Arapça GramerArapça Gramer Kitabı Online Fihrist

Cahd-ı Mutlak

 

FİİL-İ MUZÂRİNİN CEZİM YAPILMASIYLA ELDE EDİLEN ZAMANLAR

I) CAHD-I MUTLAK

(MAZİ FİİLİN KESİN OLUMSUZ HALİ)

Muzâri fiilin başına لَمْ takısı getirilip, fiilin son harfinin cezim yapılmasıyla gerçekleşir. Fiilin manasını mâzîde (geçmişte) olumsuz yapar. Bir işin şu ana kadar olmadığını ve bundan sonra da olmayacağını belirtir. Muzârinin başına getirilen bu edatla fiilde üç değişiklik olur:

        a) Anlamı olumsuz olur. Bu olumsuzluk kalıcıdır ve bozulması beklenmez.

        b) Sonu meczûm (cezimli) olur.

        c) Muzâriden yapıldığı halde mâzî manası verir:

يَكْتُبُ

yazıyor

لَمْ يَكْتُبْ

yazmadı

يَفْتَحُ

açıyor

لَمْ يَفْتَحْ

açmadı

يَذْهَبُ

gidiyor

لَمْ يَذْهَبْ

gitmedi

Tesniye ve cemilerde cahd-ı mutlak; sona eklenen nunların (ن) kaldırılması ile olur. Düşen nun yerine bir elif getirilir:

يَكْتُبُونَ

  yazıyorlar

لَمْ يَكْتُبُوا

  yazmadılar

Müfred müennes muhâtabadaki ( ن ) harfi de kalkar.

تَكْتُبِينَ

yazıyorsun

لَمْ تَكْتُبِي

yazmadın

Cemi müennes ( ن ) ları olduğu gibi kalır.

يَكْتُبْنَ

yazıyorlar

لَمْ يَكْتُبْنَ

yazmadılar

Cezimli muzâriden harf-i tarife geçiş kesre ile yapılır:

لَمْ أَكْتُبِ الْواَجِبَ

Ödevi yazmadım

لَمْ يَلْعَبِ الْكُرَةَ

Top oynamadı

F        كَتَبَ  ماَ şimdi yazmadığınıلَمْ يَكْتُبْ , geçmişte yazmadığını ifade eder. ماَ  dan daha ziyade  لَمْ  kullanılışı yaygındır.

Cahd-ı Mutlak Sigasının Çekim Tablosu

 

Cemi

Müsennâ

Müfred

 

لَمْ يَكْتُبُوا

لَمْ يَكْتُبَا

لَمْ يَكْتُبْ

Gâib

Onlar yazmadı

O ikisi yazmadı

O yazmadı

 

لَمْ يَكْتُبْنَ

لَمْ تَكْتُبَا

لَمْ تَكْتُبْ

Gâibe
         

 

 

لَمْ تَكْتُبُوا

لَمْ تَكْتُبَا

لَمْ تَكْتُبْ

Muhatap

Sizler yazmadınız

İkiniz yazmadınız

Sen yazmadın

 

لَمْ تَكْتُبْنَ

لَمْ تَكْتُبَا

لَمْ تَكْتُبِي

Muhâtaba
           

 

لَمْ نَكْتُبْ

لَمْ نَكْتُبْ

لَمْ أَكْتُبْ

Mütekellim

Biz yazmadık

İkimiz yazmadık

Ben yazmadım

 

             

Cümle Örnekleri:

هَلْ نَفَعَ الْماَلُ صاَحِبَهُ ؟

Mal sahibine fayda verdi mi?

لاَ ، اَلْماَلُ لَمْ يَنْفَعْ صاَحِبَهُ.

Hayır, mal sahibine fayda vermedi.

لَمْ أَذْهَبْ أَمْسِ إِلَى الْمَدْرَسَةِ.

Dün okula gitmedim.

هَلْ نَجَحَ الشاَّباَّنِ فِي حَياَتِهِماَ؟

İki genç hayatlarında başarılı oldu mu?

لاَ ، اَلشاَّباَّنِ لَمْ يَنْجَحاَ فِي حَياَتِهِماَ.

Hayır, iki genç hayatlarında başarılı olmadı.

هَلْ فَشِلَ الْمُجْتَهِدُونَ فِي عَمَلِهِمْ ؟

Çalışkanlar işlerinde başarısız oldu mu?

لاَ ، ألْمُجْتَهِدُونَ لَمْ يَفْشَلُوا فِي عَمَلِهِمْ.

Hayır, çalışkanlar işlerinde başarısız olmadı.

أَنْتُمْ لَمْ تَذْهَبُوا أَمْسِ إِلَى الْحَدِيقَةِ.

Siz dün bahçeye gitmediniz.

أَنْتِ لَمْ تَغْسِلِي مَلاَبِسَكِ.

Sen elbiselerini yıkamadın.

أَ لَمْ تَسْمَعُوا الْخُطْبَةَ ؟

Hutbeyi işitmediniz mi?

لَمْ يَذْهَبِ الْوَلَدُ إِلَى الْمَدْرَسَةِ لِأَنَّهُ([1]) مَرِيضٌ.

Çocuk okula gitmedi çünkü o hastadır.

طَرَقْتُ الْباَبَ كَثِيراً وَ لَكِنْ لَمْ يَفْتَحْهُ أَحَدٌ.

Kapıyı çok çaldım fakat onu kimse açmadı.

أَنْتُمْ لَمْ تَقْرَأُوا كُلَّ الْقِصَّةِ.

Siz bütün kıssayı okumadınız.

لَمْ يَكْتُبِ الْواَجِبَ فِي الصَّفِّ.

Ödevi sınıfta yazmadı.

Cahd-ı mutlakların meçhûlü: Fiil-i muzârilerin meçhûlleri gibidir. Başına yine  لَمْ gelir. Cemi müennesler hariç nunlar düşer.

يَكْتُبُ

yazıyor  →

لَمْ يُكْتَبْ

yazılmadı

يَفْتَحُ

açıyor  →

لَمْ يُفْتَحْ

açılmadı

لَمْ يُكْتَبُوا إلى الْمَدْرَسَةِ صَبَاحاً.

Sabahleyin okula yazılmadılar.

هَلْ شَرِبَتِ الْأُمُّ الدَّواَءَ ؟

Anne ilacı içti mi?

لاَ ، لَمْ يُشْرَبِ الدَّواَءُ.

Hayır, ilaç içilmedi.

İlgili Makaleler