsimlerdeki irab durumunu aşağıdaki tabloda görebilirsiniz.
| CER | NASB | REF | |
| ـِ | ـَ | ـُ | Müfred |
| ىْ | ىْ | ا | Müsenna |
| ى | ى | و | Cem’i müzekker-i salim |
| ـِ | ـِ | ـُ | Cem’i müennes-i salim |
| ـِ | ـَ | ـُ | Cem’i mükesser |
| MECRUR | MANSUB | MERFU | |
| كَاتِبٍ | كَاتِبًا | كَاتِبٌ | Müfred |
| كَاتِبَيْنِ | كَاتِبَيْنِ | كَاتِبانِ | Müsenna |
| كَاتِبِينَ | كَاتِبِينَ | كَاتِبُونَ | Cem’i müzekker-i salim |
| كَاتِبَاتٍ | كَاتِباتٍ | كَاتِباتٌ | Cem’i müennes-i salim |
| كُتَّابٍ | كُتَّابًا | كُتَّابٌ | Cem’i mükesser |
Ref alametinin kullanıldığı yerler şunlardır:
1- Fail 2-Mübteda 3- Haber 4- Fiile benzeyen harflerin haberi 5- Nakıs fiillerin ismi 6- Cinsini nefyeden yani genel olumsuzluk bildiren lâ’nın (لا ) haberi.
Nasb alametinin kullanıldığı yerler şunlardır:
1- Meful 2- Hâl 3- Temyiz 4- Müstesna 5- Fiile benzeyen harflerin ismi 6- Nakıs fiillerin haberi 7- Cinsini nefyeden lâ’nın ( لا ) ismi.
Cer alametinin kullanıldığı yerler şunlardır:
1- Muzâfun ileyh 2- Harf-i cerden sonra gelen isim.