3. Âlim Sahabeler:
Ashâb’tan bazıları ilimleriyle meşhur olmuştur.
Bunlardan bir kısmı Kur’an-ı Kerîm’i, Sünnet’i, fıkhı, câhiliye edebiyatını,
ensâbı, eyyâmu’l-Arab denen târihi iyi bilen kimselerdîr. Bilhassa fetvaları ve
Kur’an’la ilgili açıklamalarıyla tanınmışlardır. Kendisinden en ziyade fetva
rivâyet edilen kimse İbnu Abbâs’tır. Sonra Hz. Ömer, Hz. Ali, Ubey İbnu Ka’b,
Zeyd İbnu Sâbit, Ebu’d-Derda, İbnu Mes’ud, İbnu Ömer, Hz. Aişe (radıyallahu
anhüm ecmaîn) gelir. Mesruk şöyle der: “Sahâbe’nin ilmi altı kişide
toplanmıştır: Ömer, Ali, Ubey, Zeyd, Ebu’d-Derdâ, İbnu Mes’ûd. sonra bu altının
ilmi de Hz. Ali ve Abdullah İbnu Mes’ud’da toplanmıştır”. Irâkî: “Hz. Ali ile
İbnu Mes’ûd hususî gayretle, öbürlerinin ilmini de kendi ilimlerine
katmışlardır” diyerek, Mesrûk’un sözünü açıklığa kavuşturur.
Bunlardan sonra şu yirmi kişi gelir:
Hz. Ebu Bekr, Hz. Osman, Ebu Mûsa, Muâz İbnu
Cebel, Sa’d İbnu Ebi Vakkâs, Ebu Hüreyre, Enes, Abdulah İbnu Amr İbni’l-Âs,
Selmân, Câbir, Ebu Saîd, Talha, ez-Zübeyr, Abdurrahmân İbnu Avf, İmrân İbnu
Husayn, Ebu Bekre, Ubâdetu’bnu’s-Sâmit, Muâviye, İbnu’z-Zübeyr, Ümmü Seleme Hz.
(radıyallahu anhüm ecmaîn).
Suyutî, Tedrîb’de ilk gruba girenlerin
fetvalarından birer iri cild teşkîl etmenin mümkün olduğunu, ikinci
grubtakilerden birer cüz (küçük çapta risâle) teşkil etmenin mümkün olduğunu
belirtir.[1]