Arapça’da bir şeyin yerini bildiren “altında, üstünde, içinde, sağında, solunda, arkasında…” gibi kelimelere
( (ظَرْفُ الْمَكَانِ“Zarfu’l-mekân: yer zarfı” denir.
Bugün, bu zarflardan (önünde: emâme أَمَامَ ) anlamına gelen zarftan bahsedeceğim.
“Evin önünde” demek istiyorsak önce “ön”, sonra “ev” kelimesini söyleriz.
|
أَمَامَ الْبَيْتِ |
|
Emâme’l-beyti |
|
Evin önünde |
“Oğlan evin önündedir” demek için, ilk önce “oğlan” kelimesini söyler, sonra yukarıdaki ifadeyi ekleriz.
|
اَلْوَلَدُ أَمَامَ الْبَيْتِ |
|
El-veledu emâme’l-beyti. |
|
Oğlan, evin önündedir. |
|
Oğlan |
El-veled |
اَلْوَلَدُ |
|
Önünde |
Emâme |
أَمَامَ |
|
Ev |
El-beyt |
الْبَيْتُ |
“Ön” zarfı, kendinden sonraki kelimenin sonunu etkiler.
“Ön”den sonra gelen kelimenin cinsiyetine ve sayısına göre etkisi değişir. Tablo halinde görelim:
|
1 . أَمَامَ ’den sonra gelen kelime, tekil ve erilse, sonu esre olur :
Örnek cümle:
|
|
2. أَمَامَ ’den sonra gelen kelime, ikil ve erilse, sonu (يْنِ ) olur :
Örnek cümle:
|
|
3. أَمَامَ ’den sonra gelen kelime, düzenli çoğul ve erilse (sonu ون ile bitiyorsa), sonu (ينَ) ‘ye dönüşür.
Örnek cümle:
|
|
4. أَمَامَ ’den sonra gelen kelime, tekil ve dişilse sonu esre olur.
Örnek cümle:
|
|
5. أَمَامَ ’den sonra gelen kelime, ikil ve dişilse, sonu (يْنِ ) olur :
Örnek cümle:
|
|
6. أَمَامَ ’den sonra gelen kelime, düzenli çoğul ve dişilse (sonu اتُ ile bitiyorsa), sonu esrelenir.
Örnek cümle:
|
Kelime, düzensiz çoğulsa, başına أَمَامَ gelince, sonu esrelenir.
|
Bir adam |
Racul |
رَجُلٌ |
|
Adamlar (düzensiz çoğul, sonunda ون yok) |
Ricâl |
رِجَالٌ |
Örnek:
|
أَمَامَ الرِّجَالِ |
|
Emâme’r-ricâli |
|
Adamların önünde |
Eşyaların düzensiz çoğullarında da, son harf aynı şekilde esrelenir.
|
Bir cami |
Mescid |
مَسْجِدٌ |
|
Camiler |
Mesâcidu |
مَسَاجِدُ |
|
أَمَامَ الْمَسَاجِدِ |
|
Emâme’l-mesâcidi |
|
Camilerin önünde |
*********************************************
أَمَامَ (emâme : ön) kelimesinin sonuna bitişik zamirler eklenebilir ve anlamları aşağıdaki tablodaki gibi olur.
|
أَمَامَـهُـمْ 3 (Emâmehum) Onların önünde (erkek) |
أَمَامَـهُـمَا 2 (Emâmehumâ) O ikisinin önünde (erkek) |
أَمَامَـهُ 1 (Emâmehu) Onun önünde (erkek) |
Gâib (erkek) |
|
أَمَامَـهُـنَّ 6 (Emâmehunne) Onların önünde (bayan) |
أَمَامَـهُـمَا 5 (Emâmehumâ) O ikisinin önünde (bayan) |
أَمَامَـهَا 4 (Emâmehâ) Onun önünde (bayan) |
Gâibe (bayan) |
|
أَمَامَـكُمْ 9 (Emâmekum) Sizin önünüzde (erkek) |
أَمَامَـكُمَا 8 (Emâmekumâ) İkinizin önünde (erkek) |
أَمَامَـكَ 7 (Emâmeke) Senin önünde (erkek) |
Muhatab (erkek) |
|
أَمَامَـكُنَّ 12 (Emâmekunne) Sizin önünüzde (bayan) |
أَمَامَـكُمَا 11 (Emâmekumâ) İkinizin önünde (bayan) |
أَمَامَـكِ 10 (Emâmeki) Senin önünde (bayan) |
Muhataba (bayan) |
|
أَمَامَـنَا 15 (Emâmenâ) Bizim önümüzde |
أَمَامَـنَا 14 (Emâmenâ) İkimizin önünde |
أَمَامِـي 13 (Emâmî) Benim önümde |
Nefsi mütekellim (cinsiyet farkı yok) |
Örnek cümle:
|
اَلْكِتَابُ أَمَامَنَا |
|
El-kitâbu emâmenâ. |
|
Kitap, bizim önümüzde. |
Bu zarfı, cümlenin en başında kullanırsak, cümlenin anlamı değişir. Çeviriye (…var) anlamı katar.
Örnek cümle:
|
كِتَابٌ أَمَامَنَا |
|
Emâmenâ kitâbun |
|
Bizim önümüzde bir kitap var. |
Bu zarfın eş anlamlısı:
|
Önünde |
Kuddâme |
قُدَّامَ |
Bu zarfın zıt anlamlısı:
|
Arkasında |
Halfe |
خَلْفَ |