Hadis Kitaplarının Dereceleri:
İhtiva ettikleri hadislerin güvenilir
olup-olmamalarına göre hadis kitapları şu derecelere ayrılır:
Birinci Tabaka:
Mütevâtir, meşhûr, sahîh ve hasen hadisler. Buhârî ve Müslim’in “Sahih”leri ile
İmam Mâlik’in “Muvatta” adlı eserleri. Bu kitaplardaki hadislerle amel edilir.
İkinci Tabaka:
Birinci tabakadaki kitaplar seviyesine çıkamayan, fakat, müelliflerinin
titizlikle bazı şartları uygulayarak hadisleri aldıkları kitaplar. Bunlar da
hadis kaynağı olarak benimsenmiş, asırlar boyu faydalanılmıştır. Tirmizî’nin
Câmi’i, Ebû Dâvûd’un Sünen’i Ahmed b. Hanbel’in Müsned’i, Nesâî’nin Sünen’i (Müctebâ)
bu tabakadandır.
Üçüncü Tabaka:
Bu tabakadaki kitaplarda sahih hadisler yanında zayıf hadisler de olduğu gibi,
râvîleri içinde halleri meçhul olanlar da vardır. Abdürrezzâk’ın “Musannef”i,
Beyhakî, Taberânî ve Tahâvî’nin kitapları… gibi. Bu kitaplardaki hadislerden
ancak, hadis uzmanları yararlanabilir.
Dördüncü Tabaka:
Bu dereceye giren kitaplar, büyük muhaddisler döneminden ve “tasnif” devrinin
bittiği tarihlerden sonra ortaya çıkan, hadis ilmiyle ilgisi olmayan ve bu yolu
bir menfaat kapısı haline getiren ehliyetsiz kişilerin yazdığı, içi uydurma ve
hurafelerle dolu olan kitaplardır. İbn Mürdeveyh, İbn Şâhîn, Ebû’ş-Şeyh…
gibilerin kitapları bu tabakadan olup, bunlardan, amel edilmek üzere asla hadis
alınamaz.
[1]