Min harfi ceri مِنْ- Lafzî Semâi Âmil – ARAPÇA GRAMER DERSLERİ
1) ( مِنْ ) harficeri, cümlenin başında gelirse “onlardan … kısmı vardır” anlamını verir ve kısmiyet ifade eder.
Örnek : 2/78 : (… وَمِنْهُمْ أُمِّيُّونَ لَا يَعْلَمُونَ الْكِتَابَ ) “Onlardan ümmî kısmı vardır …” Ayet-i Kerimesindeki ( مِنْهُمْ ) car mecrurdan oluşan şibhi cümle haber-i mukaddem olup, REF mahallindedir. ( أُمِّيُّونَ ) mübtedâ muahhar olup, cemî müzekker sâlim ismin merfu hâlidir.
2) ( مِنْ ) harficeri ve mecrur isim, haber olarak gelirse “ondaki öncelikli (o olmaz ise, sonrakide olmaz) olan kısım dır” anlamını verir.
Örnek : Hadisi Şerif : ( اَلْحَيآءُ مِنَ الْاِيمَانِ Hayâ, imandandır) Buradaki ( مِنْ ) de; Mübtedâ olan ( اَلْحَيآءُ ) hayâ, imânın kısımlarından biridir. Diğerlerini siz tesbit edin ve ahlâklanın (mübtedâ olun). Sadece “inandım” demekle, imân etmiş olmazsınız. ikazı saklıdır.
3) ( مِنْ ) harficeri, alan mecrur isim “ism-i zamanı, ism-i mekânı ve ism-i aleti” saklı olarak içinde barındırır..
Örnek-1 : 22/75 ( اللَّهُ يَصْطَفِي مِنَ الْمَلَائِكَةِ رُسُلًا وَمِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ ) “Ellah meleklerden de, insanlardan da peygamber seçer. Şüphesiz ki Ellah hakkıyla işitendir, görendir.”
Örnek-2 : 2/23 ( فَأْتُوا بِسُورةٍ مِنْ مِثْلِهِ ) “Onun mislinde bir sûre getirin” Ayet-i Kerimesi, müşriklerin “Bu Ellah’ın sözüne benzemiyor. Biz doğrusu onun Ellah kelâmı olduğunda şüpheliyiz” demeleri üzerine nâzil oldu. (Nuzül sebebi)
NOT: Mahmuzel_fâ ve nakıs” olan ( اَتىَ ) fiili “bi” harfi ceri ile birlikte getirmek anlamını kazanır ve “Ellah’dan bana geleni, aynen aktarın” anlamı saklıdır.
4) Âvami,51 ( تُبْتُ مِنْ كُلِّ ذَنْبٍ Bütün günahlardan tövbe ettim.) Buradaki ( مِنْ ) de; Müteallak’ın (tövbe fiilinin), mecrur’dan (bütün günahlardan) başladığını ifade eder. Günahların bir kısmını terk etmekle tövbe fiili (müteallak) oluşmaz. anlamı saklıdır.
( مِنْ اللهِ) şibh-i cümlede hem fiili, hem de fâili görünendir bilgisi saklıdır. Ellah Teala’nın rızası ve lütfu olan fiilleri işaret eder.
( عِنْدَ اللهِ) şibh-i cümlede fiili görünendir, fakat fâili görünmeyendir bilgisi saklıdır. Müteallak “mevcud olmadı” fiili hazf edimiş bir fiil cümlesi olabilir. Çünkü kaide gereği mübteda, müteallak olmaz