2- Sahîh li-Ğayrihi-Sahih la li Zatihi:
Sıhhat şartlarından bazıları eksik olmakla
birlikte dıştan gelen bir destekle derecesi yükselen ve “sahih” addedilen
hadîstir. Kusurlu hadîse destek olan ikinci rivâyete âzıd (destekçi) denir.
Meselâ Muhammed İbnu Amr İbni Alkame Ebu Seleme’den o da Ebu Hüreyre (radıyallahu
anh)’den Resul-i Ekrem (aleyhissalâtu vesselâm)’in “Ümmetime meşakkat
vereceğimi bilmesem her namaz vaktinde misvâk kullanmalarını emrederdim”[1]
buyurduklarını rivayet ediyor. Bu hadîsi rivayet edenlerden Muhammed İbnu Amr
adâlet yönü mükemmel olmakla birlikte zabt; yönüyle zayıftır. (Bu kişide hafıza
kusuru vardır (su-i hıfz). Bazı cârihler bu sebeple onu zayıf addetmişlerdir.
dolayısıyla yukarıdaki hadîs bu senedle zayıf kabûl edilmiştir. Ancak aynı hadîs
Muhammed İbnu Amr’ın yer almadığı başka senedle de gelmiştir. Bu ikinci rivâyet,
birinci rivayetin hâsıl ettiği şüpheyi izâle etmekte böylece birinci rivayet’e
olan güven artmakta ve derecesi yükselmektedir. Bir başka ifadeyle, hadîs
zayıfken sahîh li gayrihi olmuştur. Rivâyetin derecesini yükselten bu ikinci
hadîse âzıd denir.
[2]
[1]
Buhari, Cum’a: 8; Temenni: 9; Savm: 27; Müslim, Tahare: 42; Ebu Davud,
Tahare: 25; Tirmizi, Tahare: 18; Nesai, Tahare: 6; İbn Mace, Tahare: 7;
Darimi, Salat: 168; Muvatta, Tahare: 114-115.
[2]
A. Naim, Tecrid Tercemesi: 1/201; İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve
Şerhi, Akçağ Yayınları: 2/84.