Bina

Rübai’ye Mülhak Hakkında

يقال؛ لهذه ستة الملحق بالرباعى. و معنى الإلحاق؛ اتحاد المصدرين اى الملحق و الملحق به.

Denilir ki; Şu altı baba (Havkale, beytera, cehvera, ‘asyera, celbebe, selka) rubaiye mülhak bablar denilir. Rübai mücerrede ilhak edilen babların 6 bab oluşu bazı alimlere göredir. Bazı alimlere göre ise rübai mücerrede ilhak edilen bablar 8 tanedir. زَلَزَلَ و قَلْنَسَ babları bazı alimlere göre sülasi mücerrede ilhaktır. Bahsedilen 6 babın Rübai mücerred değilde, rubaiye mülhak sayılmalarının nedeni heyetlerinde zaid bir harf olmasındandır. Bir kelimenin bu 6 babtan gelmesinin ve zaid harf bulunmasının alameti; Bu zaid harf kaldırıldığında anlamın değişmemesidir. İlhakın manası; İlhak edilen fiilin (havkale) masdarının, kendisine başka bir fiil ilhak edilen fiilin (dehrace) masdarlarının harflerinin sayısının ve telaffuzunun eşit olmasıdır. Misalen; Mülhak olan fiillerden حَقَلَ fiilinin masdarı حَوْقَلَةٌ lafzı ile, Mülhakun bih olan fiillerden دَحْرَجَ fiilinin masdarı دَحْرَجَةٌ lafzının telaffuzu birbirine eşit olduğundan حَقَلَ fiilinin, دَحْرَجَ fiiline ilhak edilmesi caizdir. حَوْقَلَةٌ masdarında bulunan zaid vav harfi, حَقَلَ fiilinde de aynı yerde kullanıldı ve حَوْقَلَ diye telaffuz edildi.

İlgili Makaleler