Fiil-i Mazi – Fiili Mazi Çekim Tablosu
FİİL
Zamana bağlı olarak bir işin, bir halin veya bir hareketin oluşunu belirten kelimelere fiil denir. Arapça’da iki temel fiil çekimi vardır. Diğer kalıplar bu ikisinden türetilir. Bunlar fiil-i mâzî (geçmiş zaman) ve fiil-i muzâri (geniş zaman, şimdiki zamanın karşılığı)dır.
FİİL-İ MÂZİ
Türkçe’mizdeki –di’li geçmiş zamana denir. Geçmişte daha önce yapılmış bir işi bildirir. (Türkçe’deki …di-dı, dü-du, ti-tı, tü-tu eklerini sağlar).
|
كَتَبَ |
yazdı |
عَلِمَ |
bildi |
نَصَرَ |
yardım etti |
|
أَكَلَ |
yedi |
شَرِبَ |
içti |
فَتَحَ |
açtı |
|
حَضَرَ |
geldi |
وَجَدَ |
buldu |
ضَرَبَ |
vurdu |
|
كَسَرَ |
kırdı |
رَكِبَ |
bindi |
شَكَرَ |
teşekkür etti, şükretti |
|
سَمِعَ |
duydu, işitti |
دَخَلَ |
girdi |
دَرَسَ |
ders yaptı, eğitim gördü |
|
ذَهَبَ |
gitti |
نَشَرَ |
yaydı |
قَطَعَ |
kesti |
Yukarıda fiile örnek olarak gösterilen kelimeler geçmişte yapılmış bir işi bildirmekte ve erkek için kullanılmaktadır. Kadın için kullanıldıklarında yukarıdaki fiillerin sonuna cezimli تْ harfi eklenir. Erkekte kullanılanlara Arapça’da müzekker (eril), kadında kullanılanlara müennes (dişi) denir. Örnekler:
|
كَتَبَ |
den → |
كَتَبَتْ |
(o kadın) yazdı | |
|
أَكَلَ |
den → |
أَكَلَتْ |
(o kadın) yedi | |
|
وَجَدَ |
den → |
وَجَدَتْ |
(o kadın) buldu | |
Arapça’da kendinden bahsedilene yani üçüncü şahsa; erkek için gâib, kadın için gâibe denir.
FİİL-İ MAZİ ÇEKİM TABLOSU
|
|
Cemi (Çoğul) |
Müsennâ (İkil)Tesniye |
Müfred (Tekil) |
|
| Müzekker |
كَتَبوُا |
كَتَباَ |
كَتَبَ |
Gâib (3. şahıs) |
|
(Onlar) yazdılar |
(O ikisi) yazdı |
(O) yazdı |
||
| Müennes |
كَتَبْنَ |
كَتَبَتاَ |
كَتَبَتْ |
Gâibe |
| Müzekker |
كَتَبْتُمْ |
كَتَبْتُماَ |
كَتَبْتَ |
Muhâtab (2. şahıs) | |||||
|
(Sizler) yazdınız |
(Siz ikiniz) yazdınız |
(Sen) yazdın |
|||||||
| Müennes |
كَتَبْتُنَّ |
كَتَبْتُماَ |
كَتَبْتِ |
Muhâtaba | |||||
| Müzek.+Müe. |
كَتَبْناَ |
كَتَبْناَ |
كَتَبْتُ |
Mütekellim (1.şahıs) | |||
|
|
(Bizler) yazdık |
(İkimiz) yazdık |
(Ben) yazdım |
||||