HARFLER
I-Harfin Tanımı :
Solunum yoluyla vücuda giren ve aynı yolla dışarı çıkan havanın (nefes, soluk) bu fonksiyonu bütünüyle irade dışıdır. Nefes alıp veren her canlı iradesi dışında cereyan eden bu sistemle varlığını sürdürür. İnsanın isteği dışında içinden çıkan hava nefes’tir. Nefes iradeyle ve işitilecek kıvamda olduğunda ses olur. İradeye dayalı ve ses olarak duyulan nefesin belirli noktalara (mahreçlere) temasıyla da harf meydana gelir. Sonuç olarak harf nefesin iradeye dayalı, işitilen ve belirli noktalardan çıkıp anlama katkıda bulunan haline denir.
Harf “ağzın muayyen bir mahreç sahasından çıkan ve belli sıfatlara sahip bulunan ses” olarak tarif edilmiştir Her harfin ismi, sesi ve resmi (yazı işareti, sembolü) vardır[61].
Örnek : Kur’an alfabesinin ikinci harfinin ismi bâ ( با) dır. Sesi dudak içlerinden çıkar ve kendine özgüdür. Harfin resmi ise ( ب ) işareti yahut sembolüdür. Harfler isimleriyle anılır, sesleriyle okunur, resimleriyle yazılır. Bir istisna olarak bazı sûrelerin başında bulunan mukattaa harfleri isimleriyle okunur : (Hâ-Mîm, Tâ-Sîn, Yâ-Sîn, Elif-Lâm-Mîm vd.)
II-Harflerin Mahreçleri :
Mahreç sözlükte “çıkış yeri, çıkak” demektir. Harfin sesinin çıktığı, ona ait sesin belirdiği yere mahreç denir. Her harfin bir mahreci vardır. Beş bölgede toplanan ve her biri ayrı harfe ait olan on yedi mahreç vardır :
A-Ağız Boşluğu Bölgesi (Cevf) :
Buradan med harfleri olan ‘vâv’ و , ‘yâ’ ي ve ‘elif’ ا harfleri çıkar.
B-Boğaz Bölgesi (Halk) :
1.Boğazın (göğse bitişik) alt kısmından “hemze” أ ile “he” هçıkar.
2.Boğazın orta kısmından noktasız “hâ” ح ve “ayn” ع çıkar.
3.Boğazın ağza açılan üst yerinden noktalı “hâ” خ ve “ğayn” غ harfleri çıkar.
C-Dil Bölgesi (Lisan) :
4.Dilin köküyle karşısındaki üst damaktan “kâf” ق harfi çıkar.
5.Dil kökünün (dil ucuna doğru) alt tarafı[62] ile karşısındaki üst damaktan “kâf” ك çıkar.
6.Dilin ortasıyla karşısındaki üst damaktan “cîm” ج , “şîn” ش ve “yâ[63]” ي harfleri çıkar.
7.Dilin sol veya sağ kenarıyla karşısındaki üst azı dişlerden hafif “dâd” ض çıkar.
8.Dil kenarının -dil ucuna uzanan- kavisli kısmı ile karşısındaki üst damaktan ‘lâm’ ل harfi çıkar.
9.Dilin uç kısmıyla iki üst ön dişlerden ‘nûn’ ن çıkar.
10.Dil ucunun üst yüzü (sırtı) ile karşısındaki iki üst ön dişlerin üstündeki damaktan ‘râ’ ر harfi çıkar.
11.“Dil ucunun üst yüzü (sırtı) ile iki üst ön dişlerin üst yarısından ‘tâ’ ط, ‘dâl’ د ve ‘tâ’ ت harfleri çıkar.
12.Dilin ucuyla iki alt ön dişlerin üst yarısından ‘sâd’ ص , ‘sîn’ س ve ‘zâ’ ز harfleri çıkar.
13.Dilin ucunun üst yüzü (sırtı) ile üst ön dişlerin uçlarıdan ‘zâ ظ, ‘zâl’ ذ ve ‘sâ’ ث harfleri çıkar. Dil ucu ‘zâ’ ظ harfinde az; ‘zâl’ ذ harfinde ondan bir miktar fazla; ‘sâ’ ث harfinde ise hepsinden fazla dışarı çıkar.
D-Dudak Bölgesi (Şefeteyn) :
14.Alt dudağın içi (karnı) ile iki üst ön dişlerin uçlarından ‘fâ’ ف harfi çıkar.
15.Dudak içlerinin birbirine kuvvetli (sıkıca) kapanmasıyla ‘bâ’ ب harfi çıkar.
16.İç kısımların dudak uçlarına yakın olan yerlerinin zayıf bir şekilde kapanmasıyla ‘mîm’ م çıkar.
17.Dudaklar birbirine kapanmadan -aralık bırakarak- kenarların ileri uzatılıp yumulmasıyla ‘vâv’ و harfi çıkar.
E-Geniz Kovuğu Bölgesi (Hayşum) :
Geniz kovuğundan (burun boşluğu/hayşûm) ‘mîm’ م ve ‘nûn’ ن harflerine ait gunne sesi çıkar[64].