Âmil’in Sayısı ve Kısımları:
Bir önceki derste geçtiği üzere âmil: “Dâhil olduğu kelimenin hareke ve harf değişikliği yapan kelimedir.” Toplamda altmış tane olup, lafzî ve manevî olmak üzere iki kısma ayrılır.
Lafzî Âmil’in Tanımı ve Sayısı:
Lâfzî âmil: “Dil ile telaffuz edilen ve ma‘mulde de tesiri olan âmildir.” Ellisekiz tanedirler.
Misâl olarak: “ذَهَبَ زَيْدٌ اِلَى الْمَسْجِدِ Zeyd mescide gitti” cümlesinde harfi cer olan اِلَى, âmildir. Dil ile telaffuz edilmiştir.
Manevî Âmil’in Tanımı ve Sayısı:
Manevî âmil: “Dil ile telaffuz edilmeyen fakat ma‘mulde tesiri olan âmildir.” İki tanedirler.
Misâl olarak: “زَيْدٌ شُجَاعٌ Zeyd cesurdur” cümlesinde زَيْدٌ mübtedadır, شُجَاعٌ ise haberdir ve her ikisi de lafzî bir âmilden değil de, manevî bir âmilden dolayı ref olmuşlardır.
Lafzî Âmil’in Kısımları:
Lafzî âmil daha önce ifâde ettiğim üzere, lafızda bulunan ve varlığını ma’mülde gösteren amildir. Lafzî âmil, semâî ve kıyâsî olmak üzere iki kısma ayrılır.
Semâî Âmil’in Tanımı ve Sayısı:
Semâî âmil: “Amel etmesi Araplardan işitilmesine bağlı olan âmildir.” Yani Araplardan işitildiği gibidir, belirli bir kuralı yoktur. Kırkdokuz tanedir. Misâl olarak: Bâ (اَلْبَاءُ) harfi cerri tek ismi cer eder.
Kıyâsî Âmil’in Tanımı ve Sayısı:
Kıyâsî âmil: “Amel etmesi belirli bir kâideye bağlı olan âmildir.” Dokuz tanedir. Misâl olarak: Lazımi fiil, fâili ref eder, mefulü nasb etmez. Ancak bir vasıta ile nasb eder.
Sorular:
1. Âmil kaç tanedir ve hangi kısımlara ayrılır?
2. Lâfzî âmil ne demektir ve kaç tanedir?
3. Semâî âmil ne demektir ve kaç tanedir?
4. Lâfzî âmil hangi kısımlara ayrılır?
5. Semâî âmil ne demektir ve kaç tanedir?
6. Kıyâsî âmil ne demektir ve kaç tanedir?
Bu ders http://www.tevhididavet.com/ den alınmıştır