Arapça Gramer Kitabı Online Fihrist

RUBAİ MEZİD FİİLLER

RUBAİ MEZÎD FİİLLER

 RUBÂÎ MEZÎD FİİLLER

Rubâî mücerrede harf ilâvesiyle kurulan fiillere rubâî mezîd fiiller denir. Rubâî mezîd’in üç bâbı vardır. Onlar da şunlardır:

 

Masdar

Muzâri

Mâzî

 
 

تَفَعْلُلاً

يَتَفَعْلَلُ

تَفَعْلَلَ

 
 

تَدَحْرُجاً

يَتَدَحْرَجُ

تَدَحْرَجَ

 
 

yuvarlanmak

yuvarlanıyor

yuvarlandı

 
 

اِفْعِنْلاَلاً

يَفْعَنْلِلُ

اِفْعَنْلَلَ

 
 

اِحْرِنْجاَماً

يَحْرَنْجِمُ

اِحْرَنْجَمَ

 
 

toplanmak

toplanıyor

toplandı

 
 

اِفْعِلاَّلاً

يَفْعَلِلُّ

اِفْعَلَلَّ

 
 

اِقْشِعْراَراً

يَقْشَعِرُّ

اِقْشَعَرَّ

 

çok ürpermek

çok ürperiyor

çok ürperdi

 

 

 

 

 
                 

1) TEDAHRECE (تَدَحْرَجَ) BÂBI

Masdar

Muzâri

Mâzî

تَفَعْلُلاً

يَتَفَعْلَلُ

تَفَعْلَلَ

تَدَحْرُجاً

يَتَدَحْرَجُ

تَدَحْرَجَ

yuvarlanmak

yuvarlanıyor

yuvarlandı

 

تَزَلْزَلَ

 

 

sallandı

 دَحْرَجَ  fiilinin başına تَ harfinin ilavesiyle yapılır.

 (دَحْرَجَ) bâbının mutâvaatını (dönüşlülüğünü) ifade eder:

دَحْرَجْتُ الْكُرَةَ فَتَدَحْرَجَتْ.

Topu yuvarladım o da yuvarlandı.

Bu bâbın meçhûlu yoktur.

2) İF’İNLÂL (اِفْعِنْلاَلاً) BÂBI

Masdar

Muzâri

Mâzî

اِفْعِنْلاَلاً

يَفْعَنْلِلُ

اِفْعَنْلَلَ

اِحْرِنْجاَماً

يَحْرَنْجِمُ

اِحْرَنْجَمَ

toplanmak

toplanıyor

toplandı

 

 

 

-Rubâî mücerrede iki harf eklenmesiyle إفْعِنْلاَلٌ  bâbı yapılır.

-Burada  حَرْجَمَ(topladı) fiilinin başına bir hemze, ayne’l-fiil ile birinci lâm (ل) arasına bir نْ harfi eklenmiştir. Bu da rübâi mücerredin mutavaatını yani dönüşlülüğünü ifade eder.

حَرْجَمْتُ الْإِبِلَ فاَحْرَنْجَمَتْ.

Develeri topladım onlar da toplandı.

3) İF’İLLÂL (اِفْعِلاَّلاً) BÂBI

اِفْعِلاَّلاً

يَفْعَلِلُّ

اِفْعَلَلَّ

اِقْشِعْراَراً

يَقْشَعِرُّ

اِقْشَعَرَّ

çok ürpermek

çok ürperiyor

çok ürperdi

Rubâî mücerrede iki harf eklenmesiyle; fiilin başına bir hemze (ا) sonuna da lâme’l-fiili cinsinden bir harf ilâvesiyle yapılır. Lâzım fiilin mübâlağasıdır:

قَشْعَرَ جِلْدُ الرَّجُلِ.

Adamın derisi ürperdi.

إقْشَعَرَّ جِلْدُ الرَّجُلِ.

Adamın derisi çok ürperdi.

              Mâzî Meçhûl

 

اُقْشِعِرَّ   اُقْشِعِرَّا   اُقْشِعِروُّا…

ürperildi  
       

Eklenen hemze ötre, ayne’l-fiili cinsindeki harfin esre okunmasıyle yapılır.

Muzâri Meçhûl

يُقْشَعَرُّ  يُقْشَعَرَّانِ   يُقْشَعَرُّونَ…

ürperiliyor

Muzaraat harfi ötre, sondan ikinci harf malûmunda esre, meçhûlünde üstün okunmasıyla olur[1].

اَللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ كِتَابًا مُتَشَابِهًا مَثَانِيَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَقُلُوبُهُمْ إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ ذَلِكَ هُدَى اللَّهِ يَهْدِي بِهِ مَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ

(39/ZÜMER, 23). Allah sözün en güzelini birbiriyle uyumlu (benzer)  ve çeşitli üslûplarda tekrarlanan (bıkılmadan tekrar tekrar okunan) bir kitap olarak indirdi. Rablerinden korkanların, bu Kitab’ın etkisinden tüyleri ürperir, derken hem bedenleri ve hem de gönülleri Allah’ın zikrine ısınıp yumuşar. İşte bu Kitap, Allah’ın dilediğini kendisiyle doğru yola ilettiği hidâyet rehberidir. Allah kimi de saptırırsa artık ona yol gösteren olmaz.

İlgili Makaleler


Warning: mysqli_query(): (HY000/1021): Disk full (/var/tmp/#sql_4a81b_1.MAI); waiting for someone to free some space... (errno: 28 "No space left on device") in /home/fasiharapca.com/public_html/wp-includes/class-wpdb.php on line 2349