Osmanlı Türkçesi

Arapçada İsimlerin Vezinleri

İsimlerin Vezinleri
İsim teşkilinde kullanılan bazı kalıplar, yani vezinler şunlardır:
فَعْل fa’l شمس şems “güneş”, ثور sevr “öküz”, جوز cevz “ceviz”, لحم lahm
“et”, زرع zer’ “ekin” vs.
فِعْل fi’l بئر bi’r “kuyu”, ذئب zi’b “kurt”, رجل ricl “ayak” vs.
فُعْل fu’l اذن üzn “kulak”, فلك fülk “gemi”, قفل kufl “kilit”, نقل nukl
“meze” vs.
فَعَلْ fa’al قلم kalem, قمر kamer “ay”, جبل cebel “dağ”, شجر şecer “ağaç”,
ثمر semer “meyve” vs.
فَعْلَلْ fa’lel خردل hardal, ثعلب sa’leb “tilki”, صرصر sarsar “fırtına”, دفتر
defter vs.
فُعْلُلْ fu’lul بلبل bülbül, فستق fustuk “fıstık”, فندق funduk “fındık”, هدهد
hüdhüd “ibibik kuşu” vs.
Arapçada isimler aslî harflerinin sayısına göre de sınıflandırılabilmektedir.
Buna göre isimleri

üç aslî sesten oluşanlar (sülâsî= قلم kalem, ذهب zeheb, فلك fülk vs.),

dört aslî sesten oluşanlar (rubâî= دفتر defter, درهم dirhem, خردل
hardal vs.),

beş aslî sesten oluşanlar (humâsî= زبرجد zeberced “sarı yakut”,
جردحل cirdahal “iri deve” vs.) olarak da sınıflandırmak mümkündür.

Arapçada genel kural olarak asıl isimlerin aslî sesleri üçten az ve beşten fazla
olamaz.

İki aslî harften oluşan birkaç isim vardır:
اخ ah “erkek kardeş, birader”, فم fem “ağız”, يد yed “el”, ذو zü, ذا zâ, ذى zî
“sahip” gibi. Bu kelimeler de aslında üç sesli olup birtakım ses düşmeleriyle iki sesli hâlini almışlardır.

İlgili Makaleler